GRANICE

Wszystkie dzieci odczuwaj

potrzeb

testowania i odkrywania otaczaj

cego je

wiata.

Jednocze

nie potrzebuj

jasnych

Jednocze

nie potrzebuj

jasnych

komunikatów na temat naszych zasad
i oczekiwa

Na obserwacje dzieci wi

kszy wpływ ma to,

czego do

wiadczaj

, ni

to, co im si

mówi.

Po co s

granice?

Pomagaj

dzieciom w odkrywaniu

wiata;

Okre

laj

cie

akceptowanych zachowa

Okre

laj

zwi

zki z lud

mi.

jak ogrodnicze tyczki wspomagaj

wzrost.
Daj

poczucie bezpiecze

stwa.

Wytyczanie granic to proces dynamiczny,

granice zmieniaj

w miar

wzrostu dzieci.

Rodzaje granic:

Granice zbyt restrykcyjne (nadmierna
kontrola).

Granice zbyt szerokie (niedostateczna
kontrola).

kontrola).

Granice niestabilne (zmienna kontrola).

Granice zrównowa

one (zrównowa

ona

kontrola).

Granice zbyt restrykcyjne:

Granice s

tu zbyt w

skie, by zapewni

swobod

niezb

dla prawidłowego

rozwoju;

Odmawiaj

c dziecku wolno

ci potrzebnej dla

Odmawiaj

c dziecku wolno

ci potrzebnej dla

zdrowego testowania i odkrywania otoczenia,
rodzice zamykaj

przed dzieckiem mo

liwo

uczenia si

i rozwoju;

Granice zbyt szerokie:

Dzieci nie ponosz

konsekwencji swoich

niewła

ciwych wyborów i zachowa

dlatego

nie ucz

odpowiedzialno

ci;

Niedostateczna kontrola ma ujemny wpływ na

Niedostateczna kontrola ma ujemny wpływ na
wyniki w nauce i prowadzi do nadmiernego
testowania;

Granice niestabilne:

nietrwałe, a kontrola jest zmienna;

Dziecko musi przeprowadzi

wiele testów, aby

przekona

, co b

dzie tolerowane;

Prowokuj

dzieci do nadmiernego testowania i

Prowokuj

dzieci do nadmiernego testowania i

buntu;

Granice zrównowa

one:

Stwarzaj

optymalne warunki dla rozwoju i

wzrostu;

Zapewniaj

dzieciom swobod

niezb

dla

zdobywania nowych umiej

tno

ci;

zdobywania nowych umiej

tno

ci;

Ucz

odpowiedzialno

ci oraz zmniejszaj

potrzeb

testowania;

Granice musz

dostosowane do poziomu

rozwoju dziecka.

Granice, które równowa

żą

wolno

ść

i kontrol

stwarzaj

optymalne warunki dla

prawidłowego rozwoju.

TRZY MODELE WYCHOWAWCZE

PODEJ

CIE PRZYZWALAJ

PODEJ

CIE DEMOKRATYCZNE

PODEJ

CIE

RESTRYKCYJNE/AUTORYTARNE

PODEJ

CIE PRZYZWALAJ

Wolno

ść

bez granic;

Rozwi

zywanie problemów poprzez perswazj

i odpowiedzialno

ść

;

i odpowiedzialno

ść

;

Jedna strona wygrywa, druga przegrywa;

Dzieci reaguj

sprawdzaniem granic,

podwa

i ignoruj

zasady i autorytety,

wyczerpuj

rodziców utarczkami słownymi;

PODEJ

CIE DEMOKRATYCZNE

Wolno

ść

w ramach granic;

Rozwi

zywanie problemów poprzez współprac

;

Obie strony wygrywaj

;

Obie strony wygrywaj

;

Równowaga pomi

dzy stanowczo

a szacunkiem;

Umo

liwia nam osi

gni

cie celów w krótszym

czasie i przy u

yciu mniejszej energii, jak równie

bez ranienia uczu

;

PODEJ

CIE

RESTRYKCYJNE/AUTORYTARNE

Granice bez wolno

ci;

Rozwi

zywanie problemów sił

;

Jedna strona przegrywa, druga wygrywa;

Brak współpracy;

Dzieci reaguj

tu: gniewem, uporem, zemst

buntem, wycofaniem i podporz

dkowaniem

pełnym l

ku;

Jak dzieci ucz

zasad rodziców

Na konkretach (na czynach, nie tylko
słowach);

Sprawdzaj

granice;

Dziecko wpoi sobie zasady, gdy b

dziemy

ywa

dwóch narz

dzi: jednoznacznych słów

i skutecznych działa

Rodzinny taniec bł

dnej

komunikacji

na go zatrzyma

eliminuj

c wszystkie

nieskuteczne kroki pomi

dzy wyra

eniem

jasnego komunikatu, a konkretnym
działaniem. Dzieci ucz

na konkretach.

To jak dziecko długo testuje granice ma
zwi

zek z jego osobowo

. Dzieci o silnej

osobowo

ci prowadz

badania w sposób

agresywny.

Rodzinne ta

ce s

destrukcyjnymi wzorcami

komunikacji i rozwi

zywania problemów, które

przekazywane s

z pokolenia na pokolenie i

prowadz

do narastaj

cych konfliktów i prób

sił.

Najlepszym sposobem, aby zako

czy

taniec,

jest w ogóle go nie zaczyna

GRANICE RUCHOME

to zasady w teorii, a nie w praktyce;

prowokuj

dziecko do testowania, bowiem

nios

za sob

sprzeczny przekaz;

komunikat werbalny zdaje si

mówi

komunikat werbalny zdaje si

mówi

„przesta

”, a komunikat zawarty w działaniu

informuje,

e usłuchanie nakazu nie jest ani

oczekiwane, ani wymagane;

nieskuteczne i prowokuj

do testowania;

Gdy ignorujemy niewła

ciwe zachowanie, w

rzeczywisto

ci mówimy: Takie zachowanie jest w

porz

dku. Rób tak dalej. Nie musisz przerywa

”.

Niejasne lub otwarte polecenia prowokuj

testowanie i stwarzaj

idealne podło

e dla

konfliktu.

To co podlega negocjacji, dla dziecka nie jest

obowi

zkowe.

Komunikaty rodziców powinny by

spójne. Nie

mog

funkcjonowa

dwa rodzaje zasad:

zasady mamy i zasady taty.

Słowa i działania musz

przekazywa

to samo.

Stałe granice s

skutecznym narz

dziem

wychowawczym.

JAK OKRE

STAŁE GRANICE?

Komunikat powinien dotyczy

zachowania.

bezpo

redni i konkrety.

Mów normalnym głosem.

Dokładnie okre

laj konsekwencje.

Dokładnie okre

laj konsekwencje.

Popieraj słowa działaniem.

Jak zej

ść

z parkietu?

Procedura upewniania si

: „Czy zrozumiałe

co powiedziałem?” lub „Powtórz, co do Ciebie
mówiłem?”

Technika przeci

cia – przeci

cie ko

czy

interakcje, okre

laj

c konsekwencje, które

interakcje, okre

laj

c konsekwencje, które

nast

, je

li b

dzie ona trwa

nadal: „Czas na

dyskusje si

sko

czył. Mo

esz zrobi

to, o co ci

prosiłam, albo mo

esz sp

dzi

nast

pne 10 minut

w swoim pokoju, przygotowuj

c si

do tego

(konsekwencja przerwy). Co wolisz?”

Ochłoni

cie – pozwala odzyska

kontrol

nad

sob

i powstrzyma

gniewne ta

ce rodzinne,

zanim jeszcze si

zaczn

; w sytuacji gniewu

lub zdenerwowania powiniene

oddzieli

od swojego dziecka, mówi

c np.: „My

oboje potrzebujemy troch

czasu,

eby

ochłon

ąć

. Zaczekaj na mnie w twoim pokoju,

porozmawiamy za 5 minut”. I ustaw minutnik.

Zniech

caj

ce komunikaty prowokuj

stawiania oporu

Zniech

caj

ce komunikaty werbalne: wyra

niewiar

w zdolno

ść

dziecka do dokonywania

wła

ciwych wyborów i zachowywania si

sposób akceptowany;

Zniech

caj

ce komunikaty zawarte w

działaniu: kiedy robimy za nasze dzieci to, co
potrafi

zrobi

same, mo

e to działa

nie bardzo zniech

caj

co;

Jak wysyła

zach

caj

ce komunikaty?

Zach

canie do podejmowania lepszych

decyzji;

Zach

canie do wła

ciwego działania;

Zach

canie do współpracy;

Zach

canie do współpracy;

Zach

canie do niezale

ci;

Zach

canie do rozwoju;

Uczenie umiej

tno

ci rozwi

zywania problemów

Dawanie przykładu wła

ciwego zachowania,

bowiem czasami sama informacja nie
wystarcza;
Technika „Spróbuj jeszcze raz”;
Odkrywanie mo

liwo

ci wyboru – uczy dzieci

Odkrywanie mo

liwo

ci wyboru – uczy dzieci

alternatywnych mo

liwo

ci zachowa

(najbardziej odpowiednia dla nastolatków i
dzieci starszych)
Ograniczony wybór (do 2-3 mo

liwo

ci,

wymie

je i zapytaj „Co wolisz?”)

KONSEKWENCJE

To druga cz

ęść

twojego komunikatu

wytyczaj

cego granice, mówi

gło

niej ni

słowa;

Konsekwencje s

jak

ciany, powstrzymuj

Konsekwencje s

jak

ciany, powstrzymuj

niewła

ciwe zachowanie;

Dostarczaj

dzieciom jasnych odpowiedzi na

pytania dotycz

cego tego, kto kontroluje

sytuacj

i co jest wła

ciwe;

Cechy wła

ciwe wszystkim skutecznym

konsekwencjom:

Natychmiastowo

ść

;

Spójno

ść

pomi

dzy komunikatem werbalnym

a komunikatem w działaniu;

Logiczny zwi

zek;

Logiczny zwi

zek;

Dawanie przykładu wła

ciwego zachowania;

Granice czasowe;

Czyste konto;

Konsekwencje

NATURALNE

LOGICZNE

NATURALNE

LOGICZNE

-wynikaj

w sposób naturalny

z wydarzenia lub sytuacji;

-wyznaczone przez rodzica i
wi

ążą

logicznie z dan

sytuacj

lub niewła

ciwym

zachowaniem;

Jak wyci

logiczne konsekwencje:

Mów normalnym tonem.

l jak najpro

ciej.

Przedstaw dziecku ograniczony wybór, zanim
zachowa si

ono niewła

ciwie.

Wyci

gnij logiczne konsekwencje natychmiast

Wyci

gnij logiczne konsekwencje natychmiast

po niewła

ciwym zachowaniu.

yj kuchennego minutnika, kiedy dzieci

guzdrz

i zwlekaj

Wprowadzaj logiczne konsekwencje tak cz

sto,

jak b

dzie to potrzebne.

Kiedy wyci

logiczne konsekwencje?

Niewła

ciwe u

ycie zabawek lub innych

przedmiotów - logiczna konsekwencja:
tymczasowa utrata przedmiotu.

Bałaganienie – sprz

tni

cie bałaganu.

Destrukcyjne zachowanie – naprawienie,

Destrukcyjne zachowanie – naprawienie,
wymiana lub zapłata za zniszczony
przedmiot;

Niewła

ciwe korzystanie z przywilejów lub ich

nadu

ywanie – tymczasowa utrata lub

modyfikacja przywileju.

Procedura przerwy

To jasny komunikat zawarty w działaniu.

Stosuj

c t

metod

, nie ranimy niczyich uczu

;

Przerwa powstrzymuje niewła

ciwe

zachowanie, odsuwa z parkietu oraz zapewnia

zachowanie, odsuwa z parkietu oraz zapewnia
czas potrzebny na odzyskanie kontroli nad
sob

;

Trwa krótko (5-20 minut);

Jak stosowa

procedur

przerwy?

Przedstaw metod

dziecku, zanim zaczniesz j

stosowa

Wybierz odpowiednie miejsce na przerw

Wykorzystaj kuchenny minutnik.

W przypadku testowania granic wyznacz przerw

pomoc

metody ograniczonego wyboru.

W przypadku testowania granic wyznacz przerw

pomoc

metody ograniczonego wyboru.

Kiedy zasady zostały złamane, natychmiast wyznacz
przerw

Po zako

czeniu przerwy dziecko powinno mie

znów czyste konto.

Wprowadzaj przerwy tak cz

sto, jak b

dzie to

potrzebne.

Kiedy wprowadza

przerwy?

Kiedy dziecko testuje twoje granice.

Kiedy dziecko zachowuje si

bez szacunku.

Kiedy dziecko zachowuje si

buntowniczo.

Dziecko zachowuje si

kłótliwie lub rani

Dziecko zachowuje si

kłótliwie lub rani

uczucia innych osób.

Dziecko zachowuje si

agresywnie lub u

ywa

przemocy.

Dziecko ma napad gniewu.

Przej

cie kontroli fizycznej: ostatnia deska ratunku

Pozbawiona przemocy metoda powstrzymania
niewła

ciwego zachowania;

Zaniesienie lub zaprowadzenie dziecka w
wyznaczone miejsce , gdy odmawia udania si

wyznaczone miejsce , gdy odmawia udania si

na przerw

;

Obj

cie dziecka i trzymanie je tak długo, aby

powstrzyma

jego niewła

ciwe zachowanie i

pomóc mu odzyska

kontrol

nad sob

;

Wytyczanie granic w stosunkach z nastolatkami

Nastolatek nadal potrzebuje nienaruszalnych
granic, zach

ty, pomocy w rozwi

zywaniu

problemów oraz stałych konsekwencji;

Pragnie jednocze

nie zwi

kszonej swobody,

Pragnie jednocze

nie zwi

kszonej swobody,

niezale

ci i odpowiedzialno

ci – i

zazwyczaj jest na to gotowy;

Dostosowywanie metod wychowawczych do
potrzeb nastolatków

Bardziej elastyczne wytyczanie granic;

kszy udział w podejmowaniu decyzji;

ksza pomoc w odkrywaniu mo

liwo

wyboru;

Długotrwałe konsekwencje;