Komentowany przepis 

 

Prawo upadłościowe i 
naprawcze. Komentarz 

2007 

Piotr Zimmerman 

Prawo upadłościowe i 

naprawcze 
Zimmerman 10.2007  

Pr.upadłościowe i 
naprawcze 

red.Zienkiewicz08.2006 
Prawo upadłościowe i 

naprawcze Gurgul 
05.2005  

dla stanu prawnego na 2007-10-10

1

1. Wprowadzenie w art. 11 PrUpN wyjątkowo sztywnej i restrykcyjnej definicji 

niewypłacalności mogłoby skutkować ogłoszeniem upadłości w sytuacji, gdy nie jest 
ona koniecznym ani pożytecznym rozwiązaniem. Zadaniem art. 12 PrUpN jest 

wykreowanie swego rodzaju bufora, bezpiecznej przestrzeni, w której przedsiębiorca 
może pozwolić sobie na nieregulowanie w krótkim czasie zobowiązań o wartości 

drobnej w porównaniu z jego majątkiem pomniejszonym o zobowiązania. 

2

2. Suma niewykonanych zobowiązań to łączna wartość wszystkich zobowiązań 

dłużnika, co do których termin zapłaty upłynął. Innymi słowy, są to wszystkie 
zobowiązania wymagalne i niezapłacone. Do sumy tej należy doliczyć także wartość 

wszystkich niewykonanych w terminie zobowiązań niepieniężnych, ich 
niewykonywanie jest bowiem również podstawą do stwierdzenia niewypłacalności i 

ogłoszenia upadłości. 

3

3. Najstarsze z niewykonywanych zobowiązań, dla zastosowania art. 12 ust. 1, może 

mieć najwyżej 3 miesiące. Jeżeli chociaż jedno z niewykonanych zobowiązań ma datę 
wymagalności starszą niż 3 miesiące (co powinien ocenić sąd według stanu na dzień 

orzekania), zastosowanie przepisu nie wchodzi w grę i nie można wniosku oddalić na 
tej podstawie. 

4

4. W literaturze wyraża się konsekwentnie pogląd, iż jedyne źródło, w oparciu o które 
można konstruować definicję wartości bilansowej przedsiębiorstwa dłużnika, znajduje 

się w ustawie o rachunkowości (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694 ze zm.), (S. 
Gurgul, [w:] PrUpN. Komentarz, s. 46, D. Zienkiewicz, [w:] PrUpN. Komentarz, s. 37, 
F. Zedler, PrUpN. Komentarz, s. 49). Zgodnie z nią wartość bilansowa przedsiębiorstwa 
dłużnika to różnica między sumą jego aktywów a sumą wszystkich (wymagalnych i 

niewymagalnych) zobowiązań. Przyjmowanie wartości bilansowej w rozumieniu 
wartości księgowej prowadzi do oderwania jej od rzeczywistości, i to zarówno 

pomniejszając te wartość w stosunku do realnego stanu rzeczy (amortyzacja), jak i tę 
wartość sztucznie zawyżając (prawa niezbywalne, know-how, rozliczenia 

międzyokresowe czynne itp.). Wobec braku legalnej definicji oraz w związku z celem 
przepisu, którym niewątpliwie jest uchronienie przed upadłością podmiotów, których 

kondycja finansowa pozwala na pełne zaspokojenie wierzycieli w drodze egzekucji, 
należy przyjąć iż po stronie aktywów powinna być uwzględniana pełna wartość 

rynkowa majątku wyliczana według zasad jak dla likwidacji (to jest łącznie z majątkiem 
pozabilansowym, w pełni zamortyzowanym, jeżeli posiada wartość rynkową). Od tej 

kwoty powinna zostać odjęta suma wszystkich zobowiązań (wymagalnych i 
niewymagalnych) - wynikiem jest wartość bilansowa przedsiębiorstwa dłużnika. Ta 

interpretacja pozwala na zachowanie bezpieczeństwa dla wierzycieli dłużnika, jeżeli 

Page 1 of 2

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html

bowiem niewykonywane zobowiązania nie są większe niż 10% różnicy pomiędzy 

realną wartością majątku a sumą wszystkich zobowiązań, to zachowana jest pełna 
zdolność do spłaty wszystkich zobowiązań dłużnika, przy zachowaniu rezerwy w 

kwocie równej 90% nadwyżki wartości majątku nad sumą zobowiązań na koszty 
postępowania likwidacyjnego. 

5

5. Możliwość oddalenia wniosku nie zmienia jednak faktu, iż taki przedsiębiorca 
pozostaje niewypłacalny i na potrzeby innych postępowań (zwłaszcza postępowania 

naprawczego) nie jest już takim, który jest zagrożony niewypłacalnością, gdyż jest 
niewypłacalny, co ma określone skutki prawne, na przykład wyklucza przeprowadzenie 

postępowania naprawczego, a także obliguje dłużnika (każdego z członków zarządu) do 
złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. 

6

6. Sąd nie może skorzystać z możliwości oddalenia wniosku, jeżeli niewykonywanie 
zobowiązań, mieszczących się w limicie 10% wartości bilansowej, ma charakter trwały. 

Stan taki wystąpi zawsze gdy dłużnik wprawdzie płaci z opóźnieniem mniejszym niż 
trzy miesiące, ale stan taki ma charakter trwały, czyli występuje na przestrzeni wielu 

miesięcy. A zatem nawet gdy pojedyncze niezapłacone zobowiązania są różne (tylko 
wtedy ma zastosowanie art. 12 ust. 1 PrUpN), ale niepłacenie w terminie jest stałym 

zwyczajem przedsiębiorcy, powinna być ogłoszona jego upadłość. 

7

7. Nie oddala się wniosku o ogłoszenie upadłości także wtedy, gdy oddalenie może 

doprowadzić do pokrzywdzenia wierzycieli. Sytuacja taka wystąpi w szczególności gdy 
sytuacja gospodarcza i faktyczna dłużnika jest tak zła, iż pewne jest jej takie 

pogorszenie w najbliższym czasie, że nastąpi zaprzestanie płacenia zobowiązań i 
przekroczenie wymienionej bariery 10% wartości bilansowej oraz 3 miesięcy 

opóźnienia. W takim wypadku oddalenie wniosku w związku z faktem, iż najstarsze 
zobowiązanie nie jest starsze niż 3 miesiące, krzywdzi wierzycieli, ograniczając ich 

szanse na przyszłe zaspokojenie. Podobnie w sytuacji gdy dłużnikowi zostanie 
udowodnione działanie umyślne lub lekkomyślne, w wyniku którego jego majątek traci 

na wartości lub wręcz gdy dłużnik wyzbywa się majątku. 

Page 2 of 2

2009-08-27

https://legalis.net.pl/menu.html