Teoria
władzy

Max Weber

Macht

siła fizyczna

Władza

państwowa

Herrschaft

regulacja

normatywna

TYPY PANOWANIA

– PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CHARAKTER

UPRAWOMOCNIENIA

(ROSZCZENIA DO PRAWOMOCNOŚCI)

TYP PANOWANIA

PANOWANIE

LEGALNE

PANOWANIE

TRADYCJONALNE

PANOWANIE

CHARYZMATYCZNE

CHARAKTER

UPRAWOMOCNIEN

IA

racjonalny

tradycjonalny

charyzmatyczny

OPIS

opiera się na wierze

w legalność

ustanowionych

porządków i prawa

wydawania poleceń

przez osoby

powołane do

sprawowania

panowania

opiera się na

powszedniej wierze w

świętość

obowiązujących od

zawsze tradycji i

prawomocność

obdarzonych przez nie

autorytetem osób

opiera się na

niepowszednim

oddaniu osobie

uznawanej za świętą,

bohatera lub wzór oraz

objawionym lub

stworzonym przez nią

porządkom

PRZEDMIOT

POSŁUSZEŃSTW

A

legalnie

ustanowiony,

rzeczowy i

bezosobowy

porządek oraz

przełożony

osoba wskazana przez

tradycję

przywódca

odznaczający się

charyzmą

PRZYCZYNA

POSŁUSZEŃSTW

A

rozporządzenia

sprawa czci

osobista wiara w

bohatera, czy wzór

Bertrand Russell



zjawisko podstawowe dla innych zjawisk



energia i władza



charakter przyczynowo – skutkowy

Władza to produkcja, wytwarzanie

zamierzonych rezultatów. A więc władzę
ma ten, kto osiąga zamierzone
rezultaty.

L. Kołakowski - „O
władzy”



szeroko: wszystko, co pozwala nam
wpływać na otoczenie w pożądanym
kierunku – władza naturalna



wszystkie działania to władza (nawet
utajone),



wąsko: dysponowanie środkami
wpływającymi na zachowanie innych
ludzi,



władzy zlikwidować nie można,



wieczne dążenie do władzy,

WŁADZA

naturalna

społeczna

polityczna

ujęcie psychologiczne



dążenie do władzy jako popęd podstawowy –
prawo do decydowania



„ na pierwszym miejscu stawiam jako ogólną
skłonność ludzi stałe i nie znające spoczynku
pragnienie coraz to większej mocy, które
ustaje dopiero wraz ze śmiercią”

(T. Hobbes),



dążenie do podporządkowania władzy –
obowiązek posłuszeństwa



dążenie do władzy jako lek na kompleks
niższości,

WŁADZA jako…

WŁADZ

A

przemo
c

wpływ

„do
”

przekonywa
nie

manipulac
ja

„na
d”

Władza polityczna -
kategorie



behawioralne,



teleologiczne,



instrumentalne,



strukturalne,



wpływu,



konfliktu,

ujęcie

relacjonalne



relacja, stosunek asymetryczny,



stosunek uwarunkowany normami
politycznymi i prawnymi,



konflikt wartości, interesów
ekonomicznych,



normy społeczne i kultura,



oparcie na autorytecie,



sprawowana utajona,

Robert Dahl

Władza jest to pewien rodzaj stosunku

zależności pomiędzy jednostkami
społecznymi (social unit, więc nie tylko
człowiek, ale i np. instytucja), który
polega na tym, że zachowania jednostki
lub jednostek społecznych
(responsywnych, R) są uzależnione w
określonych okolicznościach
(w rzeczywistości politycznej, w
zbiorowości politycznej) od zachowań
jednostek kontrolujących C.

WŁADZA jako stosunek
społeczny



idealna
(normatywna)



realna

„Władza

–

zjawisko

społeczne

tworzone
i

zmieniane

przez

ludzi,

uzależniające jednych od drugich na
zasadzie

konwencji,

ale

realni

wpływające

na

ich

życie

i

ustanawiające

hierarchiczne

struktury, tych, którzy decydują i
tych, którzy są tym decyzjom
posłuszni.”

(K.Pałecki)

ujęcie substancjalne

(przedmiotowe; atrybutywne)



władza jako „rzecz”, „coś”,



władza jako zbiór środków i zasobów,



władza jako siła,



przymus,

ujęcie funkcjonalne



równowaga systemu społecznego,



przymusowe uzgodnienie działalności,



uzgadnianie realizacji celów i potrzeb,



funkcje władzy,

Funkcje władzy
politycznej



integracyjna,



dystrybucyjna,



ochronna,



strukturotwórcza,

Środki sprawowania
władzy politycznej



przymus fizyczny,



bodźce materialne i moralne,



zabiegi perswazyjno – ideologiczne,



regulacja i kontrola informacji,

władza

wpływ

rządzeni

e

panowani

e

Formy podporządkowania
woli