Argumenty bioetyki 2012

wykład 1

Spór o komórki macierzyste -

przegląd problemów

definicja komórek

macierzystych

komórki macierzyste („komórki pnia” –

stem cells):

• zdolność do nieograniczonego

podziału

• zdolność do różnicowania się

rodzaje SCs ze względu na

zdolność do różnicowania

się

•

totipotentne

– mogą ulec zróżnicowaniu do

każdego typu komórek, w tym komórek

tworzących łożysko

• pluripotentne – mogą dać początek

każdemu typowi komórek dorosłego

organizmu z wyjątkiem komórek łożyska

• multipotentne – mogą dać początek kilku

różnym typom komórek, z reguły o

podobnych właściwościach

• unipotentne (prekursorowe) - mogą

różnicować tylko do jednego typu komórek

rodzaje SCs ze względu na

pochodzenie

• embrionalne – totipotentne lub

pluripotentne

• somatyczne (dorosłe) – w normalnym

wypadku multipotentne (jak np.
komórki hematopoetyczne) lub
unipotentne (np. mięśniowe komórki
satelitarne)

rodzaje pluripotencjalnych

komórek macierzystych (pSCs)

• pSCs z tkanki martwych płodów
• pSCs z niewykorzystanych zarodków

wytworzonych w celach rozrodczych przez IVF

• pSCs z zarodków wytworzonych w celach

badawczych przez IVF

• pSCs z zarodków wytworzonych w celach

badawczych przez SCNT

• indukowane pSCs (wytworzone przez

inżynierię genetyczną z komórek
somatycznych)

praktyczne stanowiska w

sprawie kontrowersyjnych pScs

pozyskiwanie pSCs liberali

zm

pogląd

pośred

ni

konser

watyz

m

z tkanki martwych

płodów

+

+

?

z pozostałych
zarodków in vitro

+

+

—

z zarodków wytworzonych
w celach badawczych przez
IVF

+

—

—

z zarodków wytworzonych
w przez SCNT

+

—

—

pogląd pośredni

• National Bioethics Advisory

Commission (NBAC), Ethical Issues
in Human Stem Cell Research,

Volume 1: Report and Recommend
ations of the NBAC (September
1999)

elementy (aspekty) statusu

moralnego

• dobro: czy X ma swoje dobro, o które należy

się troszczyć, a jeżeli tak, to jaką wagę
powinniśmy przywiązywać do jego dobra

• wartość wewnętrzna: czy X posiada wartość

wewnętrzną, ze względu na którą należy
okazywać mu szczególne względy (traktować
z szacunkiem)

• prawa moralne: czy X posiada jakieś prawa

moralne, a w szczególności prawo do życia

poglądy na status moralny

wczesnego ludzkiego

zarodka

• A. koncepcja najwyższej rangi: WLZ ma własne

dobro, do którego powinniśmy przywiązywać taką

samą wagę jak do dobra dorosłej osoby; posiada

także podstawowe ludzkie prawa, w tym prawo

do życia; a to dlatego, że przysługuje mu

najwyższa wartość wewnętrzna, godność osoby

• B. poglądy pośrednie: WLZ nie ma statusu

pełnoprawnej osoby, ale jest bytem zasługującym

na pewien szacunek;

• C. koncepcja niskiej rangi: WLZ jest jedynie

zbiorem komórek, z którym możemy robić

wszystko, co tylko jest dla nas korzystne; nie ma

bowiem ani szczególnej wartości wewnętrznej, ani

własnych interesów, ani żadnych moralnych praw

przesłanki (standardowej

wersji) koncepcji najwyższej

rangi

• personalistyczne (racjonalistyczne, logocentryczne)

kryterium pełnego statusu moralnego: Najwyższa ranga

moralna (godność etyczna) opiera się na zdolnościach do

spełniania wyższych funkcji psychicznych, ujawniających się

w dorosłej ludzkiej osobie (racjonalności, zdolności wolnego

wyboru, autonomii, moralnej podmiotowości etc.).

• mocna zasada potencjalności: Najwyższa ranga moralna

przysługuje również bytom, które posiadają (właściwą)

potencjalną możność rozwinięcia zdolności nadających

godność.

• teoria wczesnej identyczności: Wczesny ludzki zarodek jest

tym samym bytem co dorosły ludzki osobnik, który się z

niego rozwija, a zatem posiada (właściwą) potencjalną

możność rozwinięcia zdolności nadających godność.

teoria wczesnej

identyczności – przesłanki

Wczesny ludzki zarodek jest tym samym

bytem co dorosły ludzki osobnik, który

się z niego rozwija, ponieważ

• A. esencjalizm biologiczny: dorosły ludzki

osobnik jest z istoty tym samym bytem

co jego organizm, a zatem powstaje w

chwili, w której zaczyna istnieć jego

organizm

• B.[embriologiczny konceptualizm]: ludzki

organizm powstaje „w chwili poczęcia”