Problem psychofizyczny
Problem psychofizyczny 1
Liczba i rodzaje substancji
René Descartes 1596-1650)
" Zmysły mogą mnie łudzić.
Rozprawa o metodzie 1637).
" Że postrzegam, rozumuję,
pragnę, czyli myślę, jest
niewÄ…tpliwe.
" Cogito ergo sum.
" Jestem zatem rzeczÄ…
myślącą (duszą).
Problem psychofizyczny 2
Liczba i rodzaje substancji
René Descartes 1596-1650)
" Zmysły mogą mnie łudzić.
Rozprawa o metodzie 1637).
" Że postrzegam, rozumuję,
pragnę, czyli myślę, jest
niewÄ…tpliwe.
" Cogito ergo sum.
" Jestem zatem rzeczÄ…
myślącą (duszą).
" Dusza może istnieć bez
ciała.
Problem psychofizyczny 3
Dualizm psychofizyczny
" Dusza: rzecz myśląca
" Ciało: rzecz rozciągła
Problem psychofizyczny 4
Dualizm psychofizyczny
" Dusza: rzecz myśląca
" Ciało: rzecz rozciągła
" Interakcjonizm: dusza i ciało na
siebie oddziaływują
" Ale jak?
Problem psychofizyczny 5
Dualizm psychofizyczny
Nicolas Malebranche
Interakcjonizm: dusza i ciało na
(1638-1715)
siebie oddziaływują
" Ale jak?
" Okazjonalizm (Malebranche):
jedynym czynnikiem sprawczym
jest Bóg
Problem psychofizyczny 6
Dualizm psychofizyczny
Nicolas Malebranche
Interakcjonizm: dusza i ciało na
(1638-1715)
siebie oddziaływują
" Ale jak?
" Okazjonalizm (Malebranche):
jedynym czynnikiem sprawczym
jest Bóg
 poruszenia ciała zachodzą przy okazji
zmian w duszy (i na odwrót)
Problem psychofizyczny 7
Dualizm psychofizyczny
Nicolas Malebranche
Interakcjonizm: dusza i ciało na
(1638-1715)
siebie oddziaływują
" Ale jak?
" Okazjonalizm (Malebranche):
jedynym czynnikiem sprawczym
jest Bóg
 Zarzut:
nie do pogodzenia z mądrością
Boga
Problem psychofizyczny 8
Monizm materialistyczny
Joulien de la Mettrie (1709-1751)
 Człowiek-maszyna (1750)
Carl Vogt (1817-1895):
 myśl jest wydzieliną
mózgu, jak żółć wątroby
Problem psychofizyczny 9
Inne monizmy
Baruch Spinoza (1632-
" Monizm spirytualistyczny
1677)
(Berkeley)
Etyka sposobem
" Monizm immanentny (Hume)
geometrycznym
wywiedziona
Problem psychofizyczny 10
Inne monizmy
Baruch Spinoza (1632-1677)
" Monizm spirytualistyczny
Etyka sposobem
(Berkeley)
geometrycznym wywiedziona
" Monizm immanentny (Hume)
" Monizm neutralny (Spinoza):
 istnieje jedna, nieskończona
substancja, Bóg = Przyroda,
Problem psychofizyczny 11
Inne monizmy
Baruch Spinoza (1632-1677)
" Monizm spirytualistyczny
Etyka sposobem
(Berkeley)
geometrycznym wywiedziona
" Monizm immanentny (Hume)
" Monizm neutralny (Spinoza):
 istnieje jedna, nieskończona
substancja, Bóg = Przyroda,
 panteizm
 paralelizm psychofizyczny
Problem psychofizyczny 12
Dualizm atrybutywistyczny (Strawson)
" Krytyka dualizmu kartezjańskiego (1959)
 Skąd wiadomo, że człowiek ma jedną duszę (umysł)?
 Jak liczyć dusze? Co jest zasadą tożsamości duszy?
Problem psychofizyczny 13
Dualizm atrybutywistyczny (Strawson)
" Krytyka dualizmu kartezjańskiego (1959)
 Skąd wiadomo, że człowiek ma jedną duszę (umysł)?
 Jak liczyć dusze? Co jest zasadą tożsamości duszy?
 Podstawową zasadą indywiduacji jest ciągłość
czasoprzestrzenna.
Problem psychofizyczny 14
Dualizm atrybutywistyczny (Strawson)
" Wniosek: osoba jest indywiduum identyfikowanym jako
ciało o własnościach dwojakiego rodzaju: fizycznych i
umysłowych.
 Dualizm jakości, a nie substancji
" Zarzut: epifenomenalizm
(brak wyjaśnienia funkcji
przyczynowej stanów
mentalnych).
Problem psychofizyczny 15
Behawioryzm analityczny
Gilbert Ryle
" Behawioryzm analityczny:
(1900-1976)
wyrażenia o stanach mentalnych
The Concept of Mind
1949
redukują się do wyrażeń
o dyspozycjach behawioralnych.
Problem psychofizyczny 16
Behawioryzm analityczny
Gilbert Ryle
" Behawioryzm analityczny:
(1900-1976)
wyrażenia o stanach mentalnych
The Concept of Mind
1949
redukują się do wyrażeń
o dyspozycjach behawioralnych.
" Gdy widzę słodycze,
to kwiczÄ™.
Problem psychofizyczny 17
Behawioryzm analityczny
Gilbert Ryle
" Behawioryzm analityczny:
(1900-1976)
wyrażenia o stanach mentalnych
The Concept of Mind
1949
redukują się do wyrażeń
o dyspozycjach behawioralnych.
" Gdy widzę słodycze,
to kwiczÄ™.
" Lubię słodycze =
kwiczÄ™, gdy sÄ…
w polu widzenia
Problem psychofizyczny 18
Behawioryzm analityczny
Gilbert Ryle
" Behawioryzm analityczny:
(1900-1976)
wyrażenia o stanach mentalnych
The Concept of Mind
1949
redukują się do wyrażeń
o dyspozycjach behawioralnych.
" Gdy widzę słodycze,
to kwiczÄ™.
" Lubię słodycze =
kwiczÄ™, gdy sÄ…
w polu widzenia
" Umysł = ogół dyspozycji behawioralnych
Problem psychofizyczny 19
Jak wyjaśnić zachowanie?
" Model czarnej skrzynki:
Bodziec Reakcja
Problem psychofizyczny 20
Jak wyjaśnić zachowanie?
" Kto zabił ciotkę Cookie?
" Model czarnej skrzynki:
Bodziec Reakcja
Kadr z filmu Roberta Altmana
1999
Problem psychofizyczny 21
Fizykalizm
" Problem Kartezjusza: jak ciało i dusza mogą na siebie
oddziaływać?
Problem psychofizyczny 22
Fizykalizm
" Problem Kartezjusza: jak ciało i dusza mogą na siebie
oddziaływać?
" Współczesne sformułowanie: jak zdarzenia mentalne
mogą wchodzić w związki przyczynowe?
Problem psychofizyczny 23
Fizykalizm
" Problem Kartezjusza: jak ciało i dusza mogą na siebie
oddziaływać?
" Współczesne sformułowanie: jak zdarzenia mentalne
mogą wchodzić w związki przyczynowe?
" Odpowiedz
: każde zdarzenie mentalne jest identyczne z
jakimś zdarzeniem fizycznym (pobudzeniem neuronów).
Problem psychofizyczny 24
Fizykalizm
" Problem Kartezjusza: jak ciało i dusza mogą na siebie
oddziaływać?
" Współczesne sformułowanie: jak zdarzenia mentalne
mogą wchodzić w związki przyczynowe?
" Odpowiedz
: każde zdarzenie mentalne jest identyczne z
jakimś zdarzeniem fizycznym (pobudzeniem neuronów).
" Teza o redukowalności psychologii do neurofizjologii.
"x(P(x) Q(x)), "x(P(x) a" P*(x)), "x(Q(x) a" Q*(x))
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
"x(P*(x) Q*(x))
Problem psychofizyczny 25
Fizykalizm typiczny i egzemplaryczny
(type/token physicalism)
" Argument z szowinizmu gatunkowego
" Argument z wielorakiej realizacji
Problem psychofizyczny 26
Funkcjonalizm
" Funkcjonalizm:
 terminy mentalistyczne sÄ… teoretycznymi terminami psychologii
 stany mentalne są identyfikowane ze względu na ich funkcję
przyczynowÄ…
Stan poczÄ…tkowy
Bodziec Reakcja
Stan końcowy
Problem psychofizyczny 27
Funkcjonalizm
" Zarzuty:
 Czy komputery myślą?
 Argument chińskiego pokoju
(John Searle, 1980).
Problem psychofizyczny 28
 Problem psychofizyczny 29
Eliminatywizm
Paul i Patricia Churchland
" Trwające od tysięcy lat
1986
niepowodzenie
psychologii potocznej
(folk psychology) w
kwestii wyjaśniania
ludzkiego zachowania
skłania do porzucenia
psychologii na rzecz
neurofizjologii.
Problem psychofizyczny 30
Najmodniejsze rozwiÄ…zanie
Daniel Dennett (1942-)
" Przypisywać jakiemuś systemowi
The Intentional Stance 1989
posiadanie umysłu znaczy tyle,
co mieć skłonność do
intencjonalnego wyjaśniania jego
zachowania (intentional stance)
Problem psychofizyczny 31
Najmodniejsze rozwiÄ…zanie
Daniel Dennett (1942-)
" Przypisywać jakiemuś systemowi
The Intentional Stance 1989
posiadanie umysłu znaczy tyle,
co mieć skłonność do
intencjonalnego wyjaśniania jego
zachowania (intentional stance)
 w odróżnieniu od skłonności do
wyjaśniania przyczynowego
(physical stance)
 oraz wyjaśniania z projektu (design
stance).
Problem psychofizyczny 32