AUDIO 12/97

14

P

P

atrząc powierzchownie na konstrukcję Continuum

2

, wyda−

je się, że jest ona bliźniaczo podobna do Continuum. Jed−
nak różnice są równie poważne, jak w przypadku kolej−

nych wersji konstrukcji Davisa przedstawionych dalej. Wi−

dać to oczywiście również w cenie − Continuum

2

są o 2000zł

droższe od Continuum.

Można dostrzec, że wymianie uległ głośnik wysokotono−

wy − bliżej zajmiemy się nim za chwilę. Głośnik nisko−śred−
niotonowy wydaje się taki sam, jak w Continuum. Charakte−

rystyczna membrana, szerokie zawieszenie, zdolność do linio−
wej pracy przy bardzo dużych amplitudach, potężny układ mag−
netyczny (120 mm średnicy), solidny odlewany kosz. W rzeczy−
wistości obserwowany głośnik jest jednak inny, niż znany
z Continuum. Tym razem udało nam się ustalić, na czym polega
“wersja specjalna”, gdyż nie jest to... wersja specjalna, ale nowa
wersja znanego “węglowca” 18W8545, dostępna w katalogu
modeli standardowych. Nosi oznaczenie 18W8545K, gdzie K
oznacza zastosowanie karkasu cewki z kaptonu, zamiast z alu−
minium (Podstawowa wersja 18W8545 jest nadal produkowana
i stosowana właśnie w Continuum). 18W8545K nie jest ani lep−
szy, ani gorszy od jego pierwowzoru, lecz tylko inny. Kapton ma
mniejszy współczynnik strat mechanicznych Rms, dzięki czemu
przetwarzanie basu jest dynamiczniejsze. Jednostką współ−
czynnika Rms jest kilogram na sekundę − abstrakcja. Rms nie
jest parametrem Thiela − Smalla, nie jest uwzględniany w pod−
stawowych obliczeniach parametrów obudowy. Okazuje się, że
nie tylko parametry T−S decydują o sposobie przetwarzania ba−
su w określonej obudowie. Zmiana materiału karkasu − poprzez
zwiększenie masy drgającej − pociągnęła jednak za sobą nie−
znaczne zmiany również parametrów T−S, co dodatkowo wpły−
wa na sposób przetwarzania basu (fs=28Hz, Qts=0,29, Vas
=48dm

3

). Z konstrukcyjnego punktu widzenia nie mniej ważne,

że 18W8545K ma również inny przebieg charakterystyki w za−
kresie średnich częstotliwości − występujące tam rezonanse wy−
magają użycia filtru co najmniej drugiego rzędu, o częstotliwości
podziału leżącej możliwie najniżej (głośnik 18W8545 ma znacz−
nie gładszą charakterystykę częstotliwościową w zakresie śred−
nich tonów, możliwe jest użycie nawet filtru 6dB/okt.). I tutaj
przechodzimy do głównego punktu programu, czyli do głośnika
wysokotonowego. Właśnie dzięki niemu możliwe było użycie
wersji “K”.

W

Continuum

Continuum

Continuum

Continuum

Continuum

2

2

2

2

2

 zastosowano

D2905/9900 Revelator

− najdroższy,

flagowy głośnik wysokotonowy Scan−Speaka.

Nie tylko wysokotonowy − jest to najdroższy

głośnik w całej ofercie firmy, droższy

nawet od 10−calowych głośników

niskotonowych.

Jest to 28−mm jedwabna kopułka specjalnie stworzona do pracy
z dużymi −17−20−cm głośnikami nisko−średniotonowymi w ukła−
dach o niemal dowolnie niskiej częstotliowści podziału. Po pier−
wsze pozwala na to jej rezonans − 500Hz, leżący rekordowo
nisko. Po drugie, opracowano specjalny profil wylotu, który og−

ESA

ESA

ESA

ESA

ESA

CONTINUUM

2

Continuum

Continuum

Continuum

Continuum

Continuum

2

2

2

2

2

 

to dalsza część

historii rozpoczętej dwa lata temu,

gdy powstał pierwszy ekskluzywny

produkt firmy ESA − Basso Continuo.

Konstrukcję tę zaraz potem

rozwinięto do postaci Continuum,

a pod koniec tego roku podniesiono

Continuum do kwadratu. O ile jednak

Basso Continuo zostało zastąpione

przez Continuum, to Continuum

2

 

jest modelem uzupełniającym ofertę

− Continuum również w niej

pozostaje.

AUDIO 12/97

14

AUDIO 12/97

15

ODSŁUCH

ODSŁUCH

ODSŁUCH

ODSŁUCH

ODSŁUCH

niskuje promieniowanie w zakresie śred−
nich częstotliowści, dopasowując je w oko−
licach częstotliwości podziału do charakte−
rystyk kierunkowych dużego głośnika nis−
ko−średniotonowego. Rozjaśnijmy problem
od podstaw. Im większa średnica stożko−
wej membrany, tym wcześniej na osi częs−
totliwości głośnik zaczyna ogniskować swo−
je promieniowanie, czyli pogarszać swoje
charakterystyki kierunkowe, czyli − po pros−
tu − coraz gorzej rozpraszać na boki. Np.
głośnik 17−cm wykazuje już ok. 6dB straty
przy 3kHz przy pomiarze pod kątem 60

O

względem charakterystyki na osi głównej.
Tymczasem typowa jednocalowa kopułka
wysokotonowa przy tej samej częstotliwoś−
ci rozprasza doskonale, charakterystyki
mierzone pod kątem 60

O

i na osi pokrywają

się. Konstruktor najczęściej optymalizuje
zwrotnicę dokonując pomiarów na wybra−
nej osi głównej − z takiej kombinacji głośni−
ków, ustalając częstotliwość podziału na

3kHz, jest w stanie uzyskać płaską charak−
terystykę częstotliwościową, mierzoną na
osi. Jednak pomiar wykonany pod kątem
60

O

wykazałby, że poniżej częstotliwości

podziału ciśnienie spada (pracował tam
jeszcze głośnik nisko−średniotonowy i tra−
cił już zdolność rozpraszania), a powyżej
częstotliwości podziału ciśnienie gwałtow−
nie “powraca do normy”, po czym ponow−
nie opada w najwyższej oktawie, gdzie już
kopułka wysokotonowa miała słabsze cha−
rakterystyki kierunkowe. Można zadać py−
tanie: Ale w czym problem, jeśli słuchamy
głośników zwróconych w naszą stronę?
Problem w tym, że jeżeli pomieszczenie
jest słabo wytłumione, to docierają do nas
również odbicia, i dlatego ważny jest tzw.
power response, czyli całkowita moc wy−
promieniowywana, i jej równomierny roz−
kład. Małe głośniki nisko−średniotonowe
mają szerokie charakterystyki kierunkowe,
bezboleśnie łączące się z szerokimi cha−

Continuum

2

to najdroższe zesta−

wy w teście (na drugim miejscu znajdują
się Ostinato

2

, dwukrotnie tańsze!). Trud−

no by więc było o niespodziankę − flago−
we ESY natychmiast udowodniły swoją
przewagę nad wszystkimi pozostałymi
konstrukcjami. Ze względu na swoje po−
nadprzeciętne walory posłużyły mi (wraz
z urządzeniami towarzyszącymi) jako
punkt odniesienia dla innych konstrukcji.
To, co natychmiast zwróciło uwagę, to
wysokie rejestry. Subiektywne wrażenia
nasunęły mi w początkowej fazie testu
obawy o zbyt duże, w stosunku do średni−
cy i basu, nasycenie tego zakresu. Po
przesłuchaniu wielu płyt doszedłem jed−
nak do wniosku, iż ilość przekazywanych
informacji, rozdzielczość detali i niepraw−
dopodobna wręcz obecność powietrza −
akustyki sali, nasuwa w pierwszych chwi−
lach błędną interpretację. Soprany są
rzeczywiście stale obecne, choć dobrze
wtopione w zakres średnicy. Spektaku−
larnie zaznaczono wybrzmienie talerzy i
strun gitary akustycznej − zwłaszcza moc−
nych szarpnięć. Składowe harmoniczne
wydają się trwać dużo dłużej, niż pozwala
to wychwycić nasz słuch. Continuum

2

brzmią wciąż, tyle że my często już tego
nie odbieramy −takie odniosłem wrażenie,
skupiając się na górnej części pasma.
Fakt, iż brak jest ostrości, czy zabrudzeń
pozostaje po dłuższym obcowaniu z ko−
lumnami czymś zupełnie normalnym i nie
wartym nawet rozważania.

Przechodząc płynnie nieco niżej ko−

lumny ujawniają swe kolejne zalety. Śro−
dek” jest analityczny i szczegółowy. Poja−
wiające się nawet w gęstej fakturze na−
grania coraz to nowe instrumenty zajmują
precyzyjnie swoje miejsca. Wokale cha−
rakteryzują się dobrą artykulacją − są ot−
warte i bliskie, zazwyczaj na namacalnym
pierwszym planie. Odwzorowanie trąbki
to znów doskonały przykład na ponad−
przeciętną dokładność, przejrzystość.
Wszelkie turbulencje i zawirowania po−
wietrza u wylotu instrumentu zostały
przekazane z najmniejszymi niuansami.

Nowe Continuum to kolumna zbliżająca
się do idei naturalnego wzorca. Nie moż−
na mówić o zdecydowanym oziębieniu,
czy ociepleniu dźwięku, choć niewątpli−
wie ma on swój analizujący charakter.
Syntetyczne, zarejestrowane na średniej
jakości komercyjnych płytach nagrania
nie zaprezentowały się w związku z tym
efektownie, choć jak wynika z mojego do−
świadczenia, taki wniosek można sformu−
łować odnośnie każdej drogiej kolumny,
co potwierdza tylko jej wysoką klasę. Bio−
rąc pod uwagę przeznaczenie kolumn, ja−
kim jest praca w średnich pomieszcze−
niach mieszkalnych, nikt nie powinien
mieć powodów do narzekań na przetwa−
rzanie basu. Jego potęga nie jest pioru−
nująca, średni i wyższy bas nigdy nie
dominują, ale zejście do najniższych re−
jestrów jest bardzo dobre. Z oddaniem
“powagi” i wielkości kontrabasu, wraz z
jego rezonansami również nie było prob−
lemów. Bas jest ponadto szybki i konturo−
wy, co znacznie ożywiło elektryczny jazz
oraz utwory rockowe (dobra artykulacja i
szybkość gitary basowej). Kolumny dos−
konale obrazują cechy podłączonej elekt−
roniki oraz kabli. W “części towarzyszą−
cej” bez obaw użyć można urządzeń dwu−
trzykrotnie droższych od Continuum

2

. Z

pewnością elektronika oraz okablowanie
nie zostaną w takim przypadku ograni−
czone.

Firma ESA jako pierwsza zdecydowa−

ła się na odważny lot na wysokich puła−
pach cenowych. W testowanej grupie nie
ma kolumn, które mogłyby się chociażby
zbliżyć dźwiękiem do nowego Continu−
um. Wśród zachodniej konkurencji god−
nego rywala należałoby poszukać na
dwukrotnie wyższym poziomie cenowym.
Być może przetartym już szlakiem podą−
żać będą konstruktorzy z konkurencyj−
nych, polskich firm. W pełni hi−endowe ko−
lumny za niską, w relacji do jakości
dźwięku cenę ucieszą zapewne polskich
(a może wkrótce i nie tylko...) audiofilów.

Radosław

Łabanowski

AUDIO 12/97

16

Z naj−

wyższej

głośni−

kowej

półki ...

...

18W8545K

18W8545K

18W8545K

18W8545K

18W8545K

i

D2905

D2905

D2905

D2905

D2905/9900

9900

9900

9900

9900

tworzą perfekcyjny

dwudrożny duet

rakterystykami kierunkowymi kopułek wy−
sokotonowych. Problem pojawia się wraz
ze stosowaniem większych głośników nis−
ko−średniotonowych, które są rzecz jasna
generalnie lepsze pod względem mocy,
efektywności i przetwarzania niskich częs−
totliwości. Problem ten można rozwiązywać
bardzo niską częstotliwością podziału, co
jednak wymaga zastosowania odpowied−
nio silnego głośnika wysokotonowego, ost−
rych filtrów, a ponadto nie jest przez wszys−
tkich konstruktorów lubiane ze względu na
istniejący pogląd, że wprowadzane przez
filtry (zwłaszcza o dużym nachyleniu) prze−
sunięcia fazowe rażą uszy szczególnie w
zakresie średnich częstotliwości. Zupełnie
nowe rozwiąznie przynosi Revelator − z pre−
medytacją zawęża on charakterystykę kie−
runkową w zakresie kilku kHz, w którym
przejmuje promieniowanie od głośnika nis−
ko−średniotonowego. Nie jest to przy tym
działanie takie samo, jak wykładniczej tub−
ki. Tubka tym bardziej zawęża promienio−
wanie, im wyższa czętotliwość. Obudowa
Revelatora odwrotnie. To, że widzimy na
charakterystyce postępujące ogniskowanie
wraz ze wzrostem częstotliwości, wynika
z zawężających się charakterystk kierun−
kowych samej kopułki i jest podobne w
ostatniej oktawie akustycznej do zachowa−
nia innych kopułek z typowym płaskim
frontem.

Kolejnym wyróżnikiem Revelatora jest

układ Symmetric Drive − tutaj zoptymalizo−
wany dla przetwarzania wysokich częstot−
liowści, który m.in. redukując indukcyjność
cewki (w typowych kopułkach 28−mm wy−
nosi ona około 0,1 mH, w Revelatorze −
0,009 mH) linearyzuje przebieg impedan−
cji, w wyniku czego zniknąć mają wszelkie
zapiaszczenia brzmienia. Revelator nie ma
ferrofluidu, aby nie tłumił on żadnych detali.

Zwrotnica Continuum

2

ma podobną

strukturę jak w Continuum, ale inne wartoś−
ci elementów − zastosowano bowiem inne
typy głośników. Ponownie wszystkie cewki
są powietrzne, kondensatory polipropyle−
nowe, a rezystory metalizowane.
Komponenty te pochodzą z

firmy Mundorf. Okablowanie zrobiono za
pomocą przewodu Kimber 4PR − trzeba
przyznać, że od wykonawców kolumn
ESA wymaga to więcej pracy, gdyż 4PR
składa się z czterech przewodników, któ−
re trzeba niezależnie odizolować a na−
stępnie spleść ze sobą. Cała struktura
zwrotnicy jest podzielona na sekcje nis−
ko−średniotonową i wysokotonową i przy−

gotowana w ten sposób, wraz z podwójnym
złoconym gniazdem, do połączeń bi−wiring.

Obudowa jest taka sama jak w Continu−

um. Służyć może za wzór stabilności i solid−
ności wykonania dla wielu znacznie droż−
szych produktów. Przednią ściankę wykona−
no z podwójnej warstwy MDF−u, osiągając
grubość 50 mm. Pozostałe ścianki, jak rów−
nież wewnętrzne wzmocnienia i przegroda
mają grubość 25 mm. Sam głośnik nisko−
średniotonowy wykorzystuje tylko ok. połowy
całkowitej objętości − przegroda ustawiona
pod kątem 45

O

oddziela dolną część, którą

można dociążyć piaskiem. Pochylenie tej
przegrody wraz z pochyleniem tylnej ścianki
z pewnością przyczynia się do znacznego
zredukowania fal stojących − równoległe po−
zostają już tylko ścianki boczne, które w ca−
łości pokryto falistą gąbką poliuretanową.
Bass−reflex umieszczono na górze tylnej
ścianki, dzięki jej pochyleniu zyskujemy o
dziesięć centymetrów większą odległość ot−
woru od tylnej ściany pomieszczenia. Kształt
kolumn ESA jest więc nie tylko oryginalny,
ale i funkcjonalny.

Obydwa głośniki zostały wpuszczone

w wyfrezowania. Obudowa Continuum

2

jest

w całości oklejana naturalnym fornirem, obok
kilku wersji podstawowych − jesion naturalny
bądź barwiony, czarny, na zamówienie do−
stępnych jest wiele specjalnych wersji kolo−
rystycznych − naturalnych oklein − czereśnio−
wej, hebanowej, palisandrowej, dębowej,
orzecha amerykańskiego, mahoniowej, drze−
wa teakowego, frake, amazaque. Dopłaty za
wersje specjalne wahają się w granicach
200 − 500 zł za parę.

LABORA

LABORA

LABORA

LABORA

LABORATORIUM

TORIUM

TORIUM

TORIUM

TORIUM

Impedancja znamiono−

wa − 6

Ω

. Typowy przebieg

impedancji dwudrożnego

zespołu głośnikowego w obudowie z
otworem. Bass−reflex dostrojono do ok.
35Hz − bardzo nisko jak na głośnik nis−
ko−średniotonowy o średnicy 18−cm.
Jak jednak wskazują wysokości wierz−
chołków impedancji przy 18Hz (wyż−
szy) i 51Hz (niższy), jest to strojenie po−
wyżej rezonansu głośnika swobodnie
zawieszonego. Głośnik został odcią−
żony w zakresie 30−40Hz, w zakresie
30−50Hz otwór promieniuje z wysoką
efektywnością. Niskie dostrojenie oka−
zało się skuteczne, spadek −6dB wy−
stępuje przy ok. 30Hz, co jest rekor−
dem tego testu.

Ogólnie charakterystyka jest dobrze

zrównoważona, ale widać osłabienie
zakresu 2 − 5 kHz − “górnego środka” −
w okolicach częstotliwości podziału.
Specjalnego komentarza wymaga cha−
rakterystyka w zakresie wysokich częs−
totliwości. Widzimy, że charakterystyki
mierzone na osi głównej i pod kątem
30

O

rozchodzą się już powyżej 5kHz −

jest to charakterystyczne dla głośnika
S−C9900, który zawęża promieniowa−
ną wiązkę właśnie w tym zakresie; na−
tomiast w najwyższej oktawie akus−
tycznej strata nie jest większa niż w
przypadku klasycznych kopułek − do−
chodzi do 9dB przy 20kHz.

Efektywność wynosi 86 dB.

Impedancja znamionowa [

Ω

]

6

Efektywność 1W/1m [dB]

86

Zalecana moc wzmacniacza

*

[W]

20−200

Wymiary [WxSxG)[cm] 100x24x43
Cena (za parę) [zł]

7000,−

Dystrybutor:

ESA

*

według danych producenta