WCHŁANIANIE

BIAŁEK

I TŁUSZCZY

JELITO
CIENKIE:

-błona śluzowa posiada
skośnie przebiegające fałdy i
posiada kosmki

-błona przykryta jest
nabłonkiem walcowatym z
rąbkiem szczoteczkowatym,
komórki tego nabłonka to

enterocyty

-mikrokosmki zwiększają
powierzchnię chłonną

-wewnątrz każdego kosmka są
mięśnie gładkie, skurcze i
rozkurcze włókien
mięśniowych gładkich
sprzyjają szybszemu
wchłanianiu

BUDOWA
NABŁONKA JELITA
CIENKIEGO

JELITO CIENKIE JELITO CZCZE I KRĘTE

„OBRÓBKA” BIAŁEK:

-właściwości odżywcze białek zależą od

składu i zawartości niezbędnych
aminokwasów

-w

trawieniu biorą udział proteazy żołądkowe,

trzustkowe i jelitowe.
Ok. 50% białka ulega strawieniu i wchłonięciu
zanim dojdzie do dwunastnicy, a 90% zanim
przejdzie do jelita krętego

- mieszanina polipeptydów przechodzi
następnie do jelit i ulega dalszemu
rozkładowi na coraz mniejsze peptydy i wolne
aminokwasy

1. Wchłanianie białka dochodzi po rozłożeniu go na

aminokwasy i polipeptydy

2. Aminokwasy wchłaniają się częściowo w postaci wolnej, a

częściowo jako małe peptydy

(których ostateczna hydroliza jest w enterocytach)
3. Nagromadzenie aminokwasów w enterocytach, prowadzi do

dyfuzji-zgodnie

z gradientem stężeń, przedostają się one do płynów

ustrojowych (wchłanianie zachodzi

sprawnie jeśli aminokwasy są L-izomerami, natomiast D-

izomery wchłaniają się

bardzo powoli)

WCHŁANIANIE

BIAŁEK

:

UKŁADY TRANSPORTUJĄCE PRZEZ BŁONĘ JELITA :
a)aminokwasy obojętne (metionina, fenyloalanina,
izoleucyna)-korzystające ze wspólnego ukł. przenośników i
wymagające obecności jonów Na
b)aminokwasy zasadowe (lizyna, arginina, cystyna)-
transportowane przez
specjalny układ, częściowo hamowany przez aminokwasy
obojętne
c)prolina, 0H-prolina i pochodne metylowe glicyny, mogą
także korzystać
z ukł. transportującego aminokwasy obojętne i
wymagające obecności
jonów Na
d)aminokwasy kwaśne (kwas glutaminowy i asparaginowy)-
transportowane
przez osobny ukł. przenośników, częściowo niezależny od
jonów Na.

Wchłanianie aminokwasów jest
podobne z wchłanianiem
monosacharydów, ze względu na
korzystanie z układu przenośników
wspólnych z jonami sodowymi.
Elektrogeniczna(wytwarzająca
bezpośrednie różnice potencjałów)
pompa sodowa w bocznej ścianie
enterocytów, usuwa Na z ich
wnętrza i stanowi siłę napędową
czynnego transportu
aminokwasów. Źródłem energii
aktywności tej pompy jest ATP.

„OBRÓBKA” TŁUSZCZY:

-trawienie zachodzi po wpływem enzymów
lipolitycznych - tłuszcze są rozpuszczalne w
micelach żółciowych i łatwo przyswajalne w jelicie

-zasadnicze znaczenie ma lipaza trzustkowa, także
sole żółciowe i wodorowęglany

Wchłanianie tłuszczy

(produktów lipolitycznych), składa się z etapów:

1.penetracja do komórek nabłonka
jelit
2.resynteza trójglicerydów i
tworzenie chylomikronów(kompleks
lipidów+białka) w enterocytach
3. uwalnianie chylomikronów z
enterocytów do naczyń chłonnych.

Produkty
lipolityczne
(uwolnione na
pow. błony
śluzowej jelita)

entero
cyt

błon
a

resynteza
trójglicerydów,
tworzenie
chylomikronów(komp
leksy)

naczynia
limfatycz
ne

Z chłonką
przewode
m
piersiowy
m do
krwi(+pok
arm
chłonka
ma
mleczne
zabarwieni
e)

działanie skurczów kosmków i ruchów jelitowych
powoduje, że chłonka przeładowana tłuszczami
wlewa się do krwi ukł. chłonnym powodując
przejściowy wzrost chylomikronów we krwi . Ok.
95% tłuszczy jest tak
transportowanych(zawierających
długołańcuchowe kw. tłuszczowe)

WCHŁANIANIE CHOLESTEROLU:

-gł. w obrębie górnego odcinka jelita cienkiego

-poza cholesterolem pochodzenia pokarmowego do jelit
dostaje się także cholesterol endogenny , źródłem jest
żółć i złuszczone komórki nabłonka jelit, stanowi on
połowę cholesterolu wchłanianego z jelit

-w treści jelitowej utrzymuje się w postaci roztworu
dzięki micelom żółciowym

-po wchłonięciu przez enterocyty cholesterol ulega
estryfikacji z kw. tłuszczowymi

-70% wchłoniętego cholesterolu dostaje się do krwi
drogą chłonną jako składnik chylomikronów

Witaminy rozpuszczalne w tłuszczach( A, D, E,
K):
- mogą one wchłaniać się z jelit dzięki
rozpuszczalności w micelach soli żółciowych,
które transportują je do enterocytów.
Wchłanianie ustaje, gdy żółć nie dopływa do
jelit.

dziękuję

Bibliografia:
1.„Fizjologia człowieka podr. dla studentów medycyny” ,
pod red. J. Konturek
2.”Fizjologia człowieka” po red. J. Walawskiego
3.”Fizjologia człowieka z elementami fizjologii
stosowanej i klinicznej”,
pod red. W. Traczyka, A. Trzebskiego