1

Zasady
sporządzania
opisów
bibliograficznych

Na podstawie norm

PN-ISO 690:2002 i PN-ISO-

2:1999
oraz instrukcji bibliotecznych

2

Bibliografia



Bibliografia to uporządkowany spis dokumentów
(książek, artykułów, stron internetowych itp.),
pełniący funkcje informacyjne.



Jest zwykle elementem większej całości, np. pracy
semestralnej lub książki. Wówczas umieszcza się ją
pod tekstem (po zakończeniu), przed ewentualnymi
aneksami.



Najczęściej opisy bibliograficzne porządkowane są:



alfabetycznie,



według kryteriów treściowych (tematycznie) – w
obrębie grup opisy powinny być uporządkowane
alfabetycznie lub chronologicznie,



według kryteriów formalnych (rodzaje dokumentów) –
jw.

3

Opis bibliograficzny



Opis bibliograficzny to uporządkowany
zespół danych o dokumencie, służący do
jego identyfikacji.



Występuje w bibliografiach, przypisach,
katalogach bibliotecznych.



W bibliografiach załącznikowych
i zestawieniach tematycznych stosuje się
opisy skrócone (niektóre elementy są
fakultatywne)

4

OPIS
BIBLIOGRAFICZNY
KSIĄŻKI

5

Podstawa opisu



Dane do opisu należy przejmować z karty tytułowej

książki czy czasopisma. W przypadku braku karty

tytułowej, można przejąć niezbędne dane z innego

źródła (okładki, opakowania, nagłówka, mikrofilmu

itp.).



Jeśli jakiegoś elementu opisu brakuje, to w

ostateczności można go pominąć lub zaznaczyć brak,

np. [b.m.] – brak miejsca, [b.r.] – brak roku wydania.



Dla dokumentów elektronicznych informacje

pobieramy z ekranu, na którym wyświetlony jest

tytuł. Jeżeli brak takiego ekranu, dopuszcza się

przejmowanie danych z dokumentacji towarzyszącej.

6

Pisownia i interpunkcja



Elementy opisu należy podawać zgodnie z językiem i

pisownią występującą w dokumencie (wyjątek stanowi

numer wydania, który podaje się za pomocą cyfr arabskich).



W nazwie autora pomijamy informacje o jego stopniach

naukowych i funkcjach (np. mgr, dr, ks, itp.).



Należy stosować jednolity system interpunkcji, każdy

element opisu trzeba oddzielić od elementów następnych

odpowiednim znakiem przestankowym (np. kropka,

przecinek itp.).



Opis bibliograficzny zawsze kończy się kropką.



Przykład:



Kapuściński Ryszard

:

Heban

.

Wyd. 7

.

Warszawa

:

Czytelnik

,

2003

.

ISBN 83-

07-02948-1

.

7

Skracanie wyrazów



Dopuszcza się skracanie do inicjałów imion stanowiących

część nazwy autora, redaktora.



Zasady pisania inicjałów: nie piszemy dwuznaków, np.

Czesław – skr. C. nie Cz; jedynym wyjątkiem jest ch, np. J.

Ch. Andersen.



Dopuszcza się także skracanie nazwy wydawcy, np. PIW -

Państwowy Instytut Wydawniczy,



informacji o zmianach dokonanych w wydaniu, np.

poprawione - popr., uzupełnione - uzup., zmienione - zmien.,



wyrazów określających rodzaj odpowiedzialności za treść

dzieła, np. wybrał - wyb., opracował - oprac., redaktor -

red.).



Kapuściński R.

:

Heban

.

Wyd. 7

.

Warszawa

:

Czytelnik

,

2003

.

ISBN 83-

07-02948-1

.

8

ISBN



Międzynarodowy Znormalizowany Numer
Książki (ang. International Standard Book
Number) – służy do wyszukiwania książek w
elektronicznych bazach danych



10-cyfrowy symbol zawierający zakodowane
informacje o książce
np. ISBN 83-08-02710-5

83 – Polska

08 – Wydawnictwo Literackie



od 1 stycznia 2007 r. nadawany jest ISBN
13-cyfrowy, poprzedzony prefixem 978

np. ISBN 978-83-08-08960-1

9

Książka jednego, dwóch lub
trzech autorów



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł.
Wydanie. Miejsce wydania: Wydawca, Rok
wydania. ISBN.



Przykłady:
Czaja Jan. Kulturowe czynniki bezpieczeństwa.
Kraków: Krakowskie Towarzystwo
Edukacyjne, 2008. ISBN 978-83-7571-000-7.



Ostasiewicz S., Rusnak Z., Siedlecka U. Statystyka:
elementy teorii i zadania. Wrocław: Wydawnictwo
Akademii Ekonomicznej, 2001. ISBN 83-7011-528-4.

10

Praca zbiorowa
(więcej niż trzech autorów)



Tytuł. Imię i nazwisko redaktora. Wydanie.
Miejsce wydania: Nazwa wydawcy, Rok
wydania. ISBN.



Przykłady:
Sztuka tworzenia miejsc. Pod red. Stanisława
Hrynia. Kraków: Krakowskie Towarzystwo
Edukacyjne, 2007. ISBN 978-83-7571-0410.



Słownik chemiczny. Pod red. Jerzego
Chodkowskiego. Wyd. 6. Warszawa: Wiedza
Powszechna, 1982. ISBN 83-214-0323-9.

11

Książka wielotomowa



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł.
Tom. Wydanie. Miejsce wydania:
Nazwa wydawcy, Rok wydania. ISBN. 



Przykład:

Dąbrowski Zdzisław. Pedagogika
opiekuńcza w zarysie. T 1. Wyd. 4 popr.
uzup. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu
Warmińsko – Mazurskiego, 2006. ISBN
978-83-7299-463-9.

12

Fragment książki (np.
rozdział)



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł

dokumentu macierzystego. Wydanie.

Miejsce wydania: Nazwa wydawcy, Rok

wydania. Tytuł fragmentu, Numery stron. 



Przykład:

Malec Jerzy. Szkice z dziejów federalizmu i

myśli federalistycznej w nowożytnej

Europie. Wyd. 2 popr. i uzup. Kraków:

Krakowska Szkoła Wyższa, 2003. Zmiany w

stosunku prawnym Polski i Litwy po unii

lubelskiej, s. 39-138.

13

Artykuł w pracy
zbiorowej



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł artykułu. W:

Tytuł dokumentu macierzystego. Odpowiedzialność

główna dokumentu macierzystego (redaktor).

Wydanie. Miejsce wydania: Nazwa wydawcy, Rok

wydania, Numery stron.



Przykład:

Mazińska–Szumska Magdalena. Polityka Unii

Europejskiej w zakresie nauczania języków obcych.

W: Oświata polonijna na początku XXI wieku: stan i

perspektywy. Pod. red. Krystyny Gąsowskiej i

Magdaleny Mizińskiej–Szumskiej. Kraków:

Stowarzyszenie „Wspólnota Polska”, 2006, s. 73-

84.

14

OPIS
BIBLIOGRAFICZNY
ARTYKUŁU
Z CZASOPISMA

15

Artykuł z czasopisma



Nazwisko i imię autora(ów)
artykułu. Tytuł. Tytuł czasopisma
Rok wydania, Numer czasopisma,
Numery stron.



Przykład:
Domański Cezary. Mistrz z Genewy.
Charaktery 2009, nr 10, s. 46 – 48.

16

Recenzja



Nazwisko i imię autora(ów) książki recenzowanej.

Tytuł książki recenzowanej. Miejsce wydania, Rok

wydania. Rec.: Nazwisko i imię autora recenzji.

Tytuł recenzji. Tytuł czasopisma Rok wydania,

Numer czasopisma, Numery stron. 



Przykłady:

Barańczak Stanisław. Wiersze zebrane. Poznań

2006. Rec. Nyczek Tadeusz. Stanisław Barańczak.

Przekrój 2006, nr 46, s. 142.



Lepianka Maciej. I w następnym dniu. Warszawa

1996. Rec. Lipka Krzysztof. Granice realizmu i

fantazji. Nowe Książki 1997, nr 7, s. 48.

17

Wywiad



Nazwisko i imię udzielającego(ych) wywiadu.

Tytuł artykułu. Rozmowę przepr. Imię i nazwisko

przeprowadzającego(ych) wywiad. Tytuł

czasopisma Rok wydania, Numer czasopisma,

Numery stron.



Przykłady:



Pilch Jerzy. Dar niesprawiedliwego spojrzenia.

Rozmowę przepr. Andrzej Franciszek. Tygodnik

Powszechny 2006, nr 51, s. 21.



Kieślowski Krzysztof. Ciągle poszukuję. Rozmowę

przepr. Stefan Węgrzyn. Polityka 1992, nr 50, s.

12.

18

OPIS
BIBLIOGRAFICZNY
DOKUMENTÓW
ELEKTRONICZNYCH

19

Elementy opisu specyficzne
dla dokumentów
elektronicznych



typ nośnika, zapisywany po tytule,
np.:

[online], [CD-ROM], [dyskietka]



daty aktualizacji/nowelizacji, dostępu,
np.

[dostęp: 4 maja 2004]



warunki dostępu - w opisach dokumentów
dostępnych wyłącznie poprzez Sieć, należy
określić ich lokalizację,
np.:

Dostępny w Internecie:

http://biblioteka.wroc.pl

lub

Dostępny w

World Wide Web: http://dbp.wroc.pl

20

Dokumenty na dyskach
optycznych



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł [Typ
nośnika]. Wydanie. Miejsce wydania:
Nazwa wydawcy, Rok wydania. ISBN. 



Przykłady:
Kopaliński Władysław. Słownik wyrazów
obcych i zwrotów obcojęzycznych [CD-
ROM]. Łódź: Pro-media CD, 1998. ISBN
83-7231-731-3.

21

E-book – cyfrowa wersja
utworu literackiego



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł [Typ nośnika].

Wydanie. Miejsce wydania: Wydawca, Rok wydania.

[Data dostępu]. Warunki dostępu. 



Przykłady:

Kochanowski Jan. Treny [online]. [b.m.], [b.r.].

[dostęp 20 października 2009]. Dostępny w

Internecie:

http://monika.univ.gda.pl/~literat/kochan/index.html

.



Kopernik Mikołaj. De revolutlionbus [online].

Kraków: Neurosoft, cop. 1996 [dostęp: 20

października 2009]. Dostępny w Internecie:

http://www.bj.uj.edu.pl/bjmanus/manus_p.html.

22

Portal



Nazwisko i imię autora(ów)/twórcy(ów).
Tytuł portalu [Typ nośnika]. Data wydania.
Data aktualizacji. [Data dostępu]. Warunki
dostępu.



Przykład:
Uniwersytet Pedagogiczny (Kraków).
Wirtualna Historia Książki i Bibliotek
[online]. Ostatnia aktualizacja 16.06.2009.
[dostęp 2 października 2009]. Dostępny w
Internecie: http://www.wsp.krakow.pl/whk/.

23

Strona internetowa



Nazwisko i imię autora(ów). Tytuł

artykułu [Typ nośnika]. Miejsce

publikacji: Instytucja sprawcza, Data

publikacji. [Data dostępu]. Dostępny w

Internecie: adres strony.



Przykład:

Ryszard Kapuściński. Zawód reporter

[online]. [dostęp 23 października 2009].

Dostępny w Internecie:

http://www.kapuscinski.hg.pl/index.php.

24

Dokument muzyczny



Twórca(y) dokumentu/utworu. Tytuł
[Typ nośnika]. Wydanie. Miejsce
wydania: Nazwa wydawcy, Data
wydania.



Przykład:
Beethoven Ludwig van. Piano
Concertos 2 & 3 [płyta CD]. Hanower:
Deutsche Grammophon, 2004.

25

Film



Tytuł filmu [Typ nośnika]. Reż. Imię i

nazwisko reżysera. Miejsce dystrybucji:

Nazwa dystrybutora, Rok produkcji.



Przykłady:

Effective telephoning [kaseta VHS].

Directed by Jeremy Comfort, Derek Utley.

Oxford: Oxford University Press, 1996.



Pan Tadeusz [1 płyta DVD]. W reż.

Andrzeja Wajdy. Warszawa: Visio Film,

1999.

26

Na co należy zwrócić
uwagę!



Jeżeli publikacja jest wydana po raz pierwszy lub informacja o wydaniu

nie jest podana, to wówczas pomija się ten element opisu.



W przypadku braku ustalonej daty wydania, podaje się datę copyright lub

datę druku.



Jeżeli publikacja ma więcej niż jednego wydawcę, wówczas należy przejąć

nazwę wyróżnioną.



Numery ISBN i ISSN należy podać w jednej linii, oryginalnej formie, z

zachowaniem kresek lub spacji. Numery te podaje się tylko w odniesieniu

do całości dokumentów, np. książek. W przypadku ich części np.

rozdziałów z książek, artykułów z czasopism, ich podawanie nie jest

konieczne.



W opisie dokumentów elektronicznych udostępnianych cyfrowo

obowiązkowe jest podanie daty dostępu oraz typu nośnika.



Typ nośnika elektronicznego należy podawać w nawiasach kwadratowych

po tytule. Zaleca się stosowanie następujących określeń lub ich

odpowiedników: [online], [CD-ROM], [DVD], [taśma magnetyczna].



Adresy internetowe należy zamieszczać w całości. W przypadku

konieczności podziału powinno się to zrobić wykorzystując występujące w

adresie znaki, np. /, _, =, ?