Precedens amerykaoskiego śledztwa w sprawie katastrofy w Dubrowniku potwierdza, że
gospodarzem
postępowania
może
byd
kraj,
do
którego
należał
rozbity
samolot.
Amerykanie nie zostawiliby śledztwa Rosjanom.
Przypadek badania katastrofy lotniczej amerykaoskiego sekretarza ds. handlu Ronalda Browna w
Chorwacji z 1996 roku jest kolejnym dowodem na to, że w szczególnych sytuacjach do wyjaśnienia
przyczyn wypadku dopuszczani są - w roli gospodarzy śledztwa - przedstawiciele innych paostw niż
to, w którym doszło do zdarzenia. Ponadto Amerykanie w krajach, gdzie znajdują się ich bazy
wojskowe, zastrzegają sobie prawo do wyłącznego badania wypadków lotniczych.
O tym, że w szczególnych przypadkach katastrof lotniczych, takich jak śmierd przywódców paostw lub
wysokich urzędników, praktykuje się szeroki udział innego paostwa w dociekaniu przyczyn wypadku,
świadczą działania podjęte po śmierci amerykaoskiego sekretarza ds. handlu Ronalda Browna.
Urzędnik leciał wraz z delegacją 34 amerykaoskich biznesmenów maszyną CT-43, wojskową wersją
boeinga 737. Samolot uderzył w górskie zbocze przy podejściu do lądowania na lotnisku w Cilipi pod
Dubrownikiem. Miejsce katastrofy niemal natychmiast zabezpieczył amerykaoski helikopter
wojskowy, jeszcze przed rozpoczęciem akcji podejmowania wraku rozbitego CT-47.
Dochodzenie prowadziły amerykaoskie agencje: Narodowa Komisja Bezpieczeostwa Lotów, Federalny
Zarząd Lotnictwa, przy współpracy z Chorwacką Agencją Lotniczą. Wojskowi i cywilni eksperci
przesłuchali ponad 150 świadków, zgromadzono ponad 3,2 tys. stron zeznao. Samolot ten, podobnie
jak samolot prezydencki, który uległ katastrofie pod Smoleoskiem, wchodził również w skład formacji
wojskowych (stacjonujących w bazie Ramstein w Niemczech).
Śledztwo nadzorował Pentagon i Departament Obrony. Chorwaci umożliwili Amerykanom m.in.
analizę pokładowych i naziemnych radarów. Sprawdzono taśmy magnetyczne i oprzyrządowanie do
ewidencji statków powietrznych.
Podpułkownik Sławomir Schewe z Wojskowej Prokuratury Okręgowej w Poznaniu informuje, że Stany
Zjednoczone w każdym kraju, w którym posiadają swoje bazy wojskowe, zawierają dwustronne
umowy dające im wyłącznośd w badaniu wypadków lotniczych amerykaoskich samolotów. -
Amerykanie gwarantują sobie, że sami sprawują wymiar sprawiedliwości wobec swoich żołnierzy -
wyjaśnia ppłk Schewe w rozmowie z "Naszym Dziennikiem".
Jak wskazują prawnicy, prawo międzynarodowe pozwala na badanie przyczyn katastrofy lotniczej na
terytorium obcego paostwa przez służby polskie. Mówi o tym konwencja chicagowska o ruchu
lotniczym z 1944 roku (ICAO). Przewidują to także wewnętrzne polskie przepisy, jak art. 135 ustawy
Prawo lotnicze i uszczegóławiające rozporządzenia ministra obrony narodowej z 2004 roku oraz
ministra transportu z 2007 roku. To ostatnie rozporządzenie dopuszcza uczestniczenie przedstawicieli
"paostw obcych (...) w badaniu prowadzonym" przez Komisję Badania Wypadków Lotniczych. Przepis
ten opiera się właśnie na Konwencji ICAO. Przewodniczący tej komisji może także "wyznaczyd
pełnomocnego przedstawiciela w celu uczestniczenia w badaniu zdarzenia lotniczego prowadzonego
przez organy paostw obcych".
Co prawda konwencja ICAO reguluje ruch cywilny, ale poza tym, że samolot prezydencki należał do
jednostki wojskowej, trudno uznad, by przelot miał charakter wojskowy. W przestrzeni powietrznej
jako samolot pasażerski Tu-154M oznaczony był kodem cywilnym. Polscy prokuratorzy wojskowi
