Dieta zbilansowana dla dzieci w wieku przedszkolnym 

 

Prawidłowe żywienie to spożywanie takiej ilości składników pokarmowych o właściwej kaloryczności 

i wartości  odżywczej,  które  to  warunkują  utrzymanie  prawidłowej  masy  ciała  i  prawidłowe 

funkcjonowanie organizmu. 

Prawidłowo  zbilansowana  dieta  ma  na  celu  pokrycie  zapotrzebowania  organizmu  dziecka  w  wieku 

przedszkolnym na niezbędne składniki  odżywcze, energię i witaminy. Zapotrzebowanie to określają 

normy  żywienia,  które  biorą  pod  uwagę  wiek,  płeć,  stan  fizjologiczny  jak  i  poziom  aktywności 

fizycznej oraz  potrzeby  związane  z  rozwojem  i tempem wzrostu.    Wiek  przedszkolny charakteryzuje 

się  aktywnym  rozwojem  zarówno  fizycznym  jak  i  umysłowym,  dlatego  też  należy  zapewnić  dowóz 

dostatecznej zalecanej ilości energii i składników odżywczych. 

Należy  zwrócić  szczególna  uwagę  na    produkty  spożywcze  zawierające  w  swym  składzie  białko 

o wysokiej  aktywności  biologicznej,  wapń,  żelazo  i  witaminy.  Białko  to  najlepiej  jest  podawać 

w postaci  mleka  oraz  różnych  jego  przetworów,  chudego  twarogu,  ryb.  W  celu  utrzymania 

prawidłowych  procesów  przemiany  materii  należy  dostarczać  organizmowi  określoną  ilość  wody, 

która  to  ułatwia  transport  składników  pokarmowych  jak  również  pomaga  wydalać  z  moczem 

zbyteczne produkty przemiany materii. 

Energia którą powinnyśmy  uzyskać po spożyciu produktów dostarczonych w ciągu doby  wynosi dla 

tej grupy wiekowej ok 1500 kcal. 

Rozkład posiłków w ciągu dnia : 

I Śniadanie- 25% ok 375  kcal 

Obiad -30% ok 450 kcal 

Podwieczorek-10 % ok 150 kcal 

II podwieczorek- 10% ok 150 kcal 

Kolacja 25 % ok 375 kcal 

Pierwsze  śniadanie  powinno  zawierać  mleko  i  jego  przetwory.  Wskazane    jest  spożywanie  musli 

z mlekiem, jogurtem lub kefirem, zup mlecznych z dodatkami węglowodanowymi -kasze, makarony, 

ryż  lub  napoje  na  bazie  mleka  –kawa  zbożowa,  kakao.  Do  napojów  winno  serwować  się  kanapki 

z masłem oraz  produktami wysokobiałkowymi- dobra gatunkowo wędlina, sery, jaja, różnego rodzaju 

pasty oraz dodatki warzywne bądź owocowe -pomidor, ogórek,  jabłko, kiełki, szczypiorek itp. 

 

 

Obiad powinien składać się z: 

 

•

zupy

  przygotowanej  na  wywarze  jarskim  lub  mięsnym,  podprawionej  śmietanką,  mlekiem, 

kefirem  lub  jogurtem.  Zaleca  się  podprawianie  produktami  mlecznymi  o  niższej  zawartości 

tłuszczu. Najbardziej polecane są zupy o dużej zawartości warzyw- barszcz ukraiński, jarzynowa,  

kalafiorowa itp. Nie wskazane jest doprawianie zup przyprawami zawierającymi w swoim składzie 

polepszacze smaku- różnego rodzaju buliony, zupy w proszku lub kostkach. Godnym polecenia są 

buliony  wegetariańskie  zawierające  w  swoim  składzie  tylko  warzywa  suszone  i  przyprawy 

ziołowe. 

•

II dania składającego się z produktu białkowego najlepiej pochodzenia zwierzęcego- mięso, ryby, 

jaja,,  drób,  produktu  węglowodanowego-  ziemniaki,  kasza,  kluski  oraz  dodatków  warzywnych  -

warzywa  gotowane, surówki 

•

napoju lub deseru- napój to zazwyczaj kompot, herbatka owocowa lub sok niskosłodzony, deser 

zaś to porcja owoców bądź budyń, koktajl mleczny, kisiel, galaretka z owocami. 

•

podwieczorku  czyli  lekkiego  posiłku  węglowodanowego  składającego  się  z  owoców  bądź  ich 

przetworów,  ciasta  najlepiej  domowej  roboty  na  bazie  dobrego  gatunkowo  tłuszczu,  musów, 

kisieli i galaretek z owocami, budyni z owocowymi sosami. 

Po  powrocie  do  domu  dziecko  powinno  otrzymywać  pełnowartościowy  lekki  posiłek,  najlepiej  2 

godziny  przed  snem,  składający  się  z  pieczywa  o  grubym  przemiale,  dodatku  białkowego  oraz 

owocowo-warzywnego. Dodatkiem do kolacji powinien być gorący napój. Na lekki posiłek składać się 

mogą  kanapki z pastami, wędliną, jajem lub serami. gęsta kaszka manna na mleku z owocowy sosem, 

ryż na sypko z serem białym i owocami, omlety na słodko lub z warzywami. 

Według  zaleceń  Instytutu  Żywności  i  Żywienia  dziecko  powinno  codziennie  jeść  produkty 

z poszczególnych  grup  przedstawionych  w  piramidzie  zdrowego  żywienia.  Piramida  ta  w  sposób 

poglądowy obrazuje proporcje pomiędzy poszczególnymi grupami produktów w diecie. 

Poszczególne poziomy piramidy interpretuje się w następujący sposób: 

Produkty na dole piramidy-produkty zbożowe, warzywa, owoce powinny znaleźć się w przeważającej 

części w codziennym jadłospisie. 

Produkty  na  wyższych  poziomach  także  powinny  być  spożywane  codziennie,  jednak  w  mniejszych 

ilościach.  

Bezwzględnie  należy  ograniczyć  cukier,  słodycze,  tłuszcze  zwierzęce,  produkty  zawierające  dużo 

cholesterolu izomery trans nienasyconych kwasów tłuszczowych. 

Picie odpowiedniej ilości wody oraz ograniczenie spożycia soli. 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Grupy produktów przestawionych w piramidzie to: 

- 

Produkty zbożowe- 

co najmniej 5 porcji dziennie. Z pośród tej grupy należy wybierać te z grubego 

przemiału.  Oprócz  pieczywa  pełnoziarnistego  poleca  się  także  ryż  nie  łuskany  pełnoziarnisty,  kaszę 

gryczaną,  jęczmienną  i  razowy  makaron.  Produkty  zbożowe  są  głównym  źródłem  energii  dla 

organizmu,  są  bogatym  źródłem  błonnika  regulującego  pracę  jelit,  zawierają  wiele  składników 

mineralnych i witamin. Bogatsze w składniki odżywcze są produkty z grubszego przemiału, ponieważ 

zawierają  więcej  witamin,  szczególnie  z  grupy  B,  składników  mineralnych  i  błonnika  pokarmowego, 

którego spożywanie jest istotne w zapobieganiu chorobom na  tle wadliwego żywienia. 

-

Warzywa  i  owoce

-serwowanie  ich  do  każdego  posiłku.  W  codziennym  jadłospisie  powinno 

stosować    się  zarówno  warzywa  zielone-  sałata,  szpinak,  brokuły  jak  również  pomarańczowe- 

marchew, pomidory, dynia oraz owoce w zależności od pory roku mogą być świeże lub mrożone czy 

też suszone. Soki owocowe polecane są głównie niesłodzone bądź jeżeli są z dużą zawartością cukru 

to  rozcieńczone  wodą.  Ta  grupa  produktów  dostarcza  składników  mineralnych,  witamin 

i flawonoidów  oraz  witamin  antyoksydacyjnych(  C  ,E  ,  karotenów)  mających  działanie 

przeciwmiażdżycowe  i  przeciwnowotworowe.  Błonnik  zawarty  w  warzywach  i  owocach  korzystnie 

wpływa na  czynności przewodu pokarmowego. Należy jednak zaznaczyć, że owoce i soki owocowe 

zawierają duże ilości cukrów prostych, których spożycie należy ograniczyć, zatem skłaniać się należy 

do  spożywania  większej  ilości  warzyw  niż  owoców  a  z  soków  wybierać  warzywne  lub  owocowo-

warzywne, herbatek owocowych nie słodzonych. 

- 

Mleko i produkty mleczne

- są to produkty zawierające duże ilości wapnia, składnika niezbędnego 

do budowy zdrowych kości  i zębów. Żaden produkt spożywczy nie zawiera tak dużo jak mleko i jego 

przetwory  dobrze  przyswajalnego  wapnia.  Mleko  zawiera  także  witaminy  A,D,B

2

,  oraz  najwyższej 

jakości białko. Celem zrealizowania zapotrzebowania na  wapń dzieci powinny wypijać mleko w ilości 

ok  700  ml  na  dzień  lub  jego  część  zastępować  produktami  mlecznymi  np.:  jogurt,  kefir,  maślanka 

a także serami twarogowymi lub podpuszczkowymi żółtymi.

 

-

Mięso,  drób,  ryby,  jaja  i  nasiona  roślin  strączkowych  oraz  orzechy

-  produkty  mięsne,  ryby 

oraz  jaja  dostarczają  pełnowartościowego  białka,  żelaza,  cynku  i  witamin  z  grupy  B.  Nasiona  roślin 

strączkowych i orzechy to źródło pełnowartościowego białka i wielu cennych składników mineralnych 

i  witamin  włączone  są  do  grupy  produktów  mięsnych.  Dzieci  powinny  spożywać  dziennie  2  porcje 

tych  produktów.  Należy  z  produktów  mięsnych  wybierać  chude  gatunki  zaś  z  ryb  ze  względu  na 

zawartość w nich wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega- 3 i witaminy D gatunki 

zawierające    więcej  tłuszczu-makrela,    sardynki  itp.  Przy  obróbce  mięsa  i  ryb  poleca  się  gotowanie, 

pieczenie i duszenie w parze. 

-Tłuszcze

-  większość    tłuszczu  w  diecie  powinna  pochodzić  z  ryb,  orzechów  i  tłuszczów  roślinnych. 

Zalecane  są  oleje  roślinne  –  olej  rzepakowy,  sojowy,  słonecznikowy,  oliwa  z  oliwek.  Powinny  one 

stanowić dodatek do potraw. Do smażenia należy korzystać z oleju rzepakowego i oliwy z oliwek. 

Należy  dodać,  że  ze  wszystkich  grup  produktów  powinniśmy  wybierać  zawsze  te  które  są  „chude” 

a ograniczyć  produkty  zawierające  duże  ilości  cholesterolu  np.  podroby  i  izomery  trans 

nienasyconych  kwasów  tłuszczowych-  wyroby  cukiernicze,  ciastkarskie,  twarde  margaryny,  chipsy, 

żywność typu Fast-food. 

 

Małgorzata Krawczuk – dietetyk Przedszkoli Pomarańczowa Ciuchcia 

 

Bibliografia: 

„Praktyczny  Podręcznik  Dietetyki”  pod  redakcją    prof.  dr    hab.  n.  med  Mirosława  Jarosza  Instytut 

Żywności i Żywienia , 2010 

„Organizacja  i  Zasady  Żywienia  Zbiorowego”  Akademia  Wiedzy  Użytecznej  LeoPard,  dr  Halina 

Turlejska, mgr Urszula Pelzner,  Warszawa 2005