Monter instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody
(712602)
Robotnicy przemysłowi i rzemie
ś
lnicy
2
Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych
standardów
kompetencji
zawodowych
wymaganych
przez
pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1
Krajowy standard kompetencji zawodowych
Monter instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody (712602)
© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013
Kopiowanie i rozpowszechnianie mo
ż
e by
ć
dokonane za podaniem
ź
ródła
ISBN 978-83-7951-000-9 (cało
ść
)
ISBN 978-83-7951-189-1 (189)
Nakład 1000 egz.
Publikacja bezpłatna
Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. (22) 237-00-00, fax (22) 237-00-99
e-mail: sekretariat@crzl.gov.pl http://www.crzl.gov.pl
Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa
ń
stwowego Instytutu Badawczego
26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax (48) 364-47-65
e-mail: instytut@itee.radom.pl http://www.itee.radom.pl
3
Spis tre
ś
ci
1. Dane identyfikacyjne zawodu ...................................................
4
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfika-
cjach ................................................................................
4
1.2. Notka metodologiczna i autorzy.......................................
4
2. Opis zawodu ...............................................................................
6
2.1. Synteza zawodu ..............................................................
6
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst
ę
-
powania zawodu .............................................................
6
2.3.
Ś
rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz
ę
dzia
pracy, zagro
ż
enia, organizacja pracy) ............................
6
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym prze-
ciwwskazania do wykonywania zawodu .........................
7
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb
ę
dne do podj
ę
cia
pracy w zawodzie.............................................................
7
2.6. Mo
ż
liwo
ś
ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/wali-
dacji kompetencji .............................................................
8
2.7. Zadania zawodowe ..........................................................
8
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych ....................................
9
2.9. Relacje mi
ę
dzy kompetencjami zawodowymi a pozio-
mem kwalifikacji w ERK/PRK ..........................................
9
3. Opis kompetencji zawodowych ................................................ 10
3.1. Montowanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej
wody Kz1 ......................................................................... 10
3.2. Usuwanie usterek i awarii oraz regulowanie instalacji
centralnego ogrzewania i ciepłej wody Kz2 .................... 11
3.3. Kompetencje społeczne KzS ......................................... 12
4. Profil kompetencji kluczowych ................................................ 13
5. Słownik ....................................................................................... 14
4
1. Dane identyfikacyjne zawodu
1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu
w klasyfikacjach
Według Klasyfikacji zawodów i specjalno
ś
ci na potrzeby rynku pracy
(KZiS 2010):
712602 Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody
Grupa wielka 7 – Robotnicy przemysłowi i rzemie
ś
lnicy (w Mi
ę
dzy-
narodowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – po-
ziom 3).
Grupa elementarna 7126 – Hydraulicy i monterzy instalacji sani-
tarnych (w Mi
ę
dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów
ISCO-08 odpowiada grupie 7126 Plumbers and pipe fitters).
Według Polskiej Klasyfikacji Działalno
ś
ci (PKD 2007):
Sekcja F. Budownictwo, Dział 43. Roboty budowlane specjali-
styczne, Grupa 43.2. Wykonywanie instalacji elektrycznych, wod-
no-kanalizacyjnych i pozostałych instalacji budowlanych.
1.2. Notka metodologiczna i autorzy
Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie:
analizy
ź
ródeł (akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi
ę
dzynarodowe)
oraz głównie wyników bada
ń
analitycznych na 18 stanowiskach pracy
w 11 przedsi
ę
biorstwach (du
ż
e 1,
ś
rednie 1, mikro − 9, w tym
usługowe – 11), przeprowadzonych w marcu 2013 r.
Zespół Ekspercki:
•
Andrzej
Ś
widerek – Zakład Szkolenia Praktycznego, Zakład Wo-
doci
ą
gów i Kanalizacji w Łodzi,
•
Andrzej Nowak – Przedsi
ę
biorstwo Produkcji Handlu i Usług
„Nowak” w Głuchołazach,
•
Andrzej Piłat – Engorem Sp. z o.o., grupa ERBUD S.A. w War-
szawie,
•
El
ż
bieta W
ę
grzyn – Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli
i Kształcenia Praktycznego w Łodzi.
5
Ewaluatorzy:
•
Piotr Czerwi
ń
ski – Insanit Technika Grzewcza w Warszawie,
•
Zbigniew Modzelewski – Polska Korporacja Techniki Sanitarnej
Grzewczej Gazowej i Klimatyzacji w Łodzi.
Recenzenci:
•
Tadeusz Sochacz – Zakład instalacji wodno-kanalizacyjnych, c.o.
i gazowych w Kielcach,
•
Wojciech Szczepa
ń
ski – Pa
ń
stwowe Szkoły Budownictwa
w Gda
ń
sku.
Komisja Bran
ż
owa (zatwierdzaj
ą
ca):
•
Gra
ż
yna D
ę
bicka-Ozorkiewicz (przewodnicz
ą
ca) – Izba Rze-
mie
ś
lnicza w Opolu,
•
Marek Tenczy
ń
ski – Zwi
ą
zek Zawodowy Budowlani w Warsza-
wie,
•
Zbigniew Lachowicz – Cech Rzemie
ś
lników i Przedsi
ę
biorców
w Prudniku.
Data zatwierdzenia:
•
10.10.2013 r.
6
2. Opis zawodu
2.1. Synteza zawodu
Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody wykonuje
prace monta
ż
owe, konserwacyjne i naprawcze instalacji i urz
ą
dze
ń
centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody.
2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,
obszary wyst
ę
powania zawodu
Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody jest zawo-
dem o charakterze usługowym. Praca montera instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody polega na wykonywaniu instalacji centralne-
go ogrzewania oraz instalacji ciepłej wody zgodnie z dokumentacj
ą
projektow
ą
i zaleceniami nadzoru technicznego, wykonywanie prób
szczelno
ś
ci, regulacji i płukaniu instalacji. Monter instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody wykonuje zarówno prace przygotowawcze
(bruzdy, otwory w murach), jak i prace zwi
ą
zane z ł
ą
czeniem rur stalo-
wych, miedzianych i z tworzyw sztucznych. Montuje urz
ą
dzenia grzew-
cze (kotły, wymienniki, pompy cyrkulacyjne, pogrzewacze wody), wy-
konuje izolacje antykorozyjne, termiczne i przeciwwilgociowe. Do zada
ń
montera nale
ż
y równie
ż
naprawa i konserwacja instalacji. Monter spo-
rz
ą
dza zapotrzebowanie materiałowe dla wykonywanej i remontowanej
instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody. Wszystkie prace musi
wykonywa
ć
zgodnie z warunkami technicznymi wykonania i odbioru
robót sanitarnych.
2.3.
Ś
rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny
i narz
ę
dzia pracy, zagro
ż
enia, organizacja pracy)
Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody wykonuje
prace przede wszystkim w pomieszczeniach zamkni
ę
tych. U
ż
ytkuje
w pracy narz
ę
dzia takie jak: szlifierki k
ą
towe, gi
ę
tarki mechaniczne
i r
ę
czne, gwinciarki mechaniczne i r
ę
czne, młoty udarowe zasilane
energi
ą
elektryczn
ą
, wiertarki, zgrzewarki, młotki, przecinaki, klucze
hydrauliczne, no
ż
yce do ci
ę
cia rur, piły do ci
ę
cia metalu, rozwiertaki,
palniki do ci
ę
cia, spawania, lutowania. W pracy montera instalacji cen-
tralnego ogrzewania i ciepłej wody wyst
ę
puj
ą
zagro
ż
enia dla zdrowia
spowodowane uci
ąż
liwymi warunkami np. prac
ą
na wysoko
ś
ci, hała-
sem, drganiami, zapyleniem. Z tego wzgl
ę
du szczególnie wa
ż
ne jest
planowanie i organizowanie pracy zgodnie z wymaganiami sanitarno-
7
higienicznymi, przepisami BHP, ergonomii, ochrony ppo
ż
. i ochrony
ś
rodowiska. Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody
pracuje najcz
ęś
ciej w systemie wielozmianowym, samodzielnie lub
w zespole (w przypadku zło
ż
onych instalacji), jego praca jest nadzoro-
wana.
2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,
w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu
Wykonywanie zawodu montera instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody wymaga podzielno
ś
ci i koncentracji uwagi, spostrzegaw-
czo
ś
ci, refleksu i dokładno
ś
ci. Monter instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody powinien by
ć
sprawny manualnie, rozró
ż
nia
ć
barwy, mie
ć
sprawny zmysł dotyku. Sprawno
ść
narz
ą
dów wzroku i słuchu umo
ż
li-
wiaj
ą
ocen
ę
pracy urz
ą
dze
ń
i instalacji. Pracownik powinien cechowa
ć
si
ę
dokładno
ś
ci
ą
, rzetelno
ś
ci
ą
oraz dbało
ś
ci
ą
o czysto
ść
i porz
ą
dek
w obszarze wykonywanych instalacji. Powinien wykazywa
ć
si
ę
wy-
obra
ź
ni
ą
przestrzenn
ą
, samodzielno
ś
ci
ą
w podejmowaniu decyzji, po-
mysłowo
ś
ci
ą
oraz elastyczno
ś
ci
ą
w działaniu i my
ś
leniu. Wa
ż
n
ą
cech
ą
jest umiej
ę
tno
ść
pracy w zespole. Przeciwwskazaniami do wykonywa-
nia zawodu s
ą
: niepełnosprawno
ść
ruchowa, l
ę
k wysoko
ś
ci, wady
wzroku nie podlegaj
ą
ce korekcji, zaburzenia równowagi, choroby ukła-
du kr
ąż
enia i układu oddechowego, zaburzenia neurologiczne.
2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb
ę
dne do podj
ę
cia
pracy w zawodzie
Pracodawcy zatrudniaj
ą
w zawodzie montera instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody osoby posiadaj
ą
ce wykształcenie zasadnicze
zawodowe z grupy zawodów 7126 Hydraulicy i monterzy instalacji sani-
tarnych, np. 712616 Monter sieci, instalacji i urz
ą
dze
ń
sanitarnych lub
absolwentów technikum kształc
ą
cego w zawodzie 311209 Technik
urz
ą
dze
ń
sanitarnych. Mo
ż
liwe jest równie
ż
uzyskanie kompetencji
zawodowych wła
ś
ciwych dla zawodu montera instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody na drodze pozaformalnej przez szkolenie
praktyczne (przyuczenie) na stanowisku pracy, sta
ż
e, zdobywanie do-
ś
wiadczenia w trakcie pracy. Monter instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody powinien bra
ć
udział w szkoleniach organizowanych
w przedsi
ę
biorstwie, przez stowarzyszenia i inne organizacje bran
ż
owe
lub w wyspecjalizowanych o
ś
rodkach szkoleniowych. Wskazane jest
posiadanie uprawnie
ń
energetycznych eksploatacyjnych w zakresie
2 grupy, uprawnie
ń
do lutowania, do spawania, do obsługi urz
ą
dze
ń
ci
ś
nieniowych.
8
2.6. Mo
ż
liwo
ś
ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/
/walidacji kompetencji
Monter instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody mo
ż
e uzy-
ska
ć
dyplom potwierdzaj
ą
cy kwalifikacje w zawodzie 311209 Technik
urz
ą
dze
ń
sanitarnych po potwierdzeniu dodatkowo kwalifikacji
B.27. Organizacja robót zwi
ą
zanych z budow
ą
i eksploatacj
ą
sieci ko-
munalnych oraz instalacji sanitarnych, uj
ę
tej w podstawie programowej
w tym zawodzie, przy jednoczesnym podniesieniu wykształcenia ogól-
nego do poziomu
ś
redniego. Monter instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody mo
ż
e awansowa
ć
na stanowisko brygadzisty lub mistrza
zespołu wykonuj
ą
cego instalacje centralnego ogrzewania i ciepłej wody.
2.7. Zadania zawodowe
Z1.
Sporz
ą
dzanie zapotrzebowania materiałowego dla wykonywa-
nych prac monta
ż
owych i naprawczych (niezb
ę
dne kompetencje:
Kz1, Kz2, KzS).
Z2.
Wykonywanie prac budowlanych towarzysz
ą
cych monta
ż
owi
instalacji grzewczej i ciepłej wody (niezb
ę
dne kompetencje: Kz1,
KzS).
Z3. Montowanie urz
ą
dze
ń
i aparatów grzewczych (niezb
ę
dne kom-
petencje: Kz1, KzS).
Z4. Montowanie przewodów instalacji grzewczej (niezb
ę
dne kompe-
tencje: Kz1, KzS).
Z5. Montowanie urz
ą
dze
ń
i instalacji do lokalnego przygotowania
ciepłej wody (niezb
ę
dne kompetencje: Kz1, KzS).
Z6. Przygotowywanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wo-
dy do odbiorów technicznych (niezb
ę
dne kompetencje: Kz1,
KzS).
Z7. Wykonywanie napraw instalacji grzewczych i ciepłej wody (nie-
zb
ę
dne kompetencje: Kz2, KzS).
Z8. Regulowanie parametrów pracy instalacji grzewczych i ciepłej
wody (niezb
ę
dne kompetencje: Kz2, KzS).
Z9. Organizowanie stanowiska pracy zgodnie z zasadami i przepi-
sami BHP, ochrony ppo
ż
., ochrony
ś
rodowiska i ergonomii (nie-
zb
ę
dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).
9
2.8. Wykaz kompetencji zawodowych
Kz1 – Montowanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody
(potrzebne do wykonywania zada
ń
: Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z9).
Kz2 – Usuwanie usterek i awarii oraz regulowanie instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody (potrzebne do wykonywania zada
ń
:
Z1, Z7, Z8, Z9).
KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada
ń
:
Z1÷Z9).
2.9. Relacje mi
ę
dzy kompetencjami zawodowymi
a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK
Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada
ń
w za-
wodzie sugeruje si
ę
wykorzysta
ć
do opisu kwalifikacji na poziomie 3
wła
ś
ciwym dla wykształcenia zasadniczego zawodowego w Europej-
skiej i Polskiej Ramie Kwalifikacji. Poziom ten jest uzasadniony miej-
scem usytuowania zawodu w Klasyfikacji zawodów i specjalno
ś
ci (gru-
pa wielka 7 i jej odpowiednik w ISCED 2011).
Osoba wykonuj
ą
ca zawód montera instalacji centralnego ogrzewa-
nia i ciepłej wody:
1) w zakresie wiedzy: zna podstawowe fakty, zasady, procesy i poj
ę
cia
ogólne; zna i rozumie podstawowe zale
ż
no
ś
ci w zawodzie montera
instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody oraz w szerszym
zakresie elementarne uwarunkowania prowadzonej działalno
ś
ci
w bran
ż
y instalacyjnej;
2) w zakresie umiej
ę
tno
ś
ci: ma umiej
ę
tno
ś
ci wymagane do realizacji
niezbyt prostych zada
ń
i rozwi
ą
zywania prostych, typowych proble-
mów w zawodzie montera instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej
wody poprzez dobieranie podstawowych metod, narz
ę
dzi i materia-
łów do wykonywania prac monta
ż
owych, konserwacyjnych i na-
prawczych instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody; potrafi
wykonywa
ć
zadania według ogólnej instrukcji, w cz
ęś
ciowo zmien-
nych warunkach; umie odbiera
ć
i formułowa
ć
niezbyt zło
ż
one wy-
powiedzi, tak
ż
e bardzo proste wypowiedzi w j
ę
zyku obcym.
10
3. Opis kompetencji zawodowych
Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefinio-
wanych w badaniach na stanowiskach pracy.
Wykonanie zada
ń
zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5, Z6, Z9 wymaga
posiadania kompetencji zawodowej Kz1.
3.1. Montowanie instalacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody Kz1
Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, procesy,
poj
ę
cia ogólne i zale
ż
no
ś
ci zwi
ą
-
zane z montowaniem instalacji
centralnego ogrzewania i ciepłej
wody, w szczególno
ś
ci zna:
−
zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo
ż
., ergonomii i ochrony
ś
rodowiska w zakresie monta-
ż
u instalacji centralnego ogrze-
wania i ciepłej wody;
−
dokumentacj
ę
projektow
ą
oraz
wykonawcz
ą
instalacji grzew-
czych i ciepłej wody;
−
zasady działania instalacji cen-
tralnego ogrzewania i ciepłej
wody;
−
zasady działania urz
ą
dze
ń
in-
stalacji centralnego ogrzewa-
nia i ciepłej wody;
−
podstawy materiałoznawstwa
i technologii wykonania insta-
lacji centralnego ogrzewania
i ciepłej wody;
−
parametry
pracy
instalacji
i urz
ą
dze
ń
centralnego ogrze-
wania i ciepłej wody;
−
warunki techniczne wykonania
i odbioru instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody;
−
procedury sprawdzania, regu-
lacji instalacji grzewczych i cie-
płej wody.
Umiej
ę
tno
ś
ci – wykonuje niezbyt
proste zadania zwi
ą
zane z mon-
towaniem instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody, według
okre
ś
lonej instrukcji, w cz
ęś
ciowo
zmiennych warunkach, w szcze-
gólno
ś
ci potrafi:
−
przestrzega
ć
zasad i przepi-
sów BHP, ochrony ppo
ż
., er-
gonomii i ochrony
ś
rodowiska
w zakresie monta
ż
u instalacji
centralnego ogrzewania i cie-
płej wody;
−
posługiwa
ć
si
ę
dokumentacj
ą
projektow
ą
oraz wykonawcz
ą
instalacji grzewczych i ciepłej
wody;
−
dobiera
ć
materiały i narz
ę
dzia
do technologii w monta
ż
u in-
stalacji grzewczych i ciepłej
wody;
−
wykonywa
ć
instalacje central-
nego ogrzewania i ciepłej wo-
dy;
−
stosowa
ć
procedury sprawdza-
nia, regulacji instalacji grzew-
czych i ciepłej wody.
11
Wykonanie zada
ń
zawodowych Z1, Z7, Z8, Z9 wymaga posiadania
kompetencji zawodowej Kz2.
3.2. Usuwanie usterek i awarii oraz regulowanie
instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody Kz2
Wiedza – zna i rozumie podsta-
wowe fakty, zasady, procesy, po-
j
ę
cia ogólne i zale
ż
no
ś
ci zwi
ą
zane
z usuwaniem usterek i awarii oraz
regulowaniem instalacji centralne-
go ogrzewania i ciepłej wody,
w szczególno
ś
ci zna:
−
zasady i przepisy BHP, ochro-
ny ppo
ż
., ergonomii i ochrony
ś
rodowiska w zakresie napraw
i regulacji instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody;
−
dokumentacj
ę
techniczn
ą
urz
ą
-
dze
ń
i instalacji grzewczych
i ciepłej wody;
−
technologi
ę
napraw urz
ą
dze
ń
,
instalacji grzewczych i ciepłej
wody;
−
materiały i narz
ę
dzia do tech-
nologii wykorzystanej w na-
prawie instalacji grzewczych
i ciepłej wody;
−
metody oceny stanu technicz-
nego
instalacji
grzewczych
i ciepłej wody;
−
warunki techniczne wykonania
napraw instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody.
Umiej
ę
tno
ś
ci – wykonuje niezbyt
proste zadania zwi
ą
zane z usu-
waniem usterek i awarii oraz regu-
lowaniem instalacji centralnego
ogrzewania i ciepłej wody, według
okre
ś
lonej instrukcji, w cz
ęś
ciowo
zmiennych warunkach, w szcze-
gólno
ś
ci potrafi:
−
przestrzega
ć
zasad i przepi-
sów BHP, ochrony ppo
ż
., ergo-
nomii i ochrony
ś
rodowiska
w zakresie napraw i regulacji
instalacji centralnego ogrze-
wania i ciepłej wody;
−
posługiwa
ć
si
ę
dokumentacj
ą
techniczn
ą
urz
ą
dze
ń
i instalacji
grzewczych i ciepłej wody;
−
dobiera
ć
materiały i narz
ę
dzia
do technologii wykorzystanej
w naprawie instalacji grzew-
czych i ciepłej wody;
−
diagnozowa
ć
i usuwa
ć
awarie
oraz nieprawidłowo
ś
ci pracy
instalacji grzewczych i ciepłej
wody;
−
naprawia
ć
instalacj
ę
central-
nego ogrzewania i ciepłej wo-
dy.
12
Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada
ń
zawodowych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.
3.3. Kompetencje społeczne KzS:
−
ponosi odpowiedzialno
ść
za montowanie, usuwanie usterek i awarii
oraz regulowanie instalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody,
−
dostosowuje zachowanie do zmian w
ś
rodowisku pracy w zakładzie
instalacji co i cw,
−
pracuje cz
ęś
ciowo samodzielnie i podejmuje współprac
ę
w zorgani-
zowanych warunkach pracy zakładu instalacji co i cw,
−
ocenia wpływ swoich działa
ń
realizowanych w ramach współpracy
zespołowej w zakładzie instalacji co i cw oraz ponosi odpowiedzial-
no
ść
za ich skutki.
13
4. Profil kompetencji kluczowych
Ocen
ę
wa
ż
no
ś
ci kompetencji kluczowych dla zawodu montera in-
stalacji centralnego ogrzewania i ciepłej wody przedstawia rys. 1.
Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu
stosowanego w Mi
ę
dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Doro-
słych − projekt PIAAC (OECD).
1
2
3
4
5
Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu
Umiejętności matematyczne
Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania
Sprawność motoryczna
Planowanie i organizowanie pracy
Wywieranie wpływu/przywództwo
Komunikacja ustna
Współpraca w zespole
Rozwiązywanie problemów
Serie1
Zbędne
Mało ważne
Ważne
Istotne
Bardzo ważne
Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 712602 Monter instalacji
centralnego ogrzewania i ciepłej wody
14
5. Słownik
Zawód
−
zbiór zada
ń
(zespół czynno
ś
ci) wyodr
ę
bnionych w wyniku społecz-
nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj
ą
cych odpowiednich kwalifikacji
i kompetencji (wiedzy, umiej
ę
tno
ś
ci oraz kompetencji społecznych)
zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi
ź
ródło dochodów.
Specjalno
ść
−
jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz
ęść
czynno
ś
ci o podobnym charakterze (zwi
ą
zanych z wykonywan
ą
funkcj
ą
lub przedmiotem pracy) wymagaj
ą
cych pogł
ę
bionej lub do-
datkowej wiedzy i umiej
ę
tno
ś
ci zdobytych w wyniku dodatkowego
szkolenia lub praktyki.
Zadanie
zawodowe
−
logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra
ź
nie okre-
ś
lonym pocz
ą
tku i ko
ń
cu, wyodr
ę
bniony ze wzgl
ę
du na rodzaj lub
sposób wykonywania czynno
ś
ci zawodowych powi
ą
zanych jednym
celem, ko
ń
cz
ą
cy si
ę
produktem, usług
ą
lub decyzj
ą
.
Kompetencje
zawodowe
−
wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona
ć
, odpowied-
nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s
ą
trzema zbiorami: wie-
dzy, umiej
ę
tno
ś
ci oraz kompetencji społecznych.
Wiedza
−
zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie
uczenia si
ę
, odnosz
ą
cych si
ę
do dziedziny uczenia si
ę
lub działalno-
ś
ci zawodowej.
Umiej
ę
tno
ś
ci
−
zdolno
ść
wykonywania zada
ń
i rozwi
ą
zywania problemów wła
ś
ci-
wych dla dziedziny uczenia si
ę
lub działalno
ś
ci zawodowej.
Kompetencje
społeczne
−
zdolno
ść
autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w
ż
yciu
zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl
ę
dnieniem kontekstu etycznego.
Kompetencje
kluczowe
−
wiedza, umiej
ę
tno
ś
ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb
ę
dne
do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.
Standard
kompetencji
zawodowych
−
norma opisuj
ą
ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania
zada
ń
zawodowych wchodz
ą
cych w skład zawodu, akceptowana
przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran
ż
owych, praco-
dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.
Kwalifikacja
−
zestaw efektów uczenia si
ę
(zasób wiedzy, umiej
ę
tno
ś
ci oraz kompe-
tencji społecznych), których osi
ą
gni
ę
cie zostało formalnie potwier-
dzone przez uprawnion
ą
instytucj
ę
.
Europejska
Rama
Kwalifikacji
−
przyj
ę
ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,
umo
ż
liwiaj
ą
cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró
ż
nych
krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró
ż
niono 8 poziomów
kwalifikacji opisywanych za pomoc
ą
efektów uczenia si
ę
; stanowi
ą
one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.
Polska Rama
Kwalifikacji
−
opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-
go rejestru kwalifikacji w Polsce.
Krajowy
System
Kwalifikacji
−
ogół rozwi
ą
za
ń
słu
żą
cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji
(potwierdzaniu efektów uczenia si
ę
) oraz zapewnianiu ich jako
ś
ci.