Bolesław II Szczodry

Sonia Lewandowska kl. IIA

Król Polski

Bolesław II Szczodry (Śmiały)

(ur. ok. 1042, zm. 1081 lub 1082) –
król Polski w latach 1076–1079.

Był synem Kazimierza Odnowiciela i

Dobroniegi, brat Władysława I
Hermana. Imię otrzymał po swoim
pradziadzie ojczystym Bolesławie I
Chrobrym.

Po śmierci ojca został w 1058

księciem polskim. Ingerował w
wewnętrzne sprawy sąsiadów (Czech,
Węgier i Rusi). W wielkim sporze o
inwestyturę dołączył do obozu
papieskiego, co umożliwiło mu w
1076 koronację królewską. W 1079
skazał na obcięcie członków biskupa
krakowskiego Stanisława, czym
wywołał bunt możnych i musiał
uchodzić z kraju. Zmarł na Węgrzech
w 1081 lub 1082.

Przydomek

Anonim zwany Gallem

konsekwentnie nazywał Bolesława
II określeniem Szczodry i używał go
wyraźnie jako przydomek,
natomiast innych określeń, jak
„śmiały”, „wojowniczy” czy „dziki”
używał jako przymiotników Powstał
on za życia władcy lub w
najbliższym czasie po jego śmierci.
Bolesław II z określeniem Śmiały
pojawia się po raz pierwszy w
późnym Poczcie królów polskich.
Określenie to było traktowane
przez historiografię XIX i XX wieku
jako przydomek. Badacze
wskazują, że epitet nadany kilka
wieków po śmierci danej osoby nie
jest przydomkiem

Panowanie

W 1058 roku, po śmierci ojca, Bolesław II

Szczodry został księciem Polski. Przypuszcza się,
że Władysław Herman otrzymał Mazowsze.

Głównym jego celem było powstrzymanie

ekspansji niemieckiej i wzmocnienie państwa
polskiego poprzez aktywną politykę zagraniczną.
W ramach tego Bolesław dążył do utrzymywania
na tronach Rusi i Węgier przyjaznych sobie
władców, co niejednokrotnie wymuszało
interwencję zbrojną w tych państwach. W 1060
roku zorganizował on pierwszą wyprawę na Węgry
w celu osadzenia na tamtejszym tronie swojego
sojusznika, Beli I.

W Europie zachodniej trwał w tym czasie konflikt pomiędzy

papieżem Grzegorzem VII i cesarzem Henrykiem IV o
dominującą rolę w Europie. W sporze tym Polska, wraz z
Węgrami, opowiedziała się za papieżem. Bolesław chciał
osłabić cesarza i uzyskać koronę królewską 25 grudnia1076
roku, arcybiskup gnieźnieński Bogumił koronował Bolesława
w katedrze gnieźnieńskiej na króla Polski.

Bolesław próbował osadzić na tronie kijowskim

swojego sojusznika. W czasie długoletniej
wyprawy pozostawione w Polsce żony polskich
rycerzy zdradzały ich z zarządcami majątków.
Rycerze postanowili wrócić do kraju bez zgody
króla, który oburzony zakończył wyprawę bez
wygranej i postanowił rozprawić się ze
zdrajcami i niewiernymi żonami.

Powróciwszy z wyprawy kijowskiej w 1077

roku, Bolesław wydał bardzo surowy wyrok na
żony swoich rycerzy. Kazał im żywić psie
szczenięta własnym mlekiem, a zrodzone z
nieprawych związków dzieci były karmione
przez psie matki.

Konflikt z biskupem
Stanisławem

Surowe kary spotkały się z krytyką biskupa

krakowskiego Stanisława, który „wyciąga ku niemu
miecz klątwy”. Bolesław niepokornego biskupa
skazał na obcięcie członków czyli nosa, uszu, bądź
palców. Była to kara przewidziana dla zdrajców,
której jednak nie wolno było zastosować wobec
osoby duchownej. Jak utrzymują niektórzy historycy
biskup Stanisław spiskował przeciw silnej władzy
królewskiej. Bliskie związki biskupa z kołami opozycji
możnowładczej ściągnęły nań zarzut zdrady i karę,
jaką prawo przewidywało dla łamiących obowiązek
wierności królowi. Inni wskazują jako kolejną
przyczynę sporu biskupa i króla walkę Stanisława o
uznanie testamentów i immunitet kościelny.

.,

Bolesław
Szczodry karze
niewierne żony
mimo sprzeciwu
biskupa
Stanisława

Według legendy i

historyków

Według legendy : „Król wleciał jak oszalały do

kościoła św. Michała w Krakowie, gdzie biskup
Stanisław odprawiał właśnie mszę świętą, i
poćwiartował mieczem biskupa na oczach wszystkich
wiernych”, za co został wygnany z Polski.
Według historyków egzekucji Stanisława dokonano na
placu, gdzie stał kościół św. Michała w Krakowie.
Obcięcie części ciała, tak jak oślepienie czy obcięcie
języka było częstą formą zabijania zdrajców.
Wszystko odbyło się zgodnie z obowiązującym
wówczas prawem i na oczach tłumu ludzi.

„Święty Stanisław karcący Bolesława Śmiałego” Jana Matejki

Polityka polsko-czeska

Około 1060 r. Bolesław Szczodry wyprawił się do Czech,

w celu odbicia przewiezionych tam przez Brzetysława I
polskich rzemieślników z Giecza. Polskę wspomagały
wojska Pomorzan. Bolesław wpadł w czeskie zasadzki i
ledwo uszedł z życiem. Przegrana doprowadziła do
tymczasowego osłabienia Polski.

W 1068 r. stosunki polsko-czeskie uległy naprężeniu,

zaraz potem został chwilowo zażegnany. Jesienią 1071
Bolesław stawił się w Miśni przed cesarzem Henrykiem IV,
gdzie zawarł pokój z księciem. W 1072 Bolesław
zaatakował Czechy, zrywając w ten sposób układ
miśnieński, w związku z czym 19 maja 1073 r. cesarz
wezwał całe swoje rycerstwo na wyprawę przeciwko
Polsce, jako odwet za złamanie pokoju z Czechami. Sasi
domówili udziału w wyprawie i wznieśli bunt przeciwko
Henrykowi, co uniemożliwiło mu wyprawę przeciwko
Polsce.

Polityka wewnętrzna

Dzięki Bolesławowi powrócono

do samodzielnej polityki
monetarnej. Ufundował on
również opactwa benedyktyńskie
w Mogilnie, Tyńcu, Wrocławiu,
Lubinie, a także odbudował
katedrę w Gnieźnie. Bolesław
rządził zdecydowanie, ponieważ
miał na celu centralizację władzy
co nie podobało się możnym.
Stało się to przyczyną zawiązania
buntu, na czele którego stanął
biskup Stanisław. Celem ich było
obalenie Bolesława i powołanie
na tron krakowski jego młodszego
brata, Władysława Hermana.

Polska za panowania

Bolesława Śmiałego

Organizacja kościoła

Jednym z sukcesów Bolesława

była konsekracja katedry w
Gnieźnie w 1064 r., zniszczonej

w 1038 roku podczas najazdu

czeskiego. Odnowienie
metropolii było sprawą kluczową
dla utrzymania samodzielności
polskiego Kościoła.

Szczodry przyczynił się też do

odnowienia biskupstwa w
Poznaniu, a ponadto do założenia
diecezji mazowieckiej w Płocku.
Szczodry wspierał klasztor w
Tyńcu i Mogilnie, lecz z jego
inicjatywy powstały także m.in.
opactwo benedyktyńskie w
Lubiniu, Płocku i Wrocławiu.

Rodzina

Imię żony Bolesława Szczodrego oraz jej

pochodzenie nie jest znane. Obecnie
przyjmuje się, że najprawdopodobniej
pochodziła z Niemiec lub Rusi. Ślub miał
miejsce przed 1069 rokiem, kiedy urodził
się ich jedyny znany potomek – syn
Mieszko. Wiadomo, że przeżyła męża i w
1086 roku powróciła do Polski z synem.
Uczestniczyła w pogrzebie tego ostatniego
w 1089 roku. Jej dalsze losy nie są znane.

Grobowiec Bolesława

Na cmentarzu benedyktyńskiego

klasztoru w Ossiach znajduje się
grób z kamienną, starożytną płytą
nagrobną rzymskiego legionisty z
wyrzeźbionym wizerunkiem konia
bez siodła z inskrypcją: pol.
Bolesław król Polski, zabójca
świętego Stanisława, biskupa
krakowskiego. W latach 1953 i
1955 przeprowadzono badania
grobu, które stwierdziły
pochodzenie grobu z wieku XI. Z
drugiej strony sporą popularnością
cieszy się hipoteza, że zwłoki
króla w 1086 roku zostały
przeniesione do opactwa w Tyńcu.

KONIEC