ZESPÓŁ OPONOWY

EPIDEMIOLOGIA:

ETIOLOGIA:

•

podrażnienie opony twardej przez :

-

procesy zapalne opon

-

wynaczynioną do przestrzeni podpajęczynówkowej
krew

-

choroby nowotworowe opon i mózgu

-

rozległe ogniska zawałowe mózgu stykające się
z przestrzeniami płynowymi

PATOGENEZA:

•

unerwienie opony twardej :

-

vide ból głowy

•

ukrwienie opony twardej :

-

a meningea media (od. a. maxillaris)

-

a. meningea anterior (od. a. ophtalmica)

-

a. meningea posterior (od a. pharyngea ascendens)

-

rr. meningei (od. a. occipitalis, a. vertebralis, a.
lacrimalis)

OBRAZ KLINICZNY:

OBJAWY PODMIOTOWE :

•

silny ból głowy

•

nudności i wymioty

•

światłowstręt (photophobia)

•

nadwrażliwość na bodźce słuchowe

•

przeczulica całego ciała (nadwrażliwość na bodźce

dotykowe)

•

zespołowi oponowemu towarzyszą zwykle objawy

ogólne w postaci zab. przytomności, lub
świadomości (świadczą o zajęciu CUN)

•

rzadziej zaburzona dysfunkcja motoryczno –

koordynacyjna i zaburzenia mowy
o typie afazji

OBJAWY PRZEDMIOTOWE (OBJAWY
OPONOWE) :

•

sztywność karku :

-

badamy przyginając głowę biernie ku klatce
piersiowej

-

w warunkach prawidłowych można swobodnie
dotknąć głową do mostka

-

w przypadku sztywności karku broda nie dochodzi
do mostka

→

próby przygięcia napotykają opór i
zwykle wywołują ból

→

podajemy na ile palców broda nie
dochodzi do kl. piersiowej

-

w skrajnych przypadkach występuje odgięcie głowy
ku tyłowi z przykurczem

długich mięśni kręgosłupa i wygięciem tułowia ku
przodowi (opisthotonus)

1

-

badania sztywności karku nie wykonuje się:

→

w przypadku niestabilności kręgów
szyjnych np. po urazie,

lub w przebiegu RZS

→

w przypadku zagrożenia wgłobieniem
(można przyspieszyć)

•

objaw Kerninga :

-

pacjent leży płasko na leżance

-

kończynę wyprostowaną w stawie kolanowym
unosimy zginając w

stawie biodrowym

-

występuje opór, ból i odruchowe zgięcie w stawie
kolanowym

-

objaw Kerninga jest obustronny (w przeciwieństwie
do Lasequa, który

jest jednostronny)

-

uszkodzenie drogi korowo – rdzeniowej znosi objaw
Kerninga

•

objaw Brudzińskiego górny :

-

podczas zginania głowy ku przodowi następuje
zginanie kończyn dolnych

(w stawach biodrowych i kolanowych)

•

objaw Brudzińskiego dolny :

-

analogiczne zgięcie kończyn przy ucisku na spojenie
łonowe

•

objaw Flatau :

-

rozszerzenie źrenic przy zgięciu głowy do przodu

ROZPOZNANIE:

badanie płynu mózgowo rdzeniowego

RÓŻNICOWANIE:

•

sztywność karku może wystąpić w:

-

znacznego stopnia zwyrodnieniu kręgosłupa
szyjnego

-

parkinsonizmie

-

wgłobieniu migdałków móżdżku do for. magnum

-

zapaleniu węzłów chłonnych szyi i karku

-

ciężkim zapaleniu gardła

-

w w.wym. przypadkach sztywności karku nie
towarzyszą objawy Kerninga i Brudzińskiego

LECZENIE:

•

przyczynowe

2