Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji
.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z
.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie
Kara ograniczenia
wolności
w polskim prawie
karnym
Radosław Giętkowski
monografi e
Kara ograniczenia
wolności
w polskim prawie
karnym
Radosław Giętkowski
Redakcja:
Izabela Ratusińska
Wydawca:
Marcin Skrabka
Sk³ad, ³amanie:
Zakład Usługowy ZINEL s.c.
© Copyright by
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o., 2007
ISBN: 978-83-7526-076-2
Wydane przez:
Wolters Kluwer Polska Sp. z o.o.
Redakcja Wydawnictw Książkowych i Czasopism Prawniczych
01-231 Warszawa, ul. Płocka 5a
tel. (022) 535 80 00
Redakcja Książek
31-156 Kraków, ul. Zacisze 7
tel. (012) 630 46 00
e-mail: ksiazki@wolterskluwer.pl
www.wolterskluwer.pl
Księgarnia internetowa www.profinfo.pl
Druk i oprawa: Drukarnia Wydawnictw Naukowych sp. z o.o., ul. ¯wirki 2, 90-450 £ódŸ
Spis treści
Wykaz skrótów ......................................................................................................9
Podziękowanie .....................................................................................................11
Wprowadzenie .....................................................................................................13
Rozdział 1
Kara ograniczenia wolności w aspekcie historycznym
i prawnomiędzynarodowym .............................................................................1
1.1.Genezakaryograniczeniawolności ...........................................................1
1.2.Regulacjakaryograniczeniawolnościw kodeksie karnym z 1969 r. ....20
1.3. Zmiany w zakresiekaryograniczeniawolnościwprowadzone
przezkodekskarnyz 1997 r. ........................................................................21
1.4.Karaograniczeniawolnościw statystykachsądowych ..........................2
1.5.Karaograniczeniawolnościa normyprawamiędzynarodowego
publicznego ....................................................................................................32
Rozdział 2
Usytuowanie kary ograniczenia wolności w systemie polskiego prawa
karnego ..................................................................................................................41
2.1.Karaograniczeniawolnościa inneśrodkireakcjikarnej ........................41
2.1.1. Karaograniczeniawolnościa inne kary .........................................41
2.1.2. Karaograniczeniawolnościa środkiprobacyjne ..........................48
2.2.Celekaryograniczeniawolności ................................................................3
2.3.Podstawyprawneorzekaniakaryograniczeniawolności ......................9
2.4.Zbiegpodstaworzekaniakaryograniczeniawolnościi innych
środkówreakcjikarnej..................................................................................61
2.4.1. Możliwewypadkizbiegupodstaw ..................................................61
2.4.2. Przesłankiorzekaniakaryograniczeniawolności .........................62
• Przesłankipozytywne ....................................................................62
• Przesłankinegatywne ....................................................................66
6
Rozdział 3
Treść kary ograniczenia wolności ....................................................................69
3.1.Granicewymiarukaryograniczeniawolności .........................................69
3.2. Zakazy i obowiązkiskładającesięnakaręograniczenia wolności .......70
3.2.1. Uwagiogólne .......................................................................................70
3.2.2. Zakazzmianymiejscastałegopobytu .............................................72
3.2.3. Obowiązekwykonywaniapracywskazanejprzezsąd................78
• Kwestiawyboruformyobowiązkupracy ...................................78
• Nieodpłatna,kontrolowanapracanacelespołeczne ...............8
• Potrąceniaz wynagrodzeniazapracę .......................................106
3.2.4. Obowiązekudzielaniawyjaśnieńdotyczącychprzebiegu
odbywaniakary ................................................................................117
3.3.Środkiorzekanefakultatywniewrazz karąograniczeniawolności ...120
3.3.1. Dozórnadskazanym .......................................................................120
3.3.2. Obowiązkio charakterzeprobacyjnym ........................................123
• Uwagiogólne .................................................................................123
• Obowiązekprzeproszeniapokrzywdzonego ..........................128
• Zobowiązaniedowykonywaniaobowiązkułożenia
na utrzymanie innejosoby ..........................................................130
• Obowiązekpowstrzymywaniasięodnadużywania
alkoholulub używaniainnychśrodkówodurzających ..........132
• Obowiązeknaprawieniaszkody ................................................133
• Świadczeniepieniężne .................................................................137
Rozdział 4
Warunkowe zawieszenie wykonania kary ograniczenia wolności .........139
Rozdział 5
Problematyka kary łącznej przy skazaniu na karę ograniczenia
wolności ..............................................................................................................149
Rozdział 6
Podstawowe zagadnienia związane z wykonywaniem kary
ograniczenia wolności ......................................................................................162
Spis treści
7
Rozdział 7
Szczególne odmiany kary ograniczenia wolności ......................................177
7.1.Karaograniczeniawolnościorzekanaw stosunku do żołnierzy ........177
7.2.Karaograniczeniawolnościorzekananapodstawiekodeksu
karnegoskarbowego ...................................................................................180
7.3.Karaograniczeniawolnościorzekananapodstawiekodeksu
wykroczeń.....................................................................................................183
Rozdział 8
Wnioski de lege ferenda .....................................................................................18
Bibliografia .........................................................................................................191
Spis treści
8
9
Wykaz skrótów
Akty prawne
k.c. — kodeks cywilny
k.k. — kodeks karny
k.k.s. —kodekskarnyskarbowy
k.k.w. — kodeks karny wykonawczy
k.p. — kodekspracy
k.p.c. — kodekspostępowaniacywilnego
k.p.k. — kodekspostępowaniakarnego
k.w. — kodekswykroczeń
Czasopisma i publikatory
ActaUNC —ActaUniverstitatisNicolaeCopernici
ActaUWr. — Acta Universitatis Wratislaviensis
Dz. U. — Dziennik Ustaw
Gd.St.Praw. —GdańskieStudiaPrawnicze
Gaz. Prawn. — Gazeta Prawnicza
GP — Gazeta Prawna
GS — GazetaSądowa
GSiP — GazetaSądowaiPenitencjarna
Jur. — Jurysta
KSP —KrakowskieStudiaPrawnicze
KZS —KrakowskieZeszytySądowe
NP — Nowe Prawo
Orz. Prok. i Pr.—OrzecznictwoSN(wkładkadoProk.iPr.)
OSA — OrzecznictwoSądówApelacyjnych
10
OSNCP —OrzecznictwoSąduNajwyższego.IzbaCywilnaorazIzbaPracy
iUbezpieczeńSpołecznych
OSNKW —OrzecznictwoSąduNajwyższego.IzbaKarnaiIzbaWojskowa
OSPiKA —OrzecznictwoSądówPolskichiKomisjiArbitrażowych
Pal. — Palestra
PiP — PaństwoiPrawo
PiZS — PracaiZabezpieczenieSpołeczne
PiŻ — PrawoiŻycie
PPK — ProblemyPrawaKarnego
Prob. Praw.—ProblemyPraworządności
Prok. i Pr. — Prokuratura i Prawo
Prz. PK — PrzeglądPrawaKarnego
Prz. Pen.—PrzeglądPenitencjarny
Prz. Pol.—PrzeglądPolicyjny
PS —PrzeglądSądowy
PWS — ProblemyWymiaruSprawiedliwości
RPEiS —RuchPrawniczy,EkonomicznyiSocjologiczny
Rzeczposp. —Rzeczpospolita
SKKiP — StudiaKryminologiczne,KryminalistyczneiPenitencjarne
SP — StudiaPrawnicze
St.Iur. —StudiaIuridica
WPP — WojskowyPrzeglądPrawniczy
Zesz. Probl.–Anal. — ZeszytyProblemowo–Analityczne
ZN — Zeszyty Naukowe
ZN IBPS—ZeszytyNaukoweInstytutuBadaniaPrawaSądowego
ZW — ZagadnieniaWykroczeń
Inne
k.o.w. — karaograniczeniawolności
SA — SądApelacyjny
SN — SądNajwyższy
UW — Uniwersytet Warszawski
Wykaz skrótów
11
Podziękowania
Monografiatajestuaktualnionąizmodyfikowanąwersjąrozprawy
doktorskiejobronionejprzezemniew2005r.naWydzialePrawaiAdmini-
stracjiUniwersytetuGdańskiego.
Dziękujęprzedewszystkimmojemupromotorowi,Panudr.hab.Ja-
rosławowiWarylewskiemu,prof.UG,zakierowaniemojąpracą,wszelkie
udzielonemizaleceniaiwskazówkiorazpoświęconymiczas.
Dziękujęrównieżmoimrecenzentom,Panuprof.JanowiGrajewskiemu
iPanudr.hab.JarosławowiMajewskiemu,prof.UKSW,zawnikliweigłębokie
przeanalizowaniemojejpracyizawynikającestądcenneuwagi,którepo-
zwoliłymijeszczeszerzejspojrzećnaporuszanąprzezemnieproblematykę,
szczególnieodstronypraktykisądowejicałegosystemuprawa,nietylko
prawakarnegomaterialnego.
Radosław Giętkowski
12
13
Wprowadzenie
Głównymprzedmiotemniniejszejpracyjestregulacjakaryogranicze-
niawolności(k.o.w.)zawartawart.34–36k.k.Przesądzatoomaterialno-
prawnymcharakterzezamierzonychrozważań.Wspomnianeartykułyk.k.
pozwalająbowiemnawmiarędokładneokreślenietreścik.o.w.,któretoza-
gadnienieniewątpliwiejestdomenąprawakarnegomaterialnego.Treśćoma-
wianejkarydoprecyzowująjednakprzepisyprawakarnegowykonawczego.
Stądkoniecznebędzieodwoływaniesięwtejkwestiitakżedoniektórych
przepisówkodeksukarnegowykonawczegoiwydanychnajegopodstawie
rozporządzeń.Wniczymniezmienitowszakżematerialnoprawnegoujęcia
tematu.Ujęciategoniezmieniteżogólneomówieniewodrębnymrozdziale
zagadnieńzwiązanychściślezwykonywaniemk.o.w.Naciskzostaniebo-
wiempołożonynateinstytucje,któremająwpływnadolegliwośćkary.
Materialnoprawnaproblematykak.o.w.niewyczerpujesięoczywiście
wzagadnieniutreścitejkary.Stądomówionezostanąrównieżpodstawy
prawneorzekaniak.o.w.,celetejkaryorazinstytucje:warunkowegozawie-
szeniawykonaniak.o.w.ikaryłącznejprzyskazaniunatękarę.Określone
zostanietakżemiejscek.o.w.wsystemiepolskichśrodkówreakcjikarnej.
Wcelustworzeniaogólnegoobrazutejkaryorazpodstawdoformułowania
zaleceńcodojejorzekaniazostanieteżwniezbędnymzakresieprzedsta-
wionajejgeneza,przemianyipodstawowedanestatystycznedotyczące
odnoszącejsiędoniejpraktykisądowej.
Mimożeniniejszapracazostanieniemalwcałościpoświęconamate-
rialnoprawnejanaliziek.o.w.uregulowanejprzezart.34–36k.k.,odrazuna
początkutrzebazaznaczyć,żeistniejetakżek.o.w.orzekanawstosunkudo
żołnierzy,k.o.w.orzekananapodstawiek.k.s.iorzekananapodstawiek.w.
Tetrzywymienionekaryograniczeniawolnościokreślanesąwpracyjako
szczególneodmianyk.o.w.Autorzdajesobiesprawęzmożliwychteoretycz-
nychwątpliwości,czysątoodmianytejsamejkary,czyteżkaryorzekane
14
napodstawiek.k.s.ik.w.sąrodzajowoodmienne.Oprzedstawionymujęciu
zadecydowałjednakfaktjednolitegotraktowaniaprzezk.k.w.wszystkichkar
ograniczeniawolności,bezwzględunapodstawyprawneichorzekania.
Podstawoweróżnicemiędzyszczególnymiodmianamik.o.w.ak.o.w.,
októrejmowawart.34–36k.k.,zostanązasygnalizowanewprzedostatnim
rozdziale.Wpozostałychrozdziałach,ilekroćbędziemowaok.o.w.,należy
miećnauwadzewyłączniepodstawowytyptejkary,ujętywewspomnia-
nychartykułachk.k.,chybażecoinnegowyraźniebędziewynikaćztreści.
Wostatnimrozdzialepracyzostanąnatomiastprzedstawioneodpo-
wiednie wnioski de lege ferenda,odnoszącesięprzedewszystkimdomate-
rialnoprawnejregulacjik.o.w.
Opracowanieuwzględniastanprawnynadzień31grudnia2006r.,
awodniesieniudok.k.równieżzmianywchodzącewżyciewdniu12marca
2007r.(Dz.U.z2006r.Nr226,poz.1648).
Wprowadzenie
1
Rozdział 1
Kara ograniczenia wolności w aspekcie
historycznym i prawnomiędzynarodowym
1.1. Geneza kary ograniczenia wolności
Wpolskiejliteraturzeprawniczejgenezęk.o.w.wiążesięprzedewszyst-
kimzprzejętązustawodawstwaradzieckiegokarąpracypoprawczej
1
.Część
przedstawicielidoktrynyk.o.w.wywodzijednakodzłagodzonychreżimów
wykonaniakarypozbawieniawolności
2
.Spotkaćmożnateżitakipogląd,że
k.o.w.pochodzijednocześnieodkarypracypoprawczejiodkaryaresztu
domowego,którąprzewidywałym.in.k.k.wojskowyz1932r.ik.k.WP
z 1944 r.
3
Ostatnipoglądwymagapewnegouściślenia,amianowicie,żewyraź-
nywpływkonstrukcjikaryaresztudomowegowidocznyjestwyłącznie
wuregulowaniachszczególnejodmianyk.o.w.,jakąjesttakaraorzekana
1
Z.Sienkiewicz,Od kary pracy poprawczej do kary ograniczenia wolności,ActaUWr.Prawo1972,nr36,
s.74;I.Andrejew,Polskie prawo karne w zarysie,wyd.9,Warszawa1989,s.278;J.Bafia,Polskie prawo
karne,Warszawa1989,s.236(autorniewypowiadasięcoprawdawprostnatematrodowoduk.o.w.,
jednakrozważanianatemattejkaryrozpoczynaodogólnegoomówieniakarypracypoprawczej);
K.Buchała,Prawo karne materialne,wyd.2,Warszawa1989,s.483;A.Marek,Komentarz do kodeksu
karnego. Część ogólna,Warszawa1999,s.102;J.Szumski(w:)M.Kalitowski,Z.Sienkiewicz,J.Szumski,
T.Tyszkiewicz,A.Wąsek,Kodeks karny. Komentarz,t.II,Gdańsk1999,s.22;J.Wojciechowska(w:)
E.Bieńkowska,B.Kunicka–Michalska,G.Rejman,J.Wojciechowska,Kodeks karny. Część ogólna.
Komentarz,Warszawa1999,s.854;J.Zagórski,Orzekanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności
oraz pracy społecznie użytecznej w Polsce w świetle analizy przepisów i wyników badań,Warszawa2003,
s.44–45;J.Warylewski,Prawo karne. Część ogólna,Warszawa2004,s.359.
2
M.Rudnik,Penitencjarne aspekty kary ograniczenia wolności,KSP1972,s.115;J.Śliwowski,Kara ogra-
niczenia wolności. Studium penalistyczne,Warszawa1973,s.27–28;A.Tobis,Kara ograniczenia wolności
za przestępstwa przeciwko rodzinie,Warszawa1987,s.28–29.
3
J.Śliwowski,Kara ograniczenia wolności...,s.10–13;C.Łukaszewicz,B.Nizieński,W.Wychowski,
Orzekanie i wykonywanie kary ograniczenia wolności,Warszawa1980,s.12;A.Grześkowiak(w:)Prawo
karne. Zagadnienia teorii i praktyki,red.A.Marek,Warszawa1986,s.118.
Niniejsza darmowa publikacja zawiera jedynie fragment
pełnej wersji całej publikacji.
Aby przeczytać ten tytuł w pełnej wersji
.
Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie
rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej przez
NetPress Digital Sp. z o.o., operatora
nabyć niniejszy tytuł w pełnej wersji
jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji bez pisemnej zgody
NetPress oraz wydawcy niniejszej publikacji. Zabrania się jej
od-sprzedaży, zgodnie z
.
Pełna wersja niniejszej publikacji jest do nabycia w sklepie