102

Genialne schematy

E l e k t r o n i k a   d l a   W s z y s t k i c h

Genialne schematy,

G

e

n

i

a

l

n

e

s

c

h

e

m

a

t

y,

czyli co by było, gdyby...

Ładowarka… 
baterii jednorazowych

Starsi  Czytelnicy  dobrze  pamiętają  czasy,
gdy  baterie  zegarkowe  były  bardzo  drogie,
i powszechnie  stosowana  praktyką  było  ich
okresowe  doładowywanie.  Mędrcy  zbadali
sprawę  i twierdzą,  że  ładowanie  jednorazo−
wych baterii nie daje żadnych dobrych efek−
tów. Cóż, podobno mędrcy zbadali też chra−
bąszcza i wyliczyli, że jego skrzydła nie mo−
gą wytworzyć siły nośnej umożliwiającej la−
tanie.  Na  szczęście  chrabąszcze  o tym  nie
wiedzą i latają...

Praktycy  twierdzą,  że  warto  podładowy−

wać  kilkakrotnie  baterie  małym  prądem
(około  0,01C),  najlepiej  impulsowo,  gdy  są
jeszcze  mało  zużyte.  Podobno  możliwe  jest

nawet trzykrotne wydłużenie ich żywotności.
Dla ogniw R20 średni prąd ładowania powi−
nien wynosić około 30...40mA, dla baterii R6
około 15...20mA.

Można się łatwo przekonać, czy przedłuże−

nie życia zwykłych baterii jest możliwe. Ry−
sunek a pokazuje ideę prostej (pod)ładowarki

impulsowej. Przebieg z generatora GEN po−
winien mieć współczynnik wypełnienia około
10%, a częstotliwość w zakresie 1Hz...20Hz.
Rysunek b pokazuje jedną z możliwych rea−
lizacji generatora o współczynniku wypełnie−
nia  równym  dokładnie  10%  z wykorzysta−
niem popularnego licznika 4017.

Prosty generator VCO

Generatory  sterowane  napięciem  (VCO)  są
często  wykorzystywane  w najróżniejszych
konstrukcjach. Istnieją różne rozwiązania ta−
kich generatorów. Jedno z najprostszych po−
kazuje rysunek obok. Tranzystory VT1, VT2
tworzą lustro prądowe, Prąd tranzystora VT2
jest  zależny  od  napięcia  Umod.  Właściwy
generator zbudowany jest na popularnej ko−
stce  555.  Częstotliwość  drgań  wyznacza
w tym wypadku prąd płynący przez tranzy−
stor  VT2.  Liniowość  zamiany  napięcia  na
częstotliwość  jest  dobra  i może  wynosić 

lepiej  niż  0,5%.  Liniowość  i zakres  zmian
częstotliwości  zależy  od  wartości  R1
(4,7...100kΩ),  częstotliwość  można  też
zmieniać zmieniając C1.
Choć  schemat,  pochodzący  ze  starego  nie−
mieckiego  czasopisma,  sugeruje  wykorzy−
stanie  pary  tranzystorów  w jednej  obudo−
wie,  można  tu  wykorzystać  dwa  zwykłe
tranzystory PNP (np. BC558). Warto je jed−
nak  połączyć  termicznie,  umieszczając  je
obok  siebie  i ściskając  kawałkiem  koszulki
termokurczliwej.

W tej  rubryce  prezentujemy  schematy
nadesłane  przez  Czytelników.  Są  to  za−
równo  własne  (genialne)  rozwiązania
układowe, jak i ciekawsze schematy z li−
teratury,  godne  Waszym  zdaniem  pu−
blicznej prezentacji bądź przypomnienia.
Są  to  tylko  schematy  ideowe,  nieko−
niecznie  sprawdzone  w praktyce,  stąd

podtytuł “co by było, gdyby...” Redakcja
EdW nie gwarantuje, że schematy są bez−
błędne  i należy  je  traktować  przede
wszystkim  jako  źródło  inspiracji  przy
tworzeniu własnych układów.
Przysyłajcie  do  tej  rubryki  przede  wszy−
stkim  schematy,  które  powstały  jedynie
na papierze, natomiast układy, które zre−

alizowaliście  w praktyce  nadsyłajcie
wraz z modelami do Forum Czytelników
i do działu E−2000. Nadsyłając godne za−
interesowania schematy z literatury, po−
dawajcie  źródło.  Osoby,  które  nadeślą
najciekawsze schematy oprócz satysfak−
cji z ujrzenia swego nazwiska na łamach
EdW, otrzymają drobne upominki.

MegaBass

Układ pokazany na rysunku obok umożliwia
podbicie  niskich  i najniższych  częstotliwo−
ści. Na wejściu znajduje się wtórnik, pozwa−
lający  dołączyć  układ  do  dowolnego  źródła
sygnału. Rezystor Rx umożliwi wzmocnienie
sygnału w razie potrzeby. Normalnie nie trze−
ba go stosować.

Potencjometr  umożliwia  podbicie  i osła−

bienie niskich tonów w zakresie ±12dB.

Pomysł nadesłał 

Dariusz Bobrowski z Tarnowa