45.Rosyjskie rządy okupacyjne w Księstwie Warszawskim i
sprawa polska na kongresie wiedeńskim.

Kongres, który zebrał się w Wiedniu w 1814r., dokonał
nowego, czwartego rozbioru ziem polskich. Wytyczone
wówczas granice miały się utrzymać aż do zakończenia I
wojny światowej w 1918r. Sprawa polska napotkała licznych
przeciwników, ale nie można jej było pominąć. I tak
przedstawiciel Wielkiej Brytanii domagał się powrotu do
stanu sprzed III rozbioru Rzeczypospolitej albo przynajmniej
zbliżonego doń rozwiązania. Ostatecznie w decyzjach z 3 maja
1815r. Zgodzono się, że Austria odzyska część Galicji
Wschodniej, utraconą w 1809r., oraz Zachodniej. Kraków z
okręgiem ogłoszono Wolnym Miastem pod protektoratem
trzech mocarstw z konstytucją przez nie oktrojowaną (nadaną
z góry). Prusy odzyskały część zachodnią Księstwa
Warszawskiego nazywaną Wielkim Księstwem Poznańskim. Z
pozostałych ziem Księstwa Warszawskiego utworzono
Królestwo Polskie. Miało być ono „załączone z Rosją
nieodwołalnie przez konstytucję” w postaci unii dynastycznej.
Każdorazowy cesarz Rosji miał być jednocześnie królem
Polski. Królestwo Polskie miało być państwem o ograniczonej
suwerenności. Na życzenie uprawiającego wówczas propolską
politykę Aleksandra I zaznaczono w traktacie możliwość
przyłączenia do Królestwa niektórych ziem dawnego
Wielkiego Księstwa Litewskiego. Była to dla szlachty polskiej
po obu stronach granicy obietnica o pierwszorzędnym
znaczeniu. Zastrzeżono, że także ludność polska, znajdująca
się na obszarze Galicji i Księstwa Poznańskiego, otrzyma
„reprezentację i urządzenia narodowe”. Zapewniono dla
całości ziem dawnej Rzeczypospolitej w granicach z 1772r.
„zupełną” - co miało wkrótce okazać się w dużej mierze fikcją
– swobodę żeglugi i handlu, wolną komunikację. Obszar
Królestwa Polskiego objął ok. 127 700 km2 z ludnością
zmniejszoną wskutek ostatnich wojen (urzędowo stratę
zaniżano do 635 tys. Głów). Liczyła ona w 1815 3,2 mln,
szybko wzrosła w okresie piętnastolecia, dochodząc w 1831
do 4,2 mln. Królestwo stanowiło mniej niż 1/6 powierzchni i
ok. ¼ zaludnienia dawnych ziem Rzeczypospolitej. W 1815
Warszawa liczyła zaledwie 80 tys mieszkańców, w 1830r
ponownie już 130 tysięcy.