Co mówi nasze ciało?

Chyba nikt z nas nie zdaje sobie sprawy, jak wiele sygnałów wysyła
poprzez swoje dłonie. Dzięki odpowiedniemu ich ustawieniu możemy
zmienić całkowicie nastawienie innych ludzi do siebie, możemy zataić
nasze kłamstwa...

Otwartość i uczuciowość

Przez wieki otwarte dłonie były kojarzone z prawdą, uczciwością,
wiernością i posłuszeństwem. Wiele przysiąg składa się z ręką na sercu,
dłoń jest uniesiona, kiedy ktoś składa zeznania w sądzie. W codziennych rozmowach ludzi używają dwóch
podstawowych pozycji dłoni. W pierwszej dłoń jest otwarta i odwrócona do góry. Jest to pozycja
charakterystyczna dla żebraków proszących o pieniądze lub jedzenie. Druga dłoń zwrócona jest ju dołowi, jak
gdyby coś zatrzymywała lub powstrzymywała.

Kiedy ktoś zaczyna mówić prawdę, pokazuje drugiej osobie całe dłonie lub ich część. Podobnie jak większość
języka ciała, jest to gest całkowicie nieświadomy, dający wskazówkę, że ta druga osoba mówi prawdę.
świadome zastosowanie dłoni w celu oszustwa

Jeżeli powiesz wierutne kłamstwo i zachowasz otwarte dłonie, możesz mimo wszystko wydać się swoim
słuchaczom nieszczery, ponieważ nie zobaczą oni gestów, jakie powinny być widoczne przy okazywaniu
uczciwości, mało tego, pojawi się wiele gestów negatywnych towarzyszących kłamstwu, które w związku z tym
będą w niezgodzie z otwartymi dłońmi. Niektórzy rozwinęli w sobie specjalną sztukę dopełniania swoich
werbalnych kłamstw sygnałami niewerbalnymi. Im skuteczniej potrafi naciągacz użyć niewerbalnych gestów
uczciwości podczas mówienia nieprawdy, tym lepszy jest w swoim 'zawodzie'.

Jednakże przez ćwiczenie gestów otwartych dłoni podczas porozumiewania się z innymi możliwe jest, że
będziemy wydawali się bardziej wiarygodni i odwrotnie, kiedy używanie gestów otwartych rąk staje się naszym
zwyczajem, skłonność do mówienia nieprawdy maleje.

Władza dłoni

Istnieją trzy podstawowe gesty dłoni wyrażające rozkaz: - dłoń otwarta ku górze - używana jest jako gest
wyrażający uległość i nie ma w sobie nic zastraszającego: jest to gest podobny do błagalnego aktu ulicznego
żebraka. Osoba proszona o przeniesienie pudełka nie odczuje żadnego nacisku w tej prośbie i w normalnej
sytuacji - przełożony/podwładny - nie poczuje się przezeń zagrożona.

- dłoń otwarta zwrócona ku dołowi - w grę zaczyna wchodzić autorytet. Osoba do której skierowałeś prośbę,
odczuwa, że został wydany rozkaz i może nastawić się w stosunku do ciebie antagonistycznie, zależnie od
waszych wzajemnych stosunków.

- zamknięta dłoń z palcem wskazującym coś - wskazywanie za pomocą palca jest jednym z najbardziej
irytujących gestów, jakich można użyć mówiąc, szczególnie jeżeli 'uderzenia' zgadzają się z rytmem
wypowiadanych słów. Jeżeli masz w zwyczaju wskazywanie palcem, spróbuj poćwiczyć gesty dłoni otwartej
ku górze lub ku dołowi i wtedy zauważysz, że wytwarzasz wokół siebie swobodniejszą atmosferę i wywierasz
znacznie pozytywniejsze wrażenie na innych ludziach.

Uścisk dłoni
Uściski dłoni wyrażające dominację lub uległość

Kto pierwszy wyciąga dłoń? - W pewnych wypadkach niezręcznie jest zainicjować uścisk, mimo iż uściśnięcie
dłoni człowiekowi, którego spotykasz po raz pierwszy, jest powszechnie przyjętym zwyczajem. Biorąc pod
uwagę, że uścisk dłoni oznacza, iż jesteśmy mile widziani, ważne jest, aby zadać sobie parę pytań przed
zainicjowaniem go: Czy jestem mile widziany? Czy ta osoba jest zadowolona z mojego widoku? Praktykanci w
dziedzinie handlu pouczani są, że jeżeli inicjują uścisk dłoni z kupującym, którego odwiedzają nie
zapowiedziani i nie zaproszeni, wywołuje to z reguły negatywny efekt, jako że kupujący może nie mieć ochoty

ich powitać i zmuszany jest do zrobienia czegoś, czego może nie chcieć zrobić. Poza tym ludzie, którzy cierpią
na artretyzm lub uprawoają profesje, gdzie dłonie odgrywają dużą rolę, mogą bronić się przed uściskiem dłoni.
W takich wypadkach praktykantom w dziedzinie handlu mówi się, że należy poczekać, aż druga osoba
zainicjuje uścisk dłoni, natomiast jeżeli to nie nastąpi, skłonić głowę na znak powitania.

Sposoby uścisku dłoni Naprężona dłoń skierowana ku dołowi to najbardziej agresywny sposób uścisku dłoni,
jako że daje witanemu niewielką szansę wprowadzenia relacji równości. Charakteryzuje on agresywnych,
dominujących mężczyzn, którzy zawsze inicjują gest powitania. Sztywna ręka skierowana ku dołowi zmusza
odbierającego do przyjęcia pozycji uległości, ponieważ musi on rozpocząć uścisk z dłonią skierowaną ku górze.

Wymyślono wiele sposobów na złagodzenie uścisku 'sztywnej dłoni' np. złapanie ręki drugiej osoby od góry i
uściśnięcie jej. W tym przypadku to ty stajesz się osobą dominującą, jako że nie tylko przejmujesz kontrolę nad
ręką drugiego człowieka, ale także twoja dłoń jest w nadrzędnej pozycji - na wierzchu jego dłoni, na dodatek
skierowanej ku dołowi. Ponieważ manewr ten może wprawić agresora w zakłopotanie, proponujemy, aby
stosować go uważnie i dyskretnie.

Uścisk 'rękawiczki' jest czasem nazywany uściskiem polityka. Inicjator próbuje sprawić na odbiorcy wrażenie,
że jest godny zaufania i uczciwy, ale kiedy techniki tej używa się w stosunku do osoby, którą właśnie
spotkaliśmy, ma ona odwrotny skutek. Odbiorca staje się bowiem podejrzliwy i uważany w stosunku do intencji
inicjatora. Uścisk 'rękawiczki' powinien być wykonywany wobec ludzi, których osoba inicjująca powitanie
dobrze zna.

Jest wiele gestów powitania, które są tak niezachęcające jak uścisk 'śniętej ryby', szczególnie kiedy ręka jest
zimna i wilgotna. Uścisk 'śniętej ryby' - miękkiej i wilgotnej dłoni - powoduje, że jest on powszechnie nie
lubiany. Większość przypisuje go osobom o słabym charakterze, przede wszystkim ze względu na to, że taka
dłoń może być łatwo odwrócona ku dołowi. Zadziwiające jest, jak wiele osób, które podają dłoń jak 'śnięta
ryba', jest nieświadomych tego, co robią, więc mądrze byłoby zapytać swoich przyjaciół o komentarz na temat
twego uścisku dłoni, zanim zdecydujesz, którego będziesz używał w przyszłości.

Uścisk strzelających kostek jest charakterystyczną oznaką typu agresywnego, 'twardego faceta'. Niestety nie ma
żadnych skutecznych metod na zneutralizowanie go, oprócz słownej obrazy lub czynu fizycznego, takiego jak
uderzenie pięścią w nos!

Podobnie do uścisku naprężonej dłoni, 'sztywna ręka' jest specyficzna dla ludzi agresywnych, a głównym celem
takiego uścisku jest trzymanie się na dystans poza sferą intymną inicjatora. Jest on także stosowany przez ludzi
wychowanych na wsi, którzy posiadają większe strefy intymne, po to, aby strzec swych własnych terytoriów.
Jednakże przy powitaniu z człowiekiem ze wsi istnieje tendencja do pochylania się do przodu lub nawet
balansowania na jednej nodze, kiedy to podajemy mu 'sztywną rękę'.

Uchwycenie końca palców jest jak gest podania 'sztywnej ręki', który nie trafił w cel. Wykonujący go łapie
drugą osobę za palce przez pomyłkę, mimo iż wydaje się mieć zaangażowany, a nawet entuzjastyczny stosunek
do odbiorcy, lecz w zasadzie brakuje mu pewności siebie. Podobnie jak w przypadku 'sztywnej ręki', głównym
celem zastosowania 'chwytu końca palców' jest utrzymanie odbiorcy w niekrępującej odległości.

Intencją uścisku rąk jest okazanie szczerości, zaufania lub uczucia do drugiej osoby. Powinniśmy zauważyć
tutaj dwa ważne elementy. Po pierwsze, lewa ręka używana jest do podkreślania uczucia, które witający pragnie
okazać, a wielkość tego uczucia, które witający pragnie okazać, a wielkość tego uczucia jest wyrażana
położeniem dłoni na ręce witanego. Po drugie, lewa ręka inicjatora wkracza w intymną strefę odbiorcy.
Generalnie rzecz biorąc, uścisk nadgarstka i uchwyt łokcia są akceptowane tylko między bliskimi przyjaciółmi
lub krewnymi i w tych warunkach lewa ręka inicjatora penetruje strefę intymną odbiorcy. Uścisk barku i
ramienia powodują wtargnięcie w sferę ściśle intymną odbiorcy i mogą pociągnąć za sobą zetknięcie się ciał.
Powinny one być używane tylko pomiędzy ludźmi, których w momencie uścisku łączą silne więzy
emocjonalne. W przypadku kiedy uczucie nie jest wzajemne lub gdy inicjator nie posiada dostatecznego
powodu do uściśnięcia dwoma rękami, odbiorca stanie się podejrzliwy i nie uwierzy intencjom inicjatora.
Często spotyka się polityków, którzy pozdrawiają swoich wyborców uściskiem dwóch rąk (uścisk rękawiczki)
oraz sprzedawców witających tak swoich nowych klientów. Nie zdają oni sobie sprawy, że może się to okazać
zgubne i wywołać negatywne nastawienie odbiorcy.

Gesty ręki

- zacieranie rąk

Zacieranie rąk jest sposobem niewerbalnego przekazywania swoich pozytywnych oczekiwań. Prędkość z jaką
dana osoba zaciera ręce, sygnalizuje, kogo ma na myśli spodziewając się pozytywnych rezultatów. Uczy się
handlowców, że jeżeli używają gestu zacierania rąk podczas opisywania produktów lub usług przyszłym
klientom, muszą to robić szybko, aby nie nastawić klienta negatywnie. Lecz z drugiej strony osoba stojąca na
przystanku autobusowym w mroźną zimową pogodę zaciera szybko ręce, może to robić niekoniecznie dlatego,
że spodziewa się autobusu. Robi to, bo jest jej zimno.

- pocieranie kciukiem o palce

Pocieranie kciukiem o opuszki palców lub o palec wskazujący z reguły oznacza, że dana osoba spodziewa się
pieniędzy. Gest ten jest często używany przez handlowców, którzy pocierają kciuk o opuszki palców i mówią
do klientów: 'Mogę panu opuścić czterdzieści procent', lub przez kogoś, kto chce pożyczyć pieniędzy i mówi do
przyjaciela: 'Pożycz mi dwie stówki'. Jest to gest, którego profesjonaliści powinni unikać podczas pertraktacji z
kientami.

- splecione dłonie

Na pierwszy rzut oka wydaje się on być gestem wyrażającym pewność siebie, jako że ludzi wykonują go często
się uśmiechają i wydają się być szczęśliwi. Prowadzone badania nad splecionymi dłońmi doprowadziły do
wniosku, że jest to gest frustracji sygnalizujący, iż dana osoba próbuje zapanować nad swoją negatywną
postawą.

Gest ten pojawia w trzech podstawowych wariantach:

- dłonie splecione na wysokości twarzy,

- ręce spoczywające na biurku,

- na wysokości łona, kiedy dana osoba siedzi,

- na wysokości krocza, kiedy stoi,

Wydaje się także, że istnieje korelacja pomiędzy wysokością, na jakiej ręce są trzymane, a nasileniem
negatywnego nastroju: trudniej będzie nawiązać kontakt z osobą, która trzyma ręce splecione wysoko niż z taką
która przyjęła pozycję z dłońmi splecionymi niżej. Podobnie jak w przypadku wszystkich negatywnych gestów,
należy postarać się, aby ta osoba rozwarła palce, odsłoniła dłonie oraz przód swego ciała. W przeciwnym razie
wrogie nastawienie pozostanie. ręce ułożone w 'wieżyczkę'

W zasadzie ludzie, którzy są pewni siebie, wywyższają się nad innych, lub ci, którzy cechują się ograniczoną
gestykulacją, często używają tego gestu, przez co sygnalizują pewność siebie.

Gest ten posiada dwie wersje:

- 'podniesiona wieżyczka' - stosowana zwykle kiedy osoba używająca go wyraża swoją opinię lub przedstawia
pomysły i to ona mówi. Kiedy pozycji 'podniesionej wieżyczki' towarzyszy odchylenie głowy do tyłu, osoba
taka przyjmuje postawę zadowolenia z siebie lub arogancji.

- 'obniżona wieżyczka' - jest zwykle używana przez osobę raczej słuchającą niż mówiącą,

Mimo iż gest 'wieżyczki' jest sygnałem pozytywnym, może być używany zarówno w pozytywnych, jak i
negatywnych sytuacjach, a więc tym samym może być błędnie interpretowany.

- chwytanie dłoni, ramion i nadgarstków

Jest to gest wyższości i pewności siebie. Pozwala on także na odsłonięcie, w sposób nieświadomy i zdradzający
brak lęku, niezabezpieczonego przed ciosami żołądka, serca i okolic gardła. Badania wskazują, że jeżeli
przyjmujemy taką pozycję w sytuacjach bardzo stresujących, np. podczas udzielania wywiadu lub po prostu
czekając przed gabinetem dentystycznym, poczujemy się całkowicie zrelaksowani, pewni siebie, a nawet
autorytatywni. Gest 'dłoń w dłoń' nie powinien być mylony z gestem ręki chwytającej nadgarstek, który jest
oznaką frustracji i próbą zapanowania nad sobą. W tym przypadku jedna ręka chwyta nadgarstek drugiej, jakby
chciała powstrzymać ją przed uderzeniem kogoś.

- gesty z użyciem kciuków

W chiromancji kciuki oznaczają siłę charakteru i 'ego'. Niewerbalne użycie kciuków pozostaje w zgodzie z tą
opinią. Są one używane w celu okazania dominacji, wyższości lub nawet agresji. Gesty kciuka są gestami
drugoplanowymi tworzącymi część zespołu gestów. Odsłanianie kciuka jest sygnałem pozytywnym, używanym
często w typowej pozie flegmatycznego menedżera w obecności swoich podwładnych.

Gest z użyciem kciuków, oznaczający czyjąś wyższość, staje się bardziej zrozumiały, gdy osoba przekazuje
słowami sprzeczne wiadomości.

Kciuki zwykle wystają z kieszeni, czasem tylnych, aby ukryć postawę dominującą danej osoby. Dominujące i
agresywne kobiety także używają tego gestu. W dodatku osoby wystawiające kciuki często kołyszą się na
stopach, aby wydać się wyższe.

Zgięte ramiona z kciukami skierowanymi ku górze to inny popularny gest. Wyraża on podwójny sygnał:
posiadanie obronnej, negatywnej postawy (zgięte ramiona) plus stosunek wyższości (wyrażony przez kciuki).
Temu podwójnemu gestowi zwykle towarzyszy kołysanie się na stopach.

Gesty ręki dotykającej twarzy

- zakrywanie ust

Dłoń zakrywa usta a kciuk opiera się o policzek, gdy podświadomość rozkazuje stłumić kłamliwe słowa, które
dopiero co wypowiedzieliśmy. Czasami ten gest jest ograniczony do przykrycia ust kilkoma palcami lub
zaciśniętą pięścią, jednak znaczenie pozostaje to samo.

Jezeli osoba mówiąca używa tego gestu, to świadczy on, że mówi nieprawdę. Jeżeli zaś osoba, z którą
rozmawiasz, zasłania swoje usta w chwili, gdy mówisz, to oznacza, że wydaje jej się, że ty kłamiesz!

- dotykanie nosa

Dotykanie nosa jest w rezultacie wyszukaną, zamaskowaną formą gestu zasłonięcia ust. Może ono składać się z
kilku delikatnych potarć pod nosem, lecz może być też jednym szybkim, prawie niedostrzegalnym dotknięciem.

- pocieranie oka

Pocieranie oka jest próbą ukrycia widocznego oszustwa lub uniknięcia patrzenia w twarz drugiej osobie, którą
się okłamuje. Mężczyźni zwykle energicznie pocierają oczy; jeżeli kłamstwo jest duże, zwykle wpatrują się w
podłogę. Kobiety wykonują małe, delikatne ruchy pocierania tuż pod okiem albo dlatego, że nauczono je w
dzieciństwie unikać wykonywania energicznych ruchów, lub by zapobiec rozmazywaniu się makijażu.
Kłamanie przez zęby jest znanym wyrażeniem, które odnosi się do zespołu gestów: zaciśniętych zębów i
fałszywego uśmiechu, połączonego z gestem pocierania oka i przewrotnym spojrzeniem.

- pocieranie ucha

Jest to w efekcie próba 'niesłyszenia' złych wiadomości - słuchacz kładąc rękę za uchem lub je pocierając, jakby
usiłuje zagłuszyć słowo. Inne odmiany tego gestu to: pocieranie ucha z tyły, wiercenie końcówką palca w uchu,
ciągnięcie za płatek ucha lub zginanie całego ucha w taki sposób aby przykryć jego otwór.

- drapanie szyi

Gest ten jest oznaką wątpienia albo niepewności i jest charakterystyczny dla osób, które mówią: 'nie jestem
pewien czy się zgadzam' Jest szczególnie wyraźny, kiedy język mówiony zaprzecza temu gestowi.

- pociąganie kołnierzyka

Kłamstwo powoduje podrażnienie delikatnej tkanki skóry twarzy i szyi natomiast tarcie lub drapanie jest
konieczne do uśmierzenia tego uczucia. Stosuje się ten gest m.in. gdy człowiek gniewa się lub jest sfrustrowany
i musi odciągnąć od szyi, próbując dopuścić świeże powietrze do niej.

- palce na ustach

Podczas gdy większość gestów, w których ręka dotyka twarzy, oznacza kłamstwo lub oszustwo, palce w ustach
są zewnętrzną manifestacją wewnętrznej potrzeby upewnienia się. Kiedy pojawia się ten gest, stosowne będzie
podanie danej osobie gwarancji i zapewnień.

- nuda

Bębnienie palcami o stół i nieprzerwane lekkie uderzanie stopami o podłogę są często interpretowane przez
profesjonalnych mówców jako objawy nudy, ale w rzeczywistości sygnalizują one niecierpliwość. Szybkość
uderzania palcami lub stopami jest sygnałem zniecierpliwienia osoby - im szybsze uderzanie tym większe
zniecierpliwienie.

- ocena

Ocena jest sygnalizowana przez zaciśniętą pięść spoczywającą na policzku, często ze wskazującym palcem
uniesionym do góry. Jeżeli zdarzy się, że osoba zacznie tracić zainteresowanie, ale ze względu na dobre
obyczaje chce wyglądać na zainteresowaną, pozycja zmieni się nieznacznie, tak że wnętrze dłoni podpiera
głowę. Kiedy palec wskazujący jest skierowany do pionowo do góry, a kciuk podpiera podbródek, słuchacz ma
krytyczny stosunek do mówcy lub tematu.

- głaskanie brody

Ten gest sygnalizuje podejmowanie decyzji. Jeżeli np. po geście głaskania podbródka nastąpi skrzyżowanie rąk
i nóg oraz odchylenie się do tyłu w krześle można przyjąć, że została podjęta decyzja przeciwna do naszych
planów.