Eliasz Robakiewicz – Armstrong „Czy naturalista może wierzyć w uniwersalia?”
1. Naturalizm – wszystko co istnieje istnieje w czasoprzestrzeni.
2. Anty-naturalizm – (1) postulowanie bytów transcendentnych (bóstw, dusz); (2)
postulowanie istnienia sądów, klas, form transcendentnych
Argumenty na rzecz naturalizmu:
•
Nie ma potrzeby postulować bytów które nie mają żadnej władzy naszym świecie
(kontinuum czasoprzestrzenne).
•
Język stwarza złudzenie, że istnieją jakieś uniwersalia etc., jednak dla takich wypowiedzi
wg między innymi (W.v. Quine), nie możemy wskazać ich prawdziwości (z pozycji
naturalizmu)
3. Realizm a priori – każdemu typowi odpowiada osobne uniwersale (uniwersale piękna)
4. Realizm a posteriori – uniwersalia to własności (przypadek monadyczny) lub relacje
(przypadek poliadyczny), tylko dla niektórych typów istnieją uniwersale. Dla których
decyduje doświadczenie.
5. Podobieństwo w realizmie a posteriori – jest ukonstytuowane za pomocą szeregu
zachodzących na siebie podobieństw (uniwersale).
6. Naturalizm nie musi prowadzić do fizykalizmu, można wierzyć, że istnieją
nieredukowalne biologiczne i psychiczne prawa, wyjątek też często robi się dla
przedmiotów matematyki umieszcza je się w sferze bytów platońskich.
7. Zadanie nauki (wg Armstronga, Putnama) – odkrywanie prawdziwych i fundamentalnych
własności rzeczy, relacji (uniwersaliów) oraz formułowanie praw rządzących nimi (praw
relacji między uniwersaliami).
8. Armstrong arbitralnie rozstrzyga kwestie uniwersaliów nieegzemplifikowanych po prostu
twierdzi, że one nie istnieją.
9. Argument z „znaczenia” - filozofowie którzy postulują istnienie znaczeń nazw ogólnych,
nie mogą ich zredukować do przedmiotów jednostkowych, argument ten Armstrong
odrzuca. Uniwersalia nie są potrzebne do opisu uniwersum bez indywiduów, potrzebne
stają się gdy chcemy wyjaśnić jak mogą istnieć indywidua tego samego typu.
10. Idealizacje naukowe (takie jak gaz idealny, ciało doskonale czarne) – są użyteczne, ale nie
trzeba postulować ich istnienia, żeby z nich korzystać.
11. Argument z „zastosowania nazw ogólnych” - jak można stosować ten sam termin ogólny,
który był używany do określenia indywiduów pewnego typu, do określenia zupełnie
nowych indywiduów.
12. Fizycznie możliwe uniwersalia niezegzemplifikowane – to, że mogą zaistnieć nie uprawnia
nas do postulowania ich istnienia.
13. Jeśli uniwersalia niezegzemplifikowane (relacje) – istnieją jako rzeczy logicznie zdolne do
istnienia niezależnego to jak może istnieć relacja która nie odnosi się do niczego?
14. ZASADA EGZEMPLIFIKACJI – żadnych własności bez rzeczy, do których one należą
(nie muszą to być obecne rzeczy) i żadnych relacji bez rzeczy między którymi one
zachodzą.
15. Uniwersale mogą istnieć tylko w obrębie faktów lub inaczej mówiąc stanów rzeczy, a
więc świat to świat stanów rzeczy (dla naturalisty który uznaje, że świat to kontinuum
czasoprzestrzenne, świat będzie nieskończenie złożonym stanem rzeczy).
16. Możemy zatem myśleć o uniwersaliach jak i o przedmiotach jednostkowych jako
abstraktach z stanów rzeczy.
17. Różnica między uniwersaliami, a przedmiotami jednostkowymi – polega na
asymetryczności natury egzemplifikacji (przedmiot ma masę, masa nie ma przedmiotu,
Arystotelizm – przedmioty jednostkowe egzemplifikują, ale same nie są egzemplifikowane)
18. Własności nie mają jednego usytuowania, mają wielorakie usytuowanie. Są one
usytuowanie tam gdzie znajdują się (w czasoprzestrzeni) przedmioty jednostkowe
mające te własności.
19. Relacje znajdują się w określonej mereologicznej całości zawierającej przedmioty tej relacji.
Można też uznać problem usytuowania relacji za bezsensowny (czy można powiedzieć, że
cnota jest gdzie, albo, że jest okrągła), pojęcia usytuowania i nieusytuowania po prostu się
do relacji (<błąd kategorialny>)
20. Relacje nie ma (ontologicznie) tam, gdzie się uważa, że występują po prostu dwa
przedmioty egzemplifikują tę samą cechę i to nazywamy relacją( to dwa nierelacyjne stany
rzeczy).
21. Relacje wewnętrzne można zredukować do własności członów tej relacji (uniwersalia
monadyczne) .
22. Relacje zewnętrzne(wg Humea):
•
Tożsamość (w czasie) – relacja między czasowo rozłożonymi częściami tego samego
przedmiotu jest tak naprawdę relacją wewnętrzną.
•
Relacje czasoprzestrzenne – nie są ukonstytuowane w czasoprzestrzeni, co nie znaczy, że
poza nią, mają czasoprzestrzenny charakter.
•
Przyczynowość – relacje czasowe i przestrzenne można utożsamiać (w ramach kauzalnej
koncepcji czasu i przestrzeni) bądź analizować jako relacje przyczynowe. Konsekwencją
tego poglądu jest świat jako kontinuum czasoprzestrzenne jest światem przedmiotów
jednostkowych pozostających w relacjach przyczynowych.
23. Jeśli przedmioty redukujemy przedmioty do wiązek uniwersaliów to pojawia się problem
dwóch przedmiotów identycznych jakościowo oraz tego czym właściwie jest przedmiot.
•
Można próbować rozwiązać ten problem poprzez nadanie przedmiotom cech bycia tym
właśnie przedmiotem (jednostkowość) czyli haecceitas, jest to różnica numeryczna nie
będąca własnością.
24. Przedmiot rzadki (jednostkowy) – rozważany abstrahując od jego własności, różni się on
od innych przedmiotów jednostkowością (różnica numeryczna), przedmiot który opisujemy
tylko za pomocą tego pojęcia jest przedmiotem rzadkim( jest to de facto zasada
ujednostajnienia, która sprawia, że indywiduum nie jest tylko wiązką uniwersaliów.
25. Przedmiot gęsty – przedmiot wraz z jego cechami nierelacyjnymi.
26. Połączenie przedmiotu rzadkiego i własności następuje w stanach rzeczy i powstaje w ten
sposób gęste indywiduum.