będzie fakt konieczności zapobiegania o nie już od najwcześniejszych lat życia, a szczególnie w okresie, w którym
dziecko uczęszcza do szkoły. Przyczyna tego tkwi zarówno w plastyczności młodego organizmu – co sprzyja
uleganiu wpływom korzystnym i niekorzystnym, zarówno pod względem biologicznym, jak i wychowawczym –
jak i w większej efektywności wychowania zdrowotnego. Bowiem, jak mówi M. Demel w Pedagogice zdrowia,
„Nad zdrowiem trzeba pracować i praca ta ma charakter pedagogiczny. Chodzi bowiem o wykształcenie trwałych
nawyków higieniczno - kulturowych, odpowiednich postaw wobec zdrowia fizycznego i psychicznego, wreszcie
o pewne kwantum wiedzy i umiejętności." Zabiegów o zdrowie wymagają przede wszystkim osobnicy, którzy
mają predyspozycje do zaburzeń rozwojowych lub chorób.

Szybkie tempo zmian zachodzących w środowisku człowieka odbija się na nim w sposób niekorzystny.

Człowiek w swych mechanizmach adaptacyjnych często nie nadąża za dynamizmem zmian cywilizacyjnych.
Wynikiem są różne schorzenia narządu ruchu oraz wady postawy i budowy ciała. W tym zakresie wiele zależy od
świadomości i aktywności organizatorów danego środowiska, a więc rodziców i nauczycieli. Uświadomienie
rodzicom dziecka, jego środowisku szkolnemu pełni odpowiedzialności jaka na nich pod tym względem spoczywa,
stanowi podwalinę całej działalności społeczno - wychowawczej w tej dziedzinie.

Na wyrównanie czynnika wrodzonego lub patologicznego mamy znacznie mniejszy wpływ niż na

organizację właściwych warunków środowiskowych. Rzecz w tym, by te możliwości w pełni wykorzystać. Analiza
warunków środowiskowych każdego dziecka powinna być rozważana na równi z badaniem lekarskim.

Głównym mankamentem naszego życia - zarówno pracy, jak i odpoczynku -jest siedzący tryb życia. Na 12-o

godzinny dzień dziecka przeciętnie przypada 4-7 godzin siedzenia w szkole, 2-4 godziny odrabiania lekcji,
3 godziny odpoczynku często też w pozycji siedzącej, polegającego między innymi na czytaniu, oglądaniu
programu telewizyjnego, l godzina na spożywanie posiłków. Ogólnie stwierdzone zmniejszenie aktywności
ruchowej na rzecz siedzącego trybu życia przyczynia się do wytworzenia określonych zmian adaptacyjnych. Tym
zmianom - traktowanym jako przejaw procesów ewolucyjnych - można by nie przeciwdziałać, gdyby nie
upośledzały one wydolności osobnika przyjmowanej za główne kryterium wartości ustrojowej. Z chwilą jednak
gdy ograniczają niezbędne w życiu możliwości funkcjonalne, należy uznać je za niekorzystne i przez dobór
odpowiednich czynników osłabić lub usunąć ich negatywny wpływ.

Do najważniejszych elementów składowych codziennego życia dziecka należą:



sen,



dojście do szkoły,



nauka w szkole,



ćwiczenia śródlekcyjne i międzylekcyjne,



lekcje wychowania fizycznego,



zajęcia pozaszkolne,



odrabianie lekcji.

Ważnym czynnikiem postępowania wyrównawczego - oprócz właściwej organizacji warunków życia - jest

przestrzeganie zasad higieny, właściwe odżywianie oraz ogólna ruchliwość dziecka. W czasie wolnym zaleca się
zajęcia o charakterze rekreacyjno-sportowym w szczególności takie jak:



-pływanie,



- turystyka piesza i rowerowa,



- narciarstwo,



- gry zespołowe.

II. POJĘCIE PRAWIDŁOWEJ POSTAWY CIAŁA

1. Charakterystyka prawidłowej postawy ciała w świetle literatury.

Jednym z warunków normalnego rozwoju i zdrowia człowieka jest sprawa prawidłowej postawy jego ciała.

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

W codziennym życiu rzadko na ogół zwracamy uwagę na to jak kształtuje się organizm dziecka, a robimy to
dopiero wtedy, gdy wady są widoczne i trudno je usunąć. Okazuje się jednak, że wszelkim wadom można
przeciwdziałać, możemy z nimi walczyć i to bardzo skutecznie. Trzeba tylko wiedzieć, jak to robić i kiedy podjąć
odpowiednie działanie, a także orientować, się co w budowie ciała jest wadą.
Prawidłowa postawa ciała zabezpiecza organizm przed ujemnymi wpływami środowiska, co pozostaje w ścisłym
związku z utrzymaniem zdrowia człowieka. Prawidłowa postawa ciała to także estetyczna sylwetka osobnika,
harmonijne wykonywanie ruchów. Postawa ciała odzwierciedla w dużej mierze stan psychiczny człowieka.

Problem postawy ciała stał się przedmiotem badań wielu teoretyków i praktyków i jest on nadal aktualny

w związku z tym, że coraz więcej dzieci w coraz młodszym wieku ma zdeformowaną sylwetkę. Spośród wielu
pozycji naukowych poruszających ten problem, wybrałem kilka pozycji i stanowisk autorów na temat postawy
ciała.
Wolański (1959) przez prawidłową postawę rozumie taką, jaka występuje w dostatecznie dużym odsetku, aby
można było ją uznać za znamienną dla danej klasy wieku czy okresu ontogenezy, a jednocześnie jest
charakterystyczna dla dzieci zdrowych o poprawnym rozwoju fizycznym i psychicznym oraz wydolności mchowej.
Postawa prawidłowa jest więc zgodna z dynamiką rozwoju zdrowej osoby określonej płci w danym okresie
ontogenezy. Zapewnia ona harmonijne działanie organizmu z optimum wydolności.
Natomiast Bąk (1965) uważa, że postawę ciała należy rozpatrywać w sposób dynamiczny, ze zwróceniem uwagi na
warunki, które ją determinują. Pisze on: „prawidłowa postawa jest takim układem poszczególnych odcinków
(segmentów) ciała nietkniętych trwałymi zmianami patologicznymi, który:



- zapewnia optymalną stabilność,



- wymaga minimalnego wysiłku mięśniowego do jego utrzymania,



- stwarza warunki do optymalnego ułożenia narządów wewnętrznych, zwłaszcza jamy brzusznej".

Przewęda (1962) w swojej książce pisze, że prawidłowa postawa ciała jest wyrazem nawyku „trzymania się”

na fizjologicznej funkcji warunkującej stan właściwego napięcia w odpowiednich grupach mięśni, co prowadzi do
takiego a nie innego ułożenia względem siebie poszczególnych odcinków tułowia i głowy, i decyduje o ogólnym
zrównoważeniu. Dalej dodaje, że za postawę przyjmujemy sposób „trzymania się" normalny dla danego osobnika,
naturalny, swobodny, najczęstszy, który decyduje o wzajemnym ułożeniu poszczególnych elementów ciała
względem siebie i głównej osi tułowia. Postawa będzie tym poprawniejsza im bardziej jest zrównoważone ciało
i im lepsze warunki stwarza dla funkcji organicznych.

Według Malinowskiej (1970) postawa ciała jest układem poszczególnych odcinków - segmentów- ciała w

pozycji pionowej. Postawę człowieka, sposób „trzymania się" w pozycji pionowej - wyraża jego sylwetka. Jest ona
indywidualną cechą każdego człowieka. Autorka zwraca także uwagę, że postawa człowieka zmienia się w ciągu
całego życia.
Największym zmianom ulega ona w okresie wzrostu, tłumaczy się to nie tylko zmianami w wymiarach ciała, ale
przede wszystkim w jego proporcjach. Postawa ciała nie zmienia się tylko w zależności od wieku, lecz także pod
wpływem wielu innych czynników. Zależy ona od trybu życia, rodzaju pracy, pory dnia, zmęczenia. Prawidłowa
postawa według autorki zależy od:



- prawidłowo ukształtowanego układu kostno - wiązadłowego,



- dobrze rozwiniętego i wydolnego układu mięśniowego,



- sprawnie działającego układu nerwowego.

Natomiast Kłuć (1986) w swojej pozycji określa, co nazywamy prawidłową postawą, wymienia cechy jakimi

powinna charakteryzować się sama postawa, a także próbuje wyjaśnić, co nazywamy wadą postawy. Według
autora postawą określa się swobodny układ ciała w pozycji stojącej, który człowiek może swobodnie zmienić
w postawy wymuszone. Postawa ciała jest cechą charakterystyczną każdego człowieka, jest zewnętrznym odbiciem
budowy ciała i stanu czynnościowego narządu mchu, a także temperamentu, charakteru, itp. Kłuć (1986) próbuje
wyjaśnić, co nazywamy wadą postawy. To na pozór proste pytanie sprawia jednak spore trudności, gdyż ciągle nie
ma idealnego wzorca prawidłowej postawy według którego można by mierzyć wszystkich - dzieci, młodzież
i dorosłych.
Ogólnie postawa prawidłowa charakteryzuje się według Kasperczyka (1994) następującymi cechami:



- proste ustawienie głowy,



- fizjologicznymi wygięciami kręgosłupa w płaszczyźnie strzałkowej oraz prostym kręgosłupem
w płaszczyźnie czołowej,



-dobrze wysklepioną klatką piersiową: przednia ściana klatki piersiowej jest częścią ciała wysuniętą
najdalej ku przodowi,

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY



- brzuch wysklepiony na poziomie klatki piersiowej lub niżej,



- dobrze ustawiona i prawidłowo pochylona do przodu miednica, która jest podstawą dobrej postawy,



- proste kończyny dolne i prawidłowo wysklepione stopy. Przy prawidłowej postawie ciała pion
spuszczony z okolicy wyrostka sutkowego kości skroniowej powinien przechodzić przez środek stawu
barkowego, krętarz większy kości udowej, nieco do przodu od linii stawów kolanowego i skokowego, i
padać na środek stepu (Kutzner - Kozińska, 1976).

W dobrej postawie poszczególne odcinki ciała zachowują harmonię we wzajemnym ułożeniu, zapewniając

płynność ruchów i stabilność podporu z najmniejszym zużyciem energii. Każda zmiana układu jednego odcinka
względem drugiego wywołuje oddźwięki w innych odcinkach. Zwiększenie się lordozy szyjnej prowadzi do
kompensacyjnego powiększenia kifory piersiowej oraz lordozy lędźwiowej. Wskutek zwiększenia kifory
piersiowej żebra ustawiają się bardziej skośnie, klatka piersiowa spłaszcza się, rozluźnieniu ulegają mięśnie
brzucha. Przyczyny zaburzeń postawy i ich skutki w narządzie ruchu wywołują reakcję łańcuchową,
a szkodliwości sumują się (Dega,1970).

2. Rozwój postawy ciała w ontogenezie.

Proces formowania się postawy ciała określamy zjawiskiem posturogenezy. Jednocześnie jednak dla

chcącego kształtować postawę niezbędna jest znajomość poszczególnych etapów procesu prawidłowego rozwoju.

Kutzner - Kozińska (1981) podaje, że zdrowy noworodek ma prosty kręgosłup podatny na zmiany pozycji,

a więc obojętny morfologicznie. W miarę rozwoju, zainteresowania otoczeniem (odruch orientacyjny i celu)
i wzmacniania mięśni dziecko poszerza dotychczasową pozycję leżąc na wznak, leżeniem na brzuchu
z unoszeniem głowy, siedzenie, raczkowanie, a wreszcie staniem i chodzeniem. Dla prawidłowego rozwoju
postawy niezwykle ważne jest stworzenie dziecku właściwych warunków swobodnego i wszechstronnego ruchu
(niekrępujące ubranie). W tym okresie należy zapewnić dziecku przebywanie w pozycji leżąc przodem, ze względu
na wzmocnienie karku i grzbietu oraz naturalny sposób usuwania fizjologicznych przykurczów w stawach
biodrowych i kolanowych. Przedwczesne natomiast pobudzenie dziecka do siedzenia i długotrwałe utrzymywanie
w tej pozycji, gdy nie ma ono jeszcze dostatecznie silnych mięśni stabilizujących kręgosłup, jest bardzo szkodliwe.

W początkowym okresie siedzenia kręgosłup dziecka ulega wygięciu w całej swej długości. Z krzywizn

kręgosłupa dostrzega się jedynie słabo zaznaczone przodowygięcie. Pionizacja zapoczątkowuje okres wytwarzania
się lordozy lędźwiowej i kifozy piersiowej. W drugim trzecim roku życia charakterystyczny jest wypukły brzuch
i niewielka lordoza lędźwiowa, przy ledwo zaznaczonej kifozie piersiowej. W okresie przedszkolnym (4-7 lat)
postawa dziecka wykazuje tendencję do zwiększania lordozy lędźwiowej (zwiększenia kąta przodopochylenia
miednicy) i spłaszczenia brzucha. Znaczne uwypuklenie brzucha, zaokrąglenie pleców, odstawanie łopatek,
wysunięcie barków i głowy ku przodowi są wadliwe i należy im przeciwdziałać.

Kutzner - Kozińska (1981) mówi, że w okresie szkolnym należy zwrócić uwagę na dwa okresy krytyczne

posturogenezy, gdyż właśnie wtedy powstaje najwięcej wad postawy.
Pierwszy okres krytyczny to wiek 6-7 lat, związany jest ze zmianą trybu życia dzieci. Istota tej zmiany tkwi
w przejściu ze swobodnego i indywidualnie regulowanego przez dziecko reżimu ruchu - wysiłku i odpoczynku
w narzucony kilkugodzinny system przebywania w pozycji siedzącej, często w niewłaściwych warunkach. Dlatego
w tym okresie szczególnie ważna jest dbałość o zapewnienie dziecku właściwych warunków życia, pracy
i wypoczynku. Stąd bardzo ważna rola wychowania fizycznego, którego zadaniem jest wyrównanie mankamentów
tego okresu.
Drugi okres krytyczny posturogenezy związany jest ze skokiem pokwitaniowym (dziewczęta 11-13 lat, chłopcy
13-14 lat). Do około 12 roku życia włókna mięśni szkieletowych szybko grubieją, a liczba jąder komórkowych
zmniejsza się do ilości podobnej jak u dorosłych. Jednocześnie mięśnie ulegają wybitnemu usprawnieniu
wyrażającemu się Między innymi wzrostem siły i obniżeniem czasu reakcji. Zmienia się także obraz sylwetki
dzieci, przy czym zaczynają występować wyraźne różnice w budowie ciała chłopców i dziewcząt. Jest to wynikiem
rozrostów szerokościowych mocniej akcentowanych u chłopców w obrębie barków, a u dziewcząt w obrębie
bioder. W tym wieku obserwuje się dużą sprawność narządów wewnętrznych, jak: serce, płuca, układ trawienia.
Skład krwi upodabnia się do składu krwi człowieka dorosłego, a tętno staje się regularne. Układ nerwowy nabiera
cech równowagi, dzięki czemu maleje niepokój ruchowy dziecka. Omawiany okres rozwojowy odznacza się
najwyższą odpornością organizmu, a w rezultacie najmniejszą umieralnością. Można powiedzieć, że młodszy wiek
szkolny stanowi jakby okres gromadzenia rezerw w organizmie i nabierania sił do przejścia w następny, trudny
okres dojrzewania płciowego.
Kutzner-Kozińska, Wlaźnik (1995) podają, że dojrzewanie płciowe zwane też okresem pokwitania, charakteryzuje

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

się szczególnie intensywnym rozwojem aparatu rozrodczego wraz z towarzyszącymi mu również dalszymi
zmianami w budowie i czynnościach organizmu. Faza ta dzielona jest na dwa podokresy: przedpokwitaniowy
i pokwitania rzeczywistego. Początkowy okres pokwitania ma przebieg utajony, który rozpoczyna się około 7-9
roku życia, stopniowo nasilającym się przyspieszeniem wydzielania hormonów. Około 10 roku życia u dziewcząt
(zmienność wieku kalendarzowego od 8-15 lat) i około 12-13 lat u chłopców (zmienność wieku kalendarzowego
od 10-17 lat) rozpoczyna się właściwa faza pokwitania. Pierwszy etap pokwitania wiąże się niewątpliwie
z działaniem hormonu wzrostowego wydzielanego przez przysadkę mózgową. Hormon ten pobudza rozrastanie się
chrząstek u nasady kości długich, co w efekcie daje intensywny przyrost długości kończyn. Skok pokwitaniowy
doprowadza do zmiany proporcji ciała i innego wyglądu sylwetki. Szybciej rozrasta się serce oraz narządy
rozrodcze, uderzająco zmienia się wygląd twarzy. Jednocześnie zmienia się tkanka limfatyczna, a u chłopców
również tkanka tłuszczowa podskórna w obrębie kończyn. W tym okresie zachodzą także znaczne zmiany
w funkcji układu krążenia, w podstawowej przemianie materii, w zmianie składu tkanek głównie kostnej
i mięśniowej, we wzroście pojemności oddechowej płuc, w wymianie gazowej i ciśnienia pęcherzykowatego
w płucach, w zwiększeniu się czynności gruczołów potowych i łojowych, co powoduje pogorszenie się cery.
Dojrzewanie płciowe przebiega niejednakowo u wszystkich osobników. Jednocześnie stwierdza się zależność
dynamiki dojrzewania od typów budowy. Ogólnie można powiedzieć, że typy o szczupłej budowie ciała
dojrzewają nieco później, podczas gdy typy odznaczające się tęgą i umięśnioną budową ciała, dojrzewają
zazwyczaj wcześniej. W przypadku istniejących już wad postawy wiedza na temat okresu dojrzewania a zwłaszcza
skoku pokwitaniowego jest bardzo ważna. Należy zdać sobie sprawę, że okres ten stwarza często ostatnią szansę
wyrównania istniejących odchyleń, bowiem po zakończeniu wzrostu zmniejsza się ona prawie całkowicie.
W późniejszym okresie dla utrzymania prawidłowej sylwetki wystarcza właściwie wszechstronny ruch jako stały
element dążności do utrzymania zdrowia.

III. CHARAKTERYSTYKA WAD POSTAWY CIAŁA

1. Przyczyny powstawania wad postawy ciała

Źródła powstawania wad postawy ciała bywają różne. Najczęściej spotykamy podział wad budowy i postawy ciała
według Kasperczyka (1994), który wyróżnia dwie zasadnicze grupy:
A) wady wrodzone



- kości,



- mięśni,

B) wady nabyte



- rozwojowe,



- nawykowe.

A) Do wad wrodzonych należą przypadki z odchyleniami prawidłowej budowy ciała w następstwie czynników,
które działały w okresie płodowym. Przyczyny powstawania wad są różne. Niektóre z nich przekazywane są
dziedzicznie, do rozwoju innych doszło na skutek zaburzonego wydzielania wewnątrzmacicznego. Bezpośredniej
przyczyny innych wad należy upatrywać w czynnikach toksycznych (zatrucia, choroby infekcyjne matki) lub
mechanicznych, które działały w różnych okresach życia płodowego.
Wady wrodzone kości to:



- zaburzenia kostnienia,



- dodatkowe kręgi, kręgi klinowe,



- dodatkowe żebra,



- zrosty kręgów,



- kręgozmyk,



" rozczepy kręgów,



- wrodzony kręcz szyi. W obrębie kończyn dolnych i stóp spotykamy najczęściej:



- wrodzone zwichnięcia stawu biodrowego, . . - asymetrię długości kończyn dolnych,



- wady stóp: stopa wydrążona, końsko - szpotawa, piętowa, szpotawa, końska, płaska i płasko - koślawa.

Wady mięśni to:

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY



- wrodzona atonia mięśniowa (choroba polega na osłabieniu afly mięśniowej i zaniku tej tkanki),



postępujący zanik mięśni.

B) Wady nabyte mogą być wywołane przebytymi chorobami i określamy je terminem rozwojowe lub powstają na
skutek zaburzenia nawyku prawidłowej postawy ciała - wady nawykowe.

a) Wady nabyte rozwojowe powstają najczęściej w wyniku następujących chorób: krzywicy, gruźlicy i

choroby Scheuermana. Krzywica jest chorobą, która polega na zaburzeniu gospodarki mineralnej na skutek
niedoboru w organizmie witaminy D. Występuje ona najczęściej u dzieci w pierwszych miesiącach życia, rzadko
po 3 roku życia. Niedobór soli mineralnych w kościach opóźnia i zaburza proces ich kostnienia. Kości takie są
mniej odporne i przy obciążeniu ulegają deformacji. Kości kończyn długich ulegają wygięciu. Następstwem
przebytej krzywicy są również wady klatki piersiowej - klatka piersiowa szewsko - lejkowata lub klatka piersiowa
kurza.

Zapalenie gruźliczne stawów kości jest to ogólnoustrojowa choroba wywołana zakażeniem przez prądek

gruźliczny. Z uwagi na zaburzenia statyki najgroźniejsza jest gruźlica kręgosłupa, stawu biodrowego i kolanowego.
W gruźlicy kręgosłupa zmiany zazwyczaj zaczynają się od trzonu kręgowego, którego struktura ulega niszczeniu,
tworzą się ropnie opadowe. Trzon kręgu nie wytrzymuje obciążenia w postawie pionowej, ulega spłaszczeniu na
skutek czego powstaje garb. Rozległe zmiany destrukcyjne w stawie biodrowym i kolanowym prowadzą do
zwichnięć, naruszają proces wzrostu kości i w efekcie staw często jest usztywniony w zgięciu.
Etiologia choroby Scheuermana nie jest jasna. Jako jedną z przyczyn podaje się zaburzenia kostnienia trzonów
kręgowych (Bąk, 1965) -zazwyczaj piersiowych - nasilających się w okresie pokwitania. Chrząstka nasadowa
ulega zwyrodnieniu i pęka. Przez tę szczelinę wpukla się do taonu kręgu jądro galaretowate, tworząc guzki
Schmorla. Zmiany te prowadzą do kifozy piersiowej, uformowania się kręgów klinowych a w dalszym przebiegu
zmianom ulegają również chrząstki międzykręgowe, które włóknieją i usztywniają kręgosłup. Po latach może dojść
do całkowitego usztywnienia kręgosłupa.

b) Wady nabyte nawykowe i ich przyczyny upatrujemy w trzech sferach czynników, do których należą:-

czynniki środowiskowe,



- czynniki morfologiczne,



- czynniki fizjologiczne.

• Czynniki środowiskowe
Współczesne tempo życia i zmieniające się środowisko w jakim żyje człowiek stają się przyczyną powstawania
niekorzystnych zmian w postawie ciała. Głównym mankamentem naszego życia , zarówno przy pracy jak i podczas
odpoczynku, jest jego sedentoryjność (siedzący tryb życia). Na 12-15 godzinny dzień dziecko przeciętnie 4-7
godzin siedzi w szkole, 2-4 godziny odrabia lekcje, 3 godziny odpoczywa często też w pozycji siedzącej, (czyta,
ogląda program telewizyjny), l godzinę przeznacza na spożywanie posiłków. Stwierdzone ogólnie ograniczenie
aktywności ruchowej na rzecz siedzącego trybu życia przyczynia się do określonych zmian adaptacyjnych.
Zmianom tym - traktowanym jako przejaw procesu ewolucji - można by nie przeciwdziałać, gdyby nie upośledzały
one wydolności fizjologicznej osobnika, przyjmowanej za główny probierz wartości ustrojowej.
Także takie czynniki, jak: niewłaściwe obuwie i ubiór, niodpowiednie noszenie teczki z książkami, nidostosowanie
ławki szkolnej do warunków h dziecka, złe oświetlenie i odległość od tablicy w szkole są . powstawania
nawykowych wad postawy ciała.
• Czynniki morfologiczne
Bardzo często przyczyna wad postawy leży w zaburzeniu napięcia mięśni, tzw. dystonii mięśniowej, powstałej na
skutek różnych przyczyn (choroba, przemęczenie). Jedne grupy mięśni ulegają nadmiernemu napięciu i skróceniu,
a inne wyciągnięciu i osłabieniu. Zjawisko to dobrze ilustruje przykład powstawania pleców okrągłych. Jeżeli
z powodów długotrwałej choroby, przeciążenia pracą statyczną lub innych przyczyn dochodzi do osłabienia mięśni
grzbietu i człowiek zaczyna się garbić, powstaje przykurcz mięśni przeciwstawnych - w tym przypadku mięśni
klatki piersiowej i częściowo mięśni brzucha. Trwanie tego procesu doprowadza do rozciągnięcia wiązadeł
kręgosłupa i wywołuje nieprawidłowe warunki kształtowania się poszczególnych kręgów. Powstają kręgi klinowe,
dające w efekcie plecy okrągłe.
• Czynniki fizjologiczne
Istotą zaburzeń w tej grupie czynników jest nawyk nieprawidłowej postawy. Dla człowieka z wadą postawy,
nawykowa postawa nieprawidłowa jest czymś naturalnym, zwykłym, przyjmowanym podświadomie, a tym samym
nie wymagającym wysiłku w jej utrzymaniu. Natomiast postawa skrępowana jest czymś sztucznym, związanym
często ze znacznym wysiłkiem nie tylko mięśniowym, ale i psychicznym. U podstaw tego rodzaju wady często leżą

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

zaburzenia czucia głębokiego, krótkowzroczność, osłabienie słuchu. Nie pozostaje bez wpływu na postawę ciała
stan psychiczny. Dzieci upośledzone umysłowo, wylęknione, z reguły przybierają złą postawę.

2. Charakterystyka wad postawy

Wady postawy to odchylenia od ogólnie przyjętych cech postawy prawidłowej, właściwej danej kategorii wieku,
płci i typu budowy. Wady postawy można podzielić na proste i złożone. Proste wady postawy określamy niekiedy
jako błędy postawy. Zmiany strukturalne oraz różnorodne deformacje w obrębie narządu ruchu nazywamy wadami
budowy (Kasperczyk, 1992).
Kutzner - Kozińska (1976) wyróżnia trzy grupy wad postawy ze względu na ich położenie:
A) Boczne skrzywienie kręgosłupa (skoliozy),
B) Wady w płaszczyźnie przednio tylnej,
C) Wady kończyn dolnych.
Boczne skrzywienie kręgosłupa

Skoliozy są to skrzywienia kręgosłupa charakteryzujące się odchyleniem osi anatomicznej od mechanicznej

w trzech płaszczyznach: czołowej, strzałkowej i poprzecznej. Są one chorobą ogólnoustrojową, powodującą szereg
zmian wtórnych w układach narządu ruchu, oddychania oraz krążenia, a także jak wykazują badania towarzyszą im
zmiany biochemiczne, które są odbiciem zaburzeń metabolizmu substancji podstawowej tkanki łącznej, chrząstek
i kości.

Kierując się względami dydaktycznymi Kutzner - Kozińska (1976) proponuje kryteria podziału skolioz ze

względu na:

•

ilość łuków (jednołukowe, wieiołukowe),

•

lokalizację skrzywienia (piersiowe, lędźwiowe, szyjne),

•

stopień mechanicznego wyrównania skrzywienia (wyrównywane, nie wyrównywane),

•

pierwotność skrzywienia (pierwotne, wtórne),

•

stopień anatomicznego czynno - biernego wyrównywania się skrzywienia,

•

okres ujawniania się skrzywienia i przyczynę powstania (wrodzone, rozwojowe, idiopatyczne),

•

stopień zaawansowania procesu patologicznego (funkcjonalne i strukturalne).

Skoliozy funkcjonalne i strukturalne

Przez skoliozy funkcjonalne rozumiemy skoliozy, w których nie stwierdza się utrwalonych zmian

w budowie kręgosłupa. Zmiany dotyczą układu mięśniowo - wiązadłowego, są odwracalne poddają się próbie
korekcji czynnej i biernej.
Skoliozy strukturalne - to skoliozy, w których stwierdzamy utrwalone zmiany układu kostnego. W związku z tym
ani czynna, ani bierna korekcja nie wyrównuje skrzywienia.
Skoliozy rozwojowe

Są one wynikiem różnych czynników i procesów chorobowych atakujących dziecko w toku jego życia

pozapłodowego. Zależnie od rodzaju schorzenia czy czynnika, okresu i warunków rozwoju dziecka, jego
symptomu skrzywienia kręgosłupa - traktowane jako objaw wtórny -kształtuje się i rokuje różnorako.
W grupie tej można wymienić:

•

skoliozy statyczne - przyczyną ich jest nierówność kończyn dolnych, w wyniku czego – jako wyraz
kompensacji wytwarza się skrzywienie.

•

skoliozy porażeniowe - występują w przebiegu porażeń wiotkich (choroba Hainego-Medina) oraz
przebiegu porażeń spastycznych,

•

skoliozy pourazowe - powstają najczęściej w wyniku nieprawidłowo leczonych urazów kręgosłupa
powodujących zaburzenia statyki,

•

skoliozy krzywiczne - powstają wskutek przebytej choroby,

•

aktualnie rozpoznawane są jako skoliozy wrodzone i idiopatyczne,

•

skoliozy odruchowe - powstają wskutek odruchu bólu, który powstaje w wyniku zmian zwyrodnieniowych
i uszkodzenia krążka międzykręgowego, co doprowadza do wypadania jądra miażdżystego,

•

skoliozy torakogenne - powstają na skutek ropnego zapalenia opłucnej, torakoplastyce, resekcji tkanki

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

płucnej oraz po marskości płuc.

Skoliozy idiopatyczne

Największą grupę skolioz, bo aż 80-90% stanowią skoliozy idiopatyczne. Etiologia tej grupy wad jest

nieznana. Okres pojawiania się skrzywień jest różny. W zależności od tego wyróżnia się:

•

skoliozy niemowlęce do 3 roku życia,

•

skoliozy dziecięce, wiek przedszkolny i szkolny (pierwszy krytyczny okres posturogenezy),

•

skoliozy młodocianych - rokujące najgorzej ze względu na nawarstwienie się zmian okresu dojrzewania
(drugi okres krytyczny posturogenezy).

Wady w płaszczyźnie przednio - tylnej
Do wad postawy w płaszczyźnie przednio - tylnej należą:

•

plecy okrągłe (pogłębienie kifozy piersiowej),

•

plecy wklęsłe (pogłębienie lordozy lędźwiowej),

•

plecy okrągło - wklęsłe (pogłębienie kifozy piersiowej i lordozy lędźwiowej),

•

plecy płaskie (brak fizjologicznych wygięć kręgosłupa). Plecy okrągłe - charakteryzują się nadmiernym
wygięciem kręgosłupa ku tyłowi. Jeżeli wygięcie to dotyczy górnego piersiowego odcinka kręgosłupa, to
taką postać pleców okrągłych określamy jako „Idiotyczną". Jeżeli cały kręgosłup wygięty jest ku tyłowi, to
mówimy o postaci „siedzeniowej" lub o kifozie totalnej.

Etiologia

Plecy okrągłe mogą być wrodzone lub nabyte. Plecy okrągłe nabyte mogą powstać w następstwie takich

chorób, jak: krzywica, gruźlica, choroba Scheuermanna, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa. Częstą
przyczyną powstawania pleców okrągłych jest dystonia mięśniowa. Zaburzenia te mogą być wynikiem
przeciążenia pracą statyczną prostowników grzbietu podczas niewłaściwej pozycji przy pracy lub nauce.

Plecy wklęsłe - istota wady polega na pogłębieniu lordozy lędźwiowej.W warunkach prawidłowych odcinek

lędźwiowy kręgosłupa ukształtowany jest w postaci wygięcia ku przodowi a więc lordozy. Wielkość jej
i ukształtowanie są zmienne, uwarunkowane szeregiem czynników, takich jak: wiek, typ somatyczny, ustawienie
miednicy, napięcie i długość mięśni stabilizujących stawy biodrowe.
Plecy wklęsłe mogą być wrodzone lub nabyte. Najliczniejszą grupę stanowią przypadki pleców wklęsłych
nabytych, będących skutkiem dystonii mięśniowej.
Ze względu na lokalizację zmian wyróżniamy:

•

Hiperlordozę lędźwiową, która charakteryzuje się pogłębieniem fizjologicznej lordozy bez zmian
lokalizacji, która w odcinku piersiowym ma tendencje do kompensacyjnego pogłębienia kifozy piersiowej,

•

Lordozę niską - krótką z towarzyszącą jej najczęściej kifozą o długim łuku,

•

Lordozę wysoką - długą, która obejmuje wygięciem lordotycznym także domy odcinek piersiowy,
dochodzi nawet do Th6 z towarzyszącą jej kifozą wysoką krótką.

Plecy okrągło – wklęsłe - charakterystyczną cechą tej wady jest zwiększona lordoza lędźwiowa i kioza

piersiowa. Zazwyczaj głowa jest pochylona ku przodowi, a klatka piersiowa spłaszczona. W większości
przypadków pierwotną przyczyną wady jest zwiększony kąt przodopochylenia miednicy, w związku z czym
zwiększa się lordoza lędźwiowa i na drodze odcinkowej kompensacji dochodzi do pogłębienia kifozy piersiowej.
Zmienione ukształtowanie kręgosłupa wpływa na kształt mięśni i wiązadeł, a mianowicie: mięśnie prostownika
grzbietu odcinka piersiowego ulegają rozciągnięciu, a w odcinku lędźwiowym skróceniu. Przykurczowi ulegają
również mięśnie obręczy barkowej i klatki piersiowej. Zwiększona lordoza przesuwa narządy jamy brzusznej ku
przodowi i pod •ich naporem ulegają rozciągnięciu mięśnie brzucha. Osłabione są mięśnie

Plecy płaskie - cechą charakterystyczną tej wady jest spłaszczenie lub brak fizjologicznych wygięć

kręgosłupa. Brak fizjologicznych krzywizn kręgosłupa powoduje wypadnięcie funkcji amortyzacyjnej kręgosłupa.
Poszczególne elementy kręgosłupa ulegają przeciążeniu i prowadzą do zmian zwyrodnieniowych. Istnieje
skłonność do powstawania bocznych skrzywień kręgosłupa. Pojemność i ruchomość klatki piersiowej są
upośledzone. Przyczyn tej wady lekarze upatrują w siedzącym trybie życia, charakterystycznym nie tylko w pracy,
ale także w czasie wypoczynku. Wpływa on nie tylko na ograniczenie i zubożenie praktycznych form ruchowych,
lecz także na osłabienie mięśni.
Wady kończyn dolnych

Zniekształcenia kończyn dolnych pogarszają w znacznym stopniu statykę ciała i zmieniają postawę. Są one

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

wadami wrodzonymi lub powstają w wyniku asymetrii w budowie wyżej położonych odcinków ciała, przeciążeń
pracą statyczną.
Do najczęściej spotykanych deformacji kończyn dolnych zaliczamy:

•

koślawość kolan,

•

szpotawość kolan,

•

stopa płaska,

•

Stopa płasko - koślawa,

•

stopa wydrążona.

Koślawość kolan - w tej wadzie oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty na zewnątrz. Kostki

przyśrodkowe w pozycji wyprostowanej oddalone są od siebie ponad 5 cm. Za koślawość fizjologiczną uważa się
odchylenie od osi nie większe niż 10-15 stopni lub rozstęp wynoszący 4-5 cm. Za główne czynniki doprowadzające
do powstania kolan koślawych uważa się krzywicę w okresie niemowlęcym, stopy płasko - koślawe, złamania lub
uraz stawu kolanowego, porażenie mięśni po chorobie Halnego - Medina, choroby stawów, przykurczę w stawie
biodrowym.

Szpotawość kolan - w tej wadzie oś podudzia tworzy z osią uda kąt otwarty do wewnątrz. Wielkość

odchylenia mierzy się w stopniach lub w centymetrach rozstępem między kłykciami przyśrodkowymi przy stopach
zwartych. Najczęstszymi przyczynami powstawania tej wady są krzywica oraz nadmierne przeciążenia statyczne
układu kostnego kończyn dolnych.
Wady stopy

Chorobą naszego wieku można nazwać płaskostopie statyczne. Przebieg zmian patologicznych przebiega

następująco: przeciążenie stopy i jednoczesne osłabienie mięśni odpowiedzialnych za jej wysklepienie powoduje
przerzucenie funkcji wysklepienia na układ wiązadłowo -torebkowy i doprowadza do obniżenia łuków stóp.

Stopa płaska podłużnie - największe zmiany zachodzą w stawach najbardziej ruchomych: piętowo -

skokowym i skokowo - łódkowatym. Kość piętowa ustawia się koślawo, głowa kości skokowej zsuwa się w dół do
środka i ku przodowi pociągając za sobą kość łódkowatą, co przyczynia się do odwiedzenia przodostopia
powodując spłaszczenie łuku dynamicznego w miejscu największego obciążenia.

Stopa płaska poprzecznie - towarzyszy najczęściej niedomodze mięśniowej lub wiązadłowej stopy. Polega

na obniżeniu główek drugiej i trzeciej kości śródstopia i spłaszczeniu łuku poprzecznego przedniego. Często łączy
się z paluchem koślawym. Nie daje objawów bolesności.

Stopa płasko - koślawa - pięta ulega skręceniu na zewnątrz i opiera się o podłoże brzegiem przyśrodkowym.

Dziecko z wadą tego typu zdziera obcas po stronie wewnętrznej. Należy tu dodać, że stopy płasko - koślawe łączą
się często z koślawością kolan, co jest przyczyną pogłębiania się dolegliwości.

Stopa wydłużona - przyczyną jej powstania są anomalie w obrębie dolnego odcinka rdzenia kręgowego.

Zniekształcenie polega na pogłębieniu wydrążenia stopy w odcinku między guzem piętowym a głowami kości
śródstopia z równoczesnym skręceniem tego odcinka. Wada ta charakteryzuje się tak zwanym wysokim podbiciem.

IV. METODY BADANIA POSTAWY -KLASYFIKACJA POSTAW

Postawę należy traktować jako sposób „trzymania się" osobnika uwarunkowany nawykiem ruchowym,

podłożem morfologicznym i funkcjonalnym oraz jego działalnością. Postawa zależy od bardzo wielu różnorodnych
i zmiennych czynników (wiek, płeć, typ, budowa ciała, środowisko: miasto lub wieś), niemożliwe i bezcelowe jest
skonstruowanie jednego wzorca postawy idealnej. W tym tkwi podstawa trudności oceny postawy.

Za podstawowe kryterium oceny postawy należy przyjąć maksymalną sprawność i wydolność ustrojową,

która warunkuje zdolność do pracy i życia. Przez wydolność należy rozumieć nie tylko tę, która charakteryzuje
dziecko aktualnie, lecz także przewidywane konsekwencje ewentualnych odchyleń, które mogą się dopiero ujawnić
w procesie dalszego rozwoju lub inwolucji.

Drugim kryterium, które powinno być podporządkowane poprzednio omawianemu, jest kryterium

estetyczne. W wychowaniu estetycznym dbałość o swój wygląd nie tylko pod względem stroju, lecz i postawy
ciała, sposobu poruszania się powinna być kształtowana od najmłodszych lat.

Obiektywizacja ocen postawy i jej wymiernej charakterystyki pobudza od wielu lat do poszukiwania nowych

i udoskonalania dotąd istniejących metod. Obszernego ich przeglądu dokonał R. Przywęda. Należy podkreślić, że

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

obiektywizm danych uzyskiwanych za pomocą niektórych przyrządów często jest pozorny. Dotyczy to dzieci
charakteryzujących się dużą labilnością postawy. Najczęściej stosowana jest metoda wzrokowej oceny sylwetki.
Polega ona na tym, że rozebranego i odpowiednio ustawionego osobnika porównuje się z sylwetkami - wzorami,
klasyfikując go do sylwetki najbardziej do niego podobnej.
Wśród typologii postaw na pierwsze miejsce wybija się podział Staffela, który opierając na kryterium przednio
tylnych krzywizn kręgosłupa, ustalił pięć typów postawy.

Ryć. I. Sylwetki -wg Staffela Są one następujące:
1. postawa normalna,
2. plecy okrągłe,
3. plecy płaskie,
4. plecy wklęsłe,
5. plecy okrągło - wklęsłe.
Nowszą w stosunku do Staffela i bardziej popularną typologię postaw opracował Brown. Typologię swoją oparł na
kryterium przednio - tylnych
krzywizn kręgosłupa zakładając , że zwiększenie jednej krzywizny pociąga
za sobą powiększenie krzywizn sąsiednich.
Autor swoje typy postaw oznaczył danymi literami alfabetu.
A - postawa doskonała
B - postawa dobra
C - postawa wadliwa
D - postawa zła

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

Ryć. 2. Typologia postaw -wg Browna
Postawa A - głowa wyprostowana nad klatką piersiową, biodrami i stopami, klatka piersiowa wypukła, brzuch
płaski, plecy łagodnie wygięte.
Postawa B - głowa wysunięta nieco ku przodowi, klatka piersiowa mniej wypukła, brzuch nieco wypukły, plecy
bardziej wygięte.
Postawa C - głowa wysunięta przed klatkę piersiową, klatka piersiowa płaska, brzuch wypukły, plecy zgarbione.
Postawa D - głowa bardzo wysunięta do przodu, klatka piersiowa zapadnięta, brzuch zwiotczały, wiszący, plecy
wybitnie zgarbione.
Wolański (1981) na podstawie przeprowadzonych przez siebie badań stworzył nową typologię postaw ciała.
Wyodrębnił on trzy rodzaje postaw, biorąc pod uwagę przednio-tylne krzywizny kręgosłupa.

•

postawa o przewadze krzywizny Idiotycznej nad lordotyczną, którą nazwał postawą kifotyczną i oznaczył
literą „K",

•

postawa o przewadze krzywizny lordotycznej nad kifatyczną - postawa lordotyczną „L",

•

postawa o niemal jednakowo zaznaczonych krzywiznach piersiowej i lędźwiowej - postawa równoważna
„R". Wolański wyróżnił po trzy podtypy w zależności od ukształtowania krzywizn kręgosłupa. W ten
sposób powstała typologia zawierająca dziewięć wzorców.

Z wielu metod badania postawy ciała, za najbardziej przydatne należy uznać metody wzrokowe. Zasadniczym
elementem badania postawy jest ocena wzrokowa ciała z przodu, z tyłu, z boku oraz z góry w pozycji skłonu
w przód.

Oceniając postawę w płaszczyźnie czołowej z przodu, zwracamy uwagę na ustawienie głowy i szyi,

ustawienie barków, ustawienie łopatek, przebieg linii wyrostków kolczystych, ustawienie trójkątów talii,
ustawienie linii bioder, ustawienie kolan, ustawienie stóp. Przy prawidłowej postawie pion przechodzi przez:

•

środek brody,

•

wcięcie jarzmowe mostka,

•

wyrostek mieczykowaty,

•

pępek i środek spojenia łonowego.

Następnie sprawdzamy symetrię punktów topograficznych, to znaczy barkowych, łuków żebrowych, kolców

biodrowych przednich i górnych. Należy również określić symetrię trójkątów talii i zmianę kształtów klatki
piersiowej.
Oceniając postawę w płaszczyźnie czołowej od tyłu, rzutujemy pion z guzowatości potylicznej , który powinien
przechodzić przez: linię wyrostków kolczystych, szparę międzypośladkową, padać na podłoże w miejscu styku obu
pięt.

Bardzo ważnym elementem badania skolioz jest badanie w skłonie w przód. Pozwala ono bowiem dostrzec

asymetrię pleców, nawet w przypadku niewystąpienia jeszcze garbu żebrowego.
Oceniając postawę w płaszczyźnie strzałkowej przy prawidłowej postawie pion, przechodzi przez wyrostek

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

sutkowy kości skroniowej, środek barku, krętacz wielki kości udowej i pada na środek stepu.

Badanie stopy - przy ocenie sklepienia podłużnego stopy wykonuje się próbą czynnościową, polegającą na

przejściu ze stania obunóż do stania na jednej nodze. Spłaszczenie stopy obciążonej świadczy o niewydolności
mięśni stopy.

Z metod obiektywnych najbardziej rozpowszechnioną jest plantokonturografia. Odbitki uzyskuje się przez

odbicie na papierze stopy zwilżonej zabarwionym roztworem. Część podporowa stopy stykając się z podłożem daje
obraz stopy na papierze. Zwracamy przy tym uwagę na równomierne obciążenie stóp ciężarem własnym.

Dla zmniejszenia subiektywizmu przy ocenie postawy ciała stosuje saę często fotografię. Fotografią

posługuje się w ten sposób, że porównuje s»ę zdjęcia badanego do opracowanego wcześniej wzorca postawy przez
nakładanie na siebie fotogramów. Badanego fotografuje się również na tle kratownicy o określonych wymiarach
pól, co pozwala na ustalenie, na de zdjęcia, pomiarów długościowych symetrii.
Zmodyfikowane metody fotograficzne to demografia i konturografia.

Powyższy skrócony przegląd metody oceny postawy ciała pozwala wyrazić opinię, że istnieje wiele

sposobów oceny jednego zjawiska i jest dowodem braku istnienia metody uniwersalnej. Wydaje się, że na potrzeby
.wychowania fizycznego najodpowiedniejsza jest metoda wzrokowa i punktowania. Określają one rodzaj wady,
lokalizację, jej wielkość, a przy tym są to metody proste, choć wymagające doświadczenia i wiedzy u badającego.

V. TOK POSTĘPOWANIA BADAWCZEGO

1. Metody badania, oceny postawy.

W ocenie potrzeb zespołu klasowego pod kątem profilaktyki i przeciwdziałania odchyleniom w postawie i budowie
ciała można posłużyć się metodą punktowania. W tej metodzie Kasperczyk (1994) dokonał bezpośredniej
obserwacji wybranych elementów budowy i postawy ciała:
- w płaszczyźnie strzałkowej: głowa, barki, łopatki, klatka piersiowa, brzuch, plecy
- w płaszczyźnie czołowej (przodem): barki, klatka piersiowa, kolana
- w płaszczyźnie czołowej (tyłem): barki, łopatki, kręgosłup. Każdy element ocenia się określoną liczbą punktów,
skala punktów przedstawia się następująco:
Ustawienie głowy
O punktów - ustawienie prawidłowe: nos nie jest wysunięty poza pion przechodzący przez górną część rękojeści
mostka,
1 punkt - wysunięta do przodu: twarz nie jest wysunięta poza rękojeść mostka,
2 punkty - silnie wysunięta do przodu.
Ustawienia barków
0 punktów - stan prawidłowy: barki ustawione symetrycznie w płaszczyźnie czołowej, a w płaszczyźnie
strzałkowej ich szczyt znajduje się na tylnej części szyi,
l punkt - asymetryczne lub wysunięte lekko do przodu,
2 punkty - silnie asymetryczne, wysunięte do przodu, szczyt barków znajduje się pod konturem szyi.
Ustawienie łopatek
0 punktów - łopatki tworzą jednolitą płaszczyznę pleców,
1 punkt - łopatki odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż jeden palec,
2 punkty - łopatki odstają od płaszczyzny pleców na więcej niż dwa palce.
Ustawienie i kształt klatki piersiowej
0 punktów - klatka piersiowa dobrze wysklepiona, najbardziej wysuniętą ku przodowi częścią ciała jest przednia
ściana klatki piersiowej.
A. Klatka piersiowa szewska
1 punkt - spłaszczona,
2 punkty - płaska ze śladami krzywizny,
3 punkty - szewsko - lejkowata.

ROGRAM

BADAŃ

PRZESIEWOWYCH

WAD

POSTAWY

B. Klatka piersiowa kurza
1 punkt - niewielkie zmiany kształtu o charakterze kurzym,
2 punkty - kurza ze śladami krzywicy,
3 punkty - kurza z dużymi zniekształceniami w postaci różańca pokrzywicznego i bruzdy Hamsona.
Ustawienie brzucha.
0 punktów - brzuch płaski,
1 punkt - brzuch uwypuklony, nie wysunięty poza linię klatki piersiowej,
2 punkty - brzuch uwypuklony wysunięty poza linię klatki piersiowej, 5 punkty - brzuch obwisły.
Ukształtowanie Idfozy piersiowej.
0 punktów - łagodnie zarysowany kształt kifozy piersiowej.
A. Kifoza piersiowa zwiększona.
1 punkt - kifoza piersiowa powiększona,
2 punkty - kifoza piersiowa silnie powiększona,
3 punkty - utrwalona hiperkifoza. B. Kifoza piersiowa zmniejszona.
1 punkt - kifoza piersiowa spłaszczona,
2 punkty - kręgosłup prosty, plecy płaskie.
Ukształtowanie lordozy lędźwiowej.
0 punktów - łagodnie zarysowany kształt lordozy lędźwiowej,
1 punkt - lordoza lędźwiowa nieznacznie pogłębiona,
2 punkty - lordoza lędźwiowa silnie pogłębiona,
3 punkty - utrwalona hiperlordoza.
Boczne skrzywienie kręgosłupa.
0 punktów - kręgosłup prosty,
1 punkt - skolioza niewielkiego stopnia,
2 lub 3 punkty - skolioza znacznego stopnia z rotacją,
3 lub 5 punkty - skrzywienie dużego stopnia z garbem żebrowym.
Ustawienie kolan.
O punktów - kończyny proste, kolana i pięty przylegają do siebie,
A- Kolana szpotawe.
1 punkt - kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad l cm),
2 punkty - silnie szpotawe kolana nie przylegają do siebie (odstęp ponad 3 cm).. B- Kolana koślawe.
l punkt - przyśrodkowe kostki oddalone od siebie ponad l cm,
2 punkty - kolana silnie koślawe, odstęp między przyśrodkowymi kostkami wynosi ponad 3 cm.
Wysklepienie stopy.
0 punktów - stopa dobrze wysklepiona,
1 punkt - stopa spłaszczona,
2 punkty - stopa płaska,
3 punkty - stopa płasko-koślawa.

Jako ogólny wynik oceny postawy, można podać sumę punktów uzyskanych dla poszczególnych elementów.

Maksymalna liczba punktów może wynosić 16. Gdy suma punktów wynosi 0-3 postawę określamy jako bardzo
dobrą, gdy 4-6 jako przeciętną, 7-10 jako złą, a 11-16 jako bardzo złą.

Metoda punktowania pozwala na analityczny opis elementów składowych postawy; wymienia się

występujące wady, ich lokalizację, charakter i wielkość. Ta metoda pozwala również zadowalająco pokonać
trudności wynikające z indywidualnego zróżnicowania postawy ciała, a są one szczególnie uciążliwe przy
konieczności kwalifikowania badanego jakiegoś typu postawy, jak ma to miejsce, np. w metodach sylwetkowych.

Document Outline

Opracował: mgr Jacek Kulik
I WSTĘP
II. POJĘCIE PRAWIDŁOWEJ POSTAWY CIAŁA
- 1. Charakterystyka prawidłowej postawy ciała w świetle literatury.
- 2. Rozwój postawy ciała w ontogenezie.
III. CHARAKTERYSTYKA WAD POSTAWY CIAŁA
- 1. Przyczyny powstawania wad postawy ciała
- 2. Charakterystyka wad postawy
IV. METODY BADANIA POSTAWY -KLASYFIKACJA POSTAW
V. TOK POSTĘPOWANIA BADAWCZEGO
- 1. Metody badania, oceny postawy.

Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
wady postawy ciala
Aparat ruchowy człowieka i wady postawy ciała
WADY POSTAWY CIAŁA, PEDAGOGIKA, Pedagogika
kinezyterapia wady postawy ciała
wady postaw ciala, CHARAKTERYSTYKA WAD POSTAWY ,
wady postawy ciała w płaszczyznie strzałkowej
wady postawy ciała, gimnastyka korekcyjna
Wady postawy ciala
Gimnastyka korekcyjna - wady postawy ciała, fizjoterapia WSEiT poznań, I semestr, gimnastyka korekcy
Wady postawy ciała
Wady postawy ciała, Ortopedia
wady postawy ciala
Najczęściej występujące wady postawy ciała u dzieci w wieku gimnazjalnym
Wady postawy ciała
Wady postawy ciala
Postawy ciała oraz wady postawy

więcej podobnych podstron

[040524] Jacek Kulik WADY POSTAWY CIALA

Document Outline