10

www.gazetapodatkowa.pl

Gazeta Podatkowa nr 6 • 21.01.2008 r.

RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO

Porównawczy rachunek zysków i strat obowiązkowo sporządzają jednostki, które ewi-

dencjonują koszty działalności operacyjnej wyłącznie w układzie rodzajowym (na kontach

zespołu 4). Jednostki, które prowadzą ewidencję kosztów na kontach zespołu 4 i równo-

cześnie w układzie funkcjonalnym (tj. na kontach zespołu 5), mogą sporządzać rachunek

zysków i strat według wariantu porównawczego lub według wariantu kalkulacyjnego.

W tym przypadku wyboru dokonuje kierownik jednostki i stosowny zapis w tej sprawie

zamieszcza w dokumentacji opisującej przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, o której

mowa w art. 10 ust. 1 ustawy o rachunkowości (Dz. U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 ze zm.).

W rachunku zysków i strat sporządzanym według wariantu porównawczego wynik na

sprzedaży (wiersz C) ustala się przeciwstawiając przychodom netto ze sprzedaży i zrów-

nanym z nimi (wiersz A) koszty działalności operacyjnej (wiersz B).

Na koszty działalności operacyjnej wykazywane w porównawczym rachunku zysków

i strat składają się wszystkie koszty proste ujęte na kontach zespołu 4 (koszty według ro-

dzajów) oraz wartość sprzedanych towarów i materiałów w wielkości wynikającej z kont:

73-1 „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” oraz 74-1 „Wartość

sprzedanych materiałów”.

Koszty rodzajowe należy wykazać w porównawczym rachunku zysków i strat w kolej-

ności wskazanej we wzorze określonym w załączniku nr 1 do ustawy o rachunkowości,

wyszczególniając:

– amortyzację (w wierszu B.I),

– zużycie materiałów i energii (w wierszu B.II),

– usługi obce (w wierszu B.III),

– podatki i opłaty, w tym podatek akcyzowy (w wierszu B.IV),

– wynagrodzenia (w wierszu B.V),

– ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia (w wierszu B.VI),

– pozostałe koszty rodzajowe (w wierszu B.VII).

Jednostki obowiązane są zarachować do każdego roku obrotowego wszystkie koszty

zgodnie z zasadą memoriału określoną w art. 6 ust. 1 ustawy o rachunkowości. Zgodnie

z tym przepisem należy w księgach rachunkowych ujmować wszystkie osiągnięte, przypa-

dające na rzecz jednostki przychody i obciążające ją koszty związane z tymi przychodami

dotyczące danego roku obrotowego, niezależnie od terminu zapłaty.

Podstawą sporządzenia rachunku zysków i strat jest m.in. zestawienie obrotów i sald

księgi głównej za rok obrotowy, które należy sporządzić nie później niż do 85. dnia po

dniu bilansowym.

Amortyzacja

W wierszu B.I „Amortyzacja” należy wykazać kwotę odpisów amortyzacyjnych za dany

roku obrotowy od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzysty-

wanych w działalności operacyjnej. Koszty amortyzacji wykazywane w rachunku zysków

i strat powinny wynikać z zapisów na koncie 40 „Koszty według rodzajów” (w analityce:

Amortyzacja). Na dzień bilansowy koszty te przenosi się na wynik finansowy, zapisem:

– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Amortyzacja).

Zużycie materiałów i energii

W wierszu B.II „Zużycie materiałów i energii”, wykazuje się w szczególności:

– wartość materiałów i surowców zużytych do wytwarzanych przez jednostkę produk-

tów (wyrobów, robót i usług),

– wartość materiałów zużytych na potrzeby administracyjne,

– niskocenne składniki majątku niezaliczone do środków trwałych,

– niedobory materiałów mieszczące się w granicach dopuszczalnych ubytków natural-

nych zatwierdzonych przez kierownika jednostki,

– zużycie energii elektrycznej, cieplnej, gazu, wody.

Jednostki, które w ramach przyjętych uproszczeń nie prowadzą ewidencji materiałów

i wartość zakupionych materiałów odnoszą bezpośrednio w koszty działalności operacyj-

nej, obowiązane są na koniec każdego okresu sprawozdawczego (w tym także na dzień

bilansowy) dokonać korekty kosztów o wartość niezużytych materiałów. Wartość zapasu

materiałów, ustalonego na podstawie inwentaryzacji przeprowadzonej w drodze spisu

z natury, ujmuje się w księgach rachunkowych zapisem:

– Wn konto 31

„Materiały”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Zużycie materiałów i energii).

Koszty zużytych materiałów i energii na dzień bilansowy przenosi się na wynik finan-

sowy zapisem:

– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Zużycie materiałów i energii).

Usługi obce

W wierszu B.III „Usługi obce” – wykazuje się koszty usług wykonanych w trakcie roku

obrotowego na rzecz jednostki. Są to w szczególności:

– koszty usług telekomunikacyjnych, pocztowych, bankowych i ochrony mienia,

– koszty najmu i dzierżawy (w tym leasingu operacyjnego),

– koszty badania bilansu, usług doradczych.

Przeksięgowanie kosztów usług obcych na dzień bilansowy na wynik finansowy może

przebiegać zapisem:

– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Usługi obce).

Podatki i opłaty

W wierszu B.IV „Podatki i opłaty” wykazuje się podatki obciążające koszty działalności

operacyjnej, w tym w szczególności:

– podatek od nieruchomości, podatek od środków transportowych,

– wpłaty na rzecz PFRON,

– niesankcyjne opłaty z tytułu ochrony środowiska,

– opłaty roczne za wieczyste użytkowanie gruntów,

– opłaty notarialne i skarbowe.

Należy pamiętać, że opłaty notarialne i skarbowe związane z nabyciem aktywów

trwałych zwiększają cenę ich nabycia i w związku z tym nie ujmuje się ich na kontach

zespołu 4.

Również koszów postępowania spornego (sądowego) nie ujmuje się na kontach zespołu 4,

lecz zalicza do pozostałych kosztów operacyjnych (ujmuje się je na koncie 76-1).

Koszty dotyczące podatków i opłat przenosi się na dzień bilansowy na wynik finan-

sowy zapisem:

– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Podatki i opłaty).

Wynagrodzenia

W wierszu B.V „Wynagrodzenia” wykazuje się koszty wynagrodzeń w kwocie brutto,

tj. bez uwzględniania potrąceń z różnych tytułów, czyli:

– wynagrodzenia pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (w pie-

niądzu i w naturze),

– wynagrodzenia pracowników i innych osób zatrudnionych na podstawie umów zle-

cenia, o dzieło oraz innych umów.

Nie zalicza się do kosztów wynagrodzeń i nie ujmuje na kontach zespołu 4 m.in. zasił-

ków wypłaconych ze środków Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Zasiłki te w momencie

naliczenia ujmuje się zapisem:

– Wn konto 22

„Rozrachunki publicznoprawne” (w analityce: Rozrachunki z ZUS),

– Ma konto 23

„Rozrachunki z pracownikami”.

Koszty wynagrodzeń przeksięgowuje się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Wynagrodzenia).

Należy pamiętać iż należne wynagrodzenia za grudzień 2007 r., które zostały wypłacone

pracownikom (postawione do ich dyspozycji) w styczniu 2008 r. należy zgodnie z zasadą

memoriału ująć w księgach 2007 r., mimo że dla celów podatku dochodowego nie będą

one stanowiły kosztów uzyskania przychodów. Wskazane jest ująć te koszty w ewidencji

analitycznej na odrębnym koncie (z zaznaczeniem, że są to koszty „NKUP”).

Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia

W wierszu B.VI „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia” wykazuje się w szcze-

gólności:

– składki na ubezpieczenia społeczne w części obciążającej pracodawcę,

– składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,

– odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych,

– posiłki profilaktyczne i regeneracyjno-wzmacniające wydawane pracownikom za-

trudnionym w warunkach uciążliwych,

– wydatki związane z bhp i ochroną zdrowia pracowników (np. odzież robocza

i ochronna, obuwie robocze),

– bony towarowe sfinansowane ze środków obrotowych zakładu pracy.

Koszty te przeksięgowuje się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Ubezpieczenia społeczne

i inne świadczenia na rzecz pracowników).

Zarachowane do kosztów 2007 r. składki na ubezpieczenia społeczne, Fundusz Pracy

oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych obciążające pracodawcę, które

nie zostały przekazane na rachunek bankowy ZUS nie będą stanowiły kosztów uzyskania

przychodów. Dla celów podatku dochodowego należy więc je wyłączyć z kosztów.

Pozostałe koszty rodzajowe

W wierszu B.VII wykazuje się inne koszty proste dotyczące działalności operacyjnej

niekwalifikujące się do kosztów podlegających wykazaniu w poprzednich wierszach,

tj. w szczególności:

– koszty reprezentacji i reklamy,

– koszty podróży służbowych,

– koszty ubezpieczeń majątkowych,

– ekwiwalenty za używanie przez pracowników własnej odzieży roboczej i narzędzi,

– odprawy z tytułu wypadków przy pracy.

Koszty te przeksięgowuje się na dzień bilansowy na wynik finansowy, zapisem:
– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 40

„Koszty według rodzajów” (w analityce: Pozostałe koszty rodzajowe).

Wartość sprzedanych towarów i materiałów

W rachunku zysków i strat w wierszu B.VIII „Wartość sprzedanych towarów i materia-

łów” wykazuje się:

– wartość towarów sprzedanych w hurtowniach, placówkach handlu detalicznego, za-

kładach gastronomicznych (w wielkości ujętej na koncie 73-1 „Wartość sprzedanych

towarów w cenach zakupu (nabycia)”),

– wartość sprzedanych materiałów i opakowań w wielkości ujętej na koncie 74-1

„Wartość sprzedanych materiałów”.

Jednostki, które w ramach przyjętych uproszczeń nie prowadzą ewidencji magazynowej

towarów i w momencie zakupu towarów odpisują ich wartość bezpośrednio w koszty, obo-

wiązane są na koniec każdego okresu sprawozdawczego (w tym także na dzień bilansowy)

dokonać korekty kosztów o wartość niesprzedanych towarów. Wartość zapasu towarów,

ustaloną na dzień bilansowy na podstawie spisu z natury przeprowadzonego na ten dzień,

ujmuje się w księgach zapisem:

– Wn konto 33

„Towary”,

– Ma konto 73-1

„Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)”.

Na dzień bilansowy saldo konta 73-1 i 74-1 przenosi się na wynik finansowy zapisem:
– Wn konto 86

„Wynik finansowy”,

– Ma konto 73-1

„Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)”, konto

74-1

„Wartość sprzedanych materiałów”.

Ewa Gruchot

Porównawczy rachunek zysków i strat –

koszty działalności operacyjnej

REKLAMA .......................................................................................................................................................