SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów nabiera rozpÄ™du. Otrzymujemy wiele listów. Bardzo cieszÄ… nas szczegółowe Zadanie 9 rozwiÄ…zania nadsyÅ‚ane przez doÅ›wiadczonych praktyków - oby ich byÅ‚o jak najwiÄ™cej - a z drugiej strony, bardzo zależy nam na ujawnieniu mÅ‚odych i bardzo mÅ‚odych talentów, którzy dopiero raczkujÄ… w elektronice. Jak wynika z listów, niektórzy z Was nie bardzo wierzÄ… we wÅ‚asne siÅ‚y i sÄ… peÅ‚ni obaw. Okazuje siÄ™, że to wÅ‚aÅ›nie ci nieÅ›miali uczestnicy nadsyÅ‚ajÄ… wiele oryginalnych i ciekawych pomysłów. Ochrona przed Nie obawiajcie siÄ™ wiÄ™c popeÅ‚nienia jakichÅ› bÅ‚Ä™dów, przysyÅ‚ajcie także wÅ‚amaniem rozwiÄ…zania częściowe. Nadchodzi zima. DÅ‚ugie wieczory sÄ… dobrÄ… umożliwia mi poÅ‚Ä…czenie centralki sterujÄ…cej okazjÄ… do dziaÅ‚ania dla amatorów cudzego z niemal każdym punktem domu i pobliskiego mienia. RzeczywiÅ›cie, wieczorem Å‚atwo zaob- budynku wielofunkcyjnego. serwować, które mieszkania czy domki jed- Ale nie każdy ma takÄ… sieć. Co zaproponu- norodzinne pozostaÅ‚y bez opieki. JednÄ… z wi- jecie? Jak przesÅ‚ać informacjÄ™ z centralki ste- domych oznak sÄ… wygaszone Å›wiatÅ‚a. Ale na- rujÄ…cej do kilku pomieszczeÅ„? Jakich elemen- wet pozostawienie wÅ‚Ä…czonej na staÅ‚e jednej tów wykonawczych użyć? Czy majÄ… to być lampy, radia czy telewizora nie ma wiÄ™kszego triaki, czy raczej przekazniki? i Gdzie majÄ… być sensu, bo każdy Å‚atwo siÄ™ zorientuje, że umieszczone, żeby nie psuÅ‚y estetyki wnÄ™trz? mieszkanie jest puste. Serdecznie zachÄ™cam do zmierzenia siÄ™ za- Tematem zadania numer 8 jest wiÄ™c za- z próbÄ… zaprojektowania takiego dużego sys- za- za- za- projektowanie ukÅ‚adu elektronicznego, który temu. ByÅ‚by on pożyteczny nie tylko w symu- projektowanie ukÅ‚adu elektronicznego, który projektowanie ukÅ‚adu elektronicznego, który projektowanie ukÅ‚adu elektronicznego, który projektowanie ukÅ‚adu elektronicznego, który zmniejszaÅ‚by szansÄ™ na wizytÄ™ zÅ‚odziei, latorze obecnoÅ›ci, ale również do zdalnego zmniejszaÅ‚by szansÄ™ na wizytÄ™ zÅ‚odziei, zmniejszaÅ‚by szansÄ™ na wizytÄ™ zÅ‚odziei, zmniejszaÅ‚by szansÄ™ na wizytÄ™ zÅ‚odziei, zmniejszaÅ‚by szansÄ™ na wizytÄ™ zÅ‚odziei, ewentualnie powiadamiaÅ‚by wÅ‚aÅ›ciciela bÄ…dz sterowania wieloma innymi urzÄ…dzeniami, ewentualnie powiadamiaÅ‚by wÅ‚aÅ›ciciela bÄ…dz ewentualnie powiadamiaÅ‚by wÅ‚aÅ›ciciela bÄ…dz ewentualnie powiadamiaÅ‚by wÅ‚aÅ›ciciela bÄ…dz ewentualnie powiadamiaÅ‚by wÅ‚aÅ›ciciela bÄ…dz sÄ…siadów o wÅ‚amaniu. a także do sygnalizacji. sÄ…siadów o wÅ‚amaniu. sÄ…siadów o wÅ‚amaniu. sÄ…siadów o wÅ‚amaniu. sÄ…siadów o wÅ‚amaniu. Zadanie o mniej wiÄ™cej takiej treÅ›ci zapro- Wiem jednak, że tak zÅ‚ożone zagadnienie ponowali: Jakub Blicharski z Kielc, Wiktoryn bÄ™dzie dla niektórych z Was po prostu za Å»eberecki z Pszczelej Woli i Zbigniew Dob- trudne. rzaÅ„ski z CzÄ™stochowy. Ponadto należy wziąć pod uwagÄ™ koszty. Temat zadania jest w sumie bardzo szero- Nie ma sensu budować systemu kosztujÄ…ce- ki, ponieważ można wziąć na warsztat różne go górÄ™ pieniÄ™dzy i mnóstwo pracy, a nie da- warianty. Pierwszy z nich to wykonanie prak- jÄ…cego w sumie gwarancji bezpieczeÅ„stwa. tycznego symulatora obecnoÅ›ci domowni- Dlatego z przyjemnoÅ›ciÄ… zapoznam siÄ™ też ków dla mieszkaÅ„ w bloku czy domków jed- z prostszymi rozwiÄ…zaniami symulatorów norodzinnych. obecnoÅ›ci. Ruszcie gÅ‚owÄ… i zaprojektujcie Zbigniew DobrzaÅ„ski pisze: Zadaniem jest prosty symulator, sterujÄ…cy pracÄ… jednego lub Autor lub autorzy najlepszych rozwiÄ…zaÅ„ stworzyć wrażenie zamieszkiwania domu. dwóch urzÄ…dzeÅ„. Dobrze byÅ‚oby (choć nie jest zostanÄ… uhonorowani wybranymi przez UrzÄ…dzenie powinno wÅ‚Ä…czać Å›wiatÅ‚a w domu to konieczne), żeby ukÅ‚ad dziaÅ‚aÅ‚ tylko od za- siebie zestawami AVT o Å‚Ä…cznej wartoÅ›ci w sposób i w kolejnoÅ›ci imitujÄ…cej normalne padniÄ™cia zmroku do godziny, powiedzmy, 22 100 zÅ‚. Autorzy opublikowanych propo- użytkowanie domu. lub do północy. zycji zadaÅ„ bÄ™dÄ… mogli wybrać zestaw(y) O zachodzie sÅ‚oÅ„ca powinno siÄ™ wÅ‚Ä…czyć A może macie jeszcze inne oryginalne po- AVT o wartoÅ›ci 30 zÅ‚. Nie trzeba od razu Å›wiatÅ‚o w pokoju goÅ›cinnym i kuchni. Po 45 mysÅ‚y na zwiÄ™kszenie bezpieczeÅ„stwa pus- okreÅ›lać, jakie zestawy czy podzespoÅ‚y minutach w jadalni, po nastÄ™pnych 15 minu- tych mieszkaÅ„? chce siÄ™ otrzymać w nagrodÄ™ - laureaci tach powinno zgasnąć w pokoju dziennym Oprócz ukÅ‚adu symulatora sÄ… jeszcze inne otrzymujÄ… pocztÄ… stosownÄ… ankietÄ™ z fir- i kuchni, itd, aż do wygaszenia Å›wiateÅ‚ w Å‚a- sposoby, którymi warto siÄ™ zainteresować. my AVT. zience i sypialni, gdy domownicy idÄ… spać. Wiktoryn Å»eberecki sygnalizuje dodatkowo: RozwiÄ…zanie zadania powinno zawierać Zadanie takie jest dość trudne, a najwiÄ™k- Kolonie domków letniskowych sÄ… zwykle od- schemat elektryczny i dokÅ‚adny opis szy problem nie polega na zbudowaniu elekt- dalone od miasta. Wiadomo, że ich wyposa- dziaÅ‚ania; model i schematy montażowe ronicznego ukÅ‚adu sterujÄ…cego, tylko na zna- żenie stanowi Å‚atwy Å‚up dla potencjalnego zÅ‚o- nie sÄ… wymagane. Na rozwiÄ…zania cze- lezieniu sposobu na przesÅ‚anie sygnałów ste- dzieja. Sygnalizacja Å›wietlna czy dzwiÄ™kowa rujÄ…cych i wÅ‚Ä…czanie lamp rozrzuconych po ca- nie wchodzi w grÄ™, bo i tak nikt jej nie zauwa- kamy do koÅ„ca miesiÄ…ca podanego na Å‚ym domu. Pół biedy, gdy ktoÅ› buduje dom od ży. W grÄ™ mogÄ… wchodzić: urzÄ…dzenia powia- okÅ‚adce EdW (zadanie 9 - do 30 listopa- podstaw. Wtedy można tak zaprojektować in- damiajÄ…ce wÅ‚aÅ›ciciela o wÅ‚amaniu (analogicz- da1996). stalacjÄ™ elektrycznÄ… i ewentualnie poprowa- ne do autopowiadomienia) oraz urzÄ…dzenia re- Ponieważ w naszym konkursie biorÄ… dzić dodatkowe przewody sterujÄ…ce, aby jestrujÄ…ce i zapamiÄ™tujÄ…ce cechy wÅ‚amywa- udziaÅ‚ uczestnicy zarówno bardzo mÅ‚o- można byÅ‚o z jednego punktu sterować pracÄ… cza umożliwiajÄ…ce jego identyfikacjÄ™ i schwy- dzi, jak i zdecydowanie starsi, bardzo wszystkich lamp i gniazdek sieciowych. Ja, tanie. (...) prosimy, podawajcie w listach swój Wasz Instruktor, mam w domu pod tynkiem Zakres tematów jest wiÄ™c szeroki. Jak wiek. rozbudowanÄ… sieć kabli sterujÄ…cych, która zwykle czekam zarówno na opracowania ca- ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96 25 SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów Å‚oÅ›ciowe przedstawiajÄ…ce szczegóły, ale nia (nóżki 4 i 6) i bÅ‚Ä™dnÄ… budowÄ… obwodu we- szansÄ™ majÄ… także ciekawe pomysÅ‚y, obejmu- jÅ›cia (nóżka 5). jÄ…ce tylko ideÄ™, bez szczegółów realizacyj- Nie tylko Aukasz zapomniaÅ‚ o takich szcze- nych. JeÅ›li wiÄ™c masz dobry pomysÅ‚ technicz- gółach - podobne wpadki mieli także inni ny, przedstaw go - może stanie siÄ™ natchnie- uczestnicy. Należy pamiÄ™tać, że najwyższe niem dla innych. napiÄ™cie na koncówce 4 lub 6 nie może być wyższe niż 12V i koniecznie musi być przynaj- RozwiÄ…zanie zadania 6 mniej o 1,5V mniejsze niż napiÄ™cie zasilania Tematem zadania 6 byÅ‚o opracowanie ja- ukÅ‚adu. UkÅ‚ady rodziny LM391X sÄ… naprawdÄ™ kiegokolwiek urzÄ…dzenia elektronicznego, wy- bardzo uniwersalne, ale przy ich wykorzysta- korzystujÄ…cego pÅ‚ytkÄ™ wielofunkcyjnÄ… PW-02. Rys. 1. Propozycja MichaÅ‚a Jakóbczy- niu należy pamiÄ™tać o szczegółach budowy Choć w okresie wakacyjnym rozwiÄ…zaÅ„ napÅ‚y- wewnÄ™trznej - niezbÄ™dne informacje zawarte ka. nęło trochÄ™ mniej, niż zwykle, jestem z nich sÄ… w EdW 2/96 na stronie 11. bardzo zadowolony. Przede wszystkim przed- OtrzymaÅ‚em dwa rozwiÄ…zania dotyczÄ…ce stawiliÅ›cie kilka cennych pomysłów. Niektóre pomiaru temperatury. PaweÅ‚ Niedzwiedzki PaweÅ‚ Niedzwiedzki PaweÅ‚ Niedzwiedzki PaweÅ‚ Niedzwiedzki ze Szprotawy propo- rozwiÄ…zania (po ewentualnych drobnych mo- PaweÅ‚ Niedzwiedzki dyfikacjach okażą siÄ™ naprawdÄ™ przydatne nuje budowÄ™ monitora temperatury wody w praktyce. w chÅ‚odnicy. Schemat ideowy ukÅ‚adu pokaza- rysunku 3 rysunku 3 rysunku 3 rysunku 3. SygnaÅ‚ wyjÅ›ciowy zna- Omawianie prac zacznÄ™ od czujników po- ny jest na rysunku 3 ziomu cieczy. Nie możemy rozstać siÄ™ z tym nego z EdW 5/96 czujnika temperatury LM35 tematem - wraca on jak bumerang. jest wzmacniany przez popularny wzmacniacz MichaÅ‚ Jakóbczyk Na przykÅ‚ad MichaÅ‚ Jakóbczyk z BÄ™dzina operacyjny U2 typu 741 i zobrazowany przez MichaÅ‚ Jakóbczyk MichaÅ‚ Jakóbczyk MichaÅ‚ Jakóbczyk proponuje wykorzystanie czujnika w postaci kostkÄ™ LM3914 i diody LED D1...D10. PaweÅ‚ potencjometru obrotowego z pÅ‚ywakiem, sÅ‚usznie proponuje zastosowanie dodatkowe- wzorowanego na ukÅ‚adzie z Klocków elekt- go tranzystora PNP sterujÄ…cego przekazni- ronicznych z EdW 8/96. CennÄ… zaletÄ… takie- kiem wentylatora. go czujnika jest możliwość pomiaru poziomu Wentylator jest uruchomiany, gdy tempe- Rys. 2. Proponowane ukÅ‚ady wyjÅ›cio- cieczy nieprzewodzÄ…cych. MichaÅ‚ wykorzystaÅ‚ ratura dojdzie do jakiejÅ› górnej granicy i gdy we. linijkÄ™ diod LED do zobrazowania poziomu zapali siÄ™ dioda D10. W praktyce najprawdo- cieczy, ale dodatkowo zaproponowaÅ‚ użycie podobniej temperatura bÄ™dzie jeszcze przez wzmacniacza operacyjnego, jako komparato- wy podzieli siÄ™ miÄ™dzy dwa wyjÅ›cia, żaden jakiÅ› czas wzrastać i niestety tych zmian nie ra sygnalizujÄ…cego przekroczenie ustalonego z tranzystorów nie bÄ™dzie wysterowany. Da- można zobrazować na wyÅ›wietlaczu. Nie poziomu cieczy i sterujÄ…cego zaworem lub ny tranzystor powinien siÄ™ otwierać dopiero można też doÅ‚Ä…czyć tranzystora Tx do innej pompÄ…. wtedy, gdy prÄ…d wzroÅ›nie do wartoÅ›ci okoÅ‚o diody, bowiem ukÅ‚ad pracuje w trybie punktu Jednak dużo wyżej oceniam drugÄ… ideÄ™ 75% ustawionego prÄ…du LED (jak wiadomo Å›wietlnego (nóżka 9 niepodÅ‚Ä…czona) i dalszy autorstwa MichaÅ‚a Jakóbczyka, przedstawio- ustawiony prÄ…d wyjÅ›ciowy LED jest okoÅ‚o wzrost temperatury spowodowaÅ‚by wyÅ‚Ä…cze- rysunku 1 nÄ… na rysunku 1 rysunku 1. A oto fragment listu: W nie- dziesięć razy wiÄ™kszy, niż prÄ…d wypÅ‚ywajÄ…cy nie wentylatora. UkÅ‚ad zaproponowany przez rysunku 1 rysunku 1 których urzÄ…dzeniach elektronicznych (np. z koÅ„cówki 7 - zobacz EdW 2/96 str. 9-14). PawÅ‚a mierzy temperaturÄ™ od zera stopni Cel- multimetrach) problemem jest niszczenie siÄ™ A może byÅ‚oby celowe zmniejszenie na- sjusza do maksymalnej wartoÅ›ci mniej wiÄ™cej siÄ™ styków przeÅ‚Ä…czników obrotowych, uzy- piÄ™cia zasilajÄ…cego potencjometr i napiÄ™cia na +100oC. W praktyce samochodowy monitor wanych do przeÅ‚Ä…czania funkcji. Åšcieżki, które nóżce 6 ukÅ‚adu do wartoÅ›ci rzÄ™du kilkuset mi- temperatury powinien mieć zakres od, po- sÅ‚użą jako styki, po prostu siÄ™ wycierajÄ…. Na- liwoltów (a może nawet mniej) - wtedy strefy wiedzmy +40 lub nawet +60oC, do okoÅ‚o prawa takiej Å›cieżki sporo kosztuje. przejÅ›ciowe bÄ™dÄ… szersze i poszczególne za- +120oC. Nie interesujÄ… nas niższe temperatu- Czy rozwiÄ…zaniem nie mógÅ‚by być ukÅ‚ad kresy bÄ™dÄ… oddzielone wyraznymi przerwami, ry, ponieważ w czasie normalnej pracy silnika LM3914 poÅ‚Ä…czony z potencjometrem obro- w których nie bÄ™dzie wysterowany żaden temperatura wody w chÅ‚odnicy wynosi przy- towym. UkÅ‚ad scalony, wysterowuje jedno tranzystor. najmniej kilkadziesiÄ…t stopni, a trzeba też pa- z wyjść, zależnie od poÅ‚ożenia suwaka poten- OczywiÅ›cie ukÅ‚ad scalony powinien praco- miÄ™tać, iż temperatura może przekroczyć cjometru. (...) wać w trybie punktu Å›wietlnego (nóżka 9 nie- +100oC (!). Przecież w ukÅ‚adzie chÅ‚odzÄ…cym MichaÅ‚ proponuje, aby wyjÅ›cia kostki podÅ‚Ä…czona). wytwarza siÄ™ znaczne ciÅ›nienie i nawet zwyk- Aukasz Wójcicki Aukasz Wójcicki Aukasz Wójcicki Aukasz Wójcicki z Radomia przy- Å‚a woda przy takim ciÅ›nieniu wrze w tempera- LM3914 sterowaÅ‚y np. przekaznikami przeÅ‚Ä…- Również Aukasz Wójcicki czajÄ…cymi zakresy, czy też funkcje urzÄ…dzenia. sÅ‚aÅ‚ schemat ukÅ‚adu do pomiaru poziomu cie- turze ponad +100oC. Za ten ciekawy pomysÅ‚ Autor otrzymuje upo- czy przewodzÄ…cych, ale jego propozycja za- Dla uzyskania takiego zakresu mierzonych minek. Jednak przy praktycznym wykorzysta- wiera istotne bÅ‚Ä™dy zwiÄ…zane z niewÅ‚aÅ›ciwym temperatur, należaÅ‚oby podać na koÅ„cówkÄ™ niu idei należy zwrócić uwagÄ™ na konieczność wykorzystaniem koÅ„cówek drabinki odniesie- 4 kostki U1 napiÄ™cie rzÄ™du 400...600mV, od- zasilania potencjometru dobrze stabilizowa- nym napiÄ™ciem z wyjÅ›cia REFOut (nóżka 7). Ponadto przy doÅ‚Ä…czeniu przekazników bez- poÅ›rednio do wyjść ukÅ‚adu, wystÄ™pujÄ…ca µ w nich histereza spowoduje, że w pewnych poÅ‚ożeniach suwaka potencjometru, zadziaÅ‚a- jÄ… dwa sÄ…siednie przekazniki. To samo zjawis- ko może wystÄ…pić przy sterowaniu tranzysto- rów czy ukÅ‚adów scalonych. Dla zmniejszenia zakresu poÅ‚ożeÅ„ suwaka, w którym może siÄ™ to zdarzyć, należy praco- wać przy możliwie dużych wartoÅ›ciach napiÄ™- cia na nóżce 7, rzÄ™du kilku woltów. Aby jednak caÅ‚kowicie wyeliminować ta- kie zjawisko, należy zastosować ukÅ‚ad tran- rysunku 2 zystorów wykonawczych wedÅ‚ug rysunku 2 rysunku 2 rysunku 2 rysunku 2 i dobrać wartoÅ›ci rezystorów Rx tak, aby przy przepÅ‚ywie przez rezystor prÄ…du równego po- Å‚owie ustawionego prÄ…du LED, spadek napiÄ™- cia na rezystorze byÅ‚ mniejszy niż 0,55V - wte- Rys. 3. UkÅ‚ad PawÅ‚a Niedzwiedzkiego. dy w strefie przejÅ›ciowej, gdy prÄ…d wyjÅ›cio- 26 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96 SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów &! &! Rys. 4. Propozycja Tomasza Fraszczaka. powiadajÄ…ce temperaturze +40...+60oC oraz Å‚Ä…cznik Pr1 doÅ‚Ä…czajÄ…cy ukÅ‚ad wykonawczy do SpoÅ›ród wszystkich nadesÅ‚anych propozy- nie wzmacniać sygnaÅ‚u z czujnika. Czyli syg- katody jednej z diod LED. Gdy wraz ze wzros- cji, tÄ™ oceniÅ‚em najwyżej. Ale jak zwykle nie naÅ‚ z wyjÅ›cia czujnika LM35 powinien być po- tem temperatury zapala siÄ™ ta wÅ‚aÅ›nie dioda, obÄ™dzie siÄ™ bez uwag krytycznych. dany bezpoÅ›rednio na nóżkÄ™ 5 ukÅ‚adu U1. zostaje wysterowany tranzystor T1. Powodu- W trybie linijki, przy zaÅ›wieceniu wszyst- Tu PaweÅ‚ notuje na swym koncie wpadkÄ™. je to wyÅ‚Ä…czenie tranzystora T2, który wczeÅ›- kich diod, najprawdopodobnie zostanie prze- Jego wzmacniacz z kostkÄ… 741 nie bÄ™dzie niej przewodziÅ‚, bÄ™dÄ…c polaryzowany przez re- kroczona dopuszczalna moc strat ukÅ‚adu U1 pracowaÅ‚. Dlaczego? Nie chodzi mi o zupeÅ‚nie zystory R4 i R5. Przekaznik puszcza i grzanie (1,36W w temperaturze otoczenia +20oC). zbÄ™dny rezystor Rx (R5 także nie jest koniecz- zostaje odÅ‚Ä…czone. Tym razem nie wystÄ™puje TrochÄ™ wÄ…tpliwoÅ›ci budzi maÅ‚y zakres na- ny). Po prostu staruszek 741 nie może popra- problem wyÅ‚Ä…czania przekaznika przy dalszym pięć wejÅ›ciowych peÅ‚nej skali, to znaczy róż- wnie pracować przy napiÄ™ciach na wejÅ›ciach wzroÅ›cie temperatury, ponieważ ukÅ‚ad pracu- nica napięć miÄ™dzy koÅ„cówkami 4 i 6 kostki bliskich napiÄ™ciu ujemnego napiÄ™cia zasilajÄ…- je w trybie linijki Å›wietlnej (nóżka 9 zwarta U1, równa 100mV. Przy tak maÅ‚ym zakresie cego, czyli w naszym przypadku - masy. Cho- z plusem zasilania), wiÄ™c dana dioda przy dal- wskazanie bÄ™dzie zmieniać siÄ™ w sposób dzi tu o katalogowy parametr zwany zakre- szym wzroÅ›cie temperatury pozostaje zapalo- pÅ‚ynny, to znaczy w strefie poÅ›redniej bÄ™dÄ… sem napięć wspólnych. Zakres ten zależy od na. siÄ™ Å›wiecić dwie sÄ…siednie diody. Przy jesz- budowy stopni wejÅ›ciowych wzmacniacza. Autor pisze: Potencjometry P1 i P2 sÅ‚użą cze mniejszym zakresie, jednoczeÅ›nie mogÅ‚o- W kostce 741 na wejÅ›ciu zastosowano tran- do ustawienia zakresu temperatury, w jakim by siÄ™ Å›wiecić 3 lub wiÄ™cej diod - zwiÄ…zane zystory NPN, które na pewno nie bÄ™dÄ… praco- bÄ™dzie pracowaÅ‚ ukÅ‚ad. P1 - górna granica, P2 jest to ze skonczonÄ… wartoÅ›ciÄ… wzmocnienia wać przy napiÄ™ciach wejÅ›ciowych poniżej 1V. - dolna. R1 ustala prÄ…d diod LED. Na wyjÅ›ciu wewnÄ™trznych komparatorów. OsobiÅ›cie WpadkÄ™ PawÅ‚a można jednak usprawiedli- REFO (n. 7) otrzymujemy napiÄ™cie równe uważam, że te 100mV wystarczy do popra- wić - ma dopiero 15 lat i wszystkiego nie mu- 1,2V. Tak wiÄ™c w górnym poÅ‚ożeniu suwaka wnej pracy ukÅ‚adu LM3914, ale należaÅ‚oby to si umieć. W sumie jego ukÅ‚ad może znalezć P1 i dolnym - P2 zakres temperatur wyniesie sprawdzić na kilku egzemplarzach kostki. praktyczne zastosowanie i niewÄ…tpliwie za- 0...+120oC. Przy takim ustawieniu termometr OczywiÅ›cie w termostacie należy zastoso- sÅ‚uguje na pochwaÅ‚Ä™. bÄ™dzie bardzo niedokÅ‚adny (zapalenie kolejnej wać liniowÄ… kostkÄ™ LM3914, a nie jak propo- Problem niskiego napiÄ™cia wejÅ›ciowego diody to zmiana temperatury o 12oC). Najle- nuje Autor - logarytmicznÄ… LM3915. można prosto rozwiÄ…zać, stosujÄ…c sztucznÄ… piej ustawić zakres taki, aby różnica napięć Ponadto Tomasz zapomniaÅ‚ o wprowadze- masÄ™ - wymaga to zastosowania na pÅ‚ytce re- miÄ™dzy suwakami wynosiÅ‚a 100mV - wtedy niu niewielkiej histerezy. Każdy, kto próbowaÅ‚ zystora oznaczonego R2 o odpowiedniej war- 1 LED = 1oC. Do akwarium najlepszy zakres zbudować regulator temperatury wie, ile kÅ‚o- toÅ›ci. NapiÄ™cie na tej sztucznej masie (nóżki to +18oC...+28oC, a wiÄ™c na na nóżce 4 usta- potów wywoÅ‚uje brak histerezy. Przecież 4 i 8 kostki U1) powinno wynosić 3...6V. wiamy 180mV, a na nóżce 6 - 280mV. (...) w praktyce temperatura zmienia siÄ™ bardzo OczywiÅ›cie ujemna koÅ„cówka czujnika tem- PrzeÅ‚Ä…cznik Pr2 sÅ‚uży do wyÅ‚Ä…czenia termo- wolno i w strefie przejÅ›ciowej, blisko progu peratury i ewentualne rezystory R5, R6 (jeÅ›li statu (pozycja OFF). W tej pozycji ukÅ‚ad za- zadziaÅ‚ania ukÅ‚adu, nieodÅ‚Ä…czne zakłócenia po- zostanÄ… użyte) muszÄ… być doÅ‚Ä…czone do tej chowuje siÄ™ jak zwykÅ‚y termometr, tyle że wodujÄ…, że zamiast oczekiwanego pewnego sztucznej masy. elektroniczny. C2, R2 zabezpieczajÄ… przed za- i szybkiego przeÅ‚Ä…czenia miÄ™dzy stanami za- Należy jednak zawsze pamiÄ™tać o zakresie kłóceniami pochodzÄ…cymi od przeÅ‚Ä…cznika. Å‚Ä…cz/wyÅ‚Ä…cz, przekaznik kilkakrotne stuka lub napięć wspólnych wzmacniacza operacyjne- Można również zrezygnować z przeÅ‚Ä…cznika nawet terkocze. Zastosowane ukÅ‚ady scalone go. Ja sam stanÄ…Å‚em przed tym problemem Pr1, Å‚Ä…czÄ…c na staÅ‚e wejÅ›cie ukÅ‚adu wykonaw- i tranzystory majÄ… wielkie wzmocnienie i nie- przy wykonywaniu termometru opisanego czego z odpowiedniÄ… nogÄ… kostki U1. kiedy przy przeÅ‚Ä…czniu przekaznik nawet kilka w tym numerze EdW w dziale PÅ‚ytki uniwer- salne . Koniecznie chciaÅ‚em, żeby obudowa czujnika (tranzystora PNP w metalowej obu- dowie) miaÅ‚a potencjaÅ‚ masy (inaczej mówiÄ…c - minusa zasilania). MusiaÅ‚em zastosować wzmacniacz operacyjny wykonany w techno- logii CMOS, który może pracować przy takich napiÄ™ciach wejÅ›ciowych. Co prawda popular- ny ukÅ‚ad LM358 także byÅ‚by dobry, ale nie można go zastosować na pÅ‚ytce PW-02, bo kostka LM358 zawiera dwa wzmacniacze i ma inny rozkÅ‚ad koÅ„cówek zasilania. Nieco inaczej do podobnego problemu Tomasz Fraszczak podszedÅ‚ Tomasz Fraszczak Tomasz Fraszczak Tomasz Fraszczak Tomasz Fraszczak z WrocÅ‚awia. Na rysunku 4 rysunku 4 rysunku 4 rysunku 4 rysunku 4 pokazano schemat termostatu do akwarium jego autorstwa. Tomasz przewi- dziaÅ‚ możliwość zadawania żądanej tempera- Rys. 5. Modyfikacja ukÅ‚adu z rysunku 4. tury. SÅ‚uży do tego dziesiÄ™ciopozycyjny prze- ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96 27 SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów wiednie przesuniÄ™cie punktu wÅ‚Ä…czania i wy- Å‚Ä…czania poszczególnych diod. UkÅ‚ad rzeczywiÅ›cie jest interesujÄ…cy i mo- że znalezć szereg praktycznych zastosowaÅ„. Trzeba jednak stwierdzić, że generator z ukÅ‚a- dem U2 nie wytworzy na wyjÅ›ciu czystego sinusa . Każdy, kto próbowaÅ‚ kiedykolwiek zbudować podobny ukÅ‚ad z mostkiem Wiena, z caÅ‚Ä… pewnoÅ›ciÄ… natknÄ…Å‚ siÄ™ na problem sta- bilizacji amplitudy drgaÅ„. Wszystko zależy od wartoÅ›ci elementów ujemnego sprzężenia zwrotnego (47kW i 22kW) Przy zbyt maÅ‚ej war- toÅ›ci rezystora umieszczonego miÄ™dzy wy- jÅ›ciem, a ujemnym wejÅ›ciem wzmacniacza, drgania w ogóle nie powstanÄ…. Natomiast przy zbyt dużej wartoÅ›ci tego rezystora, Rys. 6. UkÅ‚ad pomysÅ‚u Zbigniewa Wojciechowskiego. wierzchoÅ‚ki sinusoidy zostanÄ… obciÄ™te i prze- bieg bÄ™dzie przypominaÅ‚ trapez lub nawet sekund brzÄ™czy, zanim przeskoczy do prze- SpoÅ›ród innych propozycji na uwagÄ™ za- prostokÄ…t. Å»ycie pokazuje, że nie ma żadnej Zbigniewa Wojciechowskie- ciwnego stanu - przyczynÄ… jest wzmacnianie sÅ‚uguje projekt Zbigniewa Wojciechowskie- szansy na uzyskanie czystego przebiegu sinu- Zbigniewa Wojciechowskie- Zbigniewa Wojciechowskie- Zbigniewa Wojciechowskie- go przydzwiÄ™ku sieciowego indukujÄ…cego siÄ™ na go z Lubaczowa. Schemat ukÅ‚adu pokazany soidalnego, gdy rezystory te dobrane bÄ™dÄ… na go go go rysunku 6 przewodach. Dlatego w praktycznych ukÅ‚a- jest na rysunku 6 rysunku 6 rysunku 6 rysunku 6. Autor pisze: Jest to ukÅ‚ad, staÅ‚e. Dlatego w podobnych ukÅ‚adach zawsze dach, w stopniach wejÅ›ciowych stosuje siÄ™ który może udawać wahadÅ‚o zegara, może stosuje siÄ™ tu obwody automatycznej regula- filtrowanie sygnaÅ‚u (po prostu kondensatory sÅ‚użyć jako efektowny symulator alarmu, a po cji amplitudy: z żarówkÄ…, termistorem albo filtrujÄ…ce), natomiast w stopniu wykonaw- zamontowaniu tego do urzÄ…dzenia zdalnie tranzystorem polowym (porównaj EdW 8/96 czym powinna być wprowadzona histereza, sterowanego może sprawić, że ktoÅ› nie zna- str. 47). tym wiÄ™ksza, im wiÄ™ksze sÄ… spodziewane jÄ…cy siÄ™ na elektronice uzna, iż urzÄ…dzenie Na szczęście w ukÅ‚adzie Zbigniewa nie sygnaÅ‚y zakłócajÄ…ce. Dlatego proponowaÅ‚bym samo myÅ›li. musi to być czysty sinus - można dopuÅ›cić nieco zmodyfikować ukÅ‚ad: tak jak widać na Innymi sÅ‚owy jest to wÄ™drujÄ…cy tam i z po- niewielkie obcinanie wierzchoÅ‚ków. W każ- rysunku 5 wrotem punkt Å›wietlny. dym razie wspomniane rezystory trzeba bÄ™- rysunku 5 rysunku 5 rysunku 5 rysunku 5. Dodatkowe rezystory umieszczone szere- UkÅ‚ad U2 (dowolny wzmacniacz operacyj- dzie indywidualnie dobrać, aby uzyskać po- gowo z diodami LED należy dobrać w zależ- ny) pracuje jako generator sinusoidalny, któ- trzebny przebieg i żeby drgania nie zanikÅ‚y noÅ›ci od wartoÅ›ci napiÄ™cia zasilajÄ…cego rego czÄ™stotliwość można ustawić dowolnie przy zmianach napiÄ™cia zasilajÄ…cego i tempe- (0,8...1,2kW przy 12V). Zamiast rezystorów, zmieniajÄ…c R1, R2 lub C1, C2. Przy wartoÅ›ci ratury. można też zastosować jednÄ… diodÄ™ Zenera na elementów jak na rysunku, czÄ™stotliwość wy- W sumie można stwierdzić, że schemat napiÄ™cie 6,8...9,1V o mocy strat rzÄ™du 1W, nosi okoÅ‚o 0,5Hz. UkÅ‚ad można zamontować jest interesujÄ…cy, ale trudno go zrealizować umieszczonÄ… miÄ™dzy plusem zasilania a ano- w samochodzie bez stabilizatora i nie powi- na pÅ‚ytce PW-02; Autor nie zaproponowaÅ‚ jak dami LEDów. Dodatkowy rezystor R7 dodat- nien reagować na zmiany napiÄ™cia zasilajÄ…ce- poszczególne elementy majÄ… być na niej niego sprzężenia zwrotnego należy dobrać, go. Amplituda sinusoidy zmienia siÄ™ wraz ze umieszczone. Jednak za oryginalny pomysÅ‚ aby wprowadzona histereza byÅ‚a wiÄ™ksza niż zmianami napiÄ™cia zasilajÄ…cego, i żeby zapo- otrzymuje drobny upominek. spodziewane zakłócenia (szacunkowa war- biec wskazaniom, w którym punkt Å›wietlny BiegajÄ…cy punkt Å›wietlny można uzyskać tość 1MW; nie mniej niż 470kW). nie bÄ™dzie dochodziÅ‚ do koÅ„ca linijki lub wy- w prostszy i bardziej niezawodny sposób, wy- rysunku 7 Bardzo jestem ciekawy, czy ktoÅ› wyko- wÄ™druje poza niÄ…, zastosowaÅ‚em potencjo- korzystujÄ…c ideÄ™ pokazanÄ… na rysunku 7 rysunku 7. rysunku 7 rysunku 7 rzysta taki oryginalny ukÅ‚ad w praktyce. Pro- metry poÅ‚Ä…czone z masÄ… i plusem zasilania. Przed rokiem, projektujÄ…c pÅ‚ytkÄ™ PW-02, szÄ™ o informacje. Spowoduje to, że wraz ze zmianÄ… napiÄ™cia za- nie na darmo nazwanÄ… wielofunkcyjnÄ…, prze- Pomimo wspomnianych usterek, Tomasz silajÄ…cego bÄ™dzie nastÄ™powaÅ‚a zmiana podzia- widziaÅ‚em i takie jej zastosowanie. Dla unie- jest laureatem głównej nagrody. Å‚u wewnÄ™trznego dzielnika, powodujÄ…c odpo- zależnienia siÄ™ od zmian napiÄ™cia zasilajÄ…ce- go, kostkÄ™ U2 należy zasilić napiÄ™ciem stabili- zowanym. W tym celu wystarczy, stosujÄ…c R2 o odpowiedniej wartoÅ›ci, ustawić na nóż- ce 7 odpowiednio wysokie napiÄ™cie, rzÄ™du 8...10V. NapiÄ™cie to podane na bazÄ™ tranzys- tora T2 utrzyma na jego emiterze dobrze sta- bilizowane napiÄ™cie zasilajÄ…ce dla kostki U2. Zamiast generatora sinusa wykorzystuje siÄ™ tu przebieg w przybliżeniu trójkÄ…tny, jaki wy- stÄ™puje na nieodwracajÄ…cym wejÅ›ciu wzmac- niacza (nóżka 2 kostki U1). UkÅ‚ad z rysunku 7 jest w sumie bardzo prosty do wykonania - należy tylko przeciąć w odpowiednich punk- tach kilka Å›cieżek i wykonać kilka zwór. Te szczegóły pozostawiam wam, moi drodzy. µ µ Rys. 8. Projekt MichaÅ‚a Cybulskiego. Rys. 7. Sposób na uzyskanie wahajÄ…cego siÄ™ punktu Å›wietlnego. 28 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96 SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów µ µ Rys. 9. Propozycja Wojciecha Szczygielskiego. SpoÅ›ród pozostaÅ‚ych propozycji muszÄ™ Zasada dziaÅ‚ania wskaznika jest nastÄ™pujÄ…ca: ciwie sÄ… to dwa zagadnienia: jedno to pomiar wymienić jeszcze trzy. generator pracuje w ukÅ‚adzie kaskody z tran- natężenia pola magnetycznego, drugi - poszu- Przynajmniej na wzmiankÄ™ zasÅ‚uguje pros- zystorami T1 i T2 z czÄ™stotliwoÅ›ciÄ… 50Hz. Gdy kiwanie przewodów ukrytych w Å›cianach. ty, ale bardzo starannie wykonany projekt 13- do cewki generatora zbliżymy dowolne zródÅ‚o Pomiarem natężenia pola magnetycznego MichaÅ‚a Cybulskiego letniego MichaÅ‚a Cybulskiego MichaÅ‚a Cybulskiego z Leoncina. Mi- pola elektromagnetycznego 50Hz, nastÄ…pi zajmiemy siÄ™ niebawem w ramach Klubu MichaÅ‚a Cybulskiego MichaÅ‚a Cybulskiego chaÅ‚ proponuje na pÅ‚ytce PW-02 zmontować spadek napiÄ™cia na wyjÅ›ciu generatora. Syg- Konstruktorów. Natomiast odnoÅ›nie poszuki- generator impulsów Å›wietlnych z jednÄ… diodÄ… naÅ‚ wyjÅ›ciowy generatora podany jest na we- wania ukrytych przewodów chciaÅ‚bym zachÄ™- rysunku 8 LED i tranzystorami - schemat na rysunku 8 jÅ›cie odwracajÄ…ce wzmacniacza U2, który cić wszystkich, którzy majÄ… jakieÅ› praktyczne rysunku 8 rysunku 8 rysunku 8. Ja osobiÅ›cie zmontowaÅ‚bym taki migacz bez pracuje jako prostownik liniowy. W konsek- doÅ›wiadczenia w tym zakresie do zaprezen- pÅ‚ytki, jak to siÄ™ mówi w naszej elektronicznej wencji wzrost napiÄ™cia na wejÅ›ciu U1 spowo- towania ich w ramach Forum Czytelników. Grze- gwarze - na sznurkach. Ale MichaÅ‚a pozdra- duje zapalenie odpowiedniej iloÅ›ci diod, pro- Pokrewne zastosowanie proponuje Grze- Grze- Grze- Grze- gorz Cipora rysunku 10 wiam i zachÄ™cam do dalszego zgÅ‚Ä™biania tajni- porcjonalnej do natężenia pola. (...) gorz Cipora z Dydyni. Na rysunku 10 przed- gorz Cipora rysunku 10 gorz Cipora rysunku 10 gorz Cipora rysunku 10 ków elektroniki - jeÅ›li nadal bÄ™dziesz tak sta- Niestety, ten ukÅ‚ad nie bÄ™dzie dziaÅ‚aÅ‚. Woj- stawiony jest wskaznik natężenia pola w.cz. rannie wykonywaÅ‚ swoje prace, to masz duże ciech proponuje wykorzystać przy czÄ™stotli- Autor przyznaje, że pomysÅ‚ mostka wyjÅ›cio- szanse zostać w przyszÅ‚oÅ›ci solidnym i cenio- woÅ›ci 50Hz zasadÄ™ pracy dip-metra. Nie sÅ‚y- wego zaczerpnÄ…Å‚ z literatury. W liÅ›cie pisze: nym fachowcem. szaÅ‚em, by siÄ™ to komulolwiek udaÅ‚o przy Potencjometr P1 sÅ‚uży do równoważenia Podobnie chciaÅ‚bym odnotować staranny czÄ™stotliwoÅ›ciach poniżej kilkudziesiÄ™ciu kilo- mostka, czyli ustawiania zera. Natomiast po- PawÅ‚a LeÅ„czuka projekt 15-letniego PawÅ‚a LeÅ„czuka PawÅ‚a LeÅ„czuka z Malbor- herców. Przede wszystkim, ukÅ‚ad generatora tencjometr P2 reguluje wzmocnienie, czyli PawÅ‚a LeÅ„czuka PawÅ‚a LeÅ„czuka ka. PaweÅ‚ proponuje nietypowe wykorzysta- pokazany na schemacie nie jest przeznaczony w sumie czuÅ‚ość urzÄ…dzenia. nie pÅ‚ytki PW-02 do budowy... moduÅ‚u mikse- do pracy przy czÄ™stotliwoÅ›ciach rzÄ™du dziesiÄ…- UkÅ‚ad dziaÅ‚a nastÄ™pujÄ…co: fale w.cz. wzbu- ra audio. Pisze, że do każdego z wejść można tek herców, poza tym potrzebna indukcyj- dzajÄ… w antenie prÄ…dy w.cz. Te zwiÄ™kszajÄ… podÅ‚Ä…czyć kit AVT-196, czyli ukÅ‚ad procesora ność miaÅ‚aby wartość rzÄ™du 1 henra, a to już prÄ…d tranzystora. Im silniejsze pole, tym wiÄ™k- audio. RzeczywiÅ›cie, można tak zrobić, jed- wymagaÅ‚oby zastosowania cewki z rdzeniem szy prÄ…d bazy i kolektora tranzystora, wsku- nak do współpracy z procesorami AVT-196 z blach magnetycznych. tek czego ukÅ‚ad przestaje być w równowa- przewidziany jest moduÅ‚ AVT-188. PrzykÅ‚ad ten podajÄ™, aby wskazać, że na- dze. NapiÄ™cie niezrównoważenia mostka zo- Na koniec zostawiÅ‚em ciekawÄ… propozycjÄ™ wet dobrych sposobów wykorzystywanych staje wzmocnione przez US1 i powoduje za- Woj- nadesÅ‚anÄ… przez znanego już ze SzkoÅ‚y Woj- w różnych zakresach czÄ™stotliwoÅ›ci nie udaje Å›wiecenie odpowiedniej iloÅ›ci diod. Woj- Woj- Woj- ciecha Szczygielskiego ciecha Szczygielskiego ciecha Szczygielskiego. Tym razem Wojciech siÄ™ tak po prostu zrealizować w zupeÅ‚nie in- UkÅ‚ad można w bardzo prosty sposób ciecha Szczygielskiego ciecha Szczygielskiego proponuje budowÄ™ ukÅ‚adu wskaznika pola nych zakresach czÄ™stotliwoÅ›ci. Po prostu przystosować do pomiaru temperatury czy 50Hz, który miaÅ‚by być pomocny przy wyszu- w poszczególnych zakresach czÄ™stotliwoÅ›ci natężenia Å›wiatÅ‚a. kiwaniu przebiegajÄ…cych w Å›cianach przewo- stosuje siÄ™ odmienne ukÅ‚ady i sposoby. RzeczywiÅ›cie, idea jest w zasadzie sÅ‚usz- dów sieci energetycznej. Schemat, nadesÅ‚a- W sumie wynika to z praw fizyki i specyfiki na. Przyznam szczerze, iż nie jestem eksper- ny jak zwykle na mikroskopijnej wielkoÅ›ci kar- użytych podzespołów. Niestety nie da siÄ™ te- tem w dziedzinie w.cz, jednak wÄ…tpiÄ™ w prak- teczkach (które naszych redakcyjnych rysow- go wyjaÅ›nić w kilku sÅ‚owach - żeby być dob- tycznÄ… przydatność takiego wskaznika. ników doprowadzajÄ… do rozpaczy) pokazany rym elektronikiem trzeba poznać te charakte- Ale nie w tym rzecz. Wiadomo, że najlep- rysunku 9 jest na rysunku 9 rysunku 9 rysunku 9 rysunku 9. Na pÅ‚ytce PW-02 zmonto- rystyczne ukÅ‚ady i metody, najlepiej zapozna- szym sposobem sprawdzenia przydatnoÅ›ci wany jest prostownik liniowy i wskaznik jÄ…c siÄ™ ze stosownÄ… literaturÄ…. jest przeprowadzenie eksperymentów. Ale z diodami, natomiast generator byÅ‚by umiesz- Jednak zagadnienie poruszone przez Woj- póki co, jesteÅ›my w Szkole Konstruktorów czony na oddzielnej pÅ‚ytce. Wojciech pisze: ciecha jest naprawdÄ™ bardzo ciekawe. WÅ‚aÅ›- i wypada ocenić ukÅ‚ad Grzegorza ze strony ukÅ‚adowej. Okazuje siÄ™, iż Autor popeÅ‚niÅ‚ is- totny bÅ‚Ä…d. Przede wszystkim z ukÅ‚adu należy wyrzucić rezystor R3 - żeby uzyskać potrzeb- ne napiÄ™cie odniesienia, wystarczy dobrać wartość R4. Trzeba także dodać kondensator odsprzÄ…gajÄ…cy zasilanie. Ale najistotniejsza jest sprawa poziomu sygnaÅ‚u na wyjÅ›ciu kostki US1. Przy zapropo- nowanym ukÅ‚adzie poÅ‚Ä…czeÅ„ przy wzroÅ›cie sygnaÅ‚u w.cz. napiÄ™cie na kolektorze tranzys- tora bÄ™dzie siÄ™ obniżać, a wiÄ™c napiÄ™cie na wyjÅ›ciu wzmacniacza operacyjnego (pracujÄ…- cego jako wzmacniacz odwracajÄ…cy) bÄ™dzie wzrastać powyżej górnego napiÄ™cia odniesie- nia. W efekcie stale bÄ™dzie zaÅ›wiecona ostat- nia, dziesiÄ…ta dioda LED. Aby uzyskać wÅ‚aÅ›ci- µ we wskazania należy albo zamienić miejsca- mi rezystor R2 i tranzystor T1 (oczywiÅ›cie Rys. 10. Propozycja Grzegorza Cipory. trzeba zmienić tranzystor na PNP), albo zasto- ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96 29 SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów SzkoÅ‚a Konstruktorów µ Rys. 11. Modyfikacja Rys. 12. Schemat ukÅ‚adu wskaznika pola. betametru. sować wzmacniacz w konfiguracji nieodwra- dzie kolektora (potrzebny w przypadku przebi- waÅ‚ on dwa dość interesujÄ…ce zastosowania cajÄ…cej. Wtedy przy wzroÅ›cie sygnaÅ‚u w.cz. cia tranzystora), zwiÄ™kszyć wartość R1 do pÅ‚ytki; niestety jego propozycje nie zostaÅ‚y napiÄ™cie na wejÅ›ciu 5 kostki US2 bÄ™dzie ma- okoÅ‚o 560kW (prÄ…d bazy okoÅ‚o 20µA), i usta- uwzglÄ™dnione przy omawianiu rozwiÄ…zaÅ„. leć, czyli diody bÄ™dÄ… siÄ™ zapalać (czy gasnąć) wić na nóżce 6 napiÄ™cie rzÄ™du 0,5V. Wtedy PS2. Od chwili ukazania siÄ™ EdW 10/96 w odwrotnej kolejnoÅ›ci. Takie rozwiÄ…zanie pierwsza dioda bÄ™dzie siÄ™ zapalać przy otrzymujÄ™ listy udowadniajÄ…ce, że przed- jest do przyjÄ™cia, gdy zastosuje siÄ™ liniowÄ… wzmocnieniu tranzystora rzÄ™du 15, a ostatnia stawiony w tym numerze projekt Krystiana kostkÄ™ LM3914 pracujÄ…cÄ… w trybie punkto- - przy wzmocnieniu rzÄ™du 500. ZachÄ™cam do Kostrzewskiego jest w rzeczywistoÅ›ci dostÄ™- wym. Ale przecież przy pomiarze pola w.cz. budowy takiego ukÅ‚adu. pnym w handlu dyskretnym urzÄ…dzeniem z pewnoÅ›ciÄ… powinna być zastosowana loga- OczywiÅ›cie Grzegorz za swoje interesujÄ…- podsÅ‚uchowym. Krystian przepisaÅ‚ tekst z fab- tytmiczna kostka LM3915. Wtedy bezsen- ce propozycje otrzymuje upominek. rycznej instrukcji, do czego siÄ™ nie przyznaÅ‚. sowne byÅ‚oby sterowanie diod w odwrotnej Na koniec chciaÅ‚bym pogratulować wszys- OczywiÅ›cie, nie otrzyma obiecanego upomin- kolejnoÅ›ci, bo skala nie bÄ™dzie już logaryt- tkim, którzy znalezli w czasie urlopów i waka- ku. Nie można tolerować takich poczynaÅ„. miczna. Jest i na to rada: wystarcy zamienić cji czas na odrobienie zadania ze SzkoÅ‚y Kon- OczywiÅ›cie, można korzystać z literatury, miejscami koÅ„cówki drabinki rezystorowej struktorów. ale trzeba to wyraznie napisać. W dodatku (wewnÄ™trznego dzielnika), czyli nóżki 4 i 6. ZachÄ™cam też do rozwiÄ…zywania nastÄ™p- Krystian wybraÅ‚ kiepskie urzÄ…dzenie, z nades- ry- Zmodyfikowany ukÅ‚ad pokazany jest na ry- nych. Już teraz cieszÄ™ siÄ™ na Wasze oryginal- Å‚anych listów wynika bowiem, że prawie ry- ry- ry- sunku 11 ne propozycje, jestem przekonany, że dla nikomu nie udaÅ‚o siÄ™ sensownie wykorzystać sunku 11 sunku 11 sunku 11 sunku 11. ChciaÅ‚bym jeszcze przedstawić drugi ukÅ‚ad wielu z Was udziaÅ‚ w Szkole Konstruktorów przedstawionego radiomikrofonu. rysunku zaproponowany przez Grzegorza. Na rysunku bÄ™dzie wstÄ™pem do prawdziwie profesjonal- PS3. Przypominam, że jeÅ›li oprócz rozwiÄ…- rysunku rysunku rysunku 12 zania zadania ze SzkoÅ‚y jednoczeÅ›nie przysy- 12 12 można zobaczyć schemat betametru, czyli nej dziaÅ‚alnoÅ›ci na polu elektroniki. 12 12 To- miernika wzmocnienia staÅ‚oprÄ…dowego tran- Tym razem caÅ‚Ä… pulÄ™ nagród otrzymuje To- Å‚acie list, propozycjÄ™ zadania lub spostrzeże- To- To- To- masz Fraszczak zystorów. Autor sÅ‚usznie zaproponowaÅ‚ uży- masz Fraszczak z WrocÅ‚awia, a drobne upo- nia do Erraty, to powinny one być umieszczo- masz Fraszczak masz Fraszczak masz Fraszczak Grzegorz Cipora MichaÅ‚ Ja- cie kostki LM3915, bo ma ona wiÄ™kszy zakres minki: Grzegorz Cipora z Dydyni, MichaÅ‚ Ja- ne na odzielnych kartkach (na każdej kartce Grzegorz Cipora MichaÅ‚ Ja- Grzegorz Cipora MichaÅ‚ Ja- Grzegorz Cipora MichaÅ‚ Ja- kóbczyk Zbigniew Wojciechowski wskazaÅ„. Choć prÄ…d bazy mierzonego tran- kóbczyk Zbigniew Wojciechowski kóbczyk z BÄ™dzina i Zbigniew Wojciechowski powinien być peÅ‚ny adres). Mamy kÅ‚opot, jeÅ›- kóbczyk Zbigniew Wojciechowski kóbczyk Zbigniew Wojciechowski zystora nie ma staÅ‚ej wartoÅ›ci, zależy bowiem z Lubaczowa. li wszystko jest na jednym arkuszu. od spadku napiÄ™cia na rezystorze R2 (czyli JeÅ›li macie telefon, podawajcie numer - Wasz instruktor w sumie od wzmocnienia tranzystora), to jed- do kilku z Was zadzwoniÅ‚bym z pewnymi py- Piotr Górecki Piotr Górecki Piotr Górecki Piotr Górecki Piotr Górecki nak przy niewielkiej wartoÅ›ci rezystora R2 taniami odnoÅ›nie rozwiÄ…zaÅ„. Podawajcie też (51W) jest to jak najbardziej dopuszczalne - PS1. Z ostatniej chwili: dwa tygodnie po swój wiek. ukÅ‚ad jest zaprojektowany poprawnie. Propo- terminie nadsyÅ‚ania prac otrzymaÅ‚em list PG PG PG PG PG nujÄ™ jednak dodać rezystor ograniczjacy z rozwiÄ…zaniami zadania, nadesÅ‚any przez Ro- o wartoÅ›ci 220W 1W umieszczony w obwo- berta Rutkowskiego z Secemina. Zapropono- ERRARE HUMANUM EST W numerze wrzeÅ›niowym EdW wytropiliÅ›cie nastÄ™pujÄ…ce bÅ‚Ä™dy: ·W artykule "Alarm z podwójnÄ… wiÄ…zkÄ… podczerwieni" na str. 31 na rysunku 3 bÅ‚Ä™dnie opisano pojemnoÅ›ci kondensatorów C2 i C11. Ich pojemność wynosi 2,2µF, tak jak podano w spisie elementów. Podobnie rezystor R13 ma wartość 4,7kW. Natomiast w spisie elementów odbiornika zabrakÅ‚o wartoÅ›ci R11, wynoszÄ…cej 1MW. ·Na stronie 48 w artykule "ModuÅ‚ wykonawczy dużej mocy..." tekst w drugiej szpalcie u doÅ‚u strony powinien brzmieć" "stany wysokie przekazywane z wyjÅ›cia sterownika AVT-2047 na zÅ‚Ä…cze Z18 wysterowujÄ…..." (BÅ‚Ä™dnie podano numer zÅ‚Ä…cza.) ·Rysunek 4 - przykÅ‚adowa sekwencja bÅ‚ysków - na stronie 49 ("Inteligentny symulator alarmu) powinien mieć numer 2. ·W tym samym artykule, w pierwszej kolumnie na str. 50 fragment: "jeden dÅ‚uższy zielony" powinien brzmieć "dwa dÅ‚uższe zielone". ·Stona 52, "Timerek do jajek", w trzeciej szpalcie u góry zamiast "bramki U5C" powinno być "bramki U5B". NagrodÄ™-niespodziankÄ™ wylosowaÅ‚ Piotr Krzepa. 30 ELEKTRONIKA DLA WSZYSTKICH 11/96