mechanik operator pojazdow i maszyn rolniczych 723[03] z1 01 n

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Tomasz Jagiełło

Eksploatacja maszyn i narzędzi do uprawy roli
723[03].Z1.01

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Recenzenci:

dr inż. Tadeusz Bąkowski
mgr inż. Tadeusz Budzisz

Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Tomasz Jagiełło

Konsultacja:
mgr inż. Andrzej Kacperczyk

Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 723[03].Z1.01
,,Eksploatacja maszyn i narzędzi do uprawy roli”, zawartego w modułowym programie
nauczania dla zawodu: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych.

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

SPIS TREŚCI

1. Wprowadzenie

2. Wymagania wstępne

3. Cele kształcenia

4. Przykładowe scenariusze zajęć

5. Ćwiczenia

5.1. Agrotechniczne warunki uprawy roli

5.1.1.

Ćwiczenia

5.2. Narzędzia i maszyny do uprawy gleby

5.2.1.

Ćwiczenia

5.3. Narzędzia do doprawiania gleby i agregaty uprawowe

5.3.1.

Ćwiczenia

5.4. Obliczanie wydajności eksploatacyjnej. Konserwacja i przechowywanie

narzędzi i maszyn uprawowych

5.4.1.

Ćwiczenia

6. Ewaluacja osiągnięć ucznia

7. Literatura

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie mechanik – operator pojazdów
i maszyn rolniczych.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, czyli wykaz umiejętności jakie uczeń powinien mieć już
ukształtowane przed przystąpieniem do poznawania treści tej jednostki modułowej,

−

cele kształcenia, czyli wykaz umiejętności, jakie uczeń pozna podczas realizacji
niniejszej jednostki modułowej,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania oraz środkami
dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzia pomiaru dydaktycznego,

−

wykaz literatury.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania, np. samokształcenia
kierowanego, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego i ćwiczeń praktycznych.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów, do pracy zespołowej. Podczas ćwiczeń uczniowie powinni mieć
możliwość posługiwania się katalogami, instrukcjami obsługi oraz poradnikami. Wskazane
jest korzystanie z Internetu w celu pozyskiwania informacji na temat maszyn i narzędzi,
zamieszczanych przez ich producentów. Należy uzmysłowić uczniom konieczność stałego
poszerzania swojej wiedzy i umiejętności.

Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa

i higieny pracy podczas eksploatacji narzędzi i maszyn do uprawy roli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Schemat układu jednostek modułowych

723[03].Z1.01

Eksploatacja

maszyn i narzędzi

do uprawy roli

723[03].Z1.02

Eksploatacja

siewników

i sadzarek oraz

narzędzi do upraw
międzyrzędowych

723[03].Z1.03

Eksploatacja

maszyn i urządzeń

do nawożenia

i ochrony roślin

723[03].Z1.04

Eksploatacja

maszyn i urządzeń
do zbioru zielonek

723[03].Z1

Eksploatacja narzędzi, maszyn

i urządzeń rolniczych

723[03].Z1.05

Eksploatacja

maszyn do zbioru

zbóż

723[03].Z1.06

Eksploatacja

maszyn do zbioru

roślin okopowych

723[03].Z1.07

Eksploatacja

urządzeń

stosowanych

w budynkach

inwentarskich

723[03].Z1.08

Organizowanie

transportu

w gospodarstwie

rolnym

723[03].Z1.09
Wykonywanie

zabiegów

agrotechnicznych

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu nauczania jednostki modułowej uczeń powinien

umieć:

−

czytać ze zrozumieniem informacje przedstawione w formie opisu, instrukcji, rysunków,
szkiców, wykresów, dokumentacji technicznej i technologicznej,

−

wyjaśniać oznaczenia stosowane na rysunku technicznym maszynowym,

−

rozróżniać metalowe i niemetalowe materiały konstrukcyjne oraz materiały
eksploatacyjne,

−

określać zastosowanie materiałów konstrukcyjnych w budowie maszyn,

−

dobierać przyrządy pomiarowe,

−

dokonywać pomiarów podstawowych wielkości fizycznych i geometrycznych, oraz
interpretować wyniki,

−

rozróżniać elementy maszyn i urządzeń,

−

analizować pracę podstawowych obwodów elektrycznych,

−

posługiwać się przyrządami pomiarowymi podstawowych wielkości elektrycznych,

−

stosować zasady bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń elektrycznych,

−

charakteryzować podstawowe procesy starzenia się i zużycia materiałów oraz elementów
maszyn,

−

posługiwać się dokumentacją techniczną, Dokumentacją Techniczno-Ruchową, normami
i katalogami,

−

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
oraz ochrony środowiska,

−

udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy,

−

przewidywać i wskazywać zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego oraz środowiska
przyrodniczego,

−

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

−

scharakteryzować czynniki siedliska roślin,

−

określić kryteria klasyfikacji gruntów i bonitacji gleb,

−

wyjaśnić znaczenie zabiegów uprawowych,

−

sformułować wymagania agrotechniczne stawiane narzędziom i maszynom do uprawy
roli,

−

dobrać narzędzia i maszyny do uprawy roli,

−

scharakteryzować budowę pługów ciągnikowych,

−

objaśnić zasady obsługi i regulacji pługów ciągnikowych,

−

objaśnić budowę, działanie oraz regulacje maszyn do uprawy roli,

−

wyjaśnić budowę i przeznaczenie agregatów uprawowych,

−

scharakteryzować narzędzia do doprawiania gleby,

−

wykonać regulację maszyn do uprawy roli,

−

wykonać obsługę techniczną agregatów uprawowych,

−

wykonać obsługę techniczną agregatów do doprawiania gleby,

−

zastosować zasady konserwacji, przechowywania narzędzi i maszyn do uprawy roli,

−

obliczyć wydajność eksploatacyjną narzędzi i maszyn do uprawy roli,

−

zastosować przepisy bhp podczas eksploatacji maszyn do uprawy roli.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca:

…………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych
723[03]

Moduł:

Eksploatacja maszyn, narzędzi i urządzeń rolniczych
723[03].Z1

Jednostka modułowa:

Eksploatacja maszyn i narzędzi do uprawy roli
723[03].Z1.01

Temat: Przygotowanie pługa do pracy. Wykonanie jego poziomowania do orki na

głębokość 25 cm.
Cel ogólny: Nauka obsługi technicznej i agregatowania pługa z ciągnikiem.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać elementy budowy pługa,

−

sprawdzić stan techniczny pługa,

−

wykonać proste naprawy pługa,

−

wymienić lemiesz, pierś odkładnicy, piętkę,

−

określić funkcję elementów ciągnika i pługa, służących do regulacji,

−

połączyć pług z ciągnikiem,

−

wykonać poziomowanie wzdłużne i poprzeczne,

−

sprawdzić poprawność regulacji,

−

sprawdzić poprawność działania wyregulowanego pługa.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

instrukcje obsługi ciągnika i pługa,

−

ciągnik, łącznik górny, zawleczki,

−

podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

pług zawieszany,

−

belka drewniana o wysokości równej planowanej głębokości orki,

−

zestaw pytań prowadzących.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie kolejno, samodzielnie wykonują ćwiczenie.

Czas trwania zajęć:

−

4 godziny dydaktyczne.

Zadanie dla ucznia:

Zagregatuj dwuskibowy pług zawieszany z ciągnikiem, dokonaj jego obsługi technicznej,

a następnie dokonaj poziomowania pługa przy założeniu, że będzie on wykorzystany do orki
na głębokość 25 cm.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia.
4. Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia.

Faza właściwa

Praktyczne wykonanie ćwiczenia.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Jakie czynniki mogą spowodować zagrożenie przy pracy z pługiem zawieszanym?
2. Jakie zasady obowiązują podczas obsługi i napraw maszyn zawieszonych na ciągniku?
3. Na co należy zwrócić uwagę przy obsłudze pługa obracalnego?
4. Z jakich elementów jest zbudowany pług?
5. Jakie elementy ciągnika są wykorzystane do agregatowania maszyn zawieszanych?
6. Jak się obsługuje podnośnik hydrauliczny ciągnika?
7. Jaka jest kolejność czynności przy agregatowaniu maszyny zawieszanej?

Faza II. Planowanie
1. Jakie warunki muszą zostać stworzone, aby ewentualna naprawa przebiegała zgodnie

z zasadami bhp?

2. Jakie narzędzia i dodatkowe elementy będą potrzebne przy agregatowaniu pługa?
3. Jakie części wymienne mogą okazać się potrzebne?
4. Jakie położenie zachowuje ciągnik podczas orki, względem płaszczyzny pola?
5. W jaki sposób można takie położenie ciągnika uzyskać na płaskiej powierzchni?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2. Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia.
3. Jeżeli ćwiczenie wykonywane jest na płaskiej powierzchni, należy lewymi kołami

ciągnika wjechać na belkę o wysokości 25 cm.

4. Jeżeli ćwiczenie wykonywane jest na polu, należy wstępnie wyorać bruzdę o głębokości

25 cm.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie czytają ten fragment instrukcji obsługi pługa, który dotyczy ćwiczenia.
2. Uczniowie przed agregatowaniem sprawdzają długość łącznika górnego.
3. Uczniowie demontują zaczep transportowy, zaczep wychylny i belkę zaczepową.
4. Uczniowie ćwiczą sterowanie podnośnikiem hydraulicznym ciągnika.
5. Uczniowie ćwiczą precyzyjne podjeżdżanie do pługa.
6. Uczniowie agregatują pług z ciągnikiem.
7. Uczniowie sprawdzają stan techniczny pługa, w tym: stan lemieszy, odkładnic, piętki

i połączenia śrubowe.

8. Uczniowie w razie potrzeby wymieniają uszkodzone lub zużyte elementy pługa.
9. Uczniowie przed naprawą pługa umieszczają go na odpowiednio wytrzymałej podstawce,

a następnie wyłączają silnik i w celu unieruchomienia ciągnika podkładają 2 kliny pod
tylne koło ciągnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10. Uczniowie według instrukcji obsługi smarują smarem stałym zgodnie z zaleceniami

producenta.

11. Uczniowie poziomują pług wzdłużnie i poprzecznie.
12. Uczniowie dokonują innych niezbędnych regulacji.
13. Uczniowie dokonują próby pracy.
14. Uczniowie po zakończeniu czyszczą pług z resztek ziemi i go konserwują.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają stan techniczny pługa, prawidłowość zamocowania lemiesza,

odkładnicy.

2. Uczniowie sprawdzają poprawność położenia ramy pługa względem powierzchni pola.
3. Uczniowie sprawdzają jakość orki, po wykonaniu poziomowania pługa.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

warunków

atmosferycznych,

ćwiczenie ograniczy się tylko do

przeprowadzenia obsługi technicznej pługa, wykonania drobnych napraw, regulacji oraz prac
konserwacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca:

…………………………………………………..

Modułowy program nauczania:

Mechanik – operator pojazdów i maszyn rolniczych
723[03]

Moduł

Eksploatacja maszyn, narzędzi i urządzeń rolniczych
723[03].Z1

Jednostka modułowa:

Eksploatacja maszyn i narzędzi do uprawy roli
723[03].Z1.01

Temat: Przygotuj agregat uprawowy do wykonania zabiegu agrotechnicznego.

Cel ogólny: Nauka zestawiania agregatu uprawowego z ciągnikiem.

Po zakończeniu zajęć uczeń powinien umieć:

−

rozpoznać elementy kultywatora, brony i wałów,

−

sprawdzić stan techniczny narzędzi do doprawiania gleby,

−

wykonać proste naprawy elementów roboczych narzędzi doprawiających,

−

wymienić redliczkę, ząb kultywatora, ząb brony zębowej,

−

określić funkcję elementów ciągnika i agregatu uprawowego, służących do regulacji,

−

połączyć agregat z ciągnikiem,

−

wykonać poziomowanie wzdłużne i poprzeczne,

−

ustawić głębokość pracy agregatu,

−

sprawdzić poprawność regulacji,

−

sprawdzić poprawność działania wyregulowanego agregatu uprawowego.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do ćwiczenia,

−

instrukcje obsługi ciągnika i narzędzi wchodzących w skład agregatu uprawowego,

−

ciągnik, łącznik górny, zawleczki,

−

elementy wymienne: redliczki, zęby kultywatora, brony,

−

podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

agregat uprawowy, lub narzędzia doprawiające, z których można zestawić agregat,
doprawiający (zawieszany kultywator, brona zębowa z możliwością sprzęgu)

−

zestaw pytań prowadzących.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie kolejno, po dwie osoby wykonują ćwiczenie.

Czas trwania zajęć:

−

4 godziny dydaktyczne.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie dla ucznia:

Przygotuj agregat uprawowy do wykonania zabiegu agrotechnicznego. Wykonaj przegląd

stanu technicznego i obsługę zestawu składającego się z narzędzi doprawiających.
Przeprowadź niezbędne naprawy, a następnie wykonaj regulacje.

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Określenie tematu zajęć.
2. Wyjaśnienie uczniom tematu, szczegółowych celów kształcenia.
3. Wyjaśnienie uczniom zasad bezpiecznej pracy przy wykonaniu ćwiczenia.
4. Ustalenie kolejności wykonania ćwiczenia.

Faza właściwa

Praktyczne wykonanie ćwiczenia.

Faza I. Informacje
Pytania prowadzące:
1. Jakie czynniki mogą spowodować zagrożenie przy pracy agregatem uprawowym?
2. Jakie zasady obowiązują podczas obsługi i napraw maszyn zawieszonych na ciągniku?
3. Na co należy zwrócić uwagę przy obsłudze agregatu uprawowego?
4. Z jakich zespołów roboczych jest zbudowany agregat uprawowy?
5. Jakie elementy ciągnika są wykorzystane do agregatowania maszyn zawieszanych?
6. Jak się obsługuje podnośnik hydrauliczny ciągnika?
7. Jaka jest kolejność czynności przy agregatowaniu maszyny zawieszanej?
8. W jaki sposób można zestawić agregat uprawowy z kultywatora i brony zębowej?

Faza II. Planowanie
1. Jakie warunki muszą zostać stworzone, aby ewentualna naprawa przebiegała zgodnie

z bhp?

2. Jakie narzędzia i dodatkowe elementy będą potrzebne przy wykonaniu ćwiczenia?
3. Jakie części wymienne mogą okazać się potrzebne?
4. Jak należy zamocować zęby kultywatora na ramie, aby powierzchnia pola została

prawidłowo spulchniona?

Faza III. Ustalenie
1. Uczniowie czytają instrukcję wykonania ćwiczenia.
2. Uczniowie organizują stanowisko do przeprowadzenia ćwiczenia.

Faza IV. Wykonanie
1. Uczniowie czytają ten fragment instrukcji obsługi agregatu uprawowego, który dotyczy

ćwiczenia.

2. Uczniowie przed agregatowaniem sprawdzają długość łącznika górnego.
3. Uczniowie demontują z ciągnika zaczep transportowy, zaczep wychylny i belkę

zaczepową.

4. Uczniowie ćwiczą sterowanie podnośnikiem hydraulicznym ciągnika.
5. Uczniowie ćwiczą precyzyjne podjeżdżanie do agregatu.
6. Uczniowie sprawdzają stan techniczny agregatu, w tym stan zębów kultywatora,

redliczek, ustawienie zębów na ramie.

7. Uczniowie w razie potrzeby wymieniają uszkodzone lub zużyte elementy. W przypadku

poluzowanych zębów dokręcają jarzma.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8. Uczniowie sprawdzają stan zębów i ich zamocowanie do pola brony. Zęby zakrzywione,

należy wyprostować, poluzowane dokręcić.

9. Uczniowie sprawdzają stan wału strunowego, w szczególności możliwość jego obracania

się.

10. Uczniowie według instrukcji obsługi, smarują smarem stałym miejsca, zgodnie

z zaleceniami producenta.

11. Uczniowie łączą agregat uprawowy z ciągnikiem.
12. W przypadku braku agregatu uprawowego, przy pomocy specjalnego zaczepu należy

zestawić agregat z kultywatora i bron zębowych.

13. Uczniowie poziomują agregat wzdłużnie i poprzecznie.
14. Uczniowie przy pomocy koła podporowego kultywatora, ustalają głębokość pracy

agregatu.

15. Uczniowie wykonują próbę pracy.
16. Uczniowie po zakończeniu czyszczą agregat z resztek ziemi i go konserwują.

Faza V. Sprawdzanie
1. Uczniowie sprawdzają stan techniczny agregatu.
2. Uczniowie sprawdzają poprawność przeprowadzonego poziomowania.
3. Uczniowie sprawdzają jakość zabiegu doprawiającego.

Faza VI. Analiza końcowa

Uczniowie wraz z nauczycielem wskazują, które etapy rozwiązania zadania sprawiły im

trudności. Nauczyciel powinien podsumować całe ćwiczenie, wskazać, jakie umiejętności
były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak ich unikać na przyszłość. W przypadku
niekorzystnych warunków atmosferycznych, ćwiczenie można ograniczyć tylko do
przeprowadzenia obsługi technicznej, wykonania drobnych napraw, regulacji narzędzi oraz
prac konserwacyjnych.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5. ĆWICZENIA

5.1. Agrotechniczne warunki uprawy roli

5.1.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zdefiniuj pojęcie gleba. Na podstawie map gleb w Polsce określ, jakiego rodzaju gleby

przeważają w okolicy, w której mieszkasz.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny się rozpocząć krótkim wykładem wprowadzającym. Należy uczniom

przypomnieć podstawowe wiadomości o powstawaniu i kształtowaniu się gleby. Wykład
może zostać zilustrowany krótkim filmem dydaktycznym. Przed przystąpieniem do
wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału
„Materiał nauczania”. Nauczyciel dzieli uczniów na grupy 2-3 osobowe. Uczniowie
posługując się dostępnymi środkami dydaktycznymi określają, jakiego rodzaju gleby znajdują
się w okolicach, które zamieszkują. W trakcie ćwiczenia nauczyciel obserwuje pracę
uczniów, w razie potrzeby udziela im wskazówek. Nauczyciel prowokuje dyskusję na temat,
jakie czynniki zaważyły na tym, że w okolicach zamieszkania uczniów znajduje się właśnie
taki rodzaj gleby.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wyjaśnić pojęcie gleba,
4) zapoznać się z mapą gleb Polski,
5) zidentyfikować rodzaje gleb występujących w okolicy,
6) określić rodzaj gleb, posługując się instrukcją i dostępnymi środkami dydaktycznymi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

przeglądowa mapa gleb Polski,

−

mapa glebowo-rolnicza gminy,

−

instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Narysuj mapę określonego gospodarstwa. Zaznacz klasy bonitacyjne gleby

poszczególnych pól. Określ przydatność tych pól do produkcji rolniczej.

Wskazówki do realizacji
Zajęcia powinny rozpocząć się krótkim wykładem na temat klas bonitacyjnych. Przed

przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment
rozdziału „Materiał nauczania”. Uczniowie powinni pracować samodzielnie. Posługując się
materiałami i informacjami od rodziców, powinni naszkicować uproszczoną mapę np.
swojego gospodarstwa, zaznaczając klasy bonitacyjne gleb na poszczególnych polach.

Nauczyciel wybiera uczniów, którzy zaprezentują pozostałym kolegom swoją pracę.

Nauczyciel inicjuje dyskusję i prowadzi ją w kierunku określenia opłacalności uprawy pól
o różnej klasie bonitacyjnej.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) przypomnieć sobie charakterystykę poszczególnych klas bonitacyjnych,
4) skorzystać z wypisu rejestru gruntów z Urzędu Gminy,
5) posługując się instrukcją i informacjami od rodziców, narysować uproszczona mapę

swojego gospodarstwa, zaznaczając klasy bonitacyjne gleb na poszczególnych polach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

mapa glebowo-rolnicza gminy,

−

informacje z wypisu rejestru gruntów,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 3

Na podstawie opisów zidentyfikuj rodzaje gleb, określ ich przydatność w rolnictwie.

Wskazówki do realizacji
Nauczyciel powinien rozpocząć zajęcia krótkim wykładem informacyjnym. Należy

przypomnieć uczniom rodzaje gleb, ich charakterystyczne cechy fizyczne i chemiczne. Przed
przystąpieniem do wykonania ćwiczenia uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment
rozdziału „Materiał nauczania”. Uczniowie powinni pracować w grupach 2-3 osobowych.
Nauczyciel rozdaje poszczególnym grupom koperty z informacjami o różnych glebach. Na
podstawie charakterystyki poszczególnych gleb, uczniowie dopasowują do nich odpowiednie
nazwy. Określają opłacalność produkcji rolniczej na poszczególnych typach gleb. Nauczyciel
inicjuje dyskusję na temat roli człowieka w poprawianiu lub obniżaniu właściwości gleb.
Należy tak poprowadzić dyskusję, by uczniowie sami wymienili rodzaje działalności
człowieka (szczególnie w rolnictwie), które mogą doprowadzić do zagrożenia środowiska
naturalnego - w tym do degradacji gleb. Wnioski należy spisać w zeszycie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) przeczytać instrukcję wykonania ćwiczenia,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wyszukać w poradniku charakterystykę poszczególnych gleb,
4) skojarzyć nazwy gleb, z informacjami o ich właściwościach.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

dyskusja,

−

metoda przewodniego tekstu.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcja do przeprowadzenia ćwiczenia,

−

koperty z nazwami różnych gleb,

−

koperty z informacjami o poszczególnych glebach,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.2. Narzędzia i maszyny do uprawy gleby

5.2.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zamontuj zgodnie z instrukcją wyposażenie dodatkowe pługa zawieszanego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału „Materiał
nauczania” i instrukcję wykonania ćwiczenia. W miarę możliwości należy tak zorganizować
zajęcia, by uczniowie mieli możliwość kolejno przećwiczyć montaż dodatkowego
wyposażenia pługa zawieszanego. Uczniowie powinni pracować samodzielnie, mając do
dyspozycji instrukcje obsługi pługa i ciągnika.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zamontować krój tarczowy i wyregulować jego położenie,
4) zamontować przedpłużek i wyregulować jego położenie,
5) zamontować pogłębiacz i wyregulować jego położenie,
6) sprawdzić prawidłowość mocowania zamontowanego wyposażenia dodatkowego.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy,

−

dwuskibowy pług zawieszany, posiadający dodatkowe wyposażenie (krój tarczowy,
pogłębiacz, przedpłużek)

−

łącznik górny, sworznie i zawleczki,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i pługa,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 2

Zaplanuj i wykonaj orkę zagonową w skład, pługiem zawieszanym, dwuskibowym na

działce o określonych wymiarach.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału „Materiał
nauczania” i instrukcję wykonania ćwiczenia. W miarę możliwości należy tak zorganizować
zajęcia, by uczniowie mieli możliwość samodzielnego rozplanowania działki do zaorania.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Następnie powinni kolejno ćwiczyć orkę. Uczniowie powinni mieć do dyspozycji instrukcje
obsługi pługa i ciągnika. Nauczyciel na bieżąco udziela porad i ocenia pracę uczniów.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) rozplanować pole,
4) wyznaczyć uwrocia, linię pierwszej bruzdy,
5) wykonać orkę,
6) ocenić jakość wykonanej pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy,

−

dwuskibowy pług zawieszany,

−

łącznik górny, sworznie i zawleczki,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

tyczki, bruzdomierz, taśma miernicza,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i pługa,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 3

Zagregatuj dwuskibowy pług zawieszany z ciągnikiem, dokonaj jego obsługi technicznej,

a następnie dokonaj poziomowania pługa, przy założeniu, że będzie on wykorzystany do orki
na głębokość 25 cm.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału Materiał nauczania
i instrukcję wykonania ćwiczenia. W miarę możliwości należy tak zorganizować zajęcia, by
uczniowie mieli możliwość kolejno przećwiczyć poziomowanie i regulacje pługa
zawieszanego. Uczniowie powinni pracować samodzielnie, mając do dyspozycji instrukcje
obsługi pługa i ciągnika. W przypadku poziomowania pługa na płaskiej powierzchni
(betonowa podłoga w hali ćwiczeń), należy dwoma lewymi kołami ciągnika wjechać na
uprzedni przygotowaną belkę o wysokości 25 cm, w celu zaaranżowania rzeczywistego
położenia ciągnika w czasie orki.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) wykonać obsługę techniczną pługa,
4) ocenić jego stan techniczny,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5) wykonać drobne naprawy,
6) przeprowadzić poziomowanie wzdłużne,
7) przeprowadzić poziomowanie poprzeczne,
8) ocenić prawidłowość wykonanych regulacji.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy,

−

dwuskibowy pług zawieszany,

−

łącznik górny, sworznie i zawleczki,

−

części wymienne lemiesz, pierś odkładnicy, piętka, śruby do mocowania odkładnicy
i lemiesza,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

taśma miernicza,

−

instrukcje obsługi ciągnika i pługa,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.3. Narzędzia do doprawiania gleby i agregaty uprawowe

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dobierz narzędzia lub maszyny uprawowe, do wykonania określonych zabiegów

doprawiających glebę.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału „Materiał
nauczania” i instrukcję wykonania ćwiczenia. Uczniów należy podzielić na grupy 2-3
osobowe. Każda z grup otrzymuje zadania, w których zostały nakreślone hipotetyczne
sytuacje w gospodarstwie rolnym, wymagające użycia maszyn lub narzędzi doprawiających.
Oto jeden z przykładów: Niesprzyjające warunki pogodowe spowodowały znaczne
opóźnienia w prowadzeniu prac polowych. Wykonano orkę przedsiewną i nie ma już czasu na
naturalne osiadanie roli. Jaki zestaw narzędzi należy użyć, by jeszcze zdążyć z siewem
w odpowiednim terminie agrotechnicznym. Zaproponuj kolejność prac polowych, maszyny
lub narzędzia do wykonania zabiegów. Do przeprowadzenia prac dobierz odpowiedniej klasy
ciągnik rolniczy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) posłużyć się instrukcjami dostępnych narzędzi i maszyn uprawowych, podczas ich

dobierania do wykonania określonego w instrukcji zabiegu,

4) zagregatować narzędzie z ciągnikiem i je wyregulować, zgodnie z wymaganymi

parametrami wykonania zabiegu,

5) ocenić jakość wykonanej przez siebie pracy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy,

−

podstawowe narzędzia i maszyny do doprawiania gleby,

−

łącznik górny, sworznie i zawleczki,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

taśma miernicza,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i poszczególnych narzędzi i maszyn doprawiających,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Ćwiczenie 2

Przygotuj agregat uprawowy do wykonania zabiegu agrotechnicznego.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału „Materiał
nauczania” i instrukcję wykonania ćwiczenia. W miarę możliwości należy tak zorganizować
zajęcia, by uczniowie mieli możliwość przygotowania agregatu uprawowego do wykonania
zabiegu agrotechnicznego. Uczniowie powinni pracować samodzielnie, mając do dyspozycji
instrukcje obsługi pługa i ciągnika. Jeżeli szkoła nie dysponuje gotowym agregatem
uprawowym, należy umożliwić sprzęgnięcie dwóch prostych narzędzi (np. kultywatora i bron
zębowych lub bron zębowych i wału strunowego). Uczniowie powinni dokonać obsługę
techniczną agregatu, wykonać drobne naprawy, a następnie ćwiczyć regulację.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) zestawić agregat uprawowy i dokonać jego regulacji i obsługi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy, łącznik górny, sworznie i zawleczki,

−

agregat uprawowy,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

instrukcje obsługi ciągnika i agregatu uprawowego,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 3

Wykonaj zabieg uprawowy agregatem złożonym.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału „Materiał
nauczania” i instrukcję wykonania ćwiczenia. W miarę możliwości należy tak zorganizować
zajęcia, by uczniowie mieli możliwość wykonania zabiegu agrotechnicznego agregatem
złożonym samodzielnie. Uczniowie przygotowując się do pracy powinni korzystać
z instrukcji obsługi agregatu i ciągnika. Zajęcia należy prowadzić w takim terminie, by
warunki atmosferyczne umożliwiły wykonanie zabiegu na polu doświadczalnym. Przed
wyjazdem w pole uczniowie powinni dokonać obsługę techniczną ciągnika i agregatu,
wykonać drobne naprawy, a następnie wykonać próbę pracy na polu. Nauczyciel wspólnie
z uczniami ocenia jakość wykonanego zabiegu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) połączyć agregat złożony z ciągnikiem,
4) przeprowadzić jego obsługę i niezbędne regulacje,
5) wykonać zabieg.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

ciągnik rolniczy, łącznik górny, sworznie i zawleczki,

−

agregat uprawowy,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

instrukcje obsługi: ciągnika i agregatu uprawowego,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5.4

Obliczanie

wydajności

eksploatacyjnej.

Konserwacja

i przechowywanie narzędzi i maszyn uprawowych

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Zaplanuj terminowe wykonanie podstawowego zabiegu uprawowego (orki) w określonym

gospodarstwie.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

wykonania ćwiczenia, z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.
Następnie uczniowie powinni przeczytać odpowiedni fragment rozdziału „Materiał
nauczania” i instrukcję wykonania ćwiczenia. Uczniowie powinni wykonywać zadania
samodzielnie. Na podstawie wcześniej przygotowanych zadań uczniowie powinni zaplanować
terminowe wykonanie różnych zabiegów uprawowych i doprawiających. Nauczyciel
powinien zadbać o nakreślenie w zadaniach realistycznych warunków. Uczniowie powinni
mieć do dyspozycji tabele z charakterystyką techniczną poszczególnych narzędzi
uprawowych (najlepiej na podstawie instrukcji obsługi producenta maszyn). Na ich podstawie
będą mogli określić wydajności eksploatacyjne i obliczyć pozostałe wartości z zadań.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) sprawdzić, czy w przykładowym gospodarstwie dysponując określonym sprzętem zdąży

się wykonać niezbędne zabiegi uprawowe w zakładanym terminie agrotechnicznym.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie,

−

samokształcenie kierowane.

Środki dydaktyczne:

−

instrukcje obsługi maszyn i narzędzi uprawowych oraz ciągnika,

−

materiały piśmiennicze,

−

literatura zgodna z wykazem z poradnika.

Ćwiczenie 2

Wykonaj posezonową konserwację pługa.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne,
4) przygotować pług do konserwacji,
5) przeprowadzić konserwację,
6) ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

Środki dydaktyczne:

−

pług zawieszany,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

myjka ciśnieniowa,

−

środki konserwujące, farba, itp.,

−

instrukcja obsługi: pługa,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

Ćwiczenie 3

Wykonaj posezonową konserwację kultywatora.

Wskazówki do realizacji
Przed przystąpieniem do ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres i technikę

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1) określić zasady bezpiecznej pracy,
2) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia,
3) dobrać narzędzia i materiały konserwacyjne,
4) przygotować kultywator do konserwacji (wymienić redliczki),
5) przeprowadzić konserwację kultywatora,
6) ocenić swoją pracę.

Zalecane metody nauczania–uczenia się:

−

ćwiczenie praktyczne,

−

pokaz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Środki dydaktyczne:

−

kultywator,

−

zestaw kluczy monterskich i podstawowe narzędzia ślusarskie,

−

myjka ciśnieniowa,

−

środki konserwujące, farba itp.,

−

instrukcje obsługi: kultywatora,

−

literatura zgodna z wykazem w poradniku.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej „Eksploatacja maszyn
i narzędzi do uprawy roli”

Test składa się z 20 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 4, 5, 6, 8, 9, 10, 11, 13, 15, 17, 18, 19, 20 są z poziomu podstawowego,

−

zadania 3, 7, 12, 14, 16 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzymuje następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 7 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 10 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 14 zadań, w tym co najmniej 3 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym 5 z poziomu ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. c, 2. c, 3. b, 4. a, 5. d, 6. a 7. d, 8. a, 9. c, 10. a, 11. b,
12. a, 13. d, 14. d, 15. c, 16. d, 17. b, 18. d, 19. a, 20. d

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny

(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

Określić właściwości różnych gleb

Określić warunki orki zimowej

Rozpoznać wymagania agrotechniczne maszyn
rolniczych do uprawy gleby

Określić

wydajność

eksploatacyjną

maszyn

rolniczych

Przeanalizować rodzaje zabiegów orki

Określić rodzaje pługów

Scharakteryzować funkcje pługów

Rozpoznać elementy składowe pługów

Rozpoznać rodzaj pługa bezzagonowego

Przeanalizować możliwe regulacje pługów

Określić sposób poziomowania pługów

Scharakteryzować sposób regulacji automatycznej
głębokości orki

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Rozpoznać rodzaj narzędzia uprawowego

Przeanalizować działanie brony talerzowej

Rozpoznać rodzaj maszyny do uprawy

Przeanalizować działanie agregatu uprawowego

Rozpoznać narzędzia doprawiające glebę

Określić warunki przechowywania posezonowego
maszyn i narzędzi do uprawy i doprawiania gleby

Określić warunki bezpiecznej pracy z maszynami
i narzędziami uprawowymi

Określić warunki bezpiecznej naprawy maszyny
rolniczej

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1. Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej

jednotygodniowym.

2. Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.
3. Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań podanych w zestawie oraz z zasadami punktowania.
4. Przygotuj odpowiednią liczbę testów.
5. Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.
6. Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.
7. Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.
8. Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.
9. Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.

Tylko jedna jest prawidłowa.

5. Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce

znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6. Zadania wymagają prostych obliczeń, które powinieneś wykonać przed wskazaniem

poprawnego wyniku.

7. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
8. Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie

na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

9. Na rozwiązanie testu masz 35 min.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−

instrukcja,

−

zestaw zadań testowych,

−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1. Klasy bonitacyjne gleb wprowadzono w celu

a) rozróżnienia gleb pod względem ich barwy.
b) rozróżnienia gleb pod względem ich własności chemicznych.
c) określenia wartości użytkowej gleb i ich przydatności w produkcji rolniczej.
d) określenia położenia geograficznego gleb, w celu ich ewidencji.

2. Dla średniej jakości gleb w Polsce, przedzimową orkę głęboką (zięblę) wykonuje się na

głębokość do

a) 15 cm.
b) 25 cm.
c) 35 cm.
d) 45 cm.

3. Wymagania agrotechniczne, jakie stawia się narzędziom i maszynom do uprawy roli

określają

a) wymiary gabarytowe narzędzi i maszyn do uprawy gleby.
b) optymalne warunki wykonania zabiegów uprawowych.
c) przynależność maszyn i narzędzi do grup maszyn w Systemie Maszyn Rolniczych.
d) przydatność narzędzi i maszyn do przeprowadzenia uprawy gleby.

4. Wydajność eksploatacyjną maszyn i narzędzi uprawowych wyraża się w

a) ha/h.
b) ha/km.
c) ha.
d) km/h.

5. Pługiem do orki zagonowej, pole można zaorać

a) tylko w rozorywkę.
b) tylko w skład.
c) ruchem czółenkowym.
d) w skład lub rozorywkę.

6. Orkę bezzagonową można wykonać za pomocą pługa

a) obracalnego lub wahadłowego.
b) talerzowego.
c) łąkowego.
d) agromelioracyjnego.

7. Z wymienionych niżej pługów, nie należy do grupy pługów specjalnych pług

a) agromelioracyjny.
b) łąkowy.
c) do gleb zakamienionych.
d) z odkładnicą cylindroidalną.

8. W skład korpusu płużnego należą następujące elementy

a) lemiesz, skrzydło odkładnicy, pierś odkładnicy, listwa usztywniająca, słupica.
b) lemiesz, odkładnica, wrzeciono nastawcze, słupica.
c) lemiesz, odkładnica, krój tarczowy, słupica.
d) lemiesz, odkładnica, koło kopiujące, słupica.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9. Na rysunku przedstawiono pług

a) łąkowy.
b) agromelioracyjny.
c) wahadłowy.
d) wahliwy.

[4, s. 29]

10. W pługach zawieszanych można w pewnym zakresie zmienić

a) szerokość pierwszej skiby.
b) szerokość ostatniej skiby.
c) szerokość dowolnej skiby.
d) Szerokości każdej skiby.

11. Do poziomowania pługa zawieszanego używamy

a) koła kopiującego i łącznika górnego.
b) korbki prawego wieszaka i łącznika górnego.
c) korbki lewego wieszaka i łącznika górnego.
d) podnośnika hydraulicznego ciągnika i łącznika górnego.

12. Regulacja automatyczna głębokości orki jest utrzymywana poprzez

a) podnośnik hydrauliczny ciągnika.
b) instalację hydrauliki zewnętrznej ciągnika.
c) koło kopiujące.
d) nowoczesną konstrukcję pługa zawieszanego.

13. Na rysunku przedstawiono narzędzie, którego zadaniem jest

a) wyrównanie pola po głębokiej orce.
b) wydobycie z gleby kamieni.
c) zebranie resztek pożniwnych z pola przed orką.
d) spulchnienie głębszych warstw gleby, bez wyciągania

martwicy na powierzchnię.

[
[4, s. 32]

14. Brona talerzowa może służyć

a) tylko do wykonania podorywki.
b) tylko do cięcia i przykrycia obornika lub nawozów zielonych.
c) tylko do cięcia darni na łąkach.
d) wykonania podorywki, cięcia i przykrycia obornika lub nawozów zielonych, cięcia

darni na łąkach.

15. Na rysunku poniżej przedstawiono

a) bronę wirnikową.
b) bronę talerzową.
c) glebogryzarkę.
d) bronę rotacyjną.

[
[4, s. 34]

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16. Agregaty uprawowe umożliwiają

a) tylko jednoczesne sprzęgnięcie ze sobą kilku różnych narzędzi uprawowych.
b) tylko łączenie kilku czynności uprawowych przy jednym przejeździe agregatu.
c) tylko zmniejszenie ilości przejazdów po polu i zmniejszenie jego ugniatania.
d) jednoczesne sprzęgnięcie ze sobą kilku różnych narzędzi uprawowych, łączenie kilku

czynności uprawowych przy jednym przejeździe agregatu, zmniejszenie ilości
przejazdów po polu i zmniejszenie jego ugniatania.

17. Do doprawiania gleby służą:

a) pługi podorywkowe, głębosze, kultywatory.
b) włóki, brony, kultywatory, wały.
c) włóki, grabie, równiarki, brony.
d) pługi talerzowe, brony, wały.

18. Przygotowanie maszyn i narzędzi uprawowych do przechowania posezonowego jest

wystarczające, gdy

a) zostaną one dokładnie umyte i wysuszone.
b) zostaną zakonserwowane ich elementy narażone na korozję.
c) maszyny wyposażone w koła pneumatyczne, zostaną ustawione na podstawkach.
d) wykona się wszystkie wyżej wymienione czynności.

19. Na narzędziach i maszynach uprawowych

a) nie wolno przewozić ludzi.
b) wolno przewozić dorosłe osoby z dużą ostrożnością.
c) wolno przewozić osoby, pod warunkiem odpowiedniego przystosowania maszyn.
d) można przewozić, po zdobyciu odpowiedniego upoważnienia.

20. Naprawiać glebogryzarkę zawieszoną na ciągniku z uruchomionym silnikiem

a) można, ale tylko z zachowaniem szczególnej ostrożności.
b) można pod warunkiem podparcia maszyny na solidnej podstawce.
c) można przy zaciągniętym hamulcu postojowym.
d) jest bezwzględnie zabronione.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko: ...............................................................................

Eksploatacja maszyn i narzędzi do uprawy roli

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr zadania Odpowiedź

Punkty

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

ZADANIE TYPU PRÓBA PRACY

Próba pracy ma w zamierzeniu spełnić dwa zadania:
1. Sprawdzić stopień opanowania jednej z umiejętności praktycznych, jakie uczniowie

powinni zdobyć przy realizacji tego modułu,

2. Przygotować uczniów do zdawania części praktycznej egzaminu zewnętrznego,

potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie mechanik-operator pojazdów i maszyn
rolniczych.
W tym celu zadanie praktyczne powinno być przygotowane w takiej formie, z jaką

uczniowie spotkają się na egzaminie. Oznacza to konieczność opracowania zadania w sposób
umożliwiający kryterialne ocenianie wykonywanych przez ucznia czynności w czterech
obszarach: planowania, organizowania, wykonywania i prezentowania. Próbę pracy
przeprowadza wybrany uczeń. Pozostali wspólnie z nauczycielem obserwują jego pracę. Po
pracy nauczyciel szczegółowo omawia wykonane zadanie.

Ocenianie:
niedostateczny do 13 pkt.
dopuszczający

13-15 pkt.

dostateczny

16-17 pkt.

dobry

18-19 pkt.

bardzo dobry

od 20 pkt.

Wyposażenie stanowiska do przeprowadzenia próby pracy:

Wyposażenie na stanowisku

Ilość

Ciągnik rolniczy klasy 09 kN

1 szt.

Kultywator zawieszany

1 szt.

Komplet narzędzi niezbędny do wykonania obsługi codziennej ciągnika
(komplet kluczy, wkrętak, smarownica)

1 kpl.

Komplet narzędzi niezbędny do przygotowania kultywatora do pracy
(komplet kluczy 10-36 mm, wkrętak, smarownica, młotek, zapasowe
redliczki, zęby kultywatora)

1 szt.

Taśma miernicza, tyczki

1 szt.

Instrukcje obsługi ciągnika i kultywatora

1 kpl

Przyrządy do utrzymania w czystości ciągnika i pługa (miotła, myjka)

1 szt.

Informacja dla ucznia

1. Sprawdź, czy otrzymałeś kompletny arkusz do wykonania zadania. Ewentualne braki

stron lub inne usterki zgłoś nauczycielowi.

2. Na arkuszu PLAN DZIAŁANIA wpisz swój numer ewidencyjny PESEL, datę urodzenia

i numer stanowiska.

3. Zapoznaj się z treścią zadania praktycznego, instrukcją do jego wykonania, stanowiskiem

roboczym i jego wyposażeniem. Masz na to 20 minut.

4. Czas rozpoczęcia i zakończenia zadania nauczyciel zapisze w widocznym dla Ciebie

miejscu (czas wykonania zadania wynosi 180 minut).

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Pamiętaj, że podczas wykonywania zadania jesteś oceniany przez nauczyciela, który
obserwuje wykonywane przez Ciebie czynności i nie będzie udzielać Ci żadnych wskazówek.
Nauczyciel interweniuje tylko w przypadku naruszenia przez Ciebie przepisów bhp, ochrony
przeciwpożarowej i może w takim przypadku przerwać wykonywanie zadania.

Powodzenia!

Zadanie
Wykonaj zabieg doprawiania gleby agregatem utworzonym z ciągnika klasy 09 kN o długości
3800 mm i kultywatora U 417/1, na działce o długości 50 m i szerokości 15 m. Gleba ma
zostać spulchniona na głębokość 15 cm. Wyznacz uwrocia, wykonaj niezbędne obliczenia
i narysuj szkic poletka. Na wykonanie zadania masz 180 minut.

Instrukcja wykonania zadania
Aby bezpiecznie i poprawnie wykonać zadanie:
1. Przeanalizuj dokładnie treść zadania.
2. Zapisz w formularzu PLAN DZIAŁANIA:

a. czynności związane z wykonaniem zadania, w kolejności ich wykonywania,
b. wykaz niezbędnych narzędzi i maszyn,
c. wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego i instrukcji,
d. obliczenia długości agregatu oraz szerokości uwroci i zagonu,
e. narysuj szkic poletka.

3. Przystąp do zorganizowania stanowiska pracy:

a. zgromadź i rozmieść na stanowisku pracy narzędzia, sprzęt kontrolno-pomiarowy,

i instrukcje niezbędne do wykonania zadania,

b. sprawdź stan techniczny maszyn, urządzeń i narzędzi, którymi będziesz się posługiwał

w czasie wykonywania zadania,

c. dobierz środki ochrony indywidualnej wymagane do bezpiecznego wykonania zadania.

4. Odczytaj z instrukcji obsługi szerokość roboczą kultywatora U-454/2, oblicz długość

agregatu i szerokość uwroci przyjmując, że jest ona równa 1,5 długości agregatu.

5. Odczytaj z instrukcji obsługi szerokość roboczą kultywatora i oblicz szerokość zagonu

przyjmując, że jest ona równa 10 szerokością agregatu.

6. Przeprowadź regulację i poziomowanie agregatu.
7. Wykonaj zaplanowane czynności zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy

i ochrony przeciwpożarowej.

8. Po zakończeniu pracy oczyść agregat do prezentacji wykonanego zadania.
9. Zgłoś przez podniesienie ręki gotowość do prezentacji.
10. Podczas prezentacji:

a. omów sposób wykonania zadania, celowość przeprowadzenia regulacji agregatu,
b. oceń jakość wykonanych przez siebie prac.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zawód: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych
Symbol cyfrowy zawodu 723[03]
Oznaczenie tematu: …….
Oznaczenia zadania: ………

PESEL

Data urodzenia

Numer stanowiska

dzień miesiąc

rok

PLAN DZIAŁANIA

1. Zapisz czynności związane z zabiegiem doprawiania gleby kultywatorem, uwzględniając
kolejność ich wykonania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

2. Wykaz narzędzi, maszyn niezbędnych do wykonania zabiegu:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………….

3. Wykaz sprzętu kontrolno-pomiarowego i instrukcji niezbędnych do wykonania zadania:
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………………

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Zadanie praktyczne

Wykonaj zabieg doprawiający agregatem złożonym z ciągnika i kultywatora, na polu
o długości 50 m. Głębokość zabiegu 15 cm. Zabieg wykonaj na całej długości pola
agregatem uprawowym składającym się z ciągnika rolniczego klasy 09 kN o długości
3800 mm i zawieszanego kultywatora U 417/1

Wykonaj niezbędne obliczenia i narysuj szkic

poletka.
Czas wykonania zadania wynosi 180 minut.

sza

and

ard

CZYNNOŚCI OCENIANE I KRYTERIA WYKONANIA

Liczba

pkt

Czynność 1: sporządzenie wykazu niezbędnych maszyn i narzędzi
Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

ciągnik,

−

kultywator,

−

łącznik górny,

−

oraz co najmniej 3 spośród następujących elementów: sworznie i zawleczki
zabezpieczające, taśma miernicza, tyczki, myjka ciśnieniowa, młotek,
komplet kluczy.

Czynność 2: zapisanie kolejnych czynności związanych
z kultywatorowaniem.
Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń uwzględnił w wykazie, co najmniej
5 z następujących czynności:

−

sporządzenie szkicu,

−

pobranie niezbędnych narzędzi,

−

sprawdzenie stanu technicznego ciągnika,

−

sprawdzenie stanu technicznego kultywatora,

−

zestawienie agregatu,

−

przejazd na pole,

−

rozplanowanie pola do zabiegu doprawiającego glebę,

−

zaznaczenie szerokości uwroci,

−

przeprowadzenie poziomowania kultywatora,

−

przeprowadzenie regulacji głębokości pracy kultywatora,

−

wykonanie zabiegu,

−

wstępne oczyszczenie agregatu,

−

powrót z pola,

−

czyszczenie sprzętu.

Czynność 3: wykonanie szkicu pola i oznaczenie na nim szerokości uwroci
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający obliczył i narysował:

−

długość agregatu uprawowego,

−

szerokość uwroci,

−

wykonał szkic pola z zaznaczonymi uwrociami,

−

szerokość uwroci ma umożliwić zawracanie na nim agregatem bez
konieczności cofania.

ANO

Suma punktów w obszarze - 1. Planowanie

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 4: zgromadzenie niezbędnych maszyn, narzędzi i przyborów
pomiarowych.
Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli uczeń zapisał co najmniej:

−

ciągnik,

−

kultywator,

−

łącznik górny,

−

oraz co najmniej 3 spośród następujących elementów: sworznie i zawleczki
zabezpieczające, taśma miernicza, tyczki, myjka ciśnieniowa, młotek,
komplet kluczy.

Czynność 5: Sprawdzenie stanu technicznego zgromadzonego sprzętu.
Kryterium wykonania: 1 pkt. - jeżeli uczeń ocenił stan techniczny ciągnika
i kultywatora, - stwierdził czy ciągnik i kultywator są kompletne, zęby nie są
uszkodzone, redliczki są w dobrym stanie oraz że możliwe jest
zagregatowanie tych maszyn.

Czynność 6. Dobranie odzieży roboczej i środków ochrony osobistej.
Kryterium wykonania: 1 pkt -jeżeli zdający założył ubranie robocze jedno- lub
dwuczęściowe.

GAN

Suma punktów w obszarze II. Organizowanie

Czynność 7. Podjechanie ciągnikiem pod kultywator.
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń podjechał ciągnikiem pod
kultywator w taki sposób, aby możliwe było jego zagregatowanie.

Czynność 8. Zagregatowanie pługa z kultywatorem.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający zagregatował kultywator

z ciągnikiem zachowując kolejność łączeń cięgieł z czopami (najpierw
cięgło lewe, potem prawe, a następnie łącznik) i zabezpieczył czopy pługa
i sworznie łącznika.

Czynność 9. Wstępne przygotowanie kultywatora (poziomowanie).

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający wykonał zgodnie z instrukcją

wszystkie czynności przeglądu Pl oraz wykonał poziomowanie wzdłużne
i porzeczne umożliwiające przejazd na pole.

Czynność 10. Wyznaczenie uwroci.
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający zaznaczył palikami szerokość
uwroci pozwalającą na zawracanie agregatem bez konieczności cofania
i wyjeżdżania poza wyznaczone pole, a umowne linie uwroci są
równoległe do granicy krótszego boku pola.

Czynność 11. Ustalenie głębokości pracy kultywatora.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń przy pomocy wrzecion

nastawczych ustawił koła kopiujące kultywatora w ten sposób, że
głębokość pracy wynosiła 15 cm, lub ustalił odpowiednią głębokość pracy
przy pomocy podnośnika ciągnika.

Czynność 12: Sprawdzenie jakości pracy

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń po przejechaniu odcinka

próbnego wysiadł i ocenił jakość pracy, w tym głębokość pracy, stopień
spulchnienia gleby.

Czynność 13: Wykonanie zabiegu doprawiającego glebę.

YKONY

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń spulchnił całe wyznaczone pole

bez omijaków, na równej głębokości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

Czynność 14. Płynne zagłębienie i podnoszenie kultywatora.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli uczeń na bruździe wyznaczającej
linię uwroci płynnie zagłębiał i podnosił kultywator.

Czynność 15. Wykonanie zabiegu na uwrociach.
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający spulchnił uwrocia
zachowując zadaną głębokość .

Czynność 16. Dobór właściwych biegów i prędkości przemieszczania

się agregatu.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający przemieszczał się agregatem
z równomierną prędkością, a biegi dobierał stosownie do obciążenia
ciągnika i prędkości jazdy wymaganej dla orki.

Czynność 17: Wykonywanie nawrotów.
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający płynnie nawracał agregatem
na uwrociach i wykonywał nawroty z podniesionym kultywatorem.

Czynność 18: Dokładne doprawienie pola.
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli pole zostało dokładnie spulchnione
bez pozostawienia na nim calizn.

Czynność 19. Wstępne oczyszczenie sprzętu.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający oczyścił kultywator i ciągnik
z resztek ziemi.

Czynność 20. Oczyszczenie ciągnika i kultywatora oraz demontaż agregatu.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli oczyścił kultywator i ciągnik np. przy
pomocy myjki ciśnieniowej i odłączył kultywator w miejscu postoju.

Czynność 21. Oddanie pobranego sprzętu.
Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający odstawił ciągnik w miejsce
postoju i oddał na miejsce pobrania oczyszczone narzędzia.

Suma punktów w obszarze III. Wykonywanie

Czynność 22 . Uzasadnienie sposobu wykonania kultywatorowania.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli zdający uzasadnił: - sposób rozpoczęcia
kultywatorowania, - sposób wykonywania kolejnych przejazdów ciągnikiem, -
konieczność regulacji poziomowania kultywatora.

Czynność 23. ocena jakości wykonanej kultywatorowania.

Kryterium wykonania: 1 pkt - jeżeli ocenił jakość wykonanej pracy odnosząc
się do zachowania zadanej głębokości, uprawy całej powierzchni pola.

Suma punktów w obszarze IV. Prezentowanie

EZE

RAZEM

Czynność wykonana – 1 pkt., niewykonana – 0 pkt.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7. LITERATURA

1. Buliński J., Miszczak M.: Podstawy mechanizacji rolnictwa. WSiP, Warszawa 1996
2. Ciągniki i maszyny rolnicze 1995/96. Katalog PIMR, Poznań 1997
3. Dąbrowski S. i Kozłowska D.: Maszyny i ciągniki rolnicze. PWRiL, Warszawa 1981
4. Kuczewski J., Waszkiewicz Cz.: Mechanizacja rolnictwa. Maszyny i urządzenia do

produkcji roślinnej i zwierzęcej. SGGW, Warszawa 1997

5. Kuczewski J., Majewski Z.: Podstawy eksploatacji maszyn rolniczych. WSiP, Warszawa

1995

6. Łopata K., Rudnik E.: Tajemnice gleby – Chroń swoje środowisko. WSiP, Warszawa

1997

7. Waszkiewicz Cz.: Maszyny i urządzenia rolnicze. WSiP, Warszawa 1998
8. Waszkiewicz Cz.: Maszyny rolnicze. Maszyny i urządzenia do produkcji zwierzęcej

Cz. II. WSiP, Warszawa 1996

9. Waszkiewicz Cz., Kuczewski J.: Maszyny rolnicze. Maszyny i urządzenia do produkcji

roślinnej Cz. I. WSiP, Warszawa 2002

10. Wybrane zagadnienia regulacji i obsługi maszyn rolniczych. SGGW, Warszawa 1993

Literatura metodyczna

1. Dretkiewicz-Więch J.: ABC nauczyciela przedmiotów zawodowych. Operacyjne cele

kształcenia. Zeszyt 32. CODN, Warszawa 1994

2. Ornatowski T., Figurski J.: Praktyczna nauka zawodu. ITeE, Radom 2000