MNIEJSZOŚCI NARODOWE I ETNICZNE
Wykład 8 Ochrona mniejszości narodowych i etnicznych
w UE
2011/2012, semestr zimowy, II rok Politologii
Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Szymona
Szymonowica w Zamościu
Dr Ewa Pogorzała
ZARYS PROBLEMU
Ochronę praw człowieka w UE odnoszono do systemu Rady Europy,
koncentrując się na sprawach integracji gospodarczej
Początkowo szereg inicjatyw mających na celu zwalczanie rasizmu i
ksenofobii  w związku z napływem imigrantów
Brak zapisów dotyczących expressis verbis ochrony mniejszości
narodowych, dopiero w tzw. kryteriach kopenhaskich, ale w
odniesieniu do państw kandydujących  asymetria
Pewne działania wobec nniejszości romskiej
Ochrona języków  nie mniejszości narodowych lub etnicznych
Działania na rzecz ludów tubylczych/autochtonicznych  indigenous
people
2000 r. - dyrektywa antydyskryminacyjna (pochodzenie rasowe i
etniczne)
Przestrzeganie praw człowieka na świecie  w tzw. państwach
trzecich, w tym praw mniejszości
Działania na rzecz integracji  Fundusz na rzecz Uchodz
ców,
Fundusz na rzecz Integracji Obywateli Państw Trzecich
KONWENCJA O OCHRONIE PRAW CZA
OWIEKA I
PODSTAWOWYCH WOLNOŚCI Z 4 LISTOPADA 1950 R.
RADY EUROPY PODSTAW
OCHRONY PRAW
Unia Europejska początkowo nie prowadziła prac
nad stworzeniem własnego systemu ochrony praw
człowieka lub ochrony praw mniejszości
narodowych stanowiącego wiążące regulacje dla
państw członkowskich.
Zasadniczo odnoszono ewentualne zobowiązania
państw członkowskich do istniejącego i
efektywnego systemu ochrony praw człowieka w
ramach Rady Europy.
Wszystkie państwa członkowskie były członkami
Rady Europy i sygnatariuszami Europejskiej
Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r.
 W latach 90. XX w. we Wspólnocie Europejskiej,
która przez wiele lat koncentrowała się głównie na
sprawach gospodarczych, pojawiły się jednak głosy
o konieczności uwzględnienia również tego aspektu
w jej funkcjonowaniu.
Problem ochrony praw człowieka, a także
wynikającej z tych praw ochrony praw osób
należących do mniejszości można w przypadku WE
rozpatrywać na dwóch płaszczyznach:
na poziomie Wspólnoty Europejskiej,
na poziomie zobowiązań międzynarodowych
państw członkowskich UE oraz ich prawodawstwa
wewnętrznego.
S. PAWLAK, OCHRONA MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH W
EUROPIE, WARSZAWA 2001
Wg Stanisława Pawlaka, w państwach europejskich
ukształtowały się dwa systemy ochrony mniejszości
narodowych.
Pierwszy z nich charakteryzuje się brakiem
uregulowań prawnych dotyczących ochrony
mniejszości narodowych oraz nie uważa za
konieczne posługiwaniem się terminem  mniejszość
narodowa (np. Francja, Szwecja, Republika
Federalna Niemiec, Bułgaria)
Drugi - stworzył dla mniejszości pewien system
ochrony (głównie w konstytucjach, czasem w
odrębnych ustawach), np. Austria, Belgia, Holandia,
Litwa, Białoruś, A
otwa, Ukraina, Węgry, Polska.
PROBLEM PODMIOTOWEGO ZAKRESU
OCHRONY
w Europie kontynentalnej (w systemie Rady Europy)
podmiotem ochrony są mniejszości narodowe, zaś w
państwach anglosaskich (i w systemie Narodów
Zjednoczonych) konsekwentnie określa się jako podmiot
ochrony prawa osób należących do mniejszości.
jednakże także w przypadku używanego w Europie
określenia  mniejszości narodowe" uznaje się, że
ochronie podlega nie mniejszość jako grupa społeczna,
ale osoby fizyczne tworzące daną mniejszość.
Europejska Konwencja Ramowa o Ochronie
Mniejszości Narodowych z 1 lutego 1995 r. odnosi
swe regulacje do praw osób należących do mniejszości
JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI 1986 R.
Pierwsze odniesienie do praw człowieka zawarto w
preambule do Jednolitego Aktu Europejskiego
podpisanego w lutym 1986 r.,
Zdecydowano razem popierać demokrację, w oparciu o
fundamentalne prawa zagwarantowane w konstytucjach i
systemach prawnych państw członkowskich, Konwencji o
Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz
Europejskiej Karcie Społecznej, a w szczególności w oparciu
o wolność, równość i sprawiedliwość społeczną.
W dalszej części preambuły odwoływano się ponownie do
zasad demokracji oraz przestrzegania prawa i praw
człowieka.
Treść preambuły JAE wskazywała tym samym podstawę
ochrony praw człowieka, którymi były konstytucje państw
członkowskich i Europejska Konwencja o Ochronie Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności (EKPC).
TRAKTAT O UNII EUROPEJSKIEJ (TRAKTAT Z
MAASTRICHT - 7 LUTEGO 1992 R.)
W trakcie prac nad projektem traktatu ustanawiającego Unię
Europejską pojawiła się propozycja przystąpienia Wspólnot
Europejskich do EKPC oraz wypracowania własnych praw
fundamentalnych.
Ostatecznie w Traktacie o Unii Europejskiej (traktacie z
Maastricht - 7 lutego 1992 r.) zawarto tylko ogólne, znane
już z preambuły JAE, sformułowanie:
Unia respektuje podstawowe prawa zagwarantowane w
Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i
Podstawowych Wolności podpisanej w Rzymie 4 listopada
1950 roku i prawa wynikające z tradycji konstytucyjnych
wspólnych dla państw członkowskich, jako ogólne zasady
prawa Wspólnoty.
Także preambuła traktatu z Maastricht zawierała
potwierdzenie przywiązania państw-sygnatariuszy do zasad
wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka,
podstawowych swobód i rządów prawa.
PROPOZYCJA PRZYST
PIENIA WSPÓLNOT
EUROPEJSKICH DO EUROPEJSKIEJ KONWENCJI
PRAW CZA
OWIEKA
W trakcie prac nad traktatem o UE rozważano również przystąpienie Wspólnot
Europejskich, jako podmiotów prawa międzynarodowego, do EKPC.
W 1994 r. Rada WE zwróciła się do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości w
Luksemburgu z pytaniem w sprawie przystąpienia Wspólnot do EKPC, a tym
samym poddania się jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w
Strasburgu.
Wykładnia Trybunału Sprawiedliwości była negatywna.
Uznano, że wymagałoby to zmiany Traktatu z Maastricht.
Jednocześnie Trybunał wskazał na możliwość dalszego stosowania praw
podstawowych z EKPC w swoim orzecznictwie.
Do 31 paz
dziernika 1999 r. działała jeszcze Europejska Komisja Praw Człowieka,
podejmująca wstępne rozstrzygnięcia.
Na podstawie otwartego do podpisu w dniu 11 maja 1994 r. jedenastego protokołu
do EKPC, który wszedł w życie z dniem 1 listopada 1998 r., zniesiono Europejską
Komisję i Trybunał Praw Człowieka w dotychczasowym kształcie i kompetencjach.
W ich miejsce powołano nowy, jednolity Europejski Trybunał Praw Człowieka.
Do Trybunału Praw Człowieka może złożyć skargę inne państwo lub osoba
poszkodowana działaniami państwa sygnatariusza EKPC; istotna jest tu podstawa
prawna, którą stanowią tylko przepisy EKPC.
 Rezygnacja z przystąpienia WE do EKPC wynikała też z
niechęci poddania się przez Wspólnoty jurysdykcji
Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
Europejski Trybunał Sprawiedliwości, jako organ
jurysdykcyjny WE, już wcześniej uwzględniał w swoim
orzecznictwie przepisy EKPC i wielokrotnie, gdy w grę
wchodziły prawa człowieka obywateli państw członkowskich
Wspólnot, odwoływał się on wprost do Konwencji Praw
Człowieka Rady Europy.
Jednak czynił to w kontekście norm prawnych Wspólnot
Europejskich, zaś do podstawowych praw uwzględnianych w
orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości
należały m.in. prawo własności, wolności wykonywania
zawodu, ochrona życia prywatnego, rodziny, mieszkania,
swobód religijnych i wolności poglądów, czy też prawa do
stowarzyszania się.
KRYTERIA KOPENHASKIE
Po raz pierwszy sformułowano przestrzeganie praw
mniejszości w tzw. kryteriach kopenhaskich;
w związku z planowanym rozszerzeniem UE szczyt
Rady Europejskiej w Kopenhadze (21-22 czerwca
1993 r.) określił kryteria, których spełnienie
umożliwić miało państwom europejskim ubieganie
się o członkostwo w Unii.
W pierwszej grupie kryteriów (kryteria polityczne)
wskazano na następujące wymogi, które musiały
spełnić państwa kandydujące: stabilność instytucji
gwarantujących demokrację, rządy prawa,
przestrzeganie praw człowieka i ochrona
mniejszości.
KRYTERIA KOPENHASKIE  PROBLEM PODWÓJNYCH
STANDARDÓW DLA PAC
STW CZA
ONKOWSKICH I
PAC
STW KANDYDUJ
CYCH
Mimo, że kryteria mówiły ogólnie o mniejszościach to w
składanych raportach przedakcesyjnych wyraz
nie odnoszono
zobowiązania w tym zakresie do mniejszości narodowych.
W kontekście kryteriów kopenhaskich ujawniła się  swoista
hipokryzja państw członkowskich Unii; obowiązek ochrony
mniejszości narodowych był adresowany do państw
kandydujących, zaś nie był wymagany od państw
członkowskich WE.
W efekcie część państw członkowskich, np. Francja, czy też
Grecja, ignoruje istnienie mniejszości narodowych na swoim
terytorium państwowym.
jest przy tym oczywistym, że oparcie ustroju państwa na
zasadach demokratycznych sprzyja współcześnie realizacji
praw mniejszości narodowych przynajmniej na poziomie praw
obywatelskich.
ARTYKUA
13 TRAKTATU AMSTERDAMSKIEGO
(1997 R.)
Bez uszczerbku dla innych postanowień
niniejszego traktatu oraz w granicach uprawnień
nadanych niniejszym traktatem Wspólnocie, Rada
działając jednomyślnie na wniosek Komisji i po
porozumieniu z Parlamentem Europejskim może
podjąć działanie zwalczające dyskryminację w
oparciu o płeć, pochodzenie rasowe lub etniczne,
religię lub wierzenia, inwalidztwo, wiek lub
orientację seksualną.
UNIJNE RAPORTY ROCZNE O PRAWACH
CZA
OWIEKA
Na znaczenie kryteriów kopenhaskich dla ochrony praw
człowieka w WE zwracano uwagę w publikowanych od 1998
roku unijnych raportach rocznych o prawach człowieka.
Analiza treści raportów wskazuje, że problem mniejszości
narodowych na poziomie WE ma jednak marginalny
charakter.
Raporty roczne za lata 1998 - 1999 umiejscawiały problem
mniejszości w grupie Niedyskryminacja i poszanowanie
zróżnicowania
Odwoływano się w obu raportach do regulacji Narodów
Zjednoczonych, Rady Europy oraz Organizacji
Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.
W odniesieniu do Unii Europejskiej rozpatrywano problem
mniejszości w kontekście rozszerzenia Unii, wskazując na
znaczenie kryteriów kopenhaskich.
Jednocześnie ukierunkowano właściwie problem
mniejszościowy na sytuację Romów w państwach
kandydujących oraz zapobieganie dyskryminacji tej grupy.
UNIJNE RAPORTY ROCZNE O PRAWACH
CZA
OWIEKA
W raporcie za 2000 rok w ogóle nie odniesiono się
do spraw mniejszości skupiając się tylko na
problemach rasizmu i ksenofobii.
W raporcie jednocześnie wskazano na własne
działania UE jakim była dyrektywa Rady
2000/43 / EC z 29 czerwca 2000 r. o
wprowadzeniu równego traktowania
bez względu na rasę lub
pochodzenie etniczne
UNIJNY RAPORT ROCZNY O PRAWACH
CZA
OWIEKA 2001 R., 2002 R.
W raporcie za 2001 rok wyróżniono już podrozdział
dotyczący osób należących do mniejszości (pkt
3.4.7), w którym wyrażono poparcie dla działań
międzynarodowych na rzecz ochrony praw mniejszości,
szczególnie Romów.
W obszernym Rocznym Raporcie Unii Europejskiej o
prawach człowieka 2002 mniejszościom poświęcono 2
strony (z 321 stron) wskazując na znaczenie dla
ochrony praw mniejszości narodowych dokumentów
Rady Europy, a zwłaszcza Europejskiej Konwencji
Ramowej o Ochronie Mniejszości Narodowych oraz
Europejskiej Karty Języków Regionalnych lub
Mniejszościowych.
Politykę wobec mniejszości opierano na zakazie
dyskryminacji mniejszości narodowych.
KARTA PRAW PODSTAWOWYCH
W raporcie z 2000 roku podniesiono również znaczenie
dla praw człowieka we Wspólnotach regulacji Karty
Praw Podstawowych.
Karta ta została przyjęta 2 paz
dziernika 2000 r. przez
Radę Europejską i była instrumentem deklaratywnym
ochrony praw człowieka w Unii.
Istotny jest przepis art. 21 zakazujący dyskryminacji z
powodu m.in. rasy, koloru skóry, pochodzenia
etnicznego, języka, religii czy też przynależności do
mniejszości narodowej.
Treść Karty została włączona do Traktatu
ustanawiajacego Konstytucję dla Europy (2004 r.), który
został odrzucony w 2005 r. przez Francję i Holandię
RAPORT O PRZEDSI
WZI
CIACH EUROPEJSKIEJ
INICJATYWY DS. DEMOKRACJI I PRAW CZA
OWIEKA W
2000 ROKU
Znacznie szersze odniesienie do problemów mniejszości
narodowych zawarto w Roboczym Dokumencie Komisji Europejskiej:
Raport o przedsięwzięciach Europejskiej Inicjatywy ds.
Demokracji i Praw Człowieka w 2000 roku.
W Raporcie tym podkreślono, że zdaniem Komisji: Do praw
mniejszości narodowych należy etniczna i kulturowa tożsamość,
szczególnie język, religia, tradycje kulturalne, równouprawnienie w
społeczeństwie i gospodarce, prawa obywatelskie i ochrona przed
aktami wrogości i gwałtu z powodu etnicznej, kulturowej lub
językowej tożsamości.
Komisja uznała, że państwa kandydujące są zobowiązane, na
podstawie kryteriów kopenhaskich, do ochrony i wspierania
mniejszości i grup etnicznych.
Jednocześnie, zgodnie z wspomnianą wcześniej filozofią
postrzegania problemów mniejszościowych w WE, nie odniesiono
takich obowiązków do członków UE.
FUNDUSZE NA WSPARCIE DZIAA
AC
RADY
EUROPY
W ramach działań WE przekazano Radzie Europy
na wsparcie projektu na rzecz Romów kwotę
248.169 EURO z funduszy Wspólnot - zwłaszcza
na wsparcie programu na rzecz Romów w Bośni-
Hercegowinie, Chorwacji i Macedonii.
W ramach programu Rady Saami przekazano na
międzypaństwowy, regionalny program wspierania
mniejszości autochtonicznych kwotę 668.502
EURO.
PODSTAWY PRAWNE WSPARCIA
FINANSOWEGO
Wspracie przewidziano w budżecie WE na podstawie dwóch
rozporządzeń Rady przyjętych 29 kwietnia 1999 r.
Po raz pierwszy problem mniejszości uwzględniono w
Rozporządzeniu Rady (WE) nr 975/1999 z 29 kwietnia 1999
r. w sprawie ustalenia warunków dla wprowadzenia
przedsięwzięć w obszarze rozwoju współpracy, które
przyczyniają się do ogólnego celu rozwoju i wzmocnienia
demokracji i państwa prawa oraz ochrony praw człowieka i
podstawowych wolności.
Za podstawowe zadanie w ramach Wspólnot uznano w art. 1
rozwijanie i wzmacnianie demokracji w państwach
członkowskich oraz ochronę praw człowieka i
podstawowych wolności.
 W art. 2 ust. 1 uznano, że Wspólnota winna promować
i chronić prawa człowieka określone w Powszechnej
Deklaracji Praw Człowieka i innych międzynarodowych
instrumentach określających rozwój i wspieranie
demokracji i państwa prawa a w szczególności winno
się ten cel realizować poprzez: (...)
(d) wsparcie mniejszości i grup etnicznych oraz
ludów autochtonicznych, (...)
(i) promowanie równości i nie dyskryminujących działań,
włącznie z środkami przeciwdziałającymi rasizmowi i
ksenofobii;
(j) promowanie i ochronę podstawowych wolności
określonych w Międzynarodowym Pakcie Praw
Obywatelskich i Politycznych, w szczególności wolności
myśli, prawa głoszenia poglądów i wolności sumienia
oraz prawa do posługiwania się własnym językiem;
ŚRODKI NA WYPADEK SYTUACJI
KRYZYSOWYCH
Dla wprowadzenia rozporządzenia w życie
przeznaczono na lata 1999 - 2004 r. 240 mln EURO
(art. 10).
W przypadku zagrożenia praw człowieka i
podstawowych wolności z powodu kryzysu
politycznego lub wprowadzenia stanu wyjątkowego
Komisja Europejska mogła sfinansować
najpilniejsze środki zapobiegające naruszeniu tych
praw w wysokości do 2 mln EURO (art. 14 ust. 1).
DRUGIE ROZPORZ
DZENIE Z 1999 R.
W dniu 29 kwietnia 1999 r. wydane zostało podobne w
treści rozporządzenie, Rady (WE) nr 976/1999 w
sprawie ustalenia warunków dla wprowadzenia innych
niż rozwój współpracy odpowiednich przedsięwzięć
Wspólnoty, które w ramach polityki Wspólnoty w
obszarze współpracy przyczyniają się do ogólnego celu
rozwoju i wzmocnienia demokracji i państwa prawa oraz
ochrony praw człowieka i podstawowych wolności
w państwach trzecich.
Rozporządzenie przewidywało pomoc techniczną i
finansową dla promocji i ochrony praw człowieka w
państwach trzecich, w tym i w odniesieniu do
mniejszości, grup etnicznych i ludów tubylczych (art. 3
ust. 1 pkt d).
Na ten cel przeznaczono na lata 1999 - 2004 r. 150 mln
EURO (art. 13).
DYREKTYWA RADY 2000/43 Z 29 CZERWCA 2000 R. O
WPROWADZENIU RÓWNEGO TRAKTOWANIA BEZ WZGL
DU
NA RAS
LUB POCHODZENIE ETNICZNE
Pełniejsze odniesienie do praw mniejszości narodowych zawarto
w dyrektywie Rady 2000/43 z 29 czerwca 2000 r. o
wprowadzeniu równego traktowania bez względu na rasę lub
pochodzenie etniczne..
Dyrektywa ta wydana została na podstawie art. 13 Traktatu
Ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Traktatu
Amsterdamskiego) upoważniającego Radę do podejmowania
stosownych działań mających na celu zwalczanie dyskryminacji z
powodu m.in. rasy lub pochodzenia etnicznego, religii lub
wyznania.
Dyrektywa, podobnie jak i rozporządzenia Rady, wchodzi do
dorobku prawnego Wspólnot Europejskich (acquis
communautaire) i zawiera w swej treści zobowiązanie
wprowadzenia tej dyrektywy do 19 lipca 2003 r. (art. 16).
Jednocześnie państwa członkowskie WE przedłożyć miały do 19
lipca 2005 r. sprawozdanie dla Komisji Europejskiej, a następnie
dla Rady i Parlamentu Europejskiego z implementacji tej
dyrektywy.
Kolejne sprawozdania mają być składane co 5 lat (art. 17)
DYREKTYWA RADY 2000/43 Z 29 CZERWCA 2000 R. O
WPROWADZENIU RÓWNEGO TRAKTOWANIA BEZ WZGL
DU
NA RAS
LUB POCHODZENIE ETNICZNE
w preambule do dyrektywy uznano, że
dyskryminacja z powodu rasowego lub etnicznego
pochodzenia może zagrażać celom określonym w
TraktacieAmsterdamskim.
W art. 1 określono cel dyrektywy, tj. dążenie do
pełnego stosowania zasady równego traktowania z
powyższych powodów.
Istotne jest określenie w art. 2 pojęcia
dyskryminacji bezpośredniej (ust. 2 pkt a) i
dyskryminacji pośredniej (ust. 2 pkt b).
Dyskryminacja bezpośrednia zachodzi w
przypadku, gdy dana osoba z powodu rasy lub
etnicznego pochodzenia będzie potraktowana w
porównywalnej sytuacji mniej korzystnie niż inna
osoba nie posiadająca tych cech.
DYSKRYMINACJA BEZPOŚREDNIA, POŚREDNIA
ORGANY DS. RÓWNEGO TRAKTOWANIA
Dyskryminacja pośrednia zachodzić będzie wtedy, gdy
z pozoru neutralnych warunków, kryteriów lub zachowań
wobec osoby należącej do rasowej lub etnicznej grupy
w szczególności mogłoby dojść do uszczerbku w
porównaniu z innymi osobami, chyba że warunki,
kryteria lub zachowania są obiektywnie
usprawiedliwione legalnym celem, a środki osiągnięcia
tego celu są odpowiednie i konieczne.
Przepis art. 10 zobowiązywał państwa członkowskie do
wprowadzenia do swoich porządków prawnych regulacji
zapobiegających dyskryminacji.
Art. 13 zobowiązywał do określenia w każdym
państwie organu, którego zadaniem będzie
promowanie równego traktowania wszystkich osób
bez dyskryminacji z powodu rasy lub etnicznego
pochodzenia.
OCENA RANGI PRAW CZA
OWIEKA ORAZ ZWI
ZANYCH Z NIMI
PRAW MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH W REGULACJACH
PRAWNYCH I DZIAA
ALNOŚCI WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ
problem praw człowieka oraz związanych z nimi praw mniejszości
narodowych był traktowany w Unii, w świetle regulacji i zobowiązań
państw członkowskich w Rady Europy, jako marginalny.
w tym zakresie istniała  luka w systemie .
Istotna zmiana nastąpiła z chwilą przyjęcia tzw. prawoczłowieczych
regulacji prawnych:
dwóch rozporządzeń Rady z 1999 roku (275 i 276) oraz
dyrektywy z 2000/43.
1992 INICJATYWA DLA EUROPEJSKIEJ DEMOKRACJI
1996 EUROPEJSKA INICJATYWA PRAW CZA
OWIEKA I
DEMOKRACJI
Co prawda już w 1992 r. Parlament Europejski
przyjął uchwałę powołującą  ukierunkowaną
początkowo na sprawy demokracji  własną
strukturę Wspólnoty  Inicjatywę dla Europejskiej
Demokracji", której zadania rozszerzono w 1996 r.
na prawa człowieka, zmieniając jednocześnie
nazwę na "Europejska Inicjatywa Praw
Człowieka i Demokracji",
w niewielkim stopniu zajmowała się ona prawami
mniejszości narodowych.
MONITORING AKCESJI DO UNII EUROPEJSKIEJ
w raportach krajowych państw kandydujących
składanych w ramach monitoringu akcesji do Unii
Europejskiej prowadzonego przez Open Society
Institute istotne miejsce zajmowały problemy ochrony
mniejszości rozumiane zarówno w sensie ochrony
pozytywnej, tj. jako zobowiązanie do wspierania
mniejszości, jak i ochrony negatywnej, tzn.
powstrzymanie się od dyskryminacji mniejszości.
Efektem tych raportów krajów kandydujących było
opracowanie przez Open Society Institute w 2002 roku
specjalnego raportu, w którym uwzględniono sytuację
mniejszości muzułmańskiej we Francji, Hiszpanii,
Wielkiej Brytanii i Włoszech oraz sytuację Romów w
Niemczech.
Polski raport wydany został w 2001 roku przez Fundację
im. Stefana Batorego w Warszawie
NAJWAŻNIEJSZE ETAPY TWORZENIA SI
W UE SYSTEMU
OCHRONY PRAW CZA
OWIEKA, A W JEGO RAMACH SYSTEM
OCHRONY PRAW MNIEJSZOŚCI
rozszerzenia UE i oparciu zasad rozszerzenia o
kryteria wypracowane w Kopenhadze w 1993 r.,
przyjęcia podstawowych aktów WE w zakresie
praw człowieka: rozporządzenia Rady 275/1999,
dyrektywy 2000/43 oraz mającej (do 2009 r.)
charakter deklaratywny Karty Praw Podstawowych
(2000 r.)
Karta Praw Podstawowych włączona została do
Traktatu z Lizbony i po jego wejściu w życie stała
się wiążącym prawem wspólnotowym
ASYMETRIA ZOBOWI
ZAC
 PAC
STWA
CZA
ONKOWSKIE A PAC
STWA KANDYDUJ
CE
część państw członkowskich UE nie zostałaby
dzisiaj, w świetle kryteriów kopenhaskich, przyjęta
do Unii z powodu nie spełniania jednego z
podstawowych kryteriów politycznych jakim jest
przestrzeganie praw mniejszości.
Unia Europejska nie odgrywa wiodącej roli w
wyznaczaniu standardów traktowania mniejszości
narodowych, ale może taką rolę odgrywać w
przyszłości
DZIAA
ANIA NA POZIOMIE UE PO PRZYJ
CIU KARTY PRAW
PODSTAWOWYCH (2000 R.) I ROZSZERZENIU (2004 R.)
Zielona Księga Komisji na temat równości i
niedyskryminacji w rozszerzonej Unii Europejskiej
(COM(2004)0379)
Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie ochrony
mniejszości i polityka walki z dyskryminacją w
rozszerzonej Europie (2005/2008(INI))
Decyzja ramowa Rady 2008/913/WSiSW z dnia 28
listopada 2008 r. w sprawie zwalczania pewnych form i
przejawów rasizmu i ksenofobii za pomocą środków
prawnokarnych (Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L
328/55)
Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 14 stycznia
2009 r. w sprawie stanu praw podstawowych w Unii
Europejskiej w latach 2004 - 2008 (2007/2145(INI))
AGENCJA PRAW PODSTAWOWYCH 2007
Agencja Praw Podstawowych Unii Europejskiej
(FRA)
The European Union Agency for Fundamental
Rights
http://www.fra.europa.eu/fraWebsite/home/home_e
n.htm
dawniej Europejskie Centrum Monitorowania
Rasizmu i Ksenofobii (EUMC)
jest niezależną agencją Unii Europejskiej
ustanowioną na mocy rozporządzenia Rady (WE)
nr 168/2007 z dnia 15 lutego 2007 roku
Siedziba Wiedeń
 Agencja jest prawnym następcą EUMC, które zostało powołane by
zbierać i rozpowszechniać w formie publikacji i raportów obiektywne i
wiarygodne informacje o przestrzeganiu praw podstawowych w
państwach członkowskich Unii Europejskiej.
prowadzi również prace badawcze, w ramach których analizowane są
przyczyny, przejawy i skutki zjawisk antyspołecznych (m.in rasizmu,
ksenofobii, antysemityzmu)
wskazuje kierunki działań podejmowanych i wskazanych w celu
minimalizacji tych zjawisk w poszczególnych krajach członkowskich.
publikuje dwa raporty roczne, z których pierwszy opisuje wyniki
działalności w danym roku, drugi zaś dostarcza informacji na temat
zjawiska rasizmu i ksenofobii we Wspólnocie i poszczególnych krajach
członkowskich, uwypuklając przykłady dobrej praktyki (tzw. "good
practices").
Centrum współpracuje ściśle z ONZ, OBWE, Parlamentem Europejskim,
Komisją Europejską i działającą w ramach Rady Europy Europejską
Komisją przeciwko Rasizmowi i Nietolerancji (ECRI) w dziedzinie
zwalczania tych zjawisk.
 sieci krajowych punktów kontaktowych (z ang.
National Focal Points), które funkcjonowały w
ramach Europejskiej Sieci Informacji o Rasizmie i
Ksenofobii  RAXEN.
W Polsce krajowym punktem kontaktowym jest
Helsińska Fundacja Praw Człowieka
PROBLEM TZW. DYSKRYMINUJ
CEGO
PROFILOWANIA ETNICZNEGO
Profilowanie etniczne nie jest nową praktyką w
państwach członkowskich Unii Europejskiej, ale
zyskało na znaczeniu w reakcji na zamachy
terrorystyczne w Stanach Zjednoczonych (2001 r.),
Madrycie (2004 r.) i Londynie (2005 r.), a także na
zwiększone obawy dotyczące nielegalnej imigracji
praktyka polegająca na podejmowaniu przez
organy ścigania decyzji w oparciu jedynie lub
głównie o rasę, pochodzenie etniczne lub religię
danej osoby.
DZIAA
ANIA NA RZECZ OCHRONY I PROMOCJI
J
ZYKÓW
EBLUL 1982 r.
European Bureau for Lesser Used Languages /
Europejskie Biuro ds. Języków Rzadziej
Używanych - Dublin
WIELOJ
ZYCZNOŚĆ
J
ZYKI REGIONALNE I J
ZYKI MNIEJSZOŚCI
Polityka UE - ochrona i wspieranie języków
regionalnych i języków mniejszości
UE prowadzi politykę mającą na celu ochronę
języków regionalnych i języków mniejszości, która
opiera się na zapisie art. 22 Europejskiej Karty
Praw Podstawowych stanowiącym, że  Unia
szanuje różnorodność kulturową, religijną i
językową .
Parlament Europejski przyjął szereg rezolucji w
sprawie działań wspierających języki regionalne i
mniejszościowe.
2 GRUPY DZIAA
AC
W ZAKRESIE OCHRONY I WSPIERANIA
J
ZYKÓW REGIONALNYCH I J
ZYKÓW MNIEJSZOŚCI
finansowanie projektów oraz inicjatyw mających na
celu ochronę i wspieranie języków regionalnych i
mniejszościowych - pomocy udzielano do roku
2000,
wsparcie finansowe na rzecz Europejskiego Biura
ds. Języków Rzadziej Używanych oraz sieci
informacyjnej Mercator
OCHRONA I WSPIERANIE J
ZYKÓW
REGIONALNYCH I J
ZYKÓW MNIEJSZOŚCI
Działania UE odnoszą się do języków będących
rodzimymi językami części ludności państw
członkowskich UE.
Dotyczy to również krajów Europejskiego Obszaru
Gospodarczego.
ochrona nie obejmuje języków społeczności
imigrantów, języków sztucznych ani dialektów
języka urzędowego danego państwa
członkowskiego.
2006 R. GRUPA WYSOKIEGO SZCZEBLA DS.
INTEGRACJI SPOA
ECZNEJ MNIEJSZOŚCI
ETNICZNYCH
Grupa wysokiego szczebla ds. integracji społecznej
mniejszości etnicznych i ich pełnego uczestnictwa
w rynku pracy została powołana Decyzją Komisji
2006/33/WE z dnia 20 stycznia 2006 r.
Celem tej grupy jest rozpoznawanie przeszkód na
drodze do integracji mniejszości etnicznych ze
społeczeństwem oraz pełnego uczestnictwa tych
mniejszości w rynku pracy, a także identyfikowanie
najlepszych praktyk w dziedzinie pokonywania tych
trudności.
EU-MIDIS
European Union Minorities and Discrimination
Survey (EU-MIDIS) opublikowany w kwietniu 2009
r.
Badanie pokazało, że najbardziej dyskryminowaną
grupą w Europie, i to we wszystkich aspektach
życia (mieszkalnictwo, zatrudnienie, opieka
zdrowotna, edukacja) są Romowie
THE RACIAL EQUALITY DIRECTIVE
(2000/43/EC)
dyrektywa Rady 2000/43/WE z dnia 29 czerwca
2000 r. wprowadzającą w życie zasadę równego
traktowania osób bez względu na pochodzenie
rasowe lub etniczne (Dz. Urz. WE L 180 z
19.07.2000)
Nałożyła na państwa członkowskie obowiązek
określenia w każdym państwie organu, którego
zadaniem będzie promowanie równego traktowania
wszystkich osób bez dyskryminacji z powodu rasy
lub etnicznego pochodzenia.
EQUINET (THE EUROPEAN NETWORK OF
EQUALITY BODIES)
http://www.equineteurope.org
Austria - Ombud for Equal Treatment
Belgium - Centre for Equal Opportunities and
Opposition to Racism
Belgium - Institute for the Equality of Women and
Men
Bulgaria - Commission for Protection Against
Discrimination
EQUINET (THE EUROPEAN NETWORK OF
EQUALITY BODIES)
Croatia - Office of the Ombudsman
Cyprus - The Office of the Commissioner for
Administration (Ombudsman)
Czech Republic - Office of the Public Defender of
Rights
Czech Republic - Government Council for Human
Rights (Observer)
Denmark - Board of Equal Treatment
Denmark - Danish Institute for Human Rights
EQUINET (THE EUROPEAN NETWORK OF
EQUALITY BODIES)
Estonia - Gender Equality Commissioner
Finland - Ombudsman for Equality
Finland - Ombudsman for Minorities
France - High Commission against Discrimination
and for Equality  HALDE
Germany - Federal Anti-Discrimination Agency 
FADA
Greece - Greek Ombudsman
EQUINET (THE EUROPEAN NETWORK OF
EQUALITY BODIES)
Hungary - Equal Treatment Authority
Hungary - Office of the Parliamentary
Commissioner for the Rights of National and Ethnic
Minorities
Ireland - Equality Authority
Italy - National Office against Racial Discrimination
- UNAR
Latvia - Office of the Ombudsman
EQUINET (THE EUROPEAN NETWORK OF
EQUALITY BODIES)
Lithuania - Office of the Equal Opportunities Ombudsman
Luxembourg - Centre for Equal Treatment
Malta - National Commission for the Promotion of Equality 
NCPE
The Netherlands - Dutch Equal Treatment Commission 
CGB
Norway - Equality and Anti-Discrimination Ombud  LDO
Portugal - Commission for Citizenship and Gender Equality -
CIG
Portugal - Portuguese Commission for Immigration and
Intercultural Dialogue  ACIDI (Observer)
Romania - National Council for Combating Discrimination 
CNCD
Serbia - Commission for Protection of Equality
EQUINET (THE EUROPEAN NETWORK OF
EQUALITY BODIES)
Slovakia - National Centre for Human Rights
Slovenia - Office for Equal Opportunities
Spain - Race and Ethnic Equality Council
Spain/Basque country - Defentsoria - The Gender
Equality Ombud
Sweden - Equality Ombudsman
United Kingdom - Great Britain - Equality and
Human Rights Commission (EHRC)
United Kingdom - Northern Ireland - Equality
Commission for Northern Ireland
PRZYPADKI DYSKRYMINACJI ZAREJESTROWANE W PAC
STWACH UE
* POPULACJA MNIEJSZOŚCI  ROZUMIANA JAKO MIESZKAC
CY Z WIDOCZNYM/DOSTRZEGALNYM 
ETNICZNYM LUB J
ZYKOWYM STATUSEM MNIEJSZOŚCIOWYM
Liczba Państwo Liczba ludności Populacja
skarg ogółem mniejszości*
Mniej niż 20 Rumunia 21,47 10,5%
Portugalia 10,64 4%
Słowacja 5,43 14,2%
Słowenia 2,05 17%
Estonia 1,34 12%
Luksemburg 0,5 37%
Malta 0,42 4%
Mniej niż Włochy 60,44 7,1%
100
Grecja 11,31 10%
Dania 5,54 9,5%
Mniej niż 1000 Litwa 2,23 41%
Holandia 16,62 19,1%
Belgia 10,83 4%
Szwecja 9,39 7,7%
Finlandia 5,37 7%
Cypr 0,8 14%
Więcej niż Niemcy 81,80 19%
1000
Francja 65,45 40%
Wielka Brytania 62,01 8%
Węgry 10,01 5,6%
Austria 8,37 9%
Bułgaria 7,58 16%
Irlandia 4,47 4%
Litwa 3,26 16%
2008 R. SZCZYT UE W SPRAWIE ROMÓW
Pierwszy szczyt w sprawie Romów na szczeblu UE
został zorganizowany 16 września 2008 r. w
Brukseli.
400 przedstawicieli instytucji UE, rządów krajowych
i organizacji społeczeństwa obywatelskiego
Dyskusja na temat sytuacji społeczności romskich
w Unii Europejskiej oraz poszukania sposobów na
poprawę tej sytuacji.
 KOMUNIKAT KOMISJI EUROPEJSKIEJ DO RADY,
PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO,
EUROPEJSKIEGO KOMITETU EKONOMICZNO-
SPOA
ECZNEGO I KOMITETU REGIONÓW,
14.4.2010
Integracja społeczna i gospodarcza Romów w
Europie
REZOLUCJA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO Z DNIA 14 STYCZNIA
2009 R. W SPRAWIE STANU PRAW PODSTAWOWYCH W UNII
EUROPEJSKIEJ W LATACH 2004 - 2008 (2007/2145(INI))
 Mniejszości
44. zauważa, że w wyniku ostatnich rozszerzeń w Unii przybyło
prawie sto mniejszościowych grup ludności, których liczba wynosiła
około 50 w Europie piętnastki i podkreśla, że ze względu na niewielki
odsetek imigrantów, uchodz
ców i cudzoziemców z krajów trzecich
oraz na obecność rdzennych mniejszości ("tradycyjnych"), bardziej
widoczną w państwach członkowskich Europy środkowej i
wschodniej, polityka w dziedzinie migracji i integracji została
oddzielona od polityki w zakresie mniejszości;
45. podkreśla, że choć ochrona mniejszości jest jednym z kryteriów
kopenhaskich, nie istnieją ani wspólne kryteria, ani minimalne
wymogi odnośnie do praw mniejszości krajowych w polityce
wspólnotowej, ani też wspólna unijna definicja przynależności do
danej mniejszości krajowej; zaleca ustanowienie takiej definicji na
szczeblu europejskim na podstawie zalecenia 1201 Rady Europy
(1993): wzywa wszystkie państwa członkowskie, które jeszcze tego
nie uczyniły, do podpisania i ratyfikowania Europejskiej karty języków
regionalnych i mniejszościowych oraz Ramowej konwencji na rzecz
ochrony mniejszości krajowych;
  47. podkreśla znaczenie ochrony i wspierania języków
regionalnych i mniejszościowych przy uwzględnieniu faktu, że
prawo do posługiwania się językiem ojczystym oraz prawo do
kształcenia w tym języku są najbardziej podstawowymi prawami;
z zadowoleniem przyjmuje działania państw członkowskich
popierające dialog interkulturalny i międzyreligijny, który ma
podstawowe znaczenie dla pełnego korzystania z praw przez
mniejszości kulturowe i religijne;
48. jest zdania, że zasady pomocniczości i samorządności
oferują najskuteczniejszy sposób zajmowania się prawami osób
należących do mniejszości narodowych, korzystając ze wzorców
stosowanych już w Unii, zachęca do stosowania właściwych
rodzajów rozwiązań samorządowych przy pełnym poszanowaniu
niezawisłości i integralności terytorialnej państw członkowskich;
49. podkreśla, że polityka wielojęzyczności UE powinna chronić
i wspierać języki regionalne i mniejszościowe poprzez
ukierunkowane finansowanie oraz programy szczegółowe
będące uzupełnieniem programu uczenia się przez całe życie ;
INTERPELACJA 2009 R.
Interpelacje 13 styczeń 2009O-0002/09 PYTANIE
USTNE WYMAGAJ
CE DEBATY zgodnie z art.
108 Regulaminu skierowane przez: Csaba S�ndor
Tabajdi, Hannes Swoboda, Jan Marinus Wiersma,
V�ronique De Keyser, Katrin Saks oraz Claude
Moraesw imieniu grupy politycznej PSE do Komisji
Przedmiot: Ochrona tradycyjnych mniejszości
narodowych i etnicznych oraz imigrantów w
Europie
TREŚĆ INTERPELACJI
Ochrona tradycyjnych mniejszości narodowych i etnicznych, oraz zwrócenie uwagi na integrację imigrantów, a
także na stosunki pomiędzy grupami etnicznymi wśród imigrantów to bardzo istotne wyzwania, stojące przed
Unią Europejską, wpływające na jej stabilność, bezpieczeństwo, dobrobyt, stosunki dobrosąsiedzkie, oraz
wewnętrzną i zewnętrzną legalność jej działań oraz jej wiarygodność.
Czy kryteria kopenhaskie dotyczące poszanowania praw mniejszości obowiązują tylko nowe państwa
członkowskie oraz kraje kandydujące, czy też są wiążące dla wszystkich państw członkowskich?
W jakich przypadkach oraz w jakim zakresie kwestia naruszenia praw mniejszości należy do kompetencji państw
członkowskich?
Które żądania mniejszości narodowych należy uznać za uzasadnione w świetle  norm politycznych Unii
Europejskiej?
Czy UE powinna opracować wiążący prawnie system norm chroniących tradycyjne mniejszości narodowe oraz
mechanizmy kontroli oparte na traktacie lizbońskim?
Czy Komisja planuje opracowanie wspólnego zbioru norm dotyczących integracji nowych grup imigrantów w
ramach tworzonej obecnie wspólnej polityki imigracyjnej UE?
Czy Komisja zgadza się, aby wszystkie państwa członkowskie UE ratyfikowały Ramową konwencję Rady Europy
o ochronie mniejszości narodowych oraz Europejską kartę o językach regionalnych
i językach mniejszości?
Czy Komisja Europejska rozważa objęcie języków regionalnych oraz języków mniejszości narodowych pojęciem
wielojęzyczności?
Czy Komisja zgadza się z faktem, że różnorodne formy autonomii/samorządności opierające się na zasadzie
pomocniczości są najlepszym rozwiązaniem pozwalającym na ochronę mniejszości?
Czy Komisja podziela przekonanie, że monitorowanie poziomu ochrony mniejszości
w państwach członkowskich oraz krajach ubiegających się o członkowstwo powinno stać się priorytetowym
działaniem Agencji Praw Podstawowych?
OCHRONA TRADYCYJNYCH MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH I
ETNICZNYCH ORAZ IMIGRANTÓW W EUROPIE  DEBATA W
PARLAMENCIE EUROPEJSKIM W LUTYM 2009 R.
Csaba S�ndor Tabajdi:  Czy Unia Europejska
zachowuje wiarygodność potępiając akty
pogwałcenia praw człowieka i mniejszości w
państwach trzecich? Czy decydenci unijni należycie
zajmują się problematyką mniejszości narodowych i
etnicznych w potencjalnych państw kandydujących
w regionie Bałkanów Zachodnich, skoro niektóre z
państw członkowskich nie są w stanie uporać się z
tą kwestią u siebie, a tak naprawdę ich praktyki są
zgoła przeciwstawne wobec obranego kierunku
polityki? Ci, którzy nie potrafią i nie chcą
odpowiedzieć na te pytania, którzy chowają głowy
w piasek, igrają z przyszłością Europy .
JACQUES BARROT, WICEPRZEWODNICZ
CY
KOMISJI.
 Poszanowanie praw jednostek należących do mniejszości wraz z
poszanowaniem zasady niedyskryminacji należy do fundamentalnych
zasad Unii. Jednakże Unia nie dysponuje ogólnymi uprawnieniami w
sferze ochrony praw mniejszości. Zagwarantowanie takiej ochrony
zgodnie z postanowieniami konstytucji i zobowiązaniami
międzynarodowymi należy do władz krajowych. Ponadto kwestie
organizacji instytucjonalnej lub autonomii mniejszości należą do
właściwości państw członkowskich. Podobnie w gestii państw
członkowskich leżą decyzje dotyczące ratyfikacji Konwencji ramowej o
ochronie mniejszości narodowych czy też, podpisania Europejskiej karty
języków regionalnych i mniejszościowych czyli dwóch najważniejszych
instrumentów wprowadzonych przez Radę Europy. Unia nie jest zatem
władna przyjąć ogólnego prawodawstwa ustanawiającego standardy
ochrony mniejszości oraz mechanizmy kontrolne, jak sugerują autorzy
pytania. Unia może jednak przyjąć środki dotyczące kwestii w obszarze
swojej właściwości, które pozytywnie wpłyną na sytuację jednostek
należących do mniejszości. Przykładowo Komisja prowadzi politykę
zwalczania dyskryminacji na tle rasowym, etnicznym lub religijnym.
Zapewni ona wdrożenie unormowań prawodawstwa wspólnotowego w
tej dziedzinie oraz wdrożenie dyrektywy uzupełniającej te unormowania .
OCHRONA MNIEJSZOŚCI W EUROPIE   OLBRZYMI
PARADOKS  GA
OS PO DEBACIE
W lutym 2009 r. węgierski socjalista Csaba Tabajdi wraz
z pięciorgiem innych posłów przepytywali Komisję na
temat planów ochrony tradycyjnych, narodowych,
etnicznych i imigranckich mniejszości w Europie.
Csaba Tabajdi szefuje parlamentarnej Intergrupie do
spraw mniejszości narodowych, która już wcześniej
wsparła powstanie rezolucji dążącej do rozróżnienia
pomiędzy rdzennymi, krajowymi mniejszościami a
mniejszościami etnicznymi i napływowymi.
Wg posłów prawo do wypowiadania się i kształcenia w
języku ojczystym jest jednym z najbardziej
fundamentalnych praw podstawowych
 Csaba Tabajdi   Około ośmiu procent ludności Europy należy
do mniejszości rdzennych, a 6,5% do mniejszości
napływowych - te ostatnie występują głównie w Europie
Zachodniej. Nie mówimy o różnicach na obszarze
podstawowych wolności człowieka, gdyż te muszą zostać
zapewnione wszystkim bez wyjątku. Państwo powinno
wspierać rodzime lub tradycyjne mniejszości etniczne - które
zamieszkują na jego terytorium od wieków - w ich aspiracjach
do zachowania własnego języka ojczystego, odrębnej kultury i
tożsamości. Członkowie takiej mniejszości powinni oczywiście
posługiwać się również językiem używanym przez ogół
obywateli. Mamy około 300 różnych mniejszości etnicznych i
narodowych, mówiących ponad 90 językami, z których 37
uznano za języki państwowe. W przypadku mniejszości
napływowej - imigrantów, państwo ma inny obowiązek:
powinno pomagać im zintegrować się ze społeczeństwem i
nauczyć języka kraju przyjmującego .
CSABA TABAJDI NA PYTANIE  WCZEŚNIEJ MÓWIA
PAN, ŻE: "EUROPA
ZAWSZE NAGRADZAA
A MNIEJSZOŚCI, KTÓRE STOSUJ
PRZEMOC,
ZAMIAST TYCH, KTÓRE WOL
ROZWI
ZANIA POKOJOWE,
KONSTYTUCYJNE".
 To są fakty. Znajdziemy niewiele wyjątków od tej
reguły, takich jak na przykład mówiący po
szwedzku Finowie. Nie oznacza to jednak, że
jestem zwolennikiem przemocy. Uważam, że
nagradzane powinny być mniejszości, które zawsze
walczyły o swoje prawa metodami konstytucyjnymi,
stosując pokojowe środki. Jednakże kwestia
przyznania autonomii niektórym mniejszościom
narodowym pozostaje tematem tabu. Jest to jeden
z wielkich paradoksów ochrony mniejszości w
Europie .
CSABA TABAJDI NA PYTANIE OBECNIE NIE MA PRAWNIE WI
Ż
CEGO
SYSTEMU NA POZIOMIE UE, KTÓRY GWARANTOWAA
BY OCHRON

TRADYCYJNYCH MNIEJSZOŚCI NARODOWYCH W EUROPIE. CZY
NALEŻAA
OBY GO STWORZYĆ?
 Taki system zarazem jest i go nie ma. W 1993 r., Rada
Europejska w Kopenhadze ustaliła, iż prawa ochrony mniejszości
będą jednym z kryteriów, jakie przed przystąpieniem powinny
spełnić państwa kandydujące do UE. Innymi słowy, dwunastu
nowych członków zostało zobowiązanych do spełnienia kryteriów
ochrony mniejszości, ale starzy członkowie nie zastosowali takich
samych wymagań wobec siebie. Jeżeli Francja i Grecja
ubiegałyby się dzisiaj o przyjęcie do UE, nie zostałyby przyjęte,
ponieważ nie ratyfikowały dwóch wiążących dokumentów Rady
Europy, które musiało przyjąć wszystkie dwanaście nowych
państw członkowskich: Europejskiej Karty Języków
Regionalnych i Mniejszościowych oraz Konwencji Ramowej o
Ochronie Mniejszości Narodowych. Na osiemdziesięciu tysiącach
stron unijnego prawodawstwa nie znajdziemy ani jednej
wzmianki o tym, że w Europie mamy mniejszości narodowe.
Dlatego tak ważne jest, by wszedł w życie Traktat z Lizbony. Po
raz pierwszy zawiera on prawnie wiążące podstawy dla ochrony
mniejszości na poziomie unijnym .
TRAKTAT Z LIZBONY
Podpisany 13 grudnia 2007 r. w Lizbonie przez
przedstawicieli 27 państw Unii Europejskiej (wszedł
w życie 1 grudnia 2009 r.)
Umocnienie ochrony praw podstawowych
Traktat z Lizbony przejmuje z traktatu
konstytucyjnego dwie istotne propozycje: nadaje
chrakter prawny Karcie Praw Podstawowych,
tworzy podstawę prawną do przystąpienia Unii
Europejskiej do Europejskiej Konwencji Praw
Człowieka i Podstawowych Wolności
KARTA PRAW PODSTAWOWYCH
Z wejściem w życie Traktatu z Lizbony Karta Praw
Podstawowych zyskała taką samą moc prawną jak
traktaty.
Karta, podpisana w 2000 roku w czasie szczytu UE w
Nicei, wymienia przysługujące obywatelom UE prawa
ujęte w sześciu rozdziałach: godność, wolność,
równość, solidarność, prawa obywatelskie i wymiar
sprawiedliwości.
Polska zdecydowała się na przyłączenie do tzw.
brytyjskiego protokołu ograniczającego stosowanie
Karty. Inne były jednak motywacje Wielkiej Brytanii,
której zastrzeżenia dotyczyły spraw socjalnych i
pracowniczych, a inne Polski, która obawiała się
narzucenia standardów moralnych.
 2011 r. prezydencja Węgier
Węgry zapowiedziały, że jednym z priorytetów ich
prezydencji w UE będzie lepsza integracja Romów
w UE
INNE INCJATYWY UE WSPIERAJ
CE OCHRON

MNIEJSZOŚCI
Europejski Rok Dialogu Międzykulturowego 2008
Europejski Rok Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem
Społecznym 2010 (np. podjęto problem
przedwczesnego porzucania szkoły przez dzieci o
rodowodzie imigracyjnym, co sprzyja ich
póz
niejszemu wykluczeniu społecznemu)
EURYDICE
Eurydice  to europejska siec informacji o edukacji,
upowszechnia informacje o europejskich
systemach edukacji, opracowuje i wydaje
publikacje tematyczne, analizy porównawcze oraz
statystyki dotyczące edukacji w Europie
Np. seria  Kluczowe dane o edukacji  Key data
on teaching languages at schools in Europe
2005, 2008  dane o nauczaniu języków
mniejszości