8-bitowy przetwornikYA/C i C/A do PC P R O J E K T 8-bitowy przetwornik A/C i C/A do PC, część 1 kit AVT-444 Urządzenia wejścia-wyjścia dla komputer�w PC cieszą si� ogromnym powodzeniem wśr�d Czytelnik�w EP. Ze wzgl�du na najwi�kszą ułytecznośĘ w codziennym łyciu i nasze naturalne przystosowanie, najbardziej atrakcyjne są przystawki umołliwiające realizacj� pomiar�w i obr�bki sygnał�w analogowych. W artykule przedstawiamy konstrukcj� 8-bitowego zintegrowanego przetwornika A/ C i C/A, wykonanego w oparciu o najnowocześniejsze Prezentowana konstrukcja po- Dwa w jednym, czyli mimo znacznej złołoności funk- AD7569 elementy p�łprzewodnikowe. cjonalnej nie wygląda na pierwszy Układ AD7569 jest dośĘ nie- rzut oka imponująco - pi�Ę ukła- zwykłą konstrukcją, integruje bo- d�w scalonych, przeka�nik i kilka wiem w jednej obudowie nast�pu- Podstawowe parametry karty element�w biernych... Czy rzeczy- jące bloki funkcjonalne (rys. 1): Przetwornik A/C wiście jest to prawdziwy prze- - Kompletny 8-bitowy przetwor- maksymalna częstotliwość próbkowania twornik A/C i C/A? nik A/C z układem śledząco- 100..300kHz (zależy od szybkości PC i wersji Windows 95), Okazuje si�, łe tak! Jest to pami�tającym (ang. Track & rozdzielczość: 8 bitów, mołliwe dzi�ki zastosowaniu no- Hold), kt�ry znacznie poprawia napięcia wejściowe (zakresy unipolarne): woczesnego przetwornika jakośĘ przetwarzania. Pomimo 0..+0,125V, 0..+1,25V, 0..+12,5V, 0..+0,250V, 0..2,5V, 0..25V, AD7569 firmy Analog Devices zastosowania przetwarzania me- napięcia wejściowe (zakresy bipolarne): i prostego układu programowal- todą SAR (ang. Succesive Ap- -0,125V..+0,125V, -1,25V..+1,25V, nego XC9536 firmy Xilinx. Za- pRoximation) przetwornik A/C -12,5V..+12,5V, -0,25V..+0,25V, -2,5V..+2,5V, -25V..+25V, nim przejdziemy do opisu kon- jest dośĘ szybki - czas przetwa- błąd przetwarzania: ą3LSB, strukcji karty, skr�towo om�wi- rzania nie przekracza 2�s. Na rezystancja wejściowa: 10k&!. my te dwa układy, co znacznie wyjściu przetwornika znajduje Przetwornik C/A ułatwi �zrozumienie� całej kon- si� rejestr zatrzaskowy z wy- strukcji. jściem tr�jstanowym. Na we- maksymalna częstotliwość zapisu do rejestru przetwornika: 100..300kHz ((zależy od szybkości PC i wersji Windows 95), rozdzielczość: 8 bitów, napięcia wyjściowe (zakresy unipolarne): 0..+1,25V, 0..+2,5V, napięcia wyjściowe (zakresy bipolarne): -1,25V..+1,25V, -2,5V..+2,5V, błąd przetwarzania: ą2LSB, obciążalność wyjścia (max.): 100mA, szybkość narastania sygnału na wyjściu bufora: 2500V/�s. Uwaga! Dokładną specyfikację czasową podamy w EP5/98. W chwili obecnej prowadzone są prace, mające na celu zoptymalizowanie czasu dostępu do portów karty w sys- temie Windows 95. Minimalne wartości napięć, które będzie można zmie- rzyć przy pomocy karty zależą od konstrukcji kompute- ra, jego zasilacza i rozmieszczenia komponentów we wnętrzu obudowy komputera. Wynika to z bardzo wyso- kiego poziomu szumów elektromagnetycznych, jakie występują w standardowych komputerach PC. Rys. 1. Schemat blokowy układu AD7569. Elektronika Praktyczna 4/98 34 8-bitowy przetwornik A/C i C/A do PC terystyczne podczas zapisywa- Tabela 2. Wzmocnienie US5 w zależności od nia danych do rejestru wejścio- stanu wyjść D3O, D2O. wego przetwornika C/A. D3O D2O Wzmocnienie US5 [V/V] - Łr�dło napi�cia odniesienia, kt�- 0 0 x1 0 1 x10 rego rol� spełnia skompensowa- 1 0 x100 na termicznie, bardzo dokładna 1 1 zabronione i stabilna dioda referencyjna. Na- pi�cie odniesienia ma wartośĘ 1,25V. Konstrukcj� układu op- We wn�trzu tego układu znajduje racowano w taki spos�b, łe si� 36 makrocel, z kt�rych wyko- zmiany parametr�w element�w rzystano tylko 9. Wyb�r układu Rys. 2. Schemat przedstawiający budowę wejścia analogowego decydujących o napi�ciu wy- został podyktowany ilością dost�p- AD7569. jściowym i wyniku przetwarza- nych pin�w - do zintegrowana nia napi�cia wejściowego mają w jednej strukturze kompletnego jściu przetwornika A/C znajduje przeciwny kierunek nił zmiany interfejsu niezb�dne okazało si� ał si� prosty (rys. 2) układ dopa- napi�cia odniesienia, co dodat- 30 linii I/O, co nie jest mołliwe sowania napi�cia wejściowego kowo zwi�ksza stabilnośĘ ter- do osiągni�cia w układach mniej- do wybranego przez ułytkowni- miczną przetwarzania. szej skali integracji. AtrakcyjnośĘ ka zakresu przetwarzania (jed- - Układ zegarowy, kt�ry generuje układ�w XC9500 podnosi niska nego z czterech). wszystkie sygnały zegarowe nie- cena, por�wnywalna z szybszymi - Przetwornik C/A z wyjściem na- zb�dne do zapewnienia popra- wersjami GAL22V10. pi�ciowym i buforem separują- wnej pracy przetwornik�w. Moł- Projekt dla układu XC9536 cym matryc� rezystorową od liwe jest sterowanie tego modu- przygotowany został przy pomo- obciąłenia dołączanego do wy- łu sygnałem doprowadzonym cy pakietu projektowego Xilinx jścia. Wzmacniacz separujący ma z zewnątrz, mołliwe jest takłe Foudation Series, kt�ry umołli- włączoną w p�tl� sprz�łenia wykorzystanie mołliwości zale- wia budowanie projekt�w hierar- zwrotnego przełączaną matryc� canej przez producenta, czyli chicznych, opisanych przy pomo- rezystorową, dzi�ki kt�rej za- taktowanie układu sygnałem ge- cy j�zyka Abel, schemat�w lo- pewnione jest osiągni�cie odpo- nerowanym po dołączeniu ele- gicznych lub graf�w przejśĘ. Op- wiedniego zakresu zmian napi�- ment�w RC do wejścia CLK. rogramowanie to opisaliśmy cia na wyjściu. Sterowanie - Blok kontrolno-sterujący, kt�re- w EP12/97. wzmocnieniem tego wzmacnia- go zadaniem jest wsp�łpraca W strukturze układu XC9536 cza oraz wsp�łczynnika podzia- z szyną sterującą, układem wy- wykorzystywanego w przetworni- łu napi�cia w obwodzie wejścio- zwalania pomiaru ST, generacja ku zawarto dwa podstawowe blo- wym przetwornika A/C (z rys. sygnału przerwania INT, zaj�- ki logiczne: 2) odbywa si� jednocześnie, tości BUSY i sterowanie elekt- - Dekoder adresowy, kt�ry deko- dzi�ki czemu zakresy przetwa- ronicznymi przełącznikami kon- duje trzy rejestry w obszarze I/ rzania napi�cia są jednakowe figurującymi zakresy przetwa- O komputera PC dla zapisu lub dla obydwu przetwornik�w. rzania (sygnał RANGE). odczytu (wyjścia LD_O, START, Przetwornik C/A w zalełności Z tego kr�tkiego opisu widaĘ B_RD) i jeden rejestr dwukie- od zakresu przetwarzania jest wyra�nie, łe pomimo niepozor- runkowo (wyjście !CS). Na rys. sterowany danymi w formacie nych wymiar�w układ AD7569 5 przedstawiono schemat bloko- NKB (dla unipolarnych zakre- jest prawdziwym �kombajnem� wy dekodera adresowego i lis- s�w przetwarzania, tzn. i nie wymaga do pracy zbyt du- ting programu w j�zyku ABEL, 0..+1,25V oraz 0..+2,5V) oraz U2 łego wsparcia sprz�towego z ze- kt�ry opisuje działanie tej cz�ś- (dla bipolarnych zakres�w prze- wnątrz. ci układu. Łatwo jest zauwałyĘ, twarzania, tzn. -1,25V..+1,25V łe dzi�ki zastosowaniu opisu oraz -2,5V..+2,5V). Przełączanie Kolejne dwa w jednym, struktury dekodera w j�zyku wy- sposobu kodowania odbywa si� czyli XC9536 sokiego poziomu, jest on bardzo w spos�b automatyczny, przez Kolejnym układem, kt�ry wbudowany w struktur� AD7569 pozwolił znacznie uprościĘ komparator napi�cia na ko�c�w- konstrukcj� karty jest układ ce zasilającej V (rys. 3). Dla programowalny XC9536 pro- ss zakres�w bipolarnych najstarszy dukowany przez firm� Xi- bit D7 spełnia rol� bitu znaku linx. Układy rodziny napi�cia wyjściowego. Na rys. 4 XC9500 są strukturami pro- przedstawiono przebiegi charak- gramowanymi w systemie ISP (ang. In System Pro- Tabela 1. Konfiguracje zakresów przetwarza- grammable), a ich architek- nia US1. tura jest rozwini�ciem po- D5O D4O Zakres A/C Zakres C/A D5O D4O Zakres A/C Zakres C/A D5O D4O Zakres A/C Zakres C/A D5O D4O Zakres A/C Zakres C/A D5O D4O Zakres A/C Zakres C/A pularnych układ�w GAL. 0 0 0..+1,25V 0..+1,25V (wy. NKB) W prezentowanym pro- 0 1 0..+2,5V 0..+2,5V (wy. NKB) jekcie zastosowano najmniej- 1 0 -1,25V..+1,25V -1,25V..+1,25V (wy. U2) Rys. 3. Sposób przełączania kodów szy układ z serii XC9500. 1 1 -2,5V..+2,5V -2,5V..+2,5V (wy. U2) sterujących przetwornikiem C/A. Elektronika Praktyczna 4/98 35 8-bitowy przetwornik A/C i C/A do PC III, jak i popularne- - dodaniu dzielnika napi�cia na go wśr�d konstruk- analogowym wejściu karty, co tor�w uływających poprawiło pozwoliło poszerzyĘ układ�w FPGA zakresy pomiarowe. xCheckera. Układ US1 jest przetworni- Poniewał wy- kiem A/C i C/A. Transfer danych magania czasowe do i z tego układu jest mołliwy dla układu XC9536 dzi�ki 8-bitowej szynie danych. Rys. 4. Przebiegi sterujące podczas zapisywania nie są zbyt rygo- Poniewał układ AD7569 jest wy- rejestru C/A. rystyczne (najwol- posałony w wyjściowe bufory przejrzysty i łatwy w analizie. niejszy z dost�pnych spełnia tr�jstanowe nie ma konieczności - Blok rejestr�w i bufor tr�jstano- wszelkie wymagania z dułym za- stosowania dodatkowych bufo- wy (rys. 6). Ta cz�śĘ układu pasem) nie ma wi�kszego sensu r�w, separujących ten układ od zapewnia poprawną wsp�łprac� stosowanie struktur szybszych nił szyny danych PC. Wejścia ste- pomi�dzy szyną ISA w kompu- XC9536-15. rujące kierunkiem przesyłu in- terze, a układami znajdującymi formacji (!WR i !RD) dołączone si� na płytce przetwornika. Inne ciekawostki są bezpośrednio do sygnał�w Na rys. 7 przedstawione zosta- Do tej pory om�wiliśmy dwa !IOWR i !IORD szyny ISA. Syg- ło rozmieszczenie wyprowadze� układy scalone z pi�ciu zastoso- nał wyboru układu US1 !CS zaprojektowanego układu. Wypro- wanych w urządzeniu. Nie ozna- generowany jest przez dekoder wadzenia oznaczone PGND nie są cza to, łe pozostałe są na tyle adresowy znajdujący si� w ukła- wykorzystywane w projekcie i są banalne, łe nie warto jest im dzie US2. Sygnał !CS staje si� połączone z masą przez wewn�t- poświ�ciĘ odrobiny miejsca aktywny zar�wno dla operacji rzne �r�dło prądowe (emuluje w artykule. zapisu, jak i odczyt portu o ad- rezystancj� ok. 10k&!). Wyprowa- Układ DS1813 (Dallas) jest resie 31Eh. Odczyt rejestru zna- dzenia TDI, TDO, TCK i TMS są specjalizowanym układem zerują- jdującego si� pod tym adresem wykorzystywane przez interfejs cym, kt�ry dba o to, aby po powoduje pojawienie si� na szy- JTAG (opisany w EP1 i 2/98). Przy włączeniu zasilania komputera nie danych zawartości rejestru pomocy tych pin�w mołliwe jest ustaliĘ powtarzalne warunki pra- wyjściowego przetwornika A/C. programowanie układu XC9536 cy przetwornika (opis tych i in- Zapis pod ten adres powoduje bez konieczności wyjmowania go nych układ�w zerujących znalazł modyfikacj� rejestru danych z podstawki. Niezb�dny jest do si� w EP3/98). przetwornika C/A. tego celu interfejs, kt�ry wchodzi Układ PGA103 (Burr- w wi�kszośĘ zestaw�w CAD firmy Brown) jest wzmacniaczem Xilinx (począwszy od xABELa). operacyjnym o programowa- Mołliwe jest stosowanie zar�wno nym wzmocnieniu. Wsp�ł- taniego interfejsu dołączanego do czynnik wzmocnienia (x1, portu r�wnoległego Parallel Cable x10 lub x100) ustalany jest przy pomocy dw�ch wejśĘ cyfrowych sterowanych po- ziomami TTL. Ostatni z układ�w - OPA633 (takłe Burr-Brown) jest bardzo szybkim wt�rni- kiem napi�ciowym (wzmoc- nienie bardzo bliskie 1V/V) o dułym dopuszczalnym prądzie wyjściowym (do ą100mA). Opis układu Schemat elektryczny prze- twornika przedstawiono na rys. 8. Urządzenie, kt�re opi- sujemy w artykule, jest mini- malnie zmodyfikowane w sto- sunku do modelu przedsta- wionego na zdj�ciach. Mody- fikacje polegały na: - uproszczeniu sposobu ste- rowania rejestrami karty, co spowodowało zaj�cie kolejnego adresu w prze- Rys. 5. Sposób realizacji dekodera strzeni I/O komputera; adresowego. Rys. 6. Część rejestrowa układu US2. Elektronika Praktyczna 4/98 36 8-bitowy przetwornik A/C i C/A do PC S Do wejścia zegarowego CLK na wejściu BUSY_TRI, podawany P L L P T G D D G A R D D D V D US1 dołączone zostały elemen- z wyjścia dekodera B_RD. Jest on N _ _ N R E 3 5 4 C 6 D I O D T S O O O C O ty R1, C1 o typowych wartoś- uaktywniany, jełeli nast�puje od-
/6 5 4 3 2 1 44 43 42 41 40 \ ciach zalecanych przez produ- czyt adresu 31Fh. BUSY_TRI | 7 39 | BUSY_O centa. Czas przetwarzania mie- Układ AD7569 mołna skonfi- PGND | 8 38 | D5 B_RD | 9 37 | D6 rzonego sygnału wynosi ok. gurowaĘ do pomiar�w w jednym GND | 10 36 | D4 CS | 11 XC9536-15-PC44 35 | D3 2�s, co daje w przybliłeniu z czterech zakres�w napi�ciowych BUSY_I | 12 34 | WR A0 | 13 33 | RD maksymalną cz�stotliwośĘ (dwa unipolarne i dwa bipolarne). A1 | 14 32 | VCC TDI | 15 31 | GND pr�bkowania rz�du 500kHz. O wyborze zakresu decyduje stan TMS | 16 30 | TDO TCK | 17 29 | AEN Podczas przetwarzania układ logiczny na wejściu RANGE i na- \ 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 / US1 informuje otoczenie o za- pi�cie zasilające ko�c�wk� V .
ss A A A V A G A A A P A j�tości przy pomocy sygnału W tab. 1 przedstawiono zalełnoś- 3 2 4 C 5 N 6 7 8 G 9 C D N !BUSY. Sygnał ten jest poda- ci pomi�dzy stanami logicznymi D wany na wejście bufora tr�jsta- na wyjściach D4O i D5O układu Rys. 7. Wyprowadzenia układu US2. nowego (BUSY_I), kt�ry zna- US2 i przetwarzanymi zakresami. Wejścia zerujące układ�w US1 jduje si� w US2. Wyjście bufora O ile w przypadku przetworni- i US2 połączone są ze sobą i ste- BUSY_O połączone jest bitem D5 ka C/A zakresy przetwarzania są rowane z wyjścia układu US3 szyny danych (wyprowadzone bez- stałe, to konfiguracja przetworni- (DS1813). Jest to, jak wcześniej pośrednio na szyn� ISA). O uak- ka A/C jest nieco bardziej zło- wspomnieliśmy, specjalizowany tywnieniu bufora decyduje sygnał łona. Wynika to z faktu zastoso- układ zerujący, kt�ry po- wania na wejściu przetwornika woduje, łe rejestr we- wzmacniacza o programowanym jściowy przetwornika C/ wzmocnieniu i dzielnika napi�- A US1 jest wyzerowany ciowego. (napi�cie wyjściowe jest Wzmocnienie układu US5 r�wne 0V). Zerowane są mołna ustaliĘ w zakresie x1, x10 takłe cztery przerzutniki lub x100, przy pomocy kombina- spełniające rol� rejestru cji bit�w D2O i D3O. W tab. 2 konfiguracji, kt�re zna- przedstawiono zalełnośĘ pomi�- jdują si� w US2. Dzi�ki temu wzmocnienie ukła- du US5 wynosi 1V/V, styki przeka�nika Prz1 doprowadzają do ko�- c�wki V US1 napi�cie ss 0V, a na wejściu RANGE US1 jest logiczne �0�. Naleły pami�taĘ, łe ze- rowanie karty nast�puje tylko po włączeniu zasi- lania. Nie jest mołliwe wyzerowanie karty przy pomocy przycisku zeru- jącego komputer lub przy pomocy procedury �gorą- cego� restartu. Dołącze- nie kondensatora C11 blisko wyprowadze� US3 ma na celu maksymalne wydłułenie impulsu ze- rującego, przez wydłułe- nie czasu narastania na- pi�cia zasilającego. Prze- ka�nik Prz1 ma wbudo- waną diod� zabezpiecza- jącą wyjście sterujące przed mołliwością uszkodzenia z powodu przepi�cia indukowanego po odłączeniu napi�cia zasilającego od cewki. Nie ma wi�c koniecznoś- ci stosowania dodatko- wej diody. Rys. 8. Schemat elektryczny przetwornika. Elektronika Praktyczna 4/98 37 8-bitowy przetwornik A/C i C/A do PC dzy stanami logicznymi na tych wyjścia z masą lub kt�rymś z bie- WYKAZ ELEMENTÓW wyjściach i wzmocnieniem ukła- gun�w zasilania. Rezystory du. Rezystory R3 i R4 dzielą Na schemacie elektrycznym R1: 6,2k&! napi�cie podawane na wejście z rys. 8 nie narysowano połącze� R2: 100&! US5, rezystor R2 ogranicza prąd wyprowadze� szyny JTAG, kt�ra R3: 9k&!-1% wejściowy tego układu. Diody D1 słuły do programowania układu R4: 1k&!-1% i D2 spełniają rol� ogranicznika US2. Wszystkie sygnały tego złą- Kondensatory napi�cia, nie pozwalając, aby na- cza wyprowadzono na zewnątrz C1: 68pF pi�cie na wejściu US5 było wi�k- do punkt�w lutowniczych. Złą- C2, C3, C4, C5, C6, C7, C8: 100nF sze nił 5,7V i mniejsze nił -0,7V. cze to nie b�dzie w wi�kszości C9, C10, C12, C11, C13: 10�F/10V Układ US5 jest zasilany napi�- wypadk�w wykorzystywane, po- Półprzewodniki ciem symetrycznym ą5V, co z du- niewał układy XC9536 b�dą do- US1: AD7569JN łym zapasem wystarcza do uzys- starczane w zestawach zaprogra- US2: XC9536PC44 kania maksymalnej wymaganej mowane. zaprogramowany amplitudy sygnału na wejściu US3: DS1813 przetwornika. Montał i uruchomienie US4: OPA633KP Jak wcześniej wspomniano Widok ściełek na płytce dru- US5: PGA103P układ AD7569 ma na wyjściu kowanej przetwornika przedsta- D1, D2: 1N4148 przetwornika C/A wbudowany bu- wiono na wkładce wewnątrz nu- Różne for separujący. Jego wydajnośĘ meru. Rozmieszczenie element�w Gn1,Gn2: gniazda BNC prądowa nie jest zbyt duła - widaĘ na rys. 9. Płytka jest Prz1: TQ2-5V (NAIS Matsushita) producent układu zaleca nie prze- wykonana w technologii dwu- goldpin 1x5 kraczanie wartości 1,25mA, co stronnej z metalizacją otwor�w. dyskietka z oprogramowaniem w wielu wypadkach mołe nie byĘ Poniewał złącze kraw�dziowe jest sterujacym (Windows 95) oraz wystarczające. Z tego powodu za- kryte złotem naleły zachowaĘ du- programem PTEST.EXE stosowany został bardzo szybki łą ostrołnośĘ podczas montału, układ buforujący US4. Jego wzmoc- aby przypadkowo nie kapnąĘ na prowadzenia układu w obudowie nienie wynosi ok. 0,95..0,99V/V, nie cyną, co mołe uszkodziĘ PLCC są dośĘ delikatne. maksymalna wydajnośĘ prądowa złącze w spos�b nieodwracalny. W egzemplarzu modelowym 100mA, rezystancja wyjściowa po- Poniewał całe urządzenie gniazda BNC były przykr�cone do niłej 5&!, a szybkośĘ narastania składa si� ze stosunkowo nie- śledzia mocującego kart� w obu- sygnału na wyjściu ok. 2600V/�s. wielkiej ilości łatwych w monta- dowie PC. G�rne gniazdo wyko- Według informacji producenta łu element�w, nie b�dziemy rzystano jako wejściowe dla prze- mołliwe jest na jego wyjściu uzys- szczeg�łowo omawiaĘ całego pro- twornika A/C, dolne zaś jako kanie sygnału o amplitudzie 2,5V cesu montału. Naleły pami�taĘ wyjściowe przetwornika C/A. Syg- przy cz�stotliwości 15MHz i rezys- o zastosowaniu podstawek dla nał z punktu lutowniczego poło- tancji obciąłenia 100&! (prąd wy- wszystkich układ�w scalonych łonego w pobliłu US4 naleły pod- jściowy 25mA). Jest to wi�c dos- (z wyjątkiem US3). Montał US2 łączyĘ do gniazda BNC kablem konały bufor prądowy, kt�rego w podstawce nie jest zbyt trud- ekranowanym. parametry z dułym zapasem speł- ny, lecz warto jest poświ�ciĘ Do wst�pnego uruchomienia niają wymagania aplikacji. jemu nieco uwagi, poniewał wy- urządzenia b�dzie potrzebny pro- Poniewał układ OPA633 nie gram PTEST.EXE, kt�ry znajduje ma wbudowanych ładnych zabez- si� na dyskietce wchodzącej piecze� przed przeciąłeniem na- w skład kitu. Niezb�dne b�dą tak- leły zwracaĘ uwag� w czasie eks- łe diody LED dołączone anodami ploatacji, aby nie zewrzeĘ jego do wyjśĘ D2O..D5O US2. Pomi�- dzy katody i mas� zasilania na- leły włączyĘ cztery rezystory ok. 300&!. Nast�pnie przy PTESTa naleły dokonaĘ kolejno modyfika- cji bit�w D2..5 rejestru o adresie 31Fh. Po wpisaniu na D2O..3O �1� logicznej na dany bit dioda powinna si� zaświeciĘ, po wpi- saniu �0� zgasnąĘ. Odwrotnie jest w przypadku bitu D5O, poniewał wyjście rejestru jest zanegowane. Reszt� procedury uruchomie- nia opiszemy w drugiej cz�ści artykułu, w kt�rej przedstawione b�dzie oprogramowanie sterujące kartą (jest tam moduł wspomaga- jący przetestowanie karty). Piotr Zbysiński, AVT Rys. 9. Rozmieszczenie elementów na płytce drukowanej. Elektronika Praktyczna 4/98 38