background image

45.Rosyjskie  rządy  okupacyjne  w  Księstwie  Warszawskim  i 
sprawa polska na kongresie wiedeńskim. 
 
Kongres,  który  zebrał  się  w  Wiedniu  w  1814r.,  dokonał 
nowego,  czwartego  rozbioru  ziem  polskich.  Wytyczone 
wówczas  granice  miały  się  utrzymać  aż  do  zakończenia  I 
wojny światowej w 1918r. Sprawa polska napotkała licznych 
przeciwników,  ale  nie  można  jej  było  pominąć.  I  tak 
przedstawiciel  Wielkiej  Brytanii  domagał  się  powrotu  do 
stanu  sprzed  III  rozbioru  Rzeczypospolitej  albo  przynajmniej 
zbliżonego doń rozwiązania. Ostatecznie w decyzjach z 3 maja 
1815r.  Zgodzono  się,  że  Austria  odzyska  część  Galicji 
Wschodniej,  utraconą  w  1809r.,  oraz  Zachodniej.  Kraków  z 
okręgiem  ogłoszono  Wolnym  Miastem  pod  protektoratem 
trzech mocarstw z konstytucją przez nie oktrojowaną (nadaną 
z  góry).  Prusy  odzyskały  część  zachodnią  Księstwa 
Warszawskiego nazywaną Wielkim Księstwem Poznańskim. Z 
pozostałych  ziem  Księstwa  Warszawskiego  utworzono 
Królestwo  Polskie.  Miało  być  ono  „załączone  z  Rosją 
nieodwołalnie przez konstytucję” w postaci unii dynastycznej. 
Każdorazowy  cesarz  Rosji  miał  być  jednocześnie  królem 
Polski. Królestwo Polskie miało być państwem o ograniczonej 
suwerenności. Na życzenie uprawiającego wówczas propolską 
politykę  Aleksandra  I  zaznaczono  w  traktacie  możliwość 
przyłączenia  do  Królestwa  niektórych  ziem  dawnego 
Wielkiego  Księstwa  Litewskiego.  Była  to  dla  szlachty polskiej 
po  obu  stronach  granicy  obietnica  o  pierwszorzędnym 
znaczeniu.  Zastrzeżono,  że  także  ludność  polska,  znajdująca 
się  na  obszarze  Galicji  i  Księstwa  Poznańskiego,  otrzyma 
„reprezentację  i  urządzenia  narodowe”.  Zapewniono  dla 
całości  ziem  dawnej  Rzeczypospolitej  w  granicach  z  1772r. 
„zupełną” - co miało wkrótce okazać się w dużej mierze fikcją 
–  swobodę  żeglugi  i  handlu,  wolną  komunikację.  Obszar 
Królestwa  Polskiego  objął  ok.  127  700  km2  z  ludnością 
zmniejszoną  wskutek  ostatnich  wojen  (urzędowo  stratę 
zaniżano  do  635  tys.  Głów).  Liczyła  ona  w  1815  3,2  mln, 
szybko  wzrosła  w  okresie  piętnastolecia,  dochodząc  w  1831 
do 4,2 mln. Królestwo stanowiło mniej niż 1/6 powierzchni i 
ok.  ¼  zaludnienia  dawnych  ziem  Rzeczypospolitej.  W  1815 
Warszawa  liczyła  zaledwie  80  tys  mieszkańców,  w  1830r 
ponownie już 130 tysięcy.