Międzynarodowy podział pracy:
1.

tradycyjny – funkcjonował do I wojny światowej (przetrwał ponad 100 lat)

współczesny – przyczyną tego podziału był rozwój przemysłowy w Anglii.

Cechy charakterystyczne:

a) międzygałęziowość, międzydziałowość ( jedne kraje rozwijają gałęzie gospodarki
narodowej a inne kraje rozwijają zupełnie różne działy gospodarki narodowej.)

b) stosunkowo słabo rozwinięta struktura podmiotowa gospodarki światowej oparta na
tradycyjnym podziale pracy.

Na szczeblu makroekonomicznym (narodowym) z jednej strony – kraje rozwinięte

(cechowały się podobnym stopniem rozwoju) stosujące nowoczesne techniki produkcji, z
drugiej strony - reszta świata( cechowały się podobnym stopniem zacofania) zależna od

krajów rozwiniętych.

Z punktu widzenia mikroekonomicznego podstawę rozwoju stanowiły firmy.
Podstawą gospodarki stanowiły firmy krajowe, których strategiczne cele były związane z

firmami między.
a) stosunkowo słabo rozbudowana struktura przedmiotowa w formie powiązań gospodarczych.

Dominował handel, słabo rozwinięte były kooperacje.
b) stosunkowo słabo rozbudowana struktura przestrzenna (gospodarcza) powiązań

gospodarczych.
Przestrzenna płaszczyzna- 90% handlu odbywało się na 2 płaszczyznach.

Czynniki usprawniające tradycyjny międzynarodowy podział pracy:

rozchodzenie się zaawansowania technicznego między krajami gdzie odbyła się

rewolucja techniczna i tam gdzie się ta rewolucja nie odbyła, kraje chciały być jak najlepsze

więc stawiały na postęp techniczny.
2.

przepływ kapitału był specyficznie ukierunkowany na kraje słabo rozwinięte- sektor

górniczy i rolnictwo, kraje wysoko rozwinięte oczekiwały surowców od krajów słabo
rozwiniętych.

specyfika przepływu siły roboczej – migracje ludzi za poszukiwaniem „chleba”

rewolucja techniczna w zakresie rozwoju środków transportu.

polityka handlowa krajów wysoko rozwiniętych w stosunku do nisko rozwiniętych. Ta

polityka polegała na izolowaniu. – kraje izolowały swoje strefy od innych krajów.

Jakie czynniki osłabiły tradycyjne podział pracy?

czynniki o charakterze gospodarczym, ekonomicznym,

o charakterze politycznym.

Czynnikami zmieniającymi były czynniki ekonomiczne:
-

zmiany po stronie popytu,

zmiany po stronie podaży.

Zmiany popytowe związane z pojawieniem się popytu alternatywnego przeznaczenia –

związany z rozwojem gosp. i bogaceniem się społeczeństwa ponad poziom z konieczności
zaspokojenia potrzeb podstawowych. Pojawienie się nowych potrzeb, nowych możliwości

zbytu pojawiło się w krajach rozwiniętych. Radykalna zmian struktury popytu, pociągnęła za
sobą zmianę w podaży – nie każdy kraj mógł zaspokoić wszystkie potrzeby. Kraje słabo

rozwinięte zaczęły tracić gdyż kraje wysoko rozwinięte zaczęły prowadzić wymianę miedzy
sobą. Korzyści z handlu międzynarodowego zaczęły koncentrować się na tej garstce krajów

wysoko roz. a słabo roz. bardziej się „zapadały”.

Czynniki przyspieszające:
1.

zawładnięcie przez komunistów gorszej płaszczyzny (części)

emancypacja polityczna byłych kolonii po 2 wojnie światowej (niepodległe państwa).

Współczesny międzynarodowy podział pracy:
W przeciwieństwie do tradycyjnego jest oparty na powiązaniach wewnątrzgałęziowych. (daje

szanse, jednakowe możliwości rozwoju państwom uczestniczącym.) Wszystkie kraje rozwijają
te same gałęzie produkcji a wymieniają częściami.

Struktura podmiotowa jest dużo silniej rozbudowana:
-

Zróżnicowanie podmiotów stanowiących grupy krajów wysoko roz.

Zróżnicowanie pod stanowiących grupy krajów słabo roz.

Pojawienie się nowych podmiotów – Wielkich Międz. Organizacji Gospodarczych.

Ugrupowania integracyjne – tj Unia Europejska.

Na szczeblu mikroekonomicznym: pojawienie się korporacji transnarodowych.

Struktura przedmiotowa:
-

dywersyfikacja form powiązań, powiązania kapitałowe, produkcyjne na szczeblu

korporacji
-

zmiana, zmniejszenie migracji.

Siatka geograficzna: bardzo skomplikowana w stosunku do tradycyjnego podziału pracy,
powiązania dowolne, państwa mogą powiązać się z państwami którymi chcą.

Wielkie organizacje finansowe:
1.

Światowa organizacja handlu.

Bank światowy

Międzynarodowy fundusz walutowy

PROBLEMY GLOBALNE TO NIE GLOBALIZACJA.

Problemy globalne są to zagrożenia wynikające z działalności człowieka (gospodarczej i
pozaekonomicznej)

Cechy:
-

skala zagrożenia musi obejmować cały świat,

rozwiązywanie problemu globalnego wymaga współdziałania całego świata,

istotną cechą jest ich wzajemne się zazębianie, są od siebie zależne.

Zagrożenia środowiska naturalnego,

Rozprzestrzenianie się broni masowego rażenia,

Problem zadłużenia.

Najpoważniejszy w tej chwili jest problem zadłużenia, zagrożeniem stało się w latach 70.

zjawiskiem inicjującym był kryzys paliwowy, wtedy doszło do czterokrotnego wzrostu cen ropy
naftowej – narzucony przez kraje słabo rozwinięte. Kryzys ten dotknął cały świat, paraliżując

go (transport, gospodarka..) kraje importujące ropę naftową musiały zwiększyć wydatki na
ropę. Powstał problem czy importować na dotychczasowym poziomie czy zmniejszyć import,

jak sfinansować import – zaczęto zaciągać pożyczki, kraje słabo rozwinięte zaczęły się
zadłużać, a kraje wysoko rozwinięte też na tym straciły ponieważ wzrosły wydatki na

transport.
Nastąpiło zjawisko stagflacji gospodarczej (rosła inflacja) – zmniejszanie popytu na dobro

importowane i na surowce spowodowało wzrost cen artykułów eksportowanych.

W latach 74 – 75 pojawiła się okoliczność ułatwiająca zadłużenie się krajom słabo rozwiniętym
– wzięła się z lokowania ropy w krajach wysoko rozwiniętych. Nadpłynność finansowa wzięła

się z likowania nadwyżek przez kraje OPEC.

Zadłużenia krajów słabo rozwiniętych zaczęło być sprawą lawinową – kraje, które mogły
pożyczyć i miały nadwyżki chętnie pożyczały krajom słabo rozwiniętym.

W latach 80 stopy procentowe, nominalne zostały wywindowane do 20 pkt %. Wtedy zaczęły
się kłopoty dla krajów słabo rozwiniętych, które zaciągnęły kredyty, ponieważ teraz stopy %

były bardzo wysokie.
Od połowy lat 60 państwa słabo rozwinięte chciały zmienić swoje położenie – chciano

przebudować gospodarkę światową. Sytuacja zmieniła się w wyniku rozwoju energetycznego,
co pozwoliło krajom słabo rozwiniętym pod dźwignąć się, narzucając korzystne ceny dla

krajów bogatych. W 74 r została zwołane VI Specjalne Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych.
Deklaracja w sprawie otworzenia nowego międzynarodowego ładu ekonomicznego. Nowy ład

opracowany był dokumentem radykalnym do ......................... .porządku.

Żądania:
-polityczno – ustrojowe,


pełna swoboda wyboru systemu politycznego (możliwość budowy gosp.

komunistycznej)


prawo do nacjonalizmu obcego majątku.

-ekonomiczne.


Przejęcie pełnej kontroli nad złożami, zasobami.



Transfer części dochodu krajów bogatych,



Zwiększenie pomocy etnicznej – przekazywanie technologii,



Zarządzenie radykalnego poprawienia sytuacji w bilansie płatniczym krajów wysoko

rozwiniętych (spodziewano się dostępu do rynku krajów uprzemysłowionych),



Stabilizacja cen eksportowych. A) indeksacja cen w HZ – automatyczne powiązanie

wzrostu cen na rynkach światowych z cenami artykułów surowcowo – rolnych, B) powołanie
systemu zapasów buforowych – miały być finansowane ze środków krajów bogatych,


Zwiększenie pomocy rozwojowej ze strony Międzynarodowego Funduszu Walutowego i

Banku Światowego,


Zmiany proporcji wpływów na decyzję.

Ten program nie został zrealizowany, ponieważ już w chwili głosowania spotkał się ze
zdecydowanym sprzeciwem krajów wysoko rozwiniętych. Kraje komunistyczne zajmowały

stanowisko dwuznaczne – chciał popierać ten projekt, bo był zgodny z ideologią
komunistyczną, ale z 2 strony nie chciały się zgodzić na żądania ekonomiczne. Oficjalnie nie

podjęły się realizacji żądań ekonomicznych, ponieważ one nie są odpowiedzialne za zacofanie.

W latach 70 kraje słabo rozwinięte zaczęły wycofywać się z żądań. Kraje bogate dostrzegły
konieczność pomocy krajom słabo rozwiniętym, ale na własnych warunkach. Zmiana sytuacji

(przełom) nastąpił w roku 82 WIELKI KRYZYS PŁATNICZY- KRYZYS MEKSYKAŃSKI. Wielki dłużnik
zapowiedział zawieszenie swoich strat. – do bankructwa Meksyku nie doprowadzono. Kryzys

ten dowiódł, że potrzeba jest rozmowa miedzy dłużnikami a wierzycielami. Powstał problem
jak rozwiązać problem zadłużenia.

I Plan Baker’a (oddłużenia) zaproponował:

- uruchomienie nowej pomocy kredytowej dla dłużników
1.

koordynowana przez MFW – Międzynarodowy Fundusz Walutowy.

pomoc przeznaczona głównie do sektorów eksportowych (krajów zadłużonych).

Niczego nie rozwiązał ten plan. Słabością tego planu było to, że pomoc była skoncentrowana

tylko na niektórych produktach, bo kraje te eksportowały towary surowcowo – rolne. Zamiast
restrukturyzować

Utrwalane było wydobywstwo a samymi produktami rolnymi i surowcami nie dało się spłacić
pożyczek.

II plan Bradley’ego – sekretarz stanu,

W 1989 powstał plan Bradley’go
1.

aby trwale oddłużyć kraje z największymi zobowiązaniami dostosowane do sytuacji

poszczególnych krajów. Od niewielkiego do całkowitego oddłużenia Polska- darowano 50%
2.

postanowiono ułatwić spłatę zobowiązań tych nie darowanych –wydłużenie okresu

spłaty i karencji(przerwa między podpisaniem a rozpoczęciem spłat, obniżono stopy
procentowe.

możliwość zamiany części długów na majątek produkcyjny w krajach zadłużonych

(papiery wartościowe).

Uruchomienie dodatkowych kredytów na restrukturyzację. (rozwój infrastruktury).

Dopuszczono w ograniczonym zakresie przez kraje zadłużone do wykupienia długów na

rynku długów.

Instytucją odpowiedzialną za plany restrukturyzacji stał się (Między. Fundu. Walut) MFW i Bank
Światowy. Jest on ciągle aktualny.

GLOBALIZACJA

Globalizacja- pogłębianie się współzależności między krajami świata w oparciu o wolny
rynek, wolną konkurencję. To nie jest coś nowego, nowa jest tylko skala, wielkość,

intensywność tych interakcji.
Istotą globalizacji jest wolny rynek. Wzieło się to z rewolucji informatycznej. Rewolucja

informatyczna- intensyfikacja rewolucji przemysłowej. Nie można walczyć z globalizacją gdyż
różnice rozwojowe będą się zwiększać. Protesty są wskazane gdyż pozwalają one wymusić na

osobach rządzących pewne przywileje. Procesy globalizacyjne mają charakter żywiołowy
(wolny rynek)

Integracja- musi być instytucja integracyjna, która ingeruje w rynek.

Różnice miedzy globalizacją a integracją:
-

procesy globalizacyjne mają charakter żywiołowy, natomiast integracja nie

wiąże się z rynkową żywiołowością,
-

nie ma instytucji globalizacyjnej, która mogłaby kontrolować, nadzorować

procesy.
-

W globalizacji podkreśla się: swobodę ruchu towarów, usług, kapitałów. Brakuje

swobody przepływu siły roboczej. W integracji jest swobodny przepływ siły roboczej!!!!
-

W procesach globalizacyjnych nie ma solidaryzmu społeczno – ekonomicznego –

wygrywa lepszy i silniejszy; w procesach integracyjnych próbowane jest wyrównanie tego

http://notatek.pl/miedzynarodowe-stosunki-gospodarcze-15-stron?notatka