FACHOWY ELEKTRYK Okablowanie strukturalne sieci

26 Fachowy Elektryk

PRODUKTY

Okablowanie strukturalne sieci

– klasy i kategorie

Społeczeństwo początku XXI wieku żyje w świecie nieustannie rozwijającej się platformy in-
formacyjnej. Trudno sobie wyobrazić ambitnego 30-latka dążącego do sukcesu nie korzysta-
jącego z internetu. Owa platforma pomaga w sposób wymierny osiągać cele i sukcesy w nie-
mal każdej dziedzinie życia. Z tego też powodu wszyscy przywiązują ogromną wagę do jakości
i szybkości przesyłanych informacji oraz sprawnego zarządzania danymi. Nie trzeba nikogo
przekonywać jak istotne jest zaprojektowanie i wykonanie niezawodnej, wydajnej i zgodnej
z przyjętymi standardami sieci.

Cóż to takiego sieć? W naszym przypadku
sieć komputerowa to nic innego jak grupa
komputerów lub innych urządzeń połączo-
nych ze sobą w celu wymiany danych lub
współdzielenia różnych zasobów. Oprócz
komputerów i innych urządzeń w skład sie-
ci wchodzą media transmisji, czyli okablo-
wanie. Niegdyś wykonywane z przewodów
koncentrycznych o impedancji 50Ω. Obec-
nie jako standard używa się przewodów
teleinformatycznych UTP (Unshielded
Twisted Pair). Popularna skrętka wyko-
rzystywana jest do budowy okablowania
poziomego, zaś swoją nazwę zawdzięcza
splotowi norweskiemu, gdzie żyła nadrzęd-
na i podrzędna skręcone są ze sobą wokół
własnej osi. (Rys nr 1 i 2).
Przewody UTP klasyfikowane są wg ka-
tegorii. W standardzie ISO podziału do-
konano za pomocą liter A, B, C, D, E, F.
Standard EIA/TIA klasyfikuje wydajność
za pomocą cyfr 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7. Określe-
nia klasy i kategorii nie są równoznaczne.
Pojęcie kategorii (np. 5; 6 lub 7) odnosi się
do pojedynczego elementu sieci pasywnej
(np. kabla, gniazda, złącza). Natomiast kla-
sa tyczy się całej sieci strukturalnej, która
rozpatrywana jest pod względem wymo-
gów aplikacji. Tak więc, stosując elementy
kategorii 5 możemy osiągnąć klasę D dla
całego systemu, ale nie musimy. W „źle
wykonanej instalacji istnieje prawdopo-
dobieństwo, iż nie osiągniemy wymogów
norm dotyczących interesującej nas klasy.
Przyczyn takiego stanu rzeczy może być
wiele. Począwszy od złego projektu i do-
boru niskiej jakości elementów, a kończąc

na nieprecyzyjnym i wadliwym wykona-
niu systemu okablowania. W środowisku
inżynierskim powszechnie stosowana jest
nomenklatura EIA/TIA, w której kategoria
określa parametry i tym samym wydajność
kabla. Tabela 1 przedstawia klasy i katego-
rie przewodów teleinformatycznych.

Jednostki certyfikujące określające standar-
dy i wymagania dla poszczególnych ele-
mentów publikują specjalne biuletyny, wg
których producenci projektują i wykonują
swoje wyroby. Na przykładzie pszczyńskie-
go producenta CET mamy do wyboru prze-
wody UTP kategorii 5e oraz 6. Decydując

Rys. 1 Przewód UTP kat.5e marki CET

Rys. 2 Przewód UTP kat.6 marki CET

Fachowy Elektryk

PRODUKTY

się na zakup takiego kabla należy dokonać
wyboru tak, aby produkt obsługiwał obecną
technologię jak i przyszłą. Najbezpieczniej
jest zdecydować się na kategorię 6. Zagwa-
rantuje to bezpieczną migrację ze standardu
100Base-TX do 1000Base-T. O wiele przy-
jemniej jest przecież wymienić karty sie-
ciowe i urządzenia aktywne, a nie wyrywać
przewody ze ścian i układać nowe. Nieste-
ty większość inwestorów patrzy jeszcze na
koszty nie wybiegając w przyszłość. To po-
woduje, że wciąż najchętniej kupowana jest
kategoria 5 lub 5e.
Przewody teleinformatyczne funkcjonują na
rynku również jako ekranowane. Stosowa-
ne są one w miejscach gdzie pracują inne
elementy wytwarzające pola elektromagne-
tyczne. Ekran kabla wychwytuje wszelkie
zakłócenia napływające z zewnątrz. Jednak,
aby zachować odpowiednią skuteczność
ekranowania, czyli zabezpieczenia sygnału
płynącego w naszym przewodzie musimy
ekran odpowiednio uziemić. W przypadku
braku uziemienia żyła ekranująca nie odpro-
wadzi sygnału zakłóceniowego do poten-
cjału (ziemi). Nieprawidłowe uziemienie
będzie źródłem powstawania prądu wy-
równawczego, który popłynie przez ekran.
Wtedy wydajność przewodu FTP może
spaść poniżej poziomu kabla UTP. Aspekt
ten jest na tyle ważny, że zaleca się częste
konserwacje punktów uziemiających, gdyż
na łączach mechanicznych może wystąpić
zjawisko korozji galwanicznej.
Na koniec kilka informacji o oznaczeniach
przewodów teleinformatycznych. Warto
wiedzieć, że oznaczenia, których używamy
na bieżąco są oznaczeniami już starymi.
Norma ISO/EIA 11801 w wydaniu drugim
z 2002 roku reguluje zasady nazewnictwa
przewodów teleinformatycznych. Poniższa
tabela przedstawia porównanie starej i no-
wej nomenklatury.
W nowych oznaczeniach zapisujemy ekra-
nowanie ogólne dla wszystkich żył razem
oraz ekranowanie indywidualne na poszcze-
gólnych parach żył.

Menedżer Produktu CET

Grzegorz Rosa

www.zamelcet.com

Tabela 2

STARA NAZWA

NOWA NAZWA

KATEGORIA

KABLA

OPIS

UTP

U/UTP*

5; 5e; 6

Konstrukcja czteroparowa

umieszczona we wspólnej

izolacji

FTP; STP

F/UTP*

5; 5e; 6

Konstrukcja czteroparowa

otoczona ekranem z folii

aluminiowej dla wszystkich

żył razem

S-FTP; STP

SF/UTP*

5; 5e; 6

Konstrukcja czteroparowa

z ekranem wspólnym z

folii aluminiowej, plecionki

miedzianej oraz dodatkowo

umieszczonej na wszystkich

żyłach razem folii polies-

trowej

S-STP

S/FTP*

6; 7

Konstrukcja czteroparowa

– każda para w ekranie z

folii aluminiowej, dodatkowo

ekran z plecionki miedzianej

wokół wszystkich żył razem

*...ekranowanie ogólne... / ...ekranowanie indywidualne...

Tabela 1
Kategoria ISO

Kategoria EIA/TIA

OPIS

STANDARD

Przewód przeznaczony do

systemów telefonicznych. Nie

wykorzystywany do transmisji

danych.

Dwie pary przewodów; mak-

symalna częstotliwość 4MHz.

(modem, głos)

PPP