Jak wykorzystywać 

publikowane  

wskaźniki makroekonomiczne 

 

 

 

 

 

 

 

                  Inwestując  na  rynkach  akcji,  walut  i  towarów  codziennie  spotykamy  się  z  informacjami  o 

publikowanych  wskaźnikach  i  odczytach  ekonomicznych.    Do  inwestorów  napływają  wiadomości  z 

całego  świata  dotyczące  nastrojów  konsumentów,  poziomu  produkcji,  zgromadzonych  zapasów. 

Czasami  ich  wpływ  na  ceny  jest  ogromny.  Obserwujemy  nagłe  wzrosty  lub  spadki  kursów.  Warto 

wiedzieć,  które  informacje  mogą  mieć  istotny  wpływ  na  nasze  inwestycje  i  jak  je  umiejętnie 

wykorzystać.  Poniższy  raport  pokazuje  wpływ  publikowanych  danych  makro  na  kształtowanie 

przyszłych  cen.    Wskazujemy  w  nim  jak  poszczególne  odczyty  mogą  pełnić  funkcję  wskaźników 

wyprzedzających zachowania kursów. Wiedzieć z większym prawdopodobieństwem co może się stać 

w przyszłości ? To bardzo przydatna umiejętność.  

 

1. Cykle koniunkturalne 

We  wszystkich  gospodarkach  światowych  działających  w  systemie  kapitalistycznym  istnieją 

cykle  koniunkturalne.  Jest  to  zjawisko  występowania  w  gospodarce  wahań  różnych  mierników 

ekonomicznych  charakteryzujących  poziom  koniunktury,  wokół  rosnącego  trendu  wzrostu 

gospodarczego, analizowanego w długim okresie. Najczęściej tymi zmiennymi są: PKB, zatrudnienie, 

ceny,  wielkość  eksportu  i  importu,  wskaźniki  rynku  kapitałowego,  nakłady  inwestycyjne  i  zapasy 

przedsiębiorstw, dochody i wydatki ludności, obroty i zyski przedsiębiorstw. 

Klasyczny cykl koniunkturalny składa się z 4 faz: 

Faza ożywienia (ekspansji) 
rosną: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, 
popyt, ceny 
maleje: bezrobocie

 

Dno (depresja) 
koniec spadku, ww. wielkości pozostają na 
niskim poziomie

 

Faza rozkwitu (szczyt, boom)  
koniec wzrostu, ww. wielkości utrzymują się na 
wysokim poziomie

 

Faza recesji (kryzys)  
rośnie: bezrobocie 
maleją: produkcja, zatrudnienie, inwestycje, 
popyt, ceny 

 

 

Cykl koniunkturalny jest to odchylenie wartości produkcji od długookresowego trendu. 

W cyklu współczesnym wyróżnia się dwie fazy: ożywienie (ang. Expansion) i recesję (Recession): 

 

Poniższa tabela pokazuje modelowe wartości podstawowych wskaźników ekonomicznych w różnych 

fazach cyklu.  

Wskaźnik 

Ożywienie 

Recesja 

bezrobocie 

spadek 

wzrost 

zatrudnienie 

wzrost 

spadek 

PKB 

wzrost 

spadek 

inflacja 

niska 

wysoka 

sprzedaż detaliczna 

wzrost 

spadek 

produkcja 

wzrost 

spadek 

nakłady inwestycyjne 

wzrost 

spadek 

popyt konsumpcyjny 

wzrost 

spadek 

 

 

Cykle koniunkturalne są określane na podstawie tego, kiedy aktywność gospodarki zmienia kierunek. 

Szczyt  cyklu  datujemy  na  ostatni  miesiąc  zanim  znaczące  wskaźniki  ekonomiczne  –  takie  jak 

zatrudnienie,  produkcja  czy  sprzedaż  detaliczna  nie  zaczną  spadać  (patrz  tabela  wyżej).  Natomiast 

dno  cyklu  występuje  w  ostatnim  miesiącu  zanim  wskaźniki  ekonomiczne  nie  zaczną  rosnąć. 

Zasadniczo  termin  „cykle  koniunkturalne”  jest  mylący.  Sugeruje  on  bowiem  pewną  regularność  w 

czasie oraz długości trwania wahań aktywności gospodarki. Większość ekonomistów twierdzi jednak, 

że tak nie jest. Możemy zobaczyć to na poniższym przykładzie: 

 

Tabela pokazuje szczyty i dołki cykli koniunkturalnych w Stanach Zjednoczonych w latach 1890-2004. 

Widać  wyraźnie,  że  długość  trwania  poszczególnych  cykli  nie  jest  jednakowa.  W  ciągu  ostatnich 

kilkudziesięciu lat średnia długość trwania cyklu wynosi około 6 lat.

1

 

 

Możemy  wyróżnić  trzy  podstawowe  rodzaje  rynku:  kapitałowy,  walutowy  i  towarowy. 

Wszystkie te rynki są ze sobą nierozerwalnie powiązane. Nie można rozpatrywać i analizować zmian 

na jednym z nich abstrahując od innych. Szczyty i dołki na rynkach kształtują się w pewien konkretny i 

systematyczny  sposób  w  zależności  od  sytuacji  gospodarczej.  Nie  oznacza  to  oczywiście,  że  rynki 

poruszają  się  w  tych  samych  kierunkach.  Rynek  towarów  oraz  stopy  procentowe  poruszają  się 

zazwyczaj  w  tym  samym  kierunku,  przeciwnym  do  trendu  cen  obligacji.  Spadające  ceny  towarów 

korzystnie  wpływają  na  rynek  obligacji,  co  ma  bezpośrednie  przełożenie  na  rynek  akcji  –  ceny  akcji 

rosną. Ekspansja gospodarcza wiąże się z hossą na rynku akcji i obligacji. Osłabienie dolara prowadzi 

do  wzrostu  cen  na  rynkach  towarowych,  co  ma  z  kolei  negatywny  wpływ  na  rynki  akcji  i  obligacji. 

Oczywiście  jest  to  pewne  uproszczenie.  Przede  wszystkim  występują  pewne  opóźnienia  zmian  na 

konkretnych rynkach – zmiany na rynku obligacji i rynku towarowym zachodzą szybciej niż na rynku 

akcji. Pierwszym rynkiem zapowiadającym zmiany sytuacji gospodarczej jest rynek obligacji. Ceny na 

tym rynku rosną, zapowiadając ekspansję gospodarczą, jeszcze w okresie recesji. Szczyt na rynku akcji 

następuje  później  niż  na  rynku  obligacji.  Wzrastająca  inflacja  jest  sygnałem,  że  nastąpi  wzrost  stóp 

procentowych,  a  co  za  tym  idzie  -  ceny  obligacji  zaczną  spadać.  W  tym  czasie  na  rynku  towarów 

mamy do czynienia ze wzrostami. Trudno określić jednoznacznie czy zmiany na rynku walutowym są 

przyczyną czy skutkiem zmian na rynku towarowym. Nie możemy tego zrobić ze względu na znaczne 

przesunięcia czasowe tych zmian na poszczególnych rynkach i ze względu na kwestię inflacji. 

2. Wskaźniki makroekonomiczne 

 

 

Kluczowym  dla  przewidywania  zmian  na  rynkach  finansowych  jest  wyłapanie 

poszczególnych zależności i występujących na rynkach prawidłowości. Istnieją dwa nurty analityczne: 

analiza  techniczna  i  analiza  fundamentalna  wykorzystywane  przez  inwestorów.  Celem  stosowania 

                                                            

1

  Christina D. Romer – Uniwersytet w Californii, Berkeley, National Bureau of Economic Research – „Business 

Cycles”. 

obu z nich jest wyłapywanie odpowiednich momentów zmiany trendów na poszczególnych rynkach 

inwestycyjnych. Mając do dyspozycji różne narzędzia analizy technicznej inwestorzy wyłapują sygnały 

kupna  i  sprzedaży  zarówno  w  krótkim,  jak  i  średnim  i  długim  horyzoncie  czasowym.  Analiza 

fundamentalna służy do wyłapywania trendów jedynie średnio- i długoterminowo, co nie znaczy, że 

jej  rola  jest  mniej  ważna.  Każdy  uważny  inwestor  powinien  śledzić  trendy  najważniejszych 

wskaźników  makroekonomicznych  wpływających  na  zachowanie  rynków  inwestycyjnych  i 

dostosowywać swoją strategię inwestycyjną w dłuższym okresie do tych zmian. 

 

Zasadniczo wskaźniki makroekonomiczne można podzielić na trzy rodzaje: wyprzedzające, 

jednoczesne i opóźnione w stosunku do zmian na rynkach inwestycyjnych. Z oczywistych powodów 

najbardziej  interesujące  są  wskaźniki  wyprzedzające  rynek  przynajmniej  o  miesiąc  (wszystko  zależy 

również od  tego,  z  jakim opóźnieniem  dane  są  publikowane),  sygnalizują  bowiem  zmiany  przed  ich 

powszechnym uwidocznieniem się. Obserwacja wskaźników jednoczesnych pozwala inwestorowi na 

potwierdzenie  bieżącego  trendu.  Natomiast  wskaźniki  opóźnione  mogą  być  jedynie  ciekawostką 

historyczną. 

 

Wskaźniki wyprzedzające 

Wskaźniki jednoczesne 

Wskaźniki opóźnione 

Indeks wskaźników 

wyprzedzających koniunkturę 

PKB – produkt krajowy brutto 

(USA, Strefa Euro) 

Beżowa Księga 

CCI (Consumer Confidence 

Index) – Indeks zaufania 

konsumentów - Conference 

Board 

Sprzedaż detaliczna (USA, 

Strefa Euro) 

Deflator PKB 

Chicago PMI (Purchasing 

Managers Index) – Indeks 

dotyczący sytuacji w sektorze 

produkcyjnym 

CPI (Consumer Price Index) – 

Indeks Cen Konsumentów   

Poziom zapasów 

Indeks FED z Filadelfii 

PPI (Producer Price Index) – 

Indeks Cen producentów 

Nowe kredyty konsumpcyjne 

ISM (Institute for Supply 

Management) – Indeks 

Instytutu Zarządzania Podażą 

dla sektora nieprodukcyjnego 

Inflacja HICP w Strefie Euro 

Dochody z tytułu pracy 

ISM (Institute for Supply 

Management)– Indeks 

Instytutu Zarządzania Podażą 

dla sektora produkcyjnego 

Bilans Handlu Zagranicznego 

(USA, Strefa Euro) 

 

Indeks instytutu IFO 

Podstawowa stopa procentowa 

(USA, Strefa Euro) 

 

Indeks instytutu ZEW 

Nowe wnioski o zasiłek dla 

bezrobotnych 

 

New York Empire State Index 

 

Stopa bezrobocia (USA, Strefa 

Euro) 

 

Raport Challengera 

Produkcja przemysłowa 

 

Zamówienia fabryczne 

 

 

Zamówienia na dobra trwałego 

użytku 

 

 

University of Michigan 

Consumer Sentiment Index – 

Indeks nastrojów 

konsumentów Uniwersytetu 

Michigan 

 

 

 

 

Celem  tego  materiału  jest  zbadanie  najważniejszych  zależności  pomiędzy  wskaźnikami 

makroekonomicznymi,  a  zachowaniem  się  poszczególnych  rynków  w  horyzoncie  średnio-  i 

długoterminowym.  Badania  empiryczne  obejmowały  głównie  analizowanie  korelacji  pomiędzy 

różnymi  wskaźnikami  a  indeksami  na  danych  rynkach.  Korelacja  jest  to  zależność  występująca 

pomiędzy  dwoma  zmiennymi  objawiająca  się  tym,  że  zmiany  zmiennej  niezależnej  powodują 

analogiczne  zmiany  zmiennej  zależnej.  Siła  i  kierunek  tych  zmian  są  mierzone  za  pomocą 

współczynnika  korelacji.  Wartości  ujemne  tego  współczynnika  oznaczają  zależność  odwrotną 

zmiennych  (gdy  jedna  zmienna  rośnie  to  druga  maleje  i  odwrotnie),  natomiast  wartości  dodatnie 

zależność  prostą.  Korelację  określamy  jako  silną  gdy  jest  większa  od  0,9  lub  mniejsza  od  -0,9. 

Wartości pomiędzy 0,6-0,9 oraz -0,9 i -0,6 oznaczają korelację umiarkowaną. 

3. Wnioski 

W  toku  przeprowadzonych  badań  otrzymaliśmy  wiele  istotnych  zależności  pomiędzy  wskaźnikami 

makroekonomicznymi a indeksami, wartością dolara oraz notowaniami ropy i złota. Wyniki te zostały 

zebrane w tabelce i krótko podsumowane, natomiast szczegółowy opis badań jest przedstawiony w 

dalszej części artykułu. 

Indeks 

Wskaźnik 
makroekonomiczny 

Zależność  Korelacja 

Opóźnienie  Uwagi 

S&P500 

średnia z procentowej 
zmiany 3 amerykańskich 
wskaźników oczekiwań: 
Indeks nastrojów 
konsumentów Uniwersytetu 
Michigan, indeks zaufania 
konsumentów – Conference 
Board, Indeks FED z 
Filadelfii 

 

0,83 

1 miesiąc 

Skumulowane 
dane 

S&P500 

Stopa bezrobocia w USA 

 

-0,86 

2 miesiące 

brak 

DJIA 

Stopa bezrobocia w USA 

 

-0,73 

1 miesiąc 

Dana publikow. 
na początku 
miesiąca za 
poprzedni miesiąc 

WIG20 

Indeks instytutu IFO 

 

0,87 

1 miesiąc 

brak 

WIG 

Indeks instytutu IFO 

 

0,82 

1 miesiąc 

brak 

WIG20 

Produkcja  przemysłowa  w 
Strefie Euro 

 

0,67 

2 miesiące 

Dana publikow. w 
połowie miesiąca 
za 2 m. wstecz – 
potwierdzenie 
trendu w danym 
miesiącu 

WIG20 

Inflacja PPI w Strefie Euro 

 

0,65 

3 miesiące 

brak 

DAX 

Indeks instytutu IFO 

 

0,68 

1 miesiąc 

brak 

FTSE100  Indeks instytutu IFO 

 

0,73 

1 miesiąc 

brak 

CAC40 

Indeks instytutu IFO 

 

0,71 

1 miesiąc 

brak 

U.S. 
Dollar 
Index 

Realna  stopa  procentowa 
USA 

 

-0,72 

1 miesiąc 

Dana  publikow. w 
połowie  miesiąca 
z  poprzedni  m.  – 
potwierdzenie 
trendu 

U.S. 
Dollar 
Index 

Bilans handlu zagranicznego 
USA 

 

-0,78 

3 miesiące 

brak 

Gold 
Future 

Indeks FED z Filadelfii (% 
zmiana) 

 

0,86 

1 miesiąc 

Bierzemy pod 
uwagę 
skumulowane 
dane (% zmiany) 

Crude 
Oil 
Future 

Indeks FED z Filadelfii (% 
zmiana) 

 

0,80 

1 miesiąc 

Bierzemy pod 
uwagę 
skumulowane 
dane (% zmiany) 

Crude 
Oil 
Future 

Procentowa zmiana 
zapasów ropy 

 

-0,61 

2 tygodnie 

Dane 
publikowane w 
każdą środę za 
poprzedni tydzień 

Crude 
Oil 
Future 

Inflacja PPI w USA 

 

0,71 

2 miesiące 

brak 

 

 

- zależność prosta 

 - zależność odwrotna 

 

Ruchy  na  rynkach  finansowych  są  w  części  odzwierciedleniem  ludzkiego  nastawienia,  emocji  oraz 

opinii. Rynek pnie się w górę, gdy przeważa pozytywne nastawienie, natomiast spadki obserwujemy, 

gdy  większość  uczestników  rynku  jest  nastawiona  negatywnie.  Dlatego  właśnie  zdecydowanie 

najlepsze  do  prognozowania  zachowań  na  głównych  rynkach  finansowych  są  wskaźniki  oczekiwań. 

Amerykańskie  indeksy  oczekiwań  takie  jak:  indeks  zaufania  konsumentów  –  Conference  Board, 

indeks Uniwersytetu w Michigan badający nastroje konsumentów oraz indeks FED z Filadelfii (średnia 

zmiana  procentowa  z  tych  trzech  indeksów)  bardzo  dobrze  przewidują  zmiany  na  amerykańskim 

S&P500  w  ujęciu  miesięcznym.  Podobnie  jest  z  niemieckim  indeksem  oczekiwań  biznesowych  IFO  i 

najważniejszymi  indeksami  europejskimi  oraz  polskimi  WIG  i  WIG20.  Z  kolei  sam  indeks  FED  z 

Filadelfii, 

opracowywany 

na 

podstawie 

ankiety 

przeprowadzanej 

wśród 

menedżerów 

odpowiedzialnych  za  zaopatrzenie  przedsiębiorstw,  umożliwia  przewidywanie  zmian  kursu 

terminowego ropy oraz złota z ponad 80% prawdopodobieństwem. Kurs terminowy ropy zależy też 

wprost  od  inflacji  PPI  oraz  odwrotnie  od  procentowej  zmiany  zapasów  ropy  w  USA.  Dla 

amerykańskiego  S&P500  istotne  są  zmiany  stopy  bezrobocia  w  USA,  chociaż  ostatnio  korelacja 

pomiędzy zmiennymi zaczęła się zmniejszać. Na nasz rodzimy WIG20 duży wpływ mają dane ze Strefy 

Euro  takie  jak  produkcja  przemysłowa  oraz  inflacja  PPI.  Na  rynku  walutowym  zależności  możemy 

„wyłapać”  pomiędzy  danymi  makro  a  wartością  dolara.  Mamy  ujemną  korelację  między  bilansem 

handlu zagranicznego USA oraz realną stopą procentową USA a wartością dolara; natomiast dodatnią 

korelację  pomiędzy  zatrudnieniem  w  sektorze  pozarolniczym.  Wystarczy  regularnie  obserwować 

wskaźniki 

makroekonomiczne, 

a 

szczególnie 

indeksy 

oczekiwań, 

by 

móc 

z 

dużym 

prawdopodobieństwem  przewidywać  trendy  na  głównych  rynkach  finansowych.    Weźmy  dla 

przykładu  wpływ  stopy  bezrobocia  w  USA  na  wartość  wskaźnika  S&P500  (drugi  wiersz  w  tabeli). 

Mamy  do  czynienia  z  odwrotną  zależnością.  Wzrost  wskaźnika  powoduje,  że  po  dwóch  miesiącach 

(zobacz  kolumna opóźnienie) od okresu  za który  podano  dane  o  bezrobociu,  indeks  S&P500  notuje 

spadek.    Jeżeli  zatem  ogłoszono  w  sierpniu,  że  stopa  bezrobocia  w  USA  w  lipcu  się  zwiększyła  to 

istnieje  duże  prawdopodobieństwo,  że  we  wrześniu  indeks  S&P500  spadnie.  Korelacja  ta  była  w 

badanym okresie wysoka i wynosiła –0,86.  

Oczywiście wskaźniki makro nie pokażą nam przewidywanych zasięgów danych ruchów na rynkach, 

do tego służą narzędzia analizy technicznej, ale pozwolą nam wybrać kierunek tych ruchów i wtedy, 

gdy mamy kilka możliwych scenariuszy, wybrać ten najbardziej prawdopodobny. 

W  dalszej  części  materiału  pokazujemy  szczegółowe  wyniki  analizy,  przebieg  współczynników 

korelacji  w  ostatnich  latach  a  także  szczegółowo  omawiamy  wskaźniki  ekonomiczne,  które  mają 

największy wpływ na zmiany cen indeksów, walut i towarów. 

 

4. Szczegółowa analiza 

Analiza  jest  podzielona  na  trzy  części:  najpierw  dla  rynku  kapitałowego,  potem  walutowego,  a  na 

końcu towarowego. Badanie służyło weryfikacji wpływu danego wskaźnika i jego kierunku oraz siły, w 

praktyce.  Istotne  jest  także  określenie  optymalnych  opóźnień  pomiędzy  rynkiem,  a  danym 

wskaźnikiem,  ponieważ  umożliwia  to  antycypowanie  zachowań  rynków  finansowych  z  pewnym 

wyprzedzeniem. 

Rynek kapitałowy 

 

Analiza  obejmowała  głównie  rynek  amerykański  i  europejski,  gdyż  są  to    najważniejsze 

rynki  kapitałowe  na  świecie.  Inne  rynki  np.  polski,  są  z  nimi  dodatnio  i  silnie  skorelowane  poprzez 

globalizację.  W  tabeli  przedstawiono  jak  teoretycznie  powinny  kształtować  się  zależności  pomiędzy 

najważniejszymi wskaźnikami makroekonomicznymi USA a głównym i najbardziej reprezentatywnym 

indeksem  amerykańskiej  giełdy  S&P500,  analogicznie  będą  wyglądać  zależności  pomiędzy  danymi 

makro ze Strefy Euro oraz najważniejszymi indeksami europejskimi: DAX, FTSE100, CAC40. 

Wskaźnik makroekonomiczny 

Kierunek ruchu wskaźnika 

Kierunek ruchu indeksu S&P500 

Indeks wskaźników 

wyprzedzających koniunkturę 

Wzrost 

Wzrost 

 

Consumer Confidence Index 

Wzrost 

Wzrost 

Chicago PMI 

Wzrost 

Wzrost 

Indeks FED z Filadelfii 

Wzrost 

Wzrost 

ISM 

Wzrost 

Wzrost 

NYES Index 

wzrost 

Wzrost 

Raport Challengera 

wzrost 

Wzrost 

Zamówienia fabryczne 

Wzrost 

Wzrost 

Zamówienia na dobra trwałego 

użytku 

Wzrost 

Wzrost 

University of Michigan 

Consumer Sentiment Index 

Wzrost 

Wzrost 

PKB 

Wzrost 

Wzrost 

Sprzedaż detaliczna 

Wzrost 

Wzrost 

CPI 

Wzrost 

Spadek 

PPI 

Wzrost 

Spadek 

Bilans Handlu Zagranicznego 

Wzrost 

Wzrost 

Podstawowa stopa procentowa 

Wzrost 

Spadek 

Nowe wnioski o zasiłek dla 

bezrobotnych 

Wzrost 

Spadek 

Stopa bezrobocia 

Wzrost 

Spadek 

Produkcja przemysłowa 

Wzrost 

Wzrost 

 

Poniżej przedstawiono najważniejsze, zaobserwowane, istotne zależności występujące na rynkach. Za 

istotne przyjęto korelacje powyżej 0,60 lub poniżej -0,60 występujące w dłuższym okresie czasu. W 

analizie zmiennymi niezależnymi są zawsze dane makroekonomiczne natomiast zmiennymi zależnymi 

są indeksy giełdowe. Opóźnienie dotyczy zawsze zmiennej zależnej – dane makro muszą wyprzedzać 

indeksy przynajmniej o miesiąc, żeby ich wartości mogły antycypować zachowania na rynkach. 

Rynek amerykański: 

Zmienna zależna 

S&P500 

Zmienna niezależna 

średnia z procentowej zmiany 3 
amerykańskich wskaźników oczekiwań: 
Indeks nastrojów konsumentów 
Uniwersytetu Michigan, Indeks zaufania 
konsumentów – Conference Board, Indeks 
FED z Filadelfii  

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

30 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

0,83 

 

 

Indeksy  oczekiwań  od  roku  1995  dobrze  prognozowały  nadchodzące  na  rynku  akcji  zmiany,  z 

wyjątkiem anomalii, która wystąpiła w 2003 roku, gdy wzrosty na S&P500 pojawiły się wcześniej niż 

optymistyczne  oczekiwania  Amerykanów.  Indeksy  oczekiwań  są  obliczane  na  podstawie  wyników 

ankiet  albo  500  amerykańskich  gospodarstw  domowych  –  w  przypadku  indeksu  University  of 

Michigan  CSI,  5000  gospodarstw  domowych  w  przypadku  CCI  lub  ankiet  wypełnianych  przez 

producentów  znajdujących  się  na  terytorium  stanów  Pennsylvanii,  New  Jersey  i  Delaware  –  indeks 

Fed  z  Filadefii.  Wzrost  tych  wskaźników  oznacza  wyższy  poziom  zadowolenia  amerykańskiej 

społeczności.  Dla  inwestorów  jest  to  informacja,  że  wzrosnąć  mogą  wydatki  konsumpcyjne,  co 

korzystnie przełoży się na wyniki finansowe spółek. 

 

Zmienna zależna 

S&P500 

Zmienna niezależna 

Stopa bezrobocia w USA 

Opóźnienie 

2 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 10 lat 

-0,86 

 

 

Zmienna zależna 

DJIA 

Zmienna niezależna 

Stopa bezrobocia w USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 10 lat 

-0,73 

 

 

Ten  wskaźnik  obrazuje  sytuację  na  rynku  pracy  w  USA  oraz  odzwierciedla  sytuację  ekonomiczną 

kraju.  Trwały  wzrost  zatrudnienia,  spadek  bezrobocia,  oznacza  poprawę  klimatu  gospodarczego, 

wzrost dochodów gospodarstw domowych i w dłużej pespektywie czasu - wartość przedsiębiorstw. 

Stąd właśnie tak silna korelacja ujemna pomiędzy bezrobociem a indeksami: S&P500 oraz DJIA. 

 

 

Rynek europejski 

Zmienna zależna 

WIG20 

Zmienna niezależna 

Indeks instytutu IFO 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

50 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

0,87 

 

Zmienna zależna 

WIG 

Zmienna niezależna 

Indeks instytutu IFO 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

44 miesiące 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

0,82 

 

 

 

Wskaźnik  IFO  Business  Climate  aplikuje  do  roli  głównego  wskaźnika  nastrojów  biznesowych  w 

Europie.  W  sondażu  uczestniczy  około  7000  przedsiębiorstw,  które  dodatkowo  oceniają  bieżące  i 

przyszłe warunki gospodarowania. Wskaźnik ten ma bardzo silny wpływ nie tylko na indeks DAX, ale 

także na inne indeksy europejskie min. polskie: WIG i WIG20. 

Zmienna zależna 

WIG20 

Zmienna niezależna 

Produkcja przemysłowa w Strefie Euro 

Opóźnienie 

2 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 9 lat 

0,67 

 

 

Wskaźnik  produkcji  przemysłowej  jest  wykorzystywany  do  prognozowania  zmian  PKB.  Mimo,  że 

produkcja przemysłowa nie stanowi już głównej siły napędowej gospodarek światowych, to jednak jej 

zachowanie wciąż jest niezwykle ważne dla uczestników rynków finansowych. 

 

Zmienna zależna 

WIG20 

Zmienna niezależna 

Inflacja PPI w Strefie Euro 

Opóźnienie 

3 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 8 lat 

0,65 

 

 

Raport PPI jest istotny, ponieważ jest on publikowany kilka dni wcześniej przed raportem o cenach 

płaconych przez konsumentów i często służy analitykom do prognozowania danych zawartych w tym 

drugim raporcie. Raport ten pozwala nam prognozować posunięcia banków centralnych, zachowanie 

PPI wyprzedza ruchy wskaźnika CPI. Zmiany wartości CPI mają niezwykle silny wpływ na rynek. Jeżeli 

jego  wartość  rośnie,  oznacza  to  inflację,  która  może  przełożyć  się  na  decyzję  o  podwyżce  stóp 

procentowych,  co  z  kolei  zwiększy  stopę  wolną  od  ryzyka,  a  to  zmniejszy  atrakcyjność  inwestycji w 

instrumenty  udziałowe.  W  praktyce  jednak  występuje  dodatnia  korelacja  pomiędzy  wartością  CPI  a 

indeksami  giełdowymi,  podobnie  jak  istnieje  dodatnia  korelacja  pomiędzy  wskaźnikiem  PPI  i 

indeksami giełdowymi. 

 

Wpływ indeksu instytutu IFO na wskaźniki europejskie: 

Zmienna zależna 

DAX 

Zmienna niezależna 

Indeks instytutu IFO 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

0,68 

 

 

 

Zmienna zależna 

FTSE100 

Zmienna niezależna 

Indeks instytutu IFO 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

0,73 

 

 

 

Zmienna zależna 

CAC40 

Zmienna niezależna 

Indeks instytutu IFO 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

0,71 

 

 

 

W  ramach  ciekawostki  pokażemy,  że  można  zaobserwować  bardzo  silną  korelację  pomiędzy  stopą 

bezrobocia  w  USA,  a  notowaniami  indeksów  europejskich.  Jest  to  spowodowane  bardzo  silną 

korelacja  zachowania giełd europejskich z koniunkturą na rynku amerykańskim. Na wykresie poniżej 

widać korelację indeksu DAX z S&P500, średnia wartość korelacji z ostatnich 8 lat wynosi 0,91: 

 

 

Natomiast średnia wartość korelacji indeksu FTSE100 i S&P500 w ciągu ostatnich 20 lat wynosi 0,96: 

 

Zależności  pomiędzy  stopą  bezrobocia  w  USA  widać  dla  wszystkich  najważniejszych  indeksów 

europejskich: 

Zmienna zależna 

DAX 

Zmienna niezależna 

Stopa bezrobocia w USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 10 lat 

-0,81 

 

 

 

Zmienna zależna 

FTSE100 

Zmienna niezależna 

Stopa bezrobocia w USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 10 lat 

-0,89 

 

 

 

Zmienna zależna 

CAC40 

Zmienna niezależna 

Stopa bezrobocia w USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 10 lat 

-0,82 

 

 

Zmienna zależna 

WIG20 

Zmienna niezależna 

Stopa bezrobocia w USA 

Opóźnienie 

4 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

-0,72 

 

 

 

Rynek walutowy 

 

Analiza  rynku  walutowego  będzie  obejmowała  głównie  indeks  dolara  oraz  euro,  a  także 

najważniejsze  pary  walutowe.  W  tabeli  przedstawiono  jak  teoretycznie  powinny  kształtować  się 

zależności  pomiędzy  najważniejszymi  wskaźnikami  makroekonomicznymi  USA  a  wartością  dolara, 

analogicznie będą wyglądać zależności pomiędzy danymi makro ze Strefy Euro oraz wartością euro. 

Wskaźnik makroekonomiczny 

Kierunek ruchu wskaźnika 

Wartość dolara 

Indeks wskaźników 

wyprzedzających koniunkturę 

Wzrost 

Aprecjacja 

 

Consumer Confidence Index 

Wzrost 

Aprecjacja 

Chicago PMI 

Wzrost 

Aprecjacja 

Indeks FED z Filadelfii 

Wzrost 

Aprecjacja 

ISM 

Wzrost 

Aprecjacja 

NYES Index 

wzrost 

Aprecjacja 

Raport Challengera 

wzrost 

Aprecjacja 

Zamówienia fabryczne 

Wzrost 

Aprecjacja 

Zamówienia na dobra trwałego 

użytku 

Wzrost 

Aprecjacja 

University of Michigan 

Consumer Sentiment Index 

Wzrost 

Aprecjacja 

PKB 

Wzrost 

Aprecjacja 

Sprzedaż detaliczna 

Wzrost 

Aprecjacja 

CPI 

Wzrost 

Deprecjacja 

PPI 

Wzrost 

Deprecjacja 

Bilans Handlu Zagranicznego 

Wzrost 

Deprecjacja 

Podstawowa stopa procentowa 

Wzrost 

Deprecjacja 

Nowe wnioski o zasiłek dla 

bezrobotnych 

Wzrost 

Deprecjacja 

Stopa bezrobocia 

Wzrost 

Deprecjacja 

Produkcja przemysłowa 

Wzrost 

Aprecjacja 

 

 

Poniżej  przedstawiono  najważniejsze,  zaobserwowane,  istotne  zależności występujące  na 

rynkach. Za istotne przyjęto korelacje powyżej 0,60 lub poniżej -0,60 występujące w dłuższym okresie 

czasu.  W  analizie  zmiennymi  niezależnymi  są  dane  makroekonomiczne  natomiast  zmiennymi 

zależnymi  są  indeksy  walut  (pary  walutowe).  Opóźnienie  dotyczy  zmiennej  zależnej  –  dane  makro 

muszą wyprzedzać indeksy przynajmniej o miesiąc, żeby ich wartości mogły antycypować zachowania 

na rynkach. 

 

Rynek amerykański 

Zmienna zależna 

U.S. Dollar Index 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

-0,72 

 

 

Silną  zależność  ujemną  pomiędzy  realną  stopą  procentową  w  Stanach  a  indeksem  dolara  można 

wyjaśnić  poprzez  zasadę  działania  prawa  jednej  ceny,  która  mówi,  że  te  same  lub  ekwiwalentne 

rzeczy  powinny  mieć  tą  samą  cenę  na  różnych  rynkach.  Tłumaczy  ono  relację  między  kursami 

walutowymi  a  stopami  procentowymi  i  cenami  na  światowych  rynkach.  Relacje parytetowe między 

walutami określają warunki równowagi popytu i podaży na rynku walutowym, w których występuje 

brak  możliwości  uzyskiwania  zysków  arbitrażowych  (zysk  bez  ponoszenia  ryzyka).  W  warunkach 

swobody przepływu kapitałów i towarów zmiany kursów walut powodowane są wyrównywaniem się: 

relacji między stopami inflacji a stopami procentowymi oraz relacji między kasowymi a terminowymi 

kursami walutowymi. Zasada ta dotyczy także ceny pieniądza w różnych krajach, co ilustruje poniższy 

przykład (realna stopa procentowa to nominalna stopa procentowa pomniejszona o inflację) : 

i

h

 = 5%  (realna roczna stopa % w Polsce) 

i

f

  = 2%  (realna roczna stopa % w strefie Euro) 

s

0

  = 4,65 (kurs walutowy EUR/PLN) 

s

t

  = ?  (oczekiwany kurs walutowy EUR/PLN za rok) 

f

h

t

i

i

s

s

+

+

=

1

1

0

      

0

1

1

s

i

i

s

f

h

t

∗

+

+

=

        

7868

,

4

65

,

4

02

,

0

1

05

,

0

1

=

∗

+

+

=

t

s

 

Z  powyższych  wyliczeń  oraz  wykresu  korelacji  pomiędzy  realnymi  stopami  procentowymi  USA  a 

indeksem  dolara  (indeks  ten  mierzy  wartość  dolara  w  stosunku  do  koszyka  walut,  w  skład  którego 

wchodzą:  EUR,  GBP,  JPY,  CAD,  CHF  i  SEK)  wynika,  że  wraz  ze  wzrostem  realnej  stopy  procentowej 

następuje deprecjacja waluty, a wraz z jej spadkiem aprecjacja. 

Stąd  też  właśnie  dodatnia  korelacja  pomiędzy  wzrostem  realnej  stopy  procentowej  w  USA,  a 

osłabieniem dolara wobec Euro: 

Zmienna zależna 

EUR/USD 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

0,75 

 

 

A  także  umocnienie  dolara  w  stosunku  do  następujących  walut  wraz  ze  spadkiem  realnej  stopy 

procentowej w USA : 

Zmienna zależna 

USD/GBP 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

-0,68 

 

 

Zmienna zależna 

USD/SEK 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 7 lat 

-0,79 

 

 

Zmienna zależna 

USD/AUD 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

-0,7 

 

 

Zmienna zależna 

USD/CHF 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa USA 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

-0,68 

 

 

 

Zmienna zależna 

U.S. Dollar Index 

Zmienna niezależna 

Bilans handlu zagranicznego USA 

Opóźnienie 

3 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

36 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 6 lat 

-0,78 

 

 

Zmiany  kursu  walutowego  mają  duże  znaczenie  nie  tylko  dla  przedsiębiorców,  ale  i  zwykłych 

konsumentów. Wzrost wartości krajowej waluty oznacza, że eksporterzy zarobią mniej na sprzedaży 

swoich  produktów  za  granicę.  Przedsiębiorcy  działający  na  rynku  krajowym  mogą  oczekiwać 

natomiast zaostrzenia konkurencji ze strony zagranicznych rywali, którzy mogą obniżyć ceny swoich 

towarów i usług. Z drugiej strony sami mniej zapłacą za maszyny, surowce i podzespoły sprowadzane  

z zagranicy. Na niższe ceny importowanych dóbr mogą liczyć także konsumenci. Z kolei spadek kursu 

krajowej waluty stanowi powód do radości dla eksporterów, których zyski rosną. Gorzej wychodzą na 

tym importerzy, którzy muszą zrezygnować z części zarobku, albo podnieść ceny. W rezultacie słabnie 

konkurencja  na  krajowym  rynku  i  ograniczona  zostaje  możliwość  wyboru  konsumentów.  Sytuacja 

taka sprzyja wzrostowi cen, czyli przyspieszeniu inflacji. Widać więc, że bilans handlu zagranicznego 

jest  ujemnie  skorelowany  z  wartością  waluty.  Zależność  ta  występuje  także  dla  niektórych  par 

dolarowych: 

 

Zmienna zależna 

USD/SEK 

Zmienna niezależna 

Bilans handlu zagranicznego USA 

Opóźnienie 

3 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

36 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 6 lat 

-0,8 

 

 

 

Zmienna zależna 

USD/GBP 

Zmienna niezależna 

Bilans handlu zagranicznego USA 

Opóźnienie 

3 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

36 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 6 lat 

-0,82 

 

 

 

Rynek europejski 

Zmienna zależna 

EUR/PLN 

Zmienna niezależna 

Realna stopa procentowa w Strefie Euro 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

-0,69 

 

 

Rynek towarowy 

Rynek  towarowy  jest  najbardziej  urozmaiconym  oraz  najmniej  przewidywalnym  rynkiem  ze 

wszystkich  omawianych.  Ceny  towarów  z  branży  spożywczej  takie  jak  np.  kawa,  kakao,  cukier  czy 

zboża  są  bardzo  wrażliwe  na  warunki  pogodowe,  wszelkiego  rodzaju  klęski  żywiołowe  –  powodzie, 

susze,  huragany.  Wskaźniki  makroekonomiczne  nie odgrywają w  tym momencie  praktycznie  żadnej 

roli. W przypadku surowców energetycznych oraz metali można wyłapać pewne zależności pomiędzy 

wskaźnikami  makro,  lecz  są  one  obserwowane  w  znacznie  krótszym  okresie  czasu  niż  na  rynkach 

kapitałowych. 

Zmienna zależna 

Gold Future (kurs terminowy złota)  

Zmienna niezależna 

Indeks FED z Filadelfii (procentowa zmiana) 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

0,86 

 

 

 

Zmienna zależna 

Crude Oil Future (kurs terminowy ropy) 

Zmienna niezależna 

Indeks FED z Filadelfii (procentowa zmiana) 

Opóźnienie 

1 miesiąc 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 5 lat 

0,80 

 

 

Indeks FED z Filadelfii opracowywany jest na podstawie ankiety przeprowadzanej wśród menedżerów 

odpowiedzialnych za zaopatrzenie przedsiębiorstw. Główną zaletą indeksu jest  struktura branżowa 

przedsiębiorstw  biorących  udział  w  badaniu,  zbliżona  do  ogólnokrajowej,  przy  uwzględnieniu  błędu 

statystycznego.  W  raporcie  ujmuje  się  m.in.  zatrudnienie,  zamówienia  czy  aktywność  gospodarczą. 

Dlatego  właśnie  można  zaobserwować  silną  korelację  dodatnią  pomiędzy  procentową  zmianą 

indeksu FED z Filadelfii a kursem terminowym ropy oraz kursem terminowym złota. 

 

Zmienna zależna 

Crude Oil Future (kurs terminowy ropy) 

Zmienna niezależna 

Inflacja PPI w USA 

Opóźnienie 

2 miesiące 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

30 miesięcy 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 18 miesięcy 

0,71 

 

 

Wzrost cen płaconych przez producentów USA jest powiązany ze wzrostem cen ropy w Stanach. 

Zmienna zależna 

Crude Oil Future (kurs terminowy ropy) 

Zmienna niezależna 

Procentowa zmiana zapasów ropy 

Opóźnienie 

2 tygodnie 

Współczynnik korelacji liczony dla okresu 

60 tygodni 

Średnia wartość współczynnika korelacji z 
ostatnich 18 miesięcy 

-0,61 

 

 

W  miarę  wzrostu  ilości  zapasów  ropy w  USA  maleją  jej  ceny,  a  więc  spada  kurs  terminowy.  Jest to 

spowodowane wzajemną grą popytu i podaży: gdy rosną zapasy podaż przewyższa popyt, więc ceny 

spadają – stąd właśnie ujemna korelacja. 

 

 

Karolina Bojko 

kab@efixpolska.com

 

EFIX Polska