Komentowany przepis

Prawo upadłościowe i
naprawcze. Komentarz

2007

Piotr Zimmerman

Prawo upadłościowe i

naprawcze
Zimmerman 10.2007

Pr.upadłościowe i
naprawcze

red.Zienkiewicz08.2006
Prawo upadłościowe i

naprawcze Gurgul
05.2005

dla stanu prawnego na 2007-10-10

1

1. Wprowadzenie w art. 11 PrUpN wyjątkowo sztywnej i restrykcyjnej definicji

niewypłacalności mogłoby skutkować ogłoszeniem upadłości w sytuacji, gdy nie jest
ona koniecznym ani pożytecznym rozwiązaniem. Zadaniem art. 12 PrUpN jest

wykreowanie swego rodzaju bufora, bezpiecznej przestrzeni, w której przedsiębiorca
może pozwolić sobie na nieregulowanie w krótkim czasie zobowiązań o wartości

drobnej w porównaniu z jego majątkiem pomniejszonym o zobowiązania.

2

2. Suma niewykonanych zobowiązań to łączna wartość wszystkich zobowiązań

dłużnika, co do których termin zapłaty upłynął. Innymi słowy, są to wszystkie
zobowiązania wymagalne i niezapłacone. Do sumy tej należy doliczyć także wartość

wszystkich niewykonanych w terminie zobowiązań niepieniężnych, ich
niewykonywanie jest bowiem również podstawą do stwierdzenia niewypłacalności i

ogłoszenia upadłości.

3

3. Najstarsze z niewykonywanych zobowiązań, dla zastosowania art. 12 ust. 1, może

mieć najwyżej 3 miesiące. Jeżeli chociaż jedno z niewykonanych zobowiązań ma datę
wymagalności starszą niż 3 miesiące (co powinien ocenić sąd według stanu na dzień

orzekania), zastosowanie przepisu nie wchodzi w grę i nie można wniosku oddalić na
tej podstawie.

4

4. W literaturze wyraża się konsekwentnie pogląd, iż jedyne źródło, w oparciu o które
można konstruować definicję wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika, znajduje

się w ustawie o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), (S.
Gurgul, [w:] PrUpN. Komentarz, s. 46, D. Zienkiewicz, [w:] PrUpN. Komentarz, s. 37,
F. Zedler, PrUpN. Komentarz, s. 49). Zgodnie z nią wartość bilansowa przedsiębiorstwa
dłużnika to różnica między sumą jego aktywów a sumą wszystkich (wymagalnych i

niewymagalnych) zobowiązań. Przyjmowanie wartości bilansowej w rozumieniu
wartości księgowej prowadzi do oderwania jej od rzeczywistości, i to zarówno

pomniejszając te wartość w stosunku do realnego stanu rzeczy (amortyzacja), jak i tę
wartość sztucznie zawyżając (prawa niezbywalne, know-how, rozliczenia

międzyokresowe czynne itp.). Wobec braku legalnej definicji oraz w związku z celem
przepisu, którym niewątpliwie jest uchronienie przed upadłością podmiotów, których

kondycja finansowa pozwala na pełne zaspokojenie wierzycieli w drodze egzekucji,
należy przyjąć iż po stronie aktywów powinna być uwzględniana pełna wartość

rynkowa majątku wyliczana według zasad jak dla likwidacji (to jest łącznie z majątkiem
pozabilansowym, w pełni zamortyzowanym, jeżeli posiada wartość rynkową). Od tej

kwoty powinna zostać odjęta suma wszystkich zobowiązań (wymagalnych i
niewymagalnych) - wynikiem jest wartość bilansowa przedsiębiorstwa dłużnika. Ta

interpretacja pozwala na zachowanie bezpieczeństwa dla wierzycieli dłużnika, jeżeli

Page 1 of 2

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

bowiem niewykonywane zobowiązania nie są większe niż 10% różnicy pomiędzy

realną wartością majątku a sumą wszystkich zobowiązań, to zachowana jest pełna
zdolność do spłaty wszystkich zobowiązań dłużnika, przy zachowaniu rezerwy w

kwocie równej 90% nadwyżki wartości majątku nad sumą zobowiązań na koszty
postępowania likwidacyjnego.

5

5. Możliwość oddalenia wniosku nie zmienia jednak faktu, iż taki przedsiębiorca
pozostaje niewypłacalny i na potrzeby innych postępowań (zwłaszcza postępowania

naprawczego) nie jest już takim, który jest zagrożony niewypłacalnością, gdyż jest
niewypłacalny, co ma określone skutki prawne, na przykład wyklucza przeprowadzenie

postępowania naprawczego, a także obliguje dłużnika (każdego z członków zarządu) do
złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

6

6. Sąd nie może skorzystać z możliwości oddalenia wniosku, jeżeli niewykonywanie
zobowiązań, mieszczących się w limicie 10% wartości bilansowej, ma charakter trwały.

Stan taki wystąpi zawsze gdy dłużnik wprawdzie płaci z opóźnieniem mniejszym niż
trzy miesiące, ale stan taki ma charakter trwały, czyli występuje na przestrzeni wielu

miesięcy. A zatem nawet gdy pojedyncze niezapłacone zobowiązania są różne (tylko
wtedy ma zastosowanie art. 12 ust. 1 PrUpN), ale niepłacenie w terminie jest stałym

zwyczajem przedsiębiorcy, powinna być ogłoszona jego upadłość.

7

7. Nie oddala się wniosku o ogłoszenie upadłości także wtedy, gdy oddalenie może

doprowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Sytuacja taka wystąpi w szczególności gdy
sytuacja gospodarcza i faktyczna dłużnika jest tak zła, iż pewne jest jej takie

pogorszenie w najbliższym czasie, że nastąpi zaprzestanie płacenia zobowiązań i
przekroczenie wymienionej bariery 10% wartości bilansowej oraz 3 miesięcy

opóźnienia. W takim wypadku oddalenie wniosku w związku z faktem, iż najstarsze
zobowiązanie nie jest starsze niż 3 miesiące, krzywdzi wierzycieli, ograniczając ich

szanse na przyszłe zaspokojenie. Podobnie w sytuacji gdy dłużnikowi zostanie
udowodnione działanie umyślne lub lekkomyślne, w wyniku którego jego majątek traci

na wartości lub wręcz gdy dłużnik wyzbywa się majątku.

Page 2 of 2

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html