www.hakin9.org

hakin9 Nr 12/2007

70

Bezpieczna firma

D

ziś rozliczanie rozmaitych transakcji
z wykorzystaniem tradycyjnego obiegu
gotówki ustępuje miejsca transmitowa-

niu przewodami ciągów bitów, które są następnie
przetwarzane przez armię komputerów. Obecnie
to zapisana w komputerze informacja, a nie ilość
posiadanego zielonego papieru, jest wyznaczni-
kiem tego, czy ktoś jest biedny, czy bogaty.

W niniejszym artykule postaram się przybli-

żyć, na czym polega proces prania brudnych pie-
niędzy z wykorzystaniem do tego celu sieci Inter-
net, tzw. cyberlaundering. Na wstępie chciałbym
podkreślić, że niniejszy artykuł omawia w sposób
pobieżny tylko niektóre zagadnienia związane
z praniem brudnych pieniędzy i tylko te, które ma-
ją ścisły związek z tego typu działalnością prowa-
dzoną w Internecie. Sam problem jest dużo bar-
dziej złożony i omówienie go dalece wykracza
poza ramy tego artykułu.

Trochę historii

Jak już wspomniałem na wstępie niniejsze-
go artykułu, termin pranie brudnych pienię-
dzy zyskał na znaczeniu za sprawą gangstera
włoskiego pochodzenia Ala Capone. W cza-
sach prohibicji w Stanach Zjednoczonych ów
mafiozo czerpał niesamowite zyski z produk-
cji i przemytu nielegalnego wówczas alkoho-

lu. Aby ukryć źródło swoich zysków, a zara-
zem zalegalizować zdobyte w powyższy spo-
sób pieniądze, dopisywał nielegalne zyski do
dochodów legalnie działających interesów,
w tym pralni odzieży – stąd też wzięła się na-
zwa procederu.

Cyberlaundering – pranie

brudnych pieniędzy

Marcin Kopeć

stopień trudności

Nie minął jeszcze wiek, odkąd – za sprawą gangstera

o wdzięcznym pseudonimie Al Capone – został w latach

dwudziestych ubiegłego wieku spopularyzowany proceder

określony mianem prania brudnych pieniędzy. Mimo niewielkiego

upływu czasu, za sprawą nowoczesnej technologii ów proceder

znacznie wyewoluował.

Z artykułu dowiesz się

• na czym polega rozwijający się w Internecie

proceder prania brudnych pieniędzy, tzw. cyber-
laundering,

• jak wyglądają poszczególne etapy procederu,
• jakie istnieją metody walki z cyberlaunderin-

giem,

• jakie zagrożenie dla użytkownika Sieci stano-

wi świadomy bądź nieświadomy udział w pro-
cederze.

Co powinieneś wiedzieć

• podstawowa wiedza na temat technik i narzędzi

stosowanych przez cyberprzestępców do pro-
wadzenia nielegalnych działań,

• ogólna znajomość zasad działania złośliwego

oprogramowania, a także metod ataków z wy-
korzystaniem socjotechniki,

• znajomość zagadnień takich jak phishing,

scamming, spamming.

Cyberlaundering – pranie brudnych pieniędzy

hakin9 Nr 12/2007

www.hakin9.org

71

Obecnie proces legalizacji środ-

ków jest tylko jednym z etapów prania
pieniędzy, a samo słowo ma o wiele
szersze znaczenie.

Prawo a pranie

Działania określane mianem prania
brudnych pieniędzy reguluje polskie
prawo.

Zgodnie z Ustawą z dnia 16 listo-

pada 2000r. o przeciwdziałaniu wpro-
wadzaniu do obrotu finansowego
wartości majątkowych pochodzących
z nielegalnych lub nieujawnionych
źródeł oraz o przeciwdziałaniu finan-
sowaniu terroryzmu, pranie brudnych
pieniędzy należy rozumieć jako dzia-
łalność polegającą na wprowadza-
niu do obrotu finansowego wartości
majątkowych pochodzących z niele-
galnych lub nieujawnionych źródeł,
poprzez wykonywanie czynności po-
legających na:

• zamianie lub przekazaniu warto-

ści majątkowych pochodzących
z działalności o charakterze

przestępczym lub z udziału w ta-
kiej działalności, w celu ukrycia
lub zatajenia bezprawnego pocho-
dzenia tych wartości majątkowych
albo udzielenia pomocy osobie,
która bierze udział w takiej dzia-
łalności, w celu uniknięcia przez
nią prawnych konsekwencji tych
działań,

• ukryciu lub zatajeniu prawdzi-

wego charakteru, źródła, miej-
sca przechowywania, faktu prze-
mieszczenia lub praw związanych
z wartościami majątkowymi po-
chodzącymi z działalności o cha-
rakterze przestępczym lub udzia-
łu w takiej działalności,

• nabyciu, objęciu w posiadanie

albo używanie wartości majątko-
wych, pochodzących z działalno-
ści o charakterze przestępczym
lub udziału w takiej działalności.

Według polskiego prawa, pranie
brudnych pieniędzy jest przestęp-
stwem, objętym konsekwencjami
prawnymi, o których mowa w Art.

299 Kodeksu Karnego (Ramka
Próba pozyskania osoby do proce-
deru prania brudnych pieniędzy ).

Fazy prania

Proces prania brudnych pieniędzy
umownie dzieli się na cztery następu-
jące po sobie etapy (Rysunek 1):

• faza wstępna – przygotowanie

całego procederu,

• umiejscowienie (placement) – wpro-

wadzenie nielegalnych środków do
obiegu finansowego,

• rozwarstwianie (layering) – zacie-

ranie śladów prowadzących do
rzeczywistego źródła pieniędzy,

• integracja (integration) – legaliza-

cja nielegalnych środków.

Faza wstępna

i umiejscowienie

Aby pozyskać nielegalny dochód,
cyberprzestępcy prowadzą w Inter-
necie szereg działalności, począw-
szy od wymuszeń pieniędzy przy
wykorzystaniu technik socjotech-
nicznych (np. scamming), poprzez
kradzież danych logowania (loginy,
hasła, klucze) do systemów banko-
wości internetowej, kradzież nume-
rów oraz danych autoryzacyjnych
kart kredytowych, kończąc na oszu-
stwach przy handlu na aukcjach in-
ternetowych.

Mimo, że Internet daje cyber-

przestępcy sporo anonimowości
– bo przecież ten zawsze może się
ukryć za serwerem proxy, zainstalo-
wanym na skompromitowanym kom-
puterze w jakimś egzotycznym kraju
– to już przyjęcie przez niego wpła-
ty nielegalnych środków na własny,
także internetowy rachunek banko-
wy, wiąże się z możliwością ujaw-
nienia jego tożsamości. Wszakże
proces rejestracji rachunków (przy-
najmniej w przypadku polskich ban-
ków) wymaga udzielenia bankowi
przez posiadacza danych osobowych,
które będą w stanie jednoznacznie
go zidentyfikować. Podobna możli-
wość ujawnienia cyberprzestępcy
pojawia się przy próbie zakupu
przez niego dóbr konsumenckich,
np. w sklepie internetowym przy wyko-
rzystaniu nielegalnych środków, gdyż

Fragment Art. 299

§1. Kto środki płatnicze, papiery wartościowe lub inne wartości dewizowe, prawa

majątkowe albo mienie ruchome lub nieruchome, pochodzące z korzyści zwią-
zanych z popełnieniem przestępstwa przez inne osoby, w szczególności polega-
jącego na wytwarzaniu lub obrocie środkami odurzającymi lub psychotropowy-
mi, przemycie, fałszowaniu pieniędzy lub papierów wartościowych, rozboju albo
popełnieniu innego przestępstwa przeciwko mieniu wielkiej wartości, wymusza-
niu okupu albo handlu bronią, amunicją lub materiałami wybuchowymi albo roz-
szczepialnymi, przyjmuje, przekazuje lub wywozi za granicę, pomaga do przeno-
szenia ich własności lub posiadania albo podejmuje inne czynności, które mogą
udaremnić lub znacznie utrudnić stwierdzenie ich przestępnego pochodzenia lub
miejsca umieszczenia, ich wykrycie, zajęcie albo orzeczenie przepadku, podle-
ga karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.

§5. Jeżeli sprawca dopuszcza się czynu określonego w §1 lub 2, działając w porozu-

mieniu z innymi osobami, podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10.

§6. Karze określonej w §5 podlega sprawca, jeżeli dopuszczając się czynu określone-

go w §1 lub 2, osiąga znaczną korzyść majątkową.

§7. W razie skazania za przestępstwo określone w §1 lub 2, sąd orzeka przepa-

dek przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa,
chociażby przedmioty nie stanowiły własności sprawcy.

Rysunek 1.

Fazy prania brudnych pieniędzy

hakin9 Nr 12/2007

www.hakin9.org

Bezpieczna firma

72

zakupiony towar musi zostać wysłany
na konkretny adres pocztowy.

Żeby ukryć swoją tożsamość, ce-

lem bezpiecznego prowadzenia nie-
legalnej działalności, cyberprzestęp-
ca korzysta z ludzkich pośredników
– tzw. słupów (przez analogię moż-
na ich porównać do ludzkich serwe-
rów proxy).

Zadanie słupa w procederze

prania najczęściej ogranicza się do
przyjęcia na własny rachunek banko-
wy nielegalnych środków, w zamian
za niewielką gratyfikację finansową,
a następnie do przekazania przy-
jętych środków na inny, wskazany
przez cyberprzestępcę, rachunek.

Ponadto w analogiczny spo-

sób słup jest w stanie otrzymywać
i przekazywać dalej dobra konsu-
menckie.

Cyberprzestępca najczęściej wer-

buje słupów za pomocą atrakcyjnych
ofert pracy, czyli sposobów na szyb-
kie i łatwe zarobienie pieniędzy bez
wychodzenia z domu, pojawiających
się na forach internetowych, czy też
trafiających na skrzynki mailowe ja-
ko tzw. spam.

Przykładową próbą pozyska-

nia słupa może być proponowanie
takiej osobie pracy w charakterze
menedżera/pośrednika finansowe-
go w rzekomo realnej firmie. Zada-
niem pracownika byłoby rozliczanie
należności za faktury z wcześniej
otrzymanych środków pieniężnych.
Za zapłacenie każdej faktury pra-
cownik miałby być wynagradzany
w systemie prowizyjnym, np. mógł-
by zatrzymać 5% wartości kwoty
zrealizowanego przelewu z uprzed-
nio otrzymanych środków pienięż-
nych. Ponadto za atrakcyjnością ta-
kiej oferty pracy przemawiałby fakt,
że jedynym wymaganiem stawia-
nym przyszłemu pracownikowi jest
posiadanie przez niego rachunku
w banku internetowym oraz poświę-
cenie tylko kilku godzin dziennie na
pracę przy realizacji przelewów
z własnego domowego kompute-
ra na podstawie uprzednio otrzy-
mywanych instrukcji. Przykładową
wiadomość e-mail mogącą świad-
czyć o próbie pozyskania osób do
procederu prania brudnych pienię-

dzy zamieszczono w ramce Atrak-
cyjna oferta pracy i najprawdopo-
dobniej próba pozyskania Twojej
osoby do procederu prania brud-
nych pieniędzy.

Rozwarstwianie

Gdy cyberprzestępca uzyska moż-
liwość wyprowadzenia środków pie-
niężnych z czyjegoś rachunku w ban-
ku internetowym, przejmując dane
logowania/dane autoryzacyjne, np.
przy pomocy złośliwego oprogra-
mowania, czy też dokona oszustwa,
którego celem jest nakłonienie ja-
kiejś osoby do dokonania wpłaty,
będzie starał się doprowadzić do
sytuacji, w której środki te trafią na
rachunki uprzednio zwerbowanych

słupów. Mechanizmem komunikacji
między cyberprzestępcą a słupem
jest najczęściej poczta elektronicz-
na. W tym celu cyberprzestępca re-
jestruje swój adres e-mail w którymś
z popularnych serwisów oferujących
darmowe konta pocztowe.

W tym momencie rozpoczyna się

właściwy proces zacierania śladów,
który będzie polegał na stworzeniu
odpowiednio długiej ścieżki prze-
pływu środków pieniężnych, w taki
sposób, aby ustalenie docelowego
odbiorcy środków np. przez organy
ścigania było mocno utrudnione.

Sytuację tę zilustrowano na Ry-

sunku 2. Osoby oznaczone literami A,
B, C, D, E, F to uprzednio zwerbowa-
ne przez cyberprzestępcę osoby peł-

Próba pozyskania osoby do procederu

prania brudnych pieniędzy

Dear !
Our company want to suggest you a vacancy – TRANSFER MANAGER
Job Description:
The task of the Transfer Manager is to process payments between our partners' clients
and our company, in particular, to manage cash and balance receipts, follow up on
accounts, etc. The job is related to remote Internet operations. Every payment order will
be accompanied with detailed instructions. The brief training course is enclosed.

General requirements:

• Willingness to work from home, take responsibility set up and achieve goals,
• Ability to create good administrative reporting,
• Prior customer service experience is a good benefit, but not a must,
• Honesty, responsibility and promptness in operations,
• Effective interaction with customers,
• Familiarity to working online, Internet and e-mail skills,
• One or several personal bank accounts,
• Salary: $400-$800 per week.

This job will allow you to:

• Work efficiently from home,
• Increase available personal time,
• Achieve financial independence in half the normal time (1-3 hours per day),
• Interact and associate with other members in order to benefit from their knowledge

and experiences,

• Become able to share time and money with others less fortunate than you,
• Develop high self-respect and esteem.

Current Vacancies: 7
If you want to apply with this job, please go to http://www.financion-corp.com/
register.php?job_id=DH28 or write e-mail to [e-mail].
James Beasley,
Personnel Manager,
New Age Escrow LTD mailto: [e-mail]

Cyberlaundering – pranie brudnych pieniędzy

hakin9 Nr 12/2007

www.hakin9.org

73

niące rolę słupów. Zdarzeniem, które
rozpoczyna proces rozwarstwiania,
jest przestępstwo, w wyniku którego
na rachunki słupów A, D przyjmowa-
ne są środki pieniężne pochodzące
z przestępstwa. Następnie cyber-
przestępca zleca słupom A, D prze-
kazanie otrzymanych środków w po-
staci kilku przelewów na rachunek
słupa B (rozdrabniając kwotę uprzed-
nio otrzymanego przelewu), ten dalej
przekazuje je do F itd., aż ostatecznie
pieniądze trafią na konto przestępcy.

Aby dodatkowo utrudnić identyfi-

kację odbiorcy, cyberprzestępca mo-
że zlecić słupowi wykonanie przele-
wu systemem SWIFT do innego kraju.
SWIFT (Society for Worldwide Inter-
bank Financial Telecommunication)
jest międzynarodowym stowarzy-
szeniem pośredniczącym w elektro-
nicznym rozliczaniu transakcji między
instytucjami finansowymi na całym
świecie, obecnie obsługującym insty-
tucje finansowe w 208 krajach.

Identyfikacja zagranicznego od-

biorcy przez krajowe organy ścigania
wiąże się z uruchamianiem między-
narodowych kanałów współpracy, co
najczęściej jest czasochłonne i daje
cyberprzestępcy dużo czasu na dzia-
łanie. Jeszcze gorsza sytuacja wystę-
puje w przypadku, gdy pieniądze tra-
fią do banku w kraju będącym tzw. ra-
jem podatkowym (terytoria offshore),
w których to najczęściej obowiązują
restrykcyjne zasady dotyczące ochro-
ny tajemnicy bankowej, w prakty-
ce uniemożliwiające osobom trzecim
– w tym organom ścigania i admini-
stracji – uzyskiwanie informacji o ra-

chunkach bankowych i przeprowa-
dzanych na nich transakcjach.

Integracja

Drobni cyberprzestępcy zdobyte nie-
legalnie środki pieniężne mogą prze-
znaczać na poprawę własnych wa-
runków życia, bądź też reinwestować
je w dalszą działalność przestępczą.
W przypadku zorganizowanych grup
przestępczych, gdzie dochody z nie-
legalnej działalności będą wyższe
i trudniejsze do ukrycia, może poja-
wić się potrzeba legalizacji nielegal-
nie zdobytych pieniędzy. Nie od dziś
wiadomo, że takie sektory, jak hazard
czy biznes pornograficzny są szcze-
gólnie bliskie zorganizowanym grupom
przestępczym. Internetowe kasyna gry
oraz płatne serwisy pornograficzne
kontrolowane przez grupy przestęp-
cze mogą zostać wykorzystane do
legalizacji środków pieniężnych pocho-
dzących z cyberprzestępstw. Przykła-
dowo, gdy grupa przestępcza pozy-
ska dużą ilość numerów oraz danych
autoryzacyjnych kart kredytowych
(kody CVV), np. w wyniku przepro-
wadzenia ataku typu phishing, może
wykorzystać zdobyte w ten sposób
środki finansowe do gier w interneto-
wych kasynach, lub też wykupić za
nie dostęp do płatnych serwisów por-
nograficznych. W konsekwencji pozwo-
li wtedy zarobić kontrolowanej przez
grupę przestępczą firmie będącej
właścicielem serwisu.

Przeciwdziałanie

Istnieje międzyrządowa grupa robo-
cza The Financial Action Task Force

(FATF), której celem jest wypracowy-
wanie standardów w zakresie walki
z procederem prania brudnych pienię-
dzy. Większość cywilizowanych kra-
jów świata posiada regulacje prawne
przewidujące konsekwencje prawne
za uczestnictwo w ww. procederze,
jednakże ten – wraz z rosnącą ilo-
ścią elektronicznych transakcji inter-
netowych – rozwija się w najlepsze.
Rozwiązaniem problemu mogłoby być
stworzenie globalnego systemu mo-
nitoringu wszystkich internetowych
transakcji, który typowałby podejrzane
transakcje finansowe na podstawie ich
charakterystycznych cech. Jednakże
stworzenie i wdrożenie takiego sys-
temu w instytucjach finansowych na
całym świecie wiązałoby się ze ści-
ślejszą międzynarodową współpracą
w tym zakresie, co wymagałoby
przyjęcia specyficznych ponadnaro-
dowych regulacji prawnych, których to
wymaga globalny charakter Internetu.

Podsumowanie

W przypadku gdy ktoś nakłania Cię
do wykonania czynności mających
znamiona prania brudnych pieniędzy,
należy poinformować o tym fakcie
organy ścigania. Należy pamiętać, że
żadna legalnie działająca firma nie
będzie wykorzystywać rachunków
bankowych osób prywatnych do prze-
kazywania pieniędzy od swych klien-
tów, a także nie zapłaci 5% lub więcej
za dokonanie przelewu, podczas gdy
banki oferują taką usługę za znacznie
niższą cenę. Osoba, która lekkomyśl-
nie skusi się na podobną do omówio-
nej w artykule, atrakcyjną ofertę pra-
cy, ponosi pełną odpowiedzialność
za przestępstwo prania brudnych pie-
niędzy (Art. 299 Kodeksu Karnego),
a w przypadku wykrycia przestęp-
stwa, dla organów ścigania to właśnie
ta osoba będzie podejrzana w pierw-
szej kolejności. l

Rysunek 2.

Wykorzystania słupów w procesie zacierania śladów prowadzących

do docelowego odbiorcy pochodzących z przestępstwa pieniędzy

O autorze

Marcin Kopeć pracuje jako oficer bez-
pieczeństwa w jednym z czołowych pol-
skich banków. Na co dzień zajmuje się
problematyką bezpieczeństwa transak-
cji elektronicznych. Kontakt z autorem:
[e-mail]