Kantata BWV 76

(na 2 Niedzielę po Zesłaniu Ducha Świętego)

Die Himmel erzählen die Ehre Gottes – Niebiosa opowiadają ̨ chwalę Boga

(data I wykonania: 06.06.1723 [Lipsk]; tłumaczenie polskie – Armin Teske)

Erster Teil

Część pierwsza

I. Chorus

Die Himmel erzählen die Ehre Gottes,
und die Feste verkündiget seiner Hände Werk.
Es ist keine Sprache noch Rede, da man nicht
ihre Stimme höre.

Niebiosa opowiadają chwałę Boga,
A firmament głosi dzieło rąk jego.
Nie jest to mowa, nie są to słowa,
Nie słychać ich głosu.

II. Recitative (Tenor)

So lässt sich Gott nicht unbezeuget!
Natur und Gnade redt alle Menschen an:
Dies alles hat ja Gott getan,
Dass sich die Himmel regen
Und Geist und Körper sich bewegen.
Gott selbst hat sich zu euch geneiget
Und ruft durch Boten ohne Zahl:
Auf, kommt zu meinem Liebesmahl!

Bóg swego istnienia ślady pozostawia.
Natura sama w sobie tego jest dowodem,
Że Jego jest dziełem, i że On to sprawia,
Że się nieba obracają,
Że duch i ciało się poruszają.
Bóg sam się pochyla nad człowieczym rodem,
A woła przez posły niezliczone do całej
ludzkości:
Chodźcie, oto dla was moja wieczerza miłości!

III. Aria (Soprano)

Hört, ihr Völker, Gottes Stimme,
Eilt zu seinem Gnadenthron!
Aller Dinge Grund und Ende
Ist sein eingeborner Sohn:
Dass sich alles zu ihm wende.

Słuchajcież, o ludy, Bożego głosu,
Śpieszcie przed wielkiej Jego łaski trony!
Wszystkiego jest Alfą, Omegą
Syn Jego jednorodzony,
Wszystko ma zwrócić się do Niego.

IV. Recitative (Bass)

Wer aber hört,
Da sich der größte Haufen
Zu andern Göttern kehrt?
Der ältste Götze eigner Lust
Beherrscht der Menschen Brust.
Die Weisen brüten Torheit aus,
Und Belial sitzt wohl in Gottes Haus,
Weil auch die Christen selbst von Christo
laufen.

Czy słuchać się chce jednak komu,
Skoro tak ogromna ludzi rzesza
Innym nieść bogom cześć pośpiesza?
Najstarszy własnych rozkoszy bożek,
Wszędzie się w ludzkich sercach panoszy.
Mędrcy głupstwa wymyślają,
A Belial siedzi w Bożym Domu,
Bo sami chrześcijanie od Chrystusa uciekają.

V. Aria (Bass)

Fahr hin, abgöttische Zunft!
Sollt sich die Welt gleich verkehren,
Will ich doch Christum verehren,
Er ist das Licht der Vernunft.

Dość bałwochwalczego tłumu!
Choćby z tego świat ten kpił,
Ja Chrystusa będę czcił,
Bo On światłem jest rozumu.

VI. Recitative (Alto)

Du hast uns, Herr, von allen Straßen
Zu dir geruft
Als wir im Finsternis der Heiden saßen,
Und, wie das Licht die Luft
Belebet und erquickt,
Uns auch erleuchtet und belebet,
Ja mit dir selbst gespeiset und getränket
Und deinen Geist geschenket,
Der stets in unserm Geiste schwebet.
Drum sei dir dies Gebet demütigst
zugeschickt:

Tyś nas z dróg wszystkich, Panie Wysokości,
W swoją pociągnął stronę,
Gdyśmy w pogańskiej tkwili ciemności;
Tak jak powietrze jest ożywione
Światła promieniem.
Tak Ty nas Panie oświeciłeś
I sobą samym wykarmiłeś;
Ty to sprawiłeś, nasz dobry Panie,
Że twój Duch w naszym ma swe mieszkanie.
Tobie więc Panie niesiem w pokorze to
dziękczynienie:

VII. Chorale

Es woll uns Gott genädig sein
Und seinen Segen geben;
Sein Antlitz uns mit hellem Schein
Erleucht zum ewgen Leben,
Dass wir erkennen seine Werk,
Und was ihm lieb auf Erden,
Und Jesus Christus' Heil und Stärk
Bekannt den Heiden werden
Und sie zu Gott bekehren!

Niech będzie łaskaw Bóg w ten czas,
Niech twarz swą rozpromieni
I niech napełni światłem nas,
Byśmy byli zbawieni.
Niech da swe dzieła poznać nam,
To, co od Niego mamy,
I niechaj Jezus Chrystus sam
Poganom będzie znany,
Niechaj się też nawrócą.

Zweiter Teil

Część druga

VIII. Sinfonia

IX. Recitative (Bass)

Gott segne noch die treue Schar,
Damit sie seine Ehre
Durch Glauben, Liebe, Heiligkeit
Erweise und vermehre.
Sie ist der Himmel auf der Erden
Und muss durch steten Streit
Mit Hass und mit Gefahr
In dieser Welt gereinigt werden.

Błogosław Panie owczarni swej,
Aby Twa wielka chwała
Przez wiarę, miłość, świętość jej
W świecie się rozszerzała.
Ona jest niebem tu na ziemi;
Musi przez walkę pełną męstwa,
Wśród złości i niebezpieczeństwa
Świata, oczyścić się i zmienić.

X. Aria (Tenor)

Hasse nur, hasse mich recht,
Feindlichs Geschlecht!
Christum gläubig zu umfassen,
Will ich alle Freude lassen.

Złość się na mnie wrogu stary,
Nie lękam się już twej złości!
Chrystusa chcę objąć dłońmi wiary
I za to oddam wszystkie radości.

XI. Recitative (Alto)

Ich fühle schon im Geist,
Wie Christus mir
Der Liebe Süßigkeit erweist
Und mich mit Manna speist,
Damit sich unter uns allhier
Die brüderliche Treue
Stets stärke und verneue.

W duchu już czuję,
Że Chrystus sam
Słodką mi miłość okazuje
I manną karmi mnie niebieską.
Pomaga nam
Wierność odnawiać tu braterską,
Której nam wciąż brakuje.

XII. Aria (Alto)

Liebt, ihr Christen, in der Tat!
Jesus stirbet für die Brüder,
Und sie sterben für sich wieder,
Weil er sich verbunden hat.

Czynem miłujcie braci swych!
Jezus umarł za grzechy świata,
A dziś umiera brat za brata,
Bo przymierzem związał ich.

XIII. Recitative (Tenor)

So soll die Christenheit
Die Liebe Gottes preisen
Und sie an sich erweisen:
Bis in die Ewigkeit
Die Himmel frommer Seelen
Gott und sein Lob erzählen.

Powinni więc chrześcijanie
Bożą Miłość wciąż wysławiać
Sobie wzajem ją objawiać,
Aż do wieczności samej,
Gdzie dusz świętych zgromadzenie
Głosić będzie dziękczynienie.

XIV. Chorale

Es danke, Gott, und lobe dich
Das Volk in guten Taten;
Das Land bringt Frucht und bessert sich,
Dein Wort ist wohlgeraten.
Uns segne Vater und der Sohn,
Uns segne Gott, der Heilge Geist,
Dem alle Welt die Ehre tu,
Für ihm sich fürchte allermeist
Und sprech von Herzen: Amen.

Niech Tobie, Boże, chwałę da
Lud poprzez czyny swoje.
Owoc przynosi ziemia ta,
Tu wzrasta Słowo Twoje.
Niech błogosławi Ojciec, Syn,
A z nimi Bóg Duch Święty wraz,
Co jest tak czczony w świecie tym,
Niechaj bojaźnią natchnie nas.
Powiedzcie z serca: Amen!