12 Montaż instalacji centralnego ogrzewania

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ

Wojciech Grzegorczyk

Montaż instalacji centralnego ogrzewania
713[02].Z2.05

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:
dr inż. Krystyna Krygier
dr inż. Marian Rubik

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Marzena Więcek

Konsultacja:
dr inż. Bożena Zając

Korekta:

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 713[02].Z2.05
„Montaż instalacji centralnego ogrzewania” zawartego w modułowym programie nauczania
dla zawodu monter instalacji sanitarnych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2006

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Instalacja centralnego ogrzewania

5.1.1. Ćwiczenia 13

5.2. Odbiorniki ciepła

5.2.1. Ćwiczenia 17

5.3. Odbiorniki instalacji centralnego ogrzewania

5.3.1. Ćwiczenia 21

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy

Państwu Poradnik „Montaż instalacji centralnego ogrzewania”, który

będzie pomocny w prowadzeniu zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie
monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02].
W poradniku zamieszczono:

− wymagania wstępne,
− wykaz umiejętności, które uczeń powinien opanować podczas zajęć,

− przykładowe scenariusze zajęć,

− propozycje ćwiczeń, które mają na celu wykształcenie u uczniów umiejętności

praktycznych,

− wykaz literatury, z jakiej uczniowie mogą korzystać podczas nauki.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze szczególnym
uwzględnieniem:

− pokazu z objaśnieniem,

− tekstu przewodniego,

− metody projektów,
− ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne procesu nauczania mogą być zróżnicowane, począwszy od pracy
samodzielnej do pracy zespołowej.
W celu przeprowadzenia sprawdzianu wiadomości i umiejętności ucznia, nauczyciel może
posłużyć się, zamieszczonym w rozdziale 6 zestawem zadań testowych, zawierającym
zadania zamknięte.
W tym rozdziale podano również:

− plan testu w formie tabelarycznej,

− punktacje zadań,
− propozycje norm wymagań,

− instrukcję dla nauczyciela,

− instrukcję dla ucznia,
− kartę odpowiedzi,

− zestaw zadań testowych,

− test – próba pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat

Schemat układu jednostek modułowych

713[02].Z2.06

Instalacja urządzeń grzewczych

i wymienników ciepła

713[02].Z2

Technologia montażu instalacji

centralnego ogrzewania

713[02].Z1/2/3/4.01

Prace przygotowawczo – zakończeniowe

przy wykonywaniu instalacji sanitarnych

713[02].Z1/2/3/4.03

Montaż instalacji z rur miedzianych

713[02].Z1/2/3/4.02

Montaż instalacji z rur stalowych

713[02].Z1.04

Montaż instalacji z tworzyw sztucznych

713[02].Z1.05

Montaż instalacji centralnego ogrzewania

713[02].Z2.07

Konserwacja instalacji centralnego
ogrzewania i urządzeń grzewczych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej „Montaż instalacji centralnego

ogrzewania” uczeń powinn umieć:
− rozpoznawać rodzaje instalacji,

− wykonywać prace przygotowawczo-zakończeniowe przy montażu instalacji,

− rozróżniać łączniki do połączeń rozłącznych i nierozłącznych stosowane w instalacjach

ze stali, miedzi i tworzyw sztucznych,

− oceniać stan techniczny rur i łączników stalowych, miedzianych i tworzywowych

stosowanych do montażu,

− wykonywać połączenia rozłączne rur instalacyjnych stalowych, miedzianych i z

tworzywa,

− wykonywać połączenia nierozłączne rur instalacyjnych stalowych metodą spawania

gazowego,

− wykonywać podstawowe operacje obróbki materiałów stalowych, miedzianych i z

tworzyw sztucznych stosowanych w instalacjach sanitarnych,

− mocować elementy instalacji do przegród budynku,

− prowadzić instalacje różnymi sposobami,
− stosować terminologię budowlaną,

− przestrzegać zasad bezpiecznej pracy, przewidywać zagrożenia i im zapobiegać,

− stosować procedury udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym,
− odczytywać i interpretować rysunki budowlane,

− posługiwać się dokumentacją budowlaną,

− wykonywać przedmiary i obmiary robót,
− wykonywać pomiary i rysunki inwentaryzacyjne,

− organizować stanowiska składowania i magazynowania materiałów oraz sprzętu,

− korzystać z różnych źródeł informacji

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

− posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji centralnego ogrzewania.,

− wykonać prace montażowe i odbiorcze instalacji co, zgodnie z obowiązującymi

przepisami bhp i ppoż,

− wykonać grawitacyjne instalacje centralnego ogrzewania,
− wykonać pompowe instalacje centralnego ogrzewania,

− wyznaczyć miejsca montażu uzbrojenia instalacji centralnego ogrzewania,

− zainstalować elementy uzbrojenia instalacji centralnego ogrzewania,
− dokonać regulacji zamontowanego uzbrojenia instalacji centralnego ogrzewania,

− zainstalować systemy ogrzewania przez promieniowanie,

− skompletować grzejniki,
− zawiesić odbiorniki ciepła,

− połączyć odbiorniki ciepła z instalacją centralnego ogrzewania,

− zainstalować aparaturę kontrolno-pomiarową w instalacji centralnego ogrzewania,
− zainstalować urządzenia i przewody odpowietrzające w instalacji centralnego

ogrzewania,

− zamontować urządzenia zabezpieczające,

− wykonać próbę ciśnieniową odbiorników ciepła,
− przygotować instalację centralnego ogrzewania do próby na zimno,

− sprawdzić szczelność instalacji centralnego ogrzewania poddanej próbie na zimno,

− przygotować instalację centralnego ogrzewania do próby na gorąco,
− wykonać regulację instalacji centralnego ogrzewania krzyżowanie nastawy w zaworach

termostatycznych i podpionowych,

− sprawdzić pracę instalacji centralnego ogrzewania w stanie gorącym,

− przygotować instalację centralnego ogrzewania do odbioru.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]

Moduł: Technologia montażu instalacji centralnego ogrzewania 713[02]Z2
Jednostka modułowa: Montaż instalacja centralnego ogrzewania. 713[02].Z2.05

Temat: Montaż fragmentu instalacji centralnego ogrzewania z rur miedzianych

z rozdziałem górnym.

Cel ogólny: Nabycie umiejętności wykonywania montażu instalacji centralnego

ogrzewania z rur miedzianych z rozdziałem górnym.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien potrafić:

− posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji centralnego ogrzewania,

− zastosować w praktyce wytyczne prowadzenia i montażu instalacji centralnego

ogrzewania,

− dobrać materiały i narzędzia do wykonania instalacji centralnego ogrzewania

z rozdziałem górnym,

− dobrać środki ochrony osobistej i stosować je podczas wykonywania czynności

monterskich,

− zorganizować stanowisko do wykonywania czynności monterskich związanych

z montażem instalacji centralnego ogrzewania zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,

− wykonać montaż instalacji centralnego ogrzewania z rozdziałem górnym zgodnie

z dokumentacją i wytycznymi obowiązującymi w tym zakresie oraz przepisami bhp
i ppoż.,

− utrzymywać ład i porządek podczas wykonywania czynności monterskich,

− uporządkować stanowisko pracy, zagospodarować odpady i niewykorzystane materiały,
− ocenić jakość wykonanych połączeń.

Metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Czas: 180

minut.

Środki dydaktyczne:

− 2 odcinki rury miedzianej twardej,
− 2 odpowietrzniki automatyczne ½”, 2 zawory odcinające kulowe,

− kształtki miedziane, łączniki, uchwyty z kołkiem do mocowania,

− materiały pomocnicze: cyna do lutowania miękkiego, topnik, taśma teflonowa,
− komplet kluczy płaskich,

− komplet kluczy oczkowych,

− komplet kluczy hydraulicznych,
− komplet wkrętaków płaskich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− komplet wkrętaków krzyżakowych,

− poziomnica,

− przymiar składany,
− młotek,

− kombinerki,

− przecinarka krążkowa,
− kalibrowniki,

− wiertarka udarowa z kompletem wierteł,

− komplet palników do lutowania miękkiego,
− butla z gazem,

− drabina,

− sprzęt gaśniczy,
− apteczka pierwszej pomocy,

− instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania,

− literatura z rozdziału 7.

Przebieg zajęć:

1. Sprawy organizacyjne.
2. Sformułowanie tematu, omówienie celów zajęć.
3. Zorganizowanie stanowiska pracy do wykonania ćwiczenia.
4. Wydanie uczniom materiałów do wykonywania ćwiczenia: odcinki rur miedzianych,

odpowietrznik automatyczny – 2 szt., zawór kulowy – 2 szt., kształtki miedziane, łączniki,
uchwyty do mocowania rur.

5. Dobranie przez uczniów materiałów koniecznych do przygotowania końcówek rur

miedzianych do montażu, materiałów do lutowania, kompletnych zestawów palników do
lutowania lutem miękkim, zestawu narzędzi.

6. Wykonanie zadania:

− Każdy uczeń kompletuje środki ochrony osobistej.
− Każdy uczeń sprawdza stan techniczny sprzętu i ocenia jakość materiału.

− Uczeń wyznacza osie przewodów montowanej instalacji.

− Uczeń wyznacza miejsce montażu punktów mocowania rur miedzianych.
− Uczeń mocuje uchwyty do mocowania rur miedzianych.

− Uczeń przygotowuje odcinki rur miedzianych do montażu.

− Uczeń montuje przygotowane odcinki rur w uchwytach.
− Uczeń łączy odcinki rur za pomocą lutowania lutem miękkim.

− Uczeń montuje odpowietrzniki automatyczne na pionie zasilającym.

− Uczeń montuje zawory odcinające na pionie.
− Uczeń po wykonaniu zadania sprawdza jego poprawność.

− Nauczyciel nadzoruje pracę uczniów i pomaga wykonać operację lutowania

i przygotowania końcówek rur oraz łączników do połączenia. Sugeruje najlepsze
rozwiązania.

7. Uczeń po wykonaniu zadania próbuje dokonać jego analizy.
8. Uczeń wskazuje mocne i słabe strony swojej pracy.
9. Nauczyciel analizuje pracę ucznia.
10. Uczniowie prezentują swoje prace w kolejności ich wykonywania.
11. Klasa wspólnie z nauczycielem dokonuje oceny prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zakończenie zajęć
Praca domowa
Odszukaj w literaturze wiadomości na temat: ,,Instalacja centralnego ogrzewania z
rozdziałem dolnym”.
Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące prowadzenia zajęć i nabytych

umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca ……………………………………………….
Modułowy program nauczania:

Monter instalacji i urządzeń sanitarnych 713[02]

Moduł: Technologia

montażu instalacji centralnego ogrzewania 713[02]Z2

Jednostka modułowa: Montaż instalacja centralnego ogrzewania 713[02].Z2.05

Temat: Montaż grzejnika płytowego z zasilaniem bocznym wraz z montażem

armatury.
Zamontuj grzejnik płytowy na zadanej wysokości podanej w dokumentacji i wyposaż go
w armaturę.

Cel ogólny: nabycie umiejętności montażu grzejników na zadanej wysokości.

Po zakończeniu zajęć uczeń potrafi:

− zorganizować stanowisko do montażu grzejnika zgodnie z zasadami bezpieczeństwa

i higieny pracy,

− korzystać z dokumentacji technicznej,
− dobrać i zastosować środki ochrony osobistej,

− dobrać sprzęt i narzędzia do montażu grzejnika,

− posłużyć się sprzętem do montażu grzejnika,
− zamontować do grzejnika armaturę grzejnikową,

− zamontować grzejnik w uchwytach,

− ocenić jakość swojej pracy.

Metody nauczania-uczenia się:

− ćwiczenia praktyczne,

− metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

− indywidualna.

Strategia: uczenie się przez doświadczenie
Czas: 120

minut.

Środki dydaktyczne:

− grzejnik płytowy z zasilaniem bocznym,

− grzejnikowy zawór termostatyczny,

− grzejnikowy zawór powrotny,
− odpowietrznik ręczny ½”,

− uchwyty do mocowania grzejnika,

− komplet kluczy płaskich,
− komplet kluczy oczkowych,

− komplet kluczy hydraulicznych,

− komplet wkrętaków płaskich,
− komplet wkrętaków krzyżakowych,

− poziomnica,

− przymiar składany,
− młotek,

− kombinerki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

− wiertarka udarowa z kompletem wierteł,

− apteczka pierwszej pomocy,

− literatura z rozdziału 7.
− instrukcja wykonania ćwiczenia zawierająca dokumentację zadania.

Przebieg zajęć:

Zadanie dla ucznia
Przedmiotem ćwiczenia jest montaż płytowego grzejnika z zasilaniem bocznym na wysokości
zadanej w dokumentacji oraz wyposażenie grzejnika w armaturę.

FAZA WSTĘPNA
Czynności organizacyjno-porządkowe, podanie tematu lekcji, zaznajomienie uczniów z pracą
metodą tekstu przewodniego.

FAZA WŁAŚCIWA
INFORMACJE
1. Na jakiej wysokości należy montować grzejniki?
2. W jaką armaturę powinien być wyposażony każdy grzejnik?
3. W jakim położeniu należy montować termostatyczny zawór grzejnikowy?
4. W jaki sposób należy montować armaturę grzejnikową?
5. Jakie narzędzia służą do montażu grzejnika?
6. W jakie środki ochrony osobistej należy zaopatrzyć się podczas wykonywania otworów

do mocowania wsporników grzejnika?

PLANOWANIE
1. Ustal, jakimi narzędziami dokonasz montażu grzejnika.
2. Ustal miejsce montażu grzejnika.
3. Jak określisz wysokość zamocowania wsporników grzejnika.
4. Zaplanuj kolejność czynności wykonywanych podczas montażu grzejnika.

UZGODNIENIE
1. Omów z nauczycielem wszystkie punkty fazy planowania.
2. Odnieś się do uwag i propozycji nauczyciela.

WYKONANIE
1. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
2. Zwróć uwagę na prawidłowość czynności i dokładność twojej pracy.
3. Wyznacz miejsce montażu grzejnika.
4. Wyznacz miejsce usytuowania zamocowań grzejnika.
5. Zamontuj uchwyty do mocowania grzejnika.
6. Skontroluj poziom zamocowania uchwytów grzejnika.
7. Zamontuj grzejnikwy zawór termostatyczny.
8. Zamontuj zawór powrotny.
9. Zamontuj zawór odpowietrzający.
10. Zamontuj grzejnik na uchwytach montażowych.
11. Sprawdź poziom zamocowanego grzejnika, skoryguj ewentualne niedokładności

poziomego zamocowania grzejnika.

12. Sprawdź poprawność wykonania montażu grzejnika.
13. Uporządkuj stanowisko po wykonaniu ćwiczenia.
14. Zagospodaruj odpady i nieużyte materiały.
15. Przygotuj się do zaprezentowania wyników swojej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPRAWDZANIE
1. Czy poprawnie została zamontowana armatura grzejnikowa?
2. Czy prawidłowo został zamontowany grzejnik?
3. Czy prawidłowo posługiwano się sprzętem?
4. Czy utrzymywano ład i porządek na stanowisku pracy?
5. Czy uporządkowano stanowisko po wykonaniu ćwiczenia?

ANALIZA

Uczniowie, wraz z nauczycielem, wskazują, które czynności sprawiły im najwięcej

trudności. Nauczyciel podsumowuje całe ćwiczenie, wskazuje, jakie nowe, ważne
umiejętności zostały nabyte, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać
w przyszłości.

FAZA KOŃCOWA

Zakończenie zajęć

Praca domowa
Odszukaj w literaturze, katalogach wiadomości na temat grzejników płytowych.

Sposób uzyskania informacji zwrotnej od ucznia po zakończonych zajęciach:

− anonimowe ankiety ewaluacyjne dotyczące sposobu prowadzenia zajęć, trudności

podczas wykonywania zadania i nabyte umiejętności.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Instalacje centralnego ogrzewania

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zmontuj fragment instalacji centralnego ogrzewania z rozdziałem górnym z rur

miedzianych wraz z wyposażeniem, zgodnie z załączoną dokumentacją zawartą w instrukcji.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i sposób wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

górnym,

6) wyznaczyć miejsce montażu punktów mocowania rury miedzianej,
7) zamocować uchwyty do mocowania rury,
8) przygotować odcinki rur miedzianych do montażu,
9) zamocować rury w uchwytach zgodnie z dokumentacją,
10) połączyć rury za pomocą lutowania lutem miękkim,
11) zamontować zawór kulowy odcinający na pionie,
12) zamontować automatyczny zawór odpowietrzający, zgodnie z dokumentacją techniczną,
13) uporządkować stanowisko pracy,
14) zaprezentować wykonane ćwiczenie
15) dokonać oceny poprawności i estetyki wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– instrukcja wykonania ćwiczenia wraz z dokumentacją zadania,
– rury miedziane o średnicach zgodnych z dokumentacją zadania,
– odpowietrznik automatyczny ½", zawór kulowy,
– kształtki miedziane, łączniki ze stopów miedzi zgodnie z dokumentacją,
– uchwyty z kołkiem do mocowania rur,
– materiały pomocnicze: cyna do lutowania miękkiego, topnik, taśma teflonowa,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,
– przecinarka krążkowa,
– kalibrowniki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– komplet palników do lutowania miękkiego,
– butla z gazem,
– drabina,
– sprzęt gaśniczy,

– apteczka pierwszej pomocy,
– środki ochrony osobistej,
– literatura z rozdziału 6.

Ćwiczenie 2

Zmontuj fragment instalacji centralnego ogrzewania z rozdziałem dolnym z rur

tworzywowych typu PEX/Al/PEX wraz z wyposażeniem, zgodnie z załączoną dokumentacją
zawartą w instrukcji

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp,
2) zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania,
3) skompletować narzędzia, sprzęt, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
4) zaopatrzyć się w środki ochrony osobistej,
5) wyznaczyć osie przewodów fragmentu instalacji,
6) wyznaczyć miejsce montażu punktów mocowania rury typu PEX/Al/PEX,
7) zamocować uchwyty do mocowania rury,
8) przygotować odcinki rur z PEX/Al/PEX do montażu,
9) wykonać połączenie rur PEX/Al/PEX z pionem zasilającym i powrotnym,
10) zamontować rurę osłonową typu „peszel”,
11) ułożyć i zamocować w uchwytach rury zgodnie z dokumentacją,
12) zamontować zawory odcinające na końcu rur,
13) uporządkować stanowisko pracy,
14) ocenić jakość wykonanego ćwiczenia,
15) ocenić poprawność i estetykę wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem z wykorzystaniem filmu prezentującego technologię montażu

instalacji centralnego ogrzewania z rur typu PEX/Al/PEX, ćwiczenia praktyczne

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne

− instrukcja wykonania ćwiczenia,

− film dydaktyczny prezentujący technologię montażu instalacji centralnego ogrzewania

z rur typu PEX/Al/PEX,

– rury typu PEX/Al./PEX o średnicach zgodnych z dokumentacją zadania,
– zawory kulowe ½”,
– kształtki do połączeń zaciskowych zgodnie z dokumentacją,
– rura typu „peszel” zgodnie z dokumentacją,
– uchwyty z kołkiem do mocowania rur,
– materiały pomocnicze: taśma teflonowa, kołki plastikowe,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– środki ochrony osobistej,
– apteczka pierwszej pomocy,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Zmontuj szafkę rozdzielaczową wraz z wyposażeniem zgodnie z załączoną dokumentacją

zawartą w instrukcji.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,
2) zapoznać się z dokumentacją zadania,
3) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
4) wyposażyć się w środki ochrony osobistej,
5) zmontować na belce zasilającej wymagane wyposażenie zgodnie z dokumentacja,
6) zmontować na belce powrotnej wymagane wyposażenie zgodnie z dokumentacją,
7) połączyć za pomocą uchwytów obie belki rozdzielaczy,
8) wyznaczyć oś montażu szafki rozdzielaczowej zgodnie z dokumentacją,
9) wyznaczyć wysokość montażu szafki rozdzielaczowej,
10) zamocować szafkę rozdzielaczową, sprawdzić poziom ustawienia szafki,
11) zamocować kompletny rozdzielacz w szafce,
12) uporządkować stanowisko pracy,
13) zagospodarować niewykorzystany materiał,
14) zaprezentować wykonane ćwiczenie,

15)ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem i wykorzystaniem filmu dotyczącego montażu szafki

rozdzielaczowej, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

− instrukcja wykonania ćwiczenia,

− film dydaktyczny,
– szafka rozdzielaczowa,
– komplet rozdzielaczy,
– wyposażenie rozdzielaczy,
– materiały pomocnicze: taśma teflonowa, kołki plastikowe,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– środki ochrony osobistej,
– apteczka pierwszej pomocy,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Odbiorniki ciepła

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamontuj grzejnik płytowy z zasilaniem bocznym zgodnie z załączoną dokumentacją

zawartą w instrukcji oraz zamontuj niezbędną armaturę.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp,
2) zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania,
3) skompletować narzędzia, sprzęt, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
4) zaopatrzyć się w środki ochrony osobistej,
5) wyznaczyć miejsce montażu grzejnika,
6) wyznaczyć miejsce usytuowania mocowań grzejnika,
7) zamocować uchwyty do mocowania grzejnika,
8) skontrolować poziom zamocowania uchwytów grzejnika,
9) zamontować grzejnikowy zawór termostatyczny,
10) zamontować grzejnikowy zawór powrotny,
11) zamontować zawór odpowietrzający,
12) zamocować grzejnik w uchwytach mocujących,
13) sprawdzić poziom zamocowanego grzejnika,
14) sprawdzić poprawność wykonania montażu grzejnika,
15) uporządkować stanowisko pracy,
16) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
17) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne, tekst przewodni.

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– grzejnik płytowy z zasilaniem bocznym,
– grzejnikowy zawór termostatyczny,
– grzejnikowy zawór powrotny,
– odpowietrznik ręczny ½”,
– uchwyty do mocowania grzejnika,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– młotek,
– kombinerki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– apteczka pierwszej pomocy,
– środki ochrony osobistej,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Zmontuj grzejnik podłogowy, zgodnie z załączoną dokumentacją zawartą w instrukcji.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego

zakres i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp,
2) zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania,
3) skompletować narzędzia, sprzęt, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
4) zaopatrzyć się w środki ochrony osobistej,
5) ocenić powierzchnię pomieszczenia, na której będzie montowany grzejnik podłogowy,
6) ułożyć warstwę izolacji przeciwwilgociowej,
7) ułożyć izolację brzegową,
8) ułożyć izolację cieplną – warstwę styropianu,
9) ułożyć spiralę grzejną, mocując rurę do podłoża za pomocą klipsów montażowych

zgodnie z dokumentacją,

10) uporządkować stanowisko pracy,
11) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
12) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne,

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– folia przeciwwilgociowa,
– taśma brzegowa,
– styropian z folią,
– rura,
– klipsy mocujące,
– taker do klipsów mocujących,
– nożyce do cięcia rur wielowarstwowych,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet wkrętaków płaskich,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– apteczka pierwszej pomocy,
– środki ochrony osobistej,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 3

Zmontuj i podłącz grzejnik łazienkowy z zasilaniem dolnym do instalacji centralnego,

ogrzewania zgodnie z załączoną dokumentacją zawartą w instrukcji.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z wymogami bhp,
2) zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania,
3) skompletować narzędzia, sprzęt, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
4) zaopatrzyć się w środki ochrony osobistej,
5) wyznaczyć oś usytuowania grzejnika łazienkowego zgodnie z dokumentacją,
6) wyznaczyć wysokość usytuowania grzejnika łazienkowego,
7) wyznaczyć miejsce montażu punktów zamocowania grzejnika,
8) zamocować uchwyty do mocowania grzejnika,
9) skontrolować poziom zamocowania uchwytów grzejnika,
10) zamontować grzejnikowy zawór termostatyczny,
11) zamontowaćj grzejnikowy zawór powrotny,
12) zamontowac zawór odpowietrzający,
13) zamocować grzejnik w uchwytach,
14) sprawdzić poziom zamocowanego grzejnika,
15) przygotować odcinki rur do montażu,
16) połączyć gałązki z armaturą grzejnika,
17) połączyć rury z instalacją,
18) połączyć rury z instalacją centralnego ogrzewania,
19) sprawdzić poprawność wykonania,
20) uporządkować stanowisko pracy,
21) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
22) ocenić poprawność wykonania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– rury typu PEX/Al./PEX o średnicach zgodnych z dokumentacją zadania,
– termostatyczny zawór grzejnikowy, zawór powrotny, odpowietrznik ręczny ½",
– kształtki do połączeń zaciskowych zgodnie z dokumentacją,
– uchwyty z kołkami do mocowania rur,
– materiały pomocnicze: taśma teflonowa kołki plastikowe,
– komplet kluczy płaskich,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– apteczka pierwszej pomocy,
– środki ochrony osobistej,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Odbiór instalacji centralnego ogrzewania

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zmień nastawę termostatycznego zaworu grzejnikowego, zgodnie z załączoną

dokumentacją zawartą w instrukcji.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia zgodnie z wymogami bhp,
2) zgromadzić materiał niezbędny do wykonania zadania,
3) skompletować narzędzia, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
4) zaopatrzyć się w środki ochrony osobistej,
5) odkręcić głowicę grzejnikowego zaworu termostatycznego,
6) odczytać wartość nastawy zaworu,
7) zapisać odczytaną wartość nastawy,
8) odczytać z dokumentacji technicznej wartość na jaką należy ustawić zawór,
9) ustawić nastawę wstępną zaworu zgodnie z dokumentacją,
10) zakręcić głowicę zaworu,
11) uporządkować stanowisko pracy,
12) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
13) ocenić poprawność wykonanego ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

– pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– dokumentacja techniczna zawarta w instrukcji,
– stanowisko do przeprowadzenia regulacji wstępnej,
– ołówek,
– notatnik,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– apteczka,
– literatura z rozdziału 7.

Ćwiczenie 2

Wykonaj próbę szczelności fragmentu instalacji centralnego ogrzewania zgodnie

z dokumentacją.

Wskazówki do wykonania ćwiczenia:
Przed przystąpieniem do wykonania ćwiczenia nauczyciel powinien omówić jego zakres

i techniki wykonania. Zapoznać uczniów z zasadami bezpiecznej pracy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia.

Uczeń powinien:

1) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia zgodnie z wymogami bhp,
2) skompletować narzędzia, sprawdzając jednocześnie ich stan techniczny,
3) wyposażyć się w środki ochrony osobistej,
4) przygotować urządzenie do przeprowadzenia próby szczelności,
5) przeprowadzić próbę szczelności fragmentu instalacji,
6) wypełnić protokół z przeprowadzenia próby szczelności,
7) uporządkować stanowisko pracy,
8) ocenić jakość wykonania ćwiczenia,
9) przedstawić trudności zaistniałe podczas wykonywania ćwiczenia.

Zalecane metody nauczania-uczenia się:

–

pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne:

– stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia,
– przyrząd do wykonywania próby szczelności instalacji,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– notatnik,
– długopis,
– apteczka,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

TEST 1

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Montaż instalacji centralnego
ogrzewania”.

Test składa się z 20 zadań, z których:

− zadania 1-15 są z poziomu podstawowego,

− zadania 16-20 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający – za rozwiązanie 10

÷11 zadań z poziomu podstawowego,

dostateczny – za rozwiązanie 12

÷14 zadań z poziomu podstawowego,

dobry – za rozwiązanie 15 lub 16 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu

ponadpodstawowego,

bardzo dobry – za rozwiązanie 17

÷20 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu

ponadpodstawowego.

Plan testu

Klucz odpowiedzi

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

Wyjaśnić sposób działania instalacji
centralnego ogrzewania grawitacyjnego

B P

Dobrać sposób zabezpieczenia instalacji
systemu otwartego

C P

Dobrać urządzenie, na którym montujemy
ręczny odpowietrznik

C P

Rozpoznać urządzenie, na którym montujemy
zawór bezpieczeństwa

A P

Rozróżnić elementy wyposażenia instalacji
centralnego ogrzewania

B P

6. Zastosować wytyczne montażu spirali grzejnej

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Nr zadania

Cel operacyjny (mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymaga

Poprawna

odpowiedź

7. Dobrać wyposażenie grzejnika w armaturę

8. Zastosować wytyczne do lokalizacji grzejnika

Określić zadanie manometru w instalacji
centralnego ogrzewania

B P

Zastosować wytyczne wykonywania próby
ciśnieniowej

C P

Przewidzieć wartość ciśnienia próbnego
podczas próby szczelności instalacji

D P

Określić warunki wykonywania próby
szczelności

B P

Wyjaśnić cel kryzowania instalacji centralnego
ogrzewania

B P

14 Podać zawartość dokumentacji technicznej

15 Wybrać sposób połączenia grzejnika

Określić miejsce montażu automatycznego
odpowietrznika

B PP

Określić miejsce montażu naczynia
wzbiorczego otwartego

B PP

Ocenić prawidłowość wykonywania próby
szczelności

D PP

Zastosować wytyczne sprawdzenia instalacji
centralnego ogrzewania na gorąco

C PP

Przygotować instalację centralnego ogrzewania
do odbioru

C PP

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania sprawdzianu dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę udzielania odpowiedzi na takie typy zadań testowych,

jakie będą w teście.

5. Omów z uczniami sposób udzielania odpowiedzi (karta odpowiedzi).
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom zestawy zadań testowych i karty odpowiedzi, podaj czas przeznaczony na

udzielanie odpowiedzi.

8. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

9. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia udzielania odpowiedzi.

10. Zbierz karty odpowiedzi oraz zestawy zadań testowych.
11. Sprawdź wyniki i wpisz do arkusza zbiorczego.
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te zadania, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem pytań testowych.
4. Test zawiera 20 pytań dotyczących montażu instalacji centralnego ogrzewania. Pytania

w teście są to pytania wielokrotnego wyboru i tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi:

− w pytaniach wielokrotnego wyboru zaznacz prawidłową odpowiedź X (w przypadku

pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie ponownie
zakreślić odpowiedź prawidłową),

6. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
7. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas. Trudności mogą przysporzyć Ci
pytania: 16 – 20, gdyż są one na poziomie trudniejszym niż pozostałe.

8. Na rozwiązanie

testu

masz

minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

– instrukcja,
– zestaw zadań testowych,
– karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

I część
1. Przepływ wody w instalacji grawitacyjnej centralnego ogrzewania wymusza:

a) pompa obiegowa,
b) zawór zwrotny,
c) różnica gęstości wody,
d) przeponowe naczynie wzbiorcze.

2. Instalację ogrzewania pompowego systemu otwartego zabezpiecza:

a) przeponowe naczynie wzbiorcze,
b) zawór bezpieczeństwa,
c) naczynie wzbiorcze otwarte,
d) przeponowe naczynie wzbiorcze i zawór bezpieczeństwa.

3. Ręczny odpowietrznik montujemy:

a) na grzejniku centralnego ogrzewania,
b) na kotle centralnego ogrzewania,
c) na przewodzie przed zaworem zwrotnym,
d) na naczyniu wzbiorczym otwartym.

4. Zawór bezpieczeństwa montujemy:

a) bezpośrednio na kotle,
b) bezpośrednio na grzejniku,
c) bezpośrednio na przeponowym naczyniu wzbiorczym,
d) bezpośrednio na naczyniu wzbiorczym otwartym.

5. Do regulacji przepływu wody przez grzejnik służy:

a) odcinający zawór kulowy,
b) grzejnikowy zawór termostatyczny,
c) zawór bezpieczeństwa,
d) zawór zwrotny.

6. Spiralę grzejną ogrzewania podłogowego układamy:

a) bezpośrednio na stropie,
b) na izolacji przeciwwilgociowej,
c) na izolacji przeciwwilgociowej i cieplnej,
d) na izolacji cieplnej.

7. Grzejnik należy wyposażyć w:

a) zawór zwrotny,
b) zawór bezpieczeństwa,
c) filtr,
d) zawór termostatyczny.

8. Grzejniki centralnego ogrzewania montujemy:

a) pod oknem,
b) na ścianie zewnętrznej obok okna,
c) pod sufitem,
d) na ścianie wewnętrznej.

9. Zadaniem manometru jest:

a) pomiar przepływu,
b) pomiar ciśnienia,
c) pomiar temperatury,
d) pomiar ilości ciepła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Próbę ciśnienia instalacji centralnego ogrzewania wykonujemy:

a) wraz z armaturą zabezpieczającą,
b) po zakończeniu wszystkich prac montażowych,
c) po zakryciu przewodów instalacji centralnego ogrzewania,
d) przed zakryciem przewodów instalacji centralnego ogrzewania.

11. Wartość ciśnienia próbnego dla instalacji centralnego ogrzewania wynosi:

a) ciśnienie robocze, lecz nie mniej niż 5 bar,
b) ciśnienie robocze + 2 bary lecz nie mniej niż 6 bar,
c) ciśnienie robocze + 2 bary lecz nie mniej niż 4 bary,
d) ciśnienie robocze + 2 bary.

12. Próbie szczelności na gorąco podlega:

a) sama instalacja bez wyposażenia, badanie wodą o temperaturze 20º C,
b) sama instalacja bez wyposażenia, badanie wodą o maksymalnej temperaturze,
c) instalacja wraz z wyposażeniem, badanie wodą o temp. 20ºC,
d) instalacja wraz z wyposażeniem, badana wodą o maksymalnej temperaturze.

13. Regulacja instalacji centralnego ogrzewania wykonujemy w celu:

a) zapewnienia wymaganej temperatury w pomieszczeniu,
b) zapewnienia wymaganej wilgotności powietrza w pomieszczeniu,
c) zapewnienie projektowanego przepływu,
d) utrzymania ciśnienia w instalacji.

14. Dokumentacja techniczna powinna zawierać:

a) opis techniczny instalacji centralnego ogrzewania,
b) rysunki instalacji centralnego ogrzewania,
c) opis, rysunki, uzgodnioną dokumentację,
d) uzgodnienia dokumentacji.

II część
15. Grzejnik płytowy łączy się z instalacją centralnego ogrzewania za pomocą:

a) połączenia nierozłącznego,
b) połączenia kołnierzowego,
c) połączenia zaciskowego,
d) połączenia rozłącznego.

16. Automatyczny odpowietrznik należy instalować:

a) w najniższym punkcie instalacji centralnego ogrzewania,
b) na przewodzie powrotnym do kotła,
c) w najwyższym punkcie instalacji centralnego ogrzewania,
d) na przewodzie pomiędzy pompą a kotłem.

17. Naczynie wzbiorcze otwarte montujemy:

a) w pomieszczeniu kotłowni nad kotłem,
b) w pomieszczeniu kotłowni na poziomie kotła,
c) na poziomie najwyżej położonego grzejnika,
d) na poddaszu budynku.

18. Próba szczelności wypadła pozytywnie, jeżeli:

a) manometr wykazał spadek ciśnienia 1 bara w czasie ½ godziny,
b) manometr wykazał spadek ciśnienia 0,5 bara w czasie ½ godziny,
c) manometr wykazał spadek ciśnienia 0,3 bara w czasie ½ godziny,
d) manometr nie wykazał żadnego spadku ciśnienia. w czasie ½ godziny.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19. Sprawdzenie instalacji centralnego ogrzewania w stanie gorącym polega na pomiarze:

a) temperatury powietrza w pomieszczeniu,
b) wilgotności powietrza w pomieszczeniu,
c) przepływu wody przez grzejnik,
d) temperatury grzejnika.

20. Przygotowanie instalacji centralnego ogrzewania do odbioru polega na wykonaniu:

a) próby szczelności instalacji z wynikiem pozytywnym,
b) pomiaru temperatury w pomieszczeniu,
c) pomiaru ciśnienia w instalacji,
d) próby szczelności instalacji i pomiaru temperatury w pomieszczeniu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Montaż instalacji centralnego ogrzewania.

Zaznacz poprawną odpowiedź poprzez postawienie znaku X przy prawidłowej
odpowiedzi. Jeżeli pomylisz się – błędną odpowiedź zakreśl kółkiem.

Odpowiedź Punktacja

Numer

pytania

a b c d

Razem

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

TEST 2
Test „próba pracy”

Zadanie: Zmontuj płytowy grzejnik z zasilaniem bocznym, zgodnie z załączoną dokumentacją
zawartą w instrukcji oraz zamontuj niezbędną armaturę.

− Test jest przewidziany jako „próba pracy”.

Punktacja zadań 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłowo wykonaną czynność uczeń otrzymuje 1 punkt. Za źle wykonaną

czynność lub jej brak uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

dopuszczający- za wykonanie prawidłowo czynności 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 oraz jednej

z czynności: 2, 9, 10, 11, 12 i uzyskanie 8 punktów,

dostateczny- za wykonanie prawidłowo czynności 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 oraz dwóch

z czynności 2, 9, 10, 11, 12 i uzyskanie 9 punktów,

dobry- za prawidłowe wykonanie czynności nr 1, 3, 4, 5, 6, 7, 8 oraz trzech czynności 2,

9, 10, 11, 12 i uzyskanie 10 punktów,

bardzo dobry- za wykonanie co najmniej 11 czynności i uzyskanie 11 lub 12 punktów.

Kryteria oceny

Klucz

punktowania

Obszar

wymagań

Numer

czynno

śc

Sprawdzana czynność Kryterium

wykonania

czynności

Punktacja

0 - 1

Uczeń zapoznaje się
z dokumentacją zadania

Zapoznał się
z dokumentacją
zadania

0 lub 1

Organizacja
stanowiska
pracy

Uczeń organizuje
stanowisko pracy

Zorganizował
stanowisko pracy
zgodnie z wymogami
bhp i ergonomii

0 lub 1

Uczeń dobiera grzejnik
wraz z osprzętem: zawór
termostatyczny, zawór
powrotny, odpowietrznik
ręczny

Z zestawu dobrał
zgodnie
z dokumentacją:
grzejnik, zawór
termostatyczny, zawór
powrotny,
odpowietrznik

0 lub 1

Wykonywanie
zadania
z zachowaniem
przepisów bhp
i wymagań
ergonomii

Uczeń wyznacza miejsce
montażu grzejnika

Wyznaczył miejsce
montażu grzejnika
zgodnie z
dokumentacją

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Uczeń montuje uchwyty
do mocowania grzejnika

Zamontował uchwyty
do mocowania
grzejnika

0 lub 1

Uczeń montuje zawór
termostatyczny do
grzejnika

Zamontował
termostatyczny zawór
grzejnikowy

0 lub 1

Uczeń montuje zawór
powrotny do grzejnika

Zamontował zawór
powrotny do grzejnika

0 lub 1

Uczeń montuje zawór
odpowietrzający

Zamontował zawór
odpowietrzający

0 lub 1

Uczeń montuje grzejnik
na wspornikach,
sprawdzając jego
wypoziomowanie.

Zamontował grzejnik
na wspornikach i
sprawdził jego poziome
ustawienie

0 lub 1

Uczeń utrzymuje ład
i porządek podczas
wykonywania ćwiczenia

Podczas wykonywania
ćwiczenia uczeń
utrzymywał ład
i porządek na
stanowisku pracy

0 lub 1

Wykonywanie
zadania
z zachowaniem
przepisów bhp
i wymagań
ergonomii

Uczeń porządkuje
stanowisko pracy

Uporządkował
stanowisko pracy po
wykonaniu ćwiczenia

0 lub 1

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
ćwiczenia

Uczeń prezentuje i
ocenia wykonane
ćwiczenie

Ocenił jakość swojej
pracy, wskazał
ewentualne
nieprawidłowości

0 lub 1

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA OBSERWACJI

Imię i nazwisko ……………………………………………………..

Montaż płytowego grzejnika z zasilaniem bocznym wraz
z armaturą

Zmontuj płytowy grzejnik z zasilaniem bocznym zgodnie z załączoną dokumentacją
zawartą w Instrukcji oraz zamontuj niezbędną armaturę.

Obszar

wymagań

Czynności oceniane i kryteria wykonania

Liczba

punktów

Czynność 1. Zapoznawanie się z dokumentacją zadania
Kryterium wykonania: uczeń zapoznał się z dokumentacją
zadania

Czynność 2. Organizowanie stanowiska pracy

Organizacja
stanowiska
pracy

Kryterium wykonania: uczeń zorganizował stanowisko pracy
zgodnie z wymogami bhp i ergonomii

Czynność 3. Dobieranie: grzejnika, zaworu termostatycznego,
zaworu powrotnego, odpowietrznika ręcznego
Kryterium wykonania: uczeń dobrał: grzejnik płytowy, zawór
termostatyczny, zawór powrotny, odpowietrznik ręczny

Czynność 4. Wyznaczanie miejsca montażu grzejnika
Kryterium wykonania: uczeń wyznaczył miejsce montażu
grzejnika zgodnie z dokumentacją

Czynność 5. Montowanie uchwytów mocujących grzejnik
Kryterium wykonania: uczeń zamontował uchwyty mocujące
grzejnik

Czynność 6. Montaż termostatycznego zaworu grzejnikowego
Kryterium wykonania: uczeń zamontował termostatyczny
zawór grzejnikowy

Czynność 7. Montaż zaworu powrotnego
Kryterium wykonania: uczeń zamontował zawór powrotny

Czynność 8. Montaż ręcznego zaworu odpowietrzającego
Kryterium wykonania: Uczeń zamontował ręczny zawór
odpowietrzający

Czynność 9. Montaż grzejnika na uchwytach, ze sprawdzeniem
poziomego zawieszenia grzejnika
Kryterium wykonania: uczeń zamontował grzejnik, sprawdził
jego poziome zamocowanie

Czynność 10. Utrzymywanie ładu i porządku na stanowisku
pracy

Wykonywanie
zadania
z zachowanie
m przepisów
bhp
i wymagań
ergonomii

Kryterium wykonania: uczeń utrzymywał ład i porządek na
stanowisku pracy

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 11. Porządkowanie stanowiska pracy

Kryterium wykonania: uczeń po zakończeniu zadania
uporządkował stanowisko pracy

Czynność 12. Prezentacja i ocena przez ucznia wykonanego
zadania

Prezentowanie
i ocena
wykonanego
zadania

Kryterium oceny: uczeń zaprezentował swoja prace, ocenił jej
jakość, wskazał ewentualne nieprawidłowości

Łączna liczba uzyskanych punktów

Uzyskana
liczba
punktów

Uzyskana ocena szkolna

Przebieg testowania

INSTRUKCJA DLA NAUCZYCIELA

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z co najmniej jednotygodniowym

wyprzedzeniem.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów ze sposobem testowania: „próba pracy” oraz z zasadami punktowania.
4. Przeprowadź z uczniami próbę oceny czynności wykonywanych w teście.
5. Omów z uczniami sposób wykonania zadania typu „próba pracy”,
6. Zapewnij uczniom możliwość samodzielnej pracy.
7. Rozdaj uczniom instrukcje wykonania zadania wraz z dokumentacją, podaj czas

przeznaczony na wykonanie zadania.

8. Rozdaj uczniom komplety niezbędnych materiałów, narzędzi.
9. Postaraj się stworzyć odpowiednią atmosferę podczas przeprowadzania pomiaru

dydaktycznego (rozładuj niepokój, zachęć do sprawdzenia swoich możliwości).

10. Kilka minut przed zakończeniem sprawdzianu przypomnij uczniom o zbliżającym się

czasie zakończenia wykonania ćwiczenia.

11. Wpisz do karty obserwacji wyniki przeprowadzonego testowania..
12. Przeprowadź analizę uzyskanych wyników sprawdzianu i wybierz te czynności, które

sprawiły uczniom największe trudności.

13. Ustal przyczyny trudności uczniów w opanowaniu wiadomości i umiejętności.
14. Opracuj wnioski do dalszego postępowania, mającego na celu uniknięcie niepowodzeń

dydaktycznych – niskie wyniki przeprowadzonego sprawdzianu.

INSTRUKCJA DLA UCZNIA

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Zapoznaj się z dokumentacją zadania.
3. Test „próba pracy” oceniany jest według punktacji określającej zarówno czynności

wykonywane podczas testowania, jak i ich prawidłowość.

4. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
5. Zorganizuj stanowisko do wykonania ćwiczenia.
6. Zapoznaj się z dokumentacją zadania.
7. Zaplanuj miejsce montażu grzejnika i czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia.
8. Wykonaj czynności związane z montażem grzejnika oraz jego wyposażeniem.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Sprawdź poprawność montażu grzejnika z dokumentacją.
10. Skoryguj ewentualne błędy.
11. Utrzymuj ład i porządek na stanowisku pracy.
12. Po zakończonym zadaniu uporządkuj stanowisko pracy.
13. Zaprezentuj efekty swojej pracy, wskaż trudności lub niedociągnięcia.
14. Na wykonanie zadania masz 120 minut.

Powodzenia

Materiały dla ucznia:

– instrukcja z dokumentacją zadania,
– grzejnik płytowy z zasilaniem bocznym,
– grzejnikowy zawór termostatyczny,
– grzejnikowy zawór powrotny,
– odpowietrznik ręczny ½”,
– uchwyty do mocowania grzejnika,
– komplet kluczy płaskich,
– komplet kluczy oczkowych,
– komplet kluczy hydraulicznych,
– komplet wkrętaków płaskich,
– komplet wkrętaków krzyżakowych,
– poziomnica,
– przymiar składany,
– młotek,
– kombinerki,
– wiertarka udarowa z kompletem wierteł,
– apteczka pierwszej pomocy,
– środki ochrony ososbistej,
– literatura z rozdziału 7.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne cz. 1. WSiP, Warszawa 1998
2. Górecki A.: Wewnętrzne instalacje wodociągowe, ogrzewcze i gazowe z rur miedzianych.

Branżowy Ośrodek Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej „INSTAL”,
Warszawa 1996

3. Karty katalogowe firmy FERRO (www.ferro.pl)
4. Karty katalogowe firmy Flamco (www.flamco.pl)
5. Karty katalogowe firmy Rothenberger (www.rotenberger.pl)
6. Karty katalogowe firmy Valvex (www.valvex.pl)
7. Karty katalogowe firmy Wilo (

www.willo.pl

)

8. Koczyk H.: Ogrzewnictwo praktyczne. Projektowanie, montaż, eksploatacja, Systherm

Serwis, Poznań 2005

9. Krygier K., Cieślowski S.: Instalacje sanitarne cz. 2. WSiP, Warszawa 1998
10. Krygier K., Klinke T.: Ogrzewnictwo, wentylacja, klimatyzacja. WSiP, Warszawa 2005
11. Mroczek W.: Ogrzewanie podłogowe z rur wielowarstwowych (PE-AL.-PE) Systemu

KISAN, Instrukcja 2, PT-H „Kisan”, Warszawa 2002

12. Płuciennik M.: Warunki techniczne wykonywania i odbioru instalacji ogrzewczych.

COB-RTI „INSTAL”, Warszawa 2003

13. PN-EN 12828:2006 Instalacje ogrzewcze w budynkach. Projektowanie wodnych

instalacji centralnego ogrzewania.

14. Polski Instalator nr 7-8/1998 Czasopismo
15. Polski Instalator nr 10/2001 Czasopismo
16. Rettig Heating Spółka z o.o.,(www.purmo.com.pl)
17. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dn. 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie

18. Rubik M.: Centralne ogrzewanie, wentylacja, ciepła i zimna woda oraz instalacje gazowe

budynkach jednorodzinnych. Ośrodek Informacji „Technika instalacyjna

w budownictwie”, Warszawa 2000 Sp. z o.o., Warszawa 2003

19. Sękowski K.: Poradnik projektanta i wykonawcy-system Kan-therm, KAN
20. Spaethe / Mast: Ogrzewanie – praktyczny poradnik instalatora w pytaniach

i odpowiedziach Instalator Polski, Warszawa 1998

21. Wasilewski Z.: Rysunek zawodowy – Instalacje sanitarne i rurociągi przemysłowe. WSiP,

Warszawa 1993