1. Co to sÄ… i do czego sÅ‚użą prÄ…dnice tachometryczne? PrÄ…dnice tachometryczne sÄ… to przetworniki mechaniczno-elektryczne, w których wielkoÅ›ciÄ… wejÅ›ciowÄ… jest prÄ™dkoÅ›d kÄ…towa lub przyspieszenie kÄ…towe. WielkoÅ›d wyjÅ›ciowa jest typu elektrycznego: napiÄ™cie lub czÄ™stotliwoÅ›d. SygnaÅ‚ ten może byd wykorzystany do: - pomiaru prÄ™dkoÅ›ci obrotowej lub kÄ…towe, - pomiaru liczby obrotów - pomiaru przyspieszenia - jako zródÅ‚a napiÄ™cia sterujÄ…cego w ukÅ‚adach regulacji i sterowania - elementy różniczkujÄ…ce i caÅ‚kujÄ…ce - elementy tÅ‚umiÄ…ce koÅ‚ysania prÄ™dkoÅ›ci silników wykonawczych. 2. Budowa i zasada dziaÅ‚ania prÄ…dnic tachometrycznych prÄ…du staÅ‚ego. SkÅ‚ada siÄ™ z części nieruchomej stojana oraz części ruchomej wirnika. Wirnik sÅ‚uży do wytwarzania prÄ…du elektrycznego. Wiruje on w polu magnetycznym wytwarzanym przez magnes staÅ‚y lub uzwojenie stojana zasilane zewnÄ™trznym zródÅ‚em prÄ…du staÅ‚ego. PrÄ…d elektryczny odbieramy z komutatora znajdujÄ…cego siÄ™ na osi wirnika przy pomocy szczotek grafitowych umieszczonych na stojanie. 3. Budowa i zasada dziaÅ‚ania prÄ…dnic tachometrycznych indukcyjnych. PosiadajÄ… dwa uzwojenia rozÅ‚ożone w żłobkach stojana. Osie magnetyczne uzwojeo stojana sÄ… przesuniÄ™te wzglÄ™dem siebie o 900 w przestrzeni. Uzwojenie wzbudzenia, zasilane napiÄ™ciem przemiennym o staÅ‚ej amplitudzie i czÄ™stotliwoÅ›ci, drugie uzwojenie (wyjÅ›ciowe lub generujÄ…ce) wytwarza sygnaÅ‚ napiÄ™ciowy o amplitudzie bÄ™dÄ…cej funkcjÄ… prÄ™dkoÅ›ci kÄ…towej wirnika i staÅ‚ej czÄ™stotliwoÅ›ci równej czÄ™stotliwoÅ›ci wzbudzenia. 4. Budowa i zasada dziaÅ‚ania prÄ…dnic tachometrycznych synchronicznych To maÅ‚e bezstykowe maszyny synchroniczne wzbudzane za pomocÄ… magnesu trwaÅ‚ego umieszczonego na wirniku lub maszyny typu induktorowego o nieuzwojonym uzÄ™bionym wirniku i uzwojeniach umieszczonych na stojanie. Uzwojenie stojana może byd jedno lub trój fazowe. W prÄ…dnicy synchronicznej przy zmianie prÄ™dkoÅ›ci obrotowej nastÄ™puje zmiana czÄ™stotliwoÅ›ci napiÄ™cia wyjÅ›ciowego, reaktancji obciążenia i reaktancja prÄ…dnicy. 5. WpÅ‚yw rezystancji na charakterystyki wyjÅ›ciowe prÄ…dnicy tachometrycznej prÄ…du staÅ‚ego. 6. Sposób wyznaczania wzglÄ™dnej różnicy napiÄ™cia wyjÅ›ciowego dla prÄ…dnicy tachometrycznej prÄ…du staÅ‚ego. Pomiar przeprowadza siÄ™ w ukÅ‚adzie jw. zmieniajÄ…c uprzednio kierunek wirowania silnika (np. przez skrzyżowanie przewodów zasilajÄ…cych uzwojenia wzbudzenia). BÅ‚Ä…d asymetrii wyznacza siÄ™ ze wzoru: 5ØHÜ25Ø]Ü -5ØHÜ25ØYÜ "5ØHÜ5ØNÜ% = " 200 5ØHÜ25Ø]Ü +5ØHÜ25ØYÜ U2p - wartoÅ›d przy wirowaniu w prawo U2l wartoÅ›d przy wirowaniu w lewo 7. Sposób wyznaczania stopnia stopnia pulsacji napiÄ™cia wyjÅ›ciowego prÄ…dnicy tachometrycznej prÄ…du staÅ‚ego. Jakie typy pulsacji można wyróżnid? Schemat jak ostatnio. Ustala siÄ™ prÄ™dkoÅ›d znamionowÄ… silnika. Do zacisków wyjÅ›ciowych prÄ…dnicy doÅ‚Ä…cza siÄ™ woltomierz magnetoelektryczny, celem zmierzenia Å›redniej wartoÅ›ci napiÄ™cia indukowanego. NastÄ™pnie za pomocÄ… oscyloskopu mierzy siÄ™ amplitudÄ™ skÅ‚adowej zmiennej tego napiÄ™cia. Pomiar należy wykonad dla różnych wartoÅ›ci obciążenia. Stopieo pulsacji okreÅ›la siÄ™ ze wzoru: 5ØHÜ25ØgÜ5ØZÜ "5ØJÜ% = " 100 5ØHÜ2Å›5Ø_Ü U2zm amplituda skÅ‚adowej zmiennej U2Å›r Å›rednia wartoÅ›d napiÄ™cia indukowanego "W% - stopieo pulsacji IstotnÄ… wadÄ… prÄ…dnic tachometrycznych prÄ…du staÅ‚ego sÄ… pulsacje napiÄ™cia wyjÅ›ciowego: - twornikowe, spowodowane niedokÅ‚adnoÅ›ciÄ… wykonania maszyny - żłobkowe, zwiÄ…zane z wystÄ™powaniem żłobków wirnika - komutatorowe, zwiÄ…zane z zestykiem szczotka komutator 8. Sposób wyznaczania ch-i wyjÅ›ciowej prÄ…dnicy tachometrycznej indukcyjnej, przebieg teoretyczny. 9. Sposób wyznaczania bÅ‚Ä™du niedokÅ‚adnoÅ›ci zera prÄ…dnicy tachometrycznej indukcyjnej. BÅ‚Ä…d niedokÅ‚adnoÅ›ci zera, zwany inaczej napiÄ™ciem zerowym. OkreÅ›la on wartoÅ›d napiÄ™cia indukowanego w uzwojeniu wyjÅ›ciowym przy zahamowanym wirniku. NapiÄ™cie to zawiera dwie skÅ‚adowe przemienne: staÅ‚Ä… uzależnionÄ… od asymetrii obwodu elektromagnetycznego oraz zmiennÄ… uzależnionÄ… od symetrii przewodnoÅ›ci wirnika. 10. Budowa stanowiska laboratoryjnego. UkÅ‚ady pomiarowe. Stanowisko skÅ‚ada siÄ™ z silnika obcowzbudnego prÄ…du staÅ‚ego, trzech rodzajów prÄ…dnic tachometrycznych: prÄ…du staÅ‚ego, indukcyjnej, synchronicznej i cyfrowego miernika prÄ™dkoÅ›ci obrotowej o dużej dokÅ‚adnoÅ›ci.