Bilety wizytowe, karty wizytowe, lub wizytówki
Przez dłuższy czas uważano, że bilety wizytowe pisane ręcznie
są bardziej eleganckie niż drukowane.
Dopiero w dwudziestym wieku, nastąpiło przejście na wizytówki,
na których potrzebne informacje pisano drukiem,
a tylko bardzo nieliczne ręcznie.
Bilety wizytowe są środkiem informującym,
utrwalającym zawartą znajomość
i ułatwiającym utrzymanie nawiązanych kontaktów.
Rozróżnia się trzy rodzaje biletów wizytowych:
urzędowe (służbowe)
prywatne
wspólne
W świecie dyplomatycznym stosuje się bilety wizytowe czterech rodzajów:
bilet urzędowy męża, lub bilet urzędowy żony (100 x 60 mm)
bilet prywatny męża, lub bilet prywatny żony (90 x 50 mm)
bilet prywatny żony, lub bilet prywatny męża (75 x 55 mm)
bilet wspólny (90 x 60 mm).
Bilety zamawia siÄ™ Å‚Ä…cznie z kopertami.
Składając bilet wizytowy bez koperty, zagina się ku przodowi lewy narożnik.
W niektórych krajach istnieje zwyczaj zaginania dolnego lewego narożnika
lub całego lewego brzegu biletu.
Wysyłając bilety w kopertach, nie zagina się brzegów ani narożników.
Wszystkie rodzaje kart wizytowych powinny być wykonane
z dobrej jakości kartonu
koloru białego, bądz
ecru
i drukowane kolorem czarnym, bÄ…dz
odpowiednio brÄ…zowym.
Kolorowe może być tylko logo
w takich barwach, w jakich występuje w oryginale.
Urzędowy bilet wizytowy członków personelu dyplomatycznego i konsularnego
najczęściej jest drukowany kursywą,
ale obecnie spotyka się również druk zwykły.
Bilet taki zawiera:
godło tłoczone lub drukowane
imiÄ™ i nazwisko
stopień wojskowy, dotyczy to tylko personelu dyplomatycznego
ataszatu wojskowego
stanowisko (ranga, stopień dyplomatyczny)
nazwÄ™ kraju lub ambasady
nazwę stolicy, w której dyplomata przebywa
obecnie może zawierać również numeru telefonu i adres.
EMBASSY OF THE REPUBLIC OF POLAND
Jan Winiarski
Jarosław Winiarski
Ambassadeur
de la République Pologne Counsellor (Commercial)
Tel. [phone] East 33th Stret
444-24- 25 New York, N. Y. 10028
Paris
Madame Kelly
Major General Rafał Rawecki
Ewa Kaliski
Defence and Military Attaché
Consul
Embassy of the Republic of Poland
Tel. [phone] Consulate of Polish
p. f. F. N. Moscow Buenos Aires
Na biletach szefa misji
w tytule stanowiska nie wymienia jego pełnego brzmienia.
I tak w karcie wizytowej opuszcza siÄ™:
Ambasadora  nadzwyczajny i pełnomocny.
Charge d'affires  en pied lub ad interim
Prywatne bilety wizytowe członków personelu dyplomatycznego
i ich małżonek
są drukowane podobnie jak urzędowe,
ale zawierajÄ… tylko imiÄ™ i nazwisko.
Bilety wizytowe wspólne
sÄ… drukowane tak samo jak prywatne
i zawierają imię męża i żony
oraz nazwisko w rodzaju męskim.
Jeśli kobieta jest ambasadorem,
to na pierwszym miejscu będzie imię żony,
potem męża i ich nazwisko w rodzaju męskim.
Mrs. Barbara Winiarski
Jarosław Winiarski
p.p.c.
Barbara Winiarski
Mr. Jarosław Winiarski
p. f.
P .f. F. N.
M. et Mme Jarosław Winiarski Mrs. and Mr. Barbara Winiarski
p. r.
Tomasz et Anna
Kowalski
MINISTERSTWO FINANSÓW
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Aleksander Kwaśniewski Tadeusz Mazowiecki
Jan Borecki
Prezydent Prezes Rady Ministrów
Sekretarz Stanu
Rzeczypospolitej Polskiej Rzeczypospolitej Polskiej
KOMENDA GA
ÓWNA POLICJI KOMENDA GA
ÓWNA STRAŻY POŻARNEJ MINISTERSTWO SPRAW ZAGRANICZNYCH
RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
PROTOKÓA
DYPLOMATYCZNY
Karol Janowski
Bryg.Karol Jaworski
Nadinsp. Jerzy Kowalski
Dyrektor
Dyrektor Biura Komendanta
Komendant
00-905 Warszawa Tel. [phone]
00-915 Warszawa Tel. [phone]
Al.Szucha 23 825-43-46
ul. Jasna 45 125-43-46
Tel. [phone]
UNIWERSYTET WARSZAWSKI POLITECHNIKA WARSZAWSKA
WYDZIAA
MECHANICZNY
prof. dr hab. inż. Jan Madej
prof. dr hab. Roman Adamski
Dziekan
Rektor
00-661 Warszawa tel. [phone]
00-910 Warszawa Tel. [phone]
ul. Nowowiejska 15 e-mail: [e-mail]
Nowy Åšwiat 43 681-23-23
URZ
D MARSZAA
KOWSKI
AGROS COMPANY LIMITED
WOJEWÓDZTWA MAZOWIECKIEGO
WYDZIAA
GEODEZJI
Janusz Kowalewski
Janina Frankowski
Naczelnik
Director
00-950 Warszawa tel. [phone]
23, Wspolna Str. Tel.[phone]
ul. Karowa 15 0 692123345
01-900 Warsaw e-mail: [e-mail]
e-mail: [e-mail]
Poland
prof. Tadeusz Andrzej Borowski
Tadeusz Andrzej Borowski
p. r.
tel.[phone]
prof. dr hab. Tadeusz A. Borowski
dr n. med. Tadeusz Andrzej Borowski
00-910 Warszawa tel.[phone]
tel. [phone]
ul. Klonowa 5
694234345
Skróty pisane w lewym dolnym rogu biletów wizytowych
stanowiÄ… pewnÄ… formÄ… korespondencji.
Pisze się je zawsze czarnym ołówkiem.
Można posługiwać się nimi tylko w kontaktach z osobami,
które wiedzą, co one oznaczają.
Tekst o charakterze półurzędowym,
mający na celu przekazanie krótkich informacji,
piszemy w pierwszej osobie.
W stosunkach towarzyskich używamy trzeciej osoby
lub formy bezosobowej.
p.c.  pour condoler  kondolencje,
p.f.  pour féliciter  gratulacje,
p.f.n.a.  pour féliciter nouvel an  życzenia z okazji Nowego Roku,
p.p.  pour présenter  przedstawienie innej osoby,
p.p.c.  pour prendre congé  pożegnanie siÄ™,
p.r.  pour remercier  podziękowanie,
p.f.F.N.  pour féliciter FÄ™te Nationale  życzenia z okazji Å›wiÄ™ta narodowego
p.f.c.  pour faire connaissance  dla poznania siÄ™
Reguły ogólne posługiwania się biletami wizytowymi są następujące:
Podobnie jak podczas przedstawiania i podawania ręki,
wymianę wizytówek może zaproponować:
bez względu na płeć,
najstarsza rangą osoba, stojąca najwyżej w hierarchii;
gość honorowy i gospodarz w swoim biurze czy domu;
kobieta mężczyz
nie;
starsza wiekiem osoba młodszej.
Wręczane bilety powinny być czyste, bez jakichkolwiek plam i uszkodzeń.
Po otrzymaniu wizytówki należy ją najpierw przeczytać
i dopiero po tym schować do etui lub portfela;
Nie należy wymieniać wizytówek przy stole podczas jedzenia;
trzeba to zawsze robić dyskretnie,
na przykład podczas aperitifu
albo innego przyjęcia odbywającego się na stojąco.
Nie można zaczynać rozmowy od wymiany wizytówek;
należy to czynić dopiero po jej zakończeniu.
Wchodząc do sekretariatu na umówioną wcześniej rozmowę z kimś,
kogo się nie zna, można wręczyć wizytówkę sekretarce;
powinna ona ją przekazać swojemu przełożonemu
przed wejściem interesanta.
Korespondencja na wszystkich biletach wizytowych powinna być
krótka i pisana:
w trzeciej osobie lub formie bezosobowej,
na przykład:
 życzy dużo szczęścia młodej parze ,
 dziękuje za pamięć ,
 życzy sukcesów na nowym stanowisku ,
 z serdecznymi pozdrowieniami ,
 z najlepszymi życzeniami ,
 dziękuje za okazaną życzliwość ,
 prosi na herbatkÄ™ w dniu .
Korespondencja ta powinna być pisana odręcznie.
Korespondencję taką piszemy tylko na stronie tytułowej
czyli po stronie recto, nigdy z drugiej strony.
Natomiast jeśli zamierza się wykorzystać wizytówkę
do napisania paru zdań krótkiego liściku,
służy do tego jej strona verso;
wówczas na dole przedniej strony wizytówki umieszcza się ręcznie
łacińską adnotację verte! czyli odwróć!
lub francuski skrót RSVP,
który w tym przypadku oznacza Retoumez s'iI vous plart,
czyli proszę odwrócić
i którego nie należy mylić z prośbą o odpowiedz
na kartonie zaproszenia.
List taki pozostawiamy bez podpisu.
Grażyna Maria Borowska Grażyna Maria Borowska
Prosi na herbatkÄ™ w dn. 7.02. godz. 16.00
Dziękuje za życzenia. ul. Mickiewicza 45 m. 2
oczekuje na telefon w dn. 30 maja
między 16, a 17
prof. dr hab. Tadeusz A. Borowski
dr n. med. Tadeusz Andrzej Borowski
00-910 Warszawa tel.[phone]
tel. [phone]
ul. Klonowa 5
694234345
verte!
W kulturze europejskiej jest niedopuszczalne
stosowanie wizytówek dwustronnie drukowanych
z tymi samymi danymi, lecz w różnych językach.
Jeśli przesyła się komuś kwiaty lub jakiś upominek
albo wręcza się je gospodarzowi (gospodarzom) w czasie uroczystości
lub przed dużym przyjęciem,
należy dołączyć bilet wizytowy z napisanym,
odpowiednim skrótem (najczęściej stosowana: "p. f.", "p. r.")
lub pełnym tekstem życzeń czy gratulacji.
Po otrzymaniu wizytówki ze skrótem:
"p. f." lub "p. c." - odpowiada się niezwłocznie, wysyłając bilet wizytowy z "p. r."
"p. f. n. a." - wysyła się bilet z "p. f. n. a.",
"p. p.", "p. p. c." i "p. r." - pozostajÄ… bez odpowiedzi
Osobie młodszej wiekiem i stanowiskiem można odpowiedzieć,
piszÄ…c na bilecie "p. r. et p. f.",
co oznacza: "z podziękowaniem i wzajemnymi życzeniami".
W dyplomacji bilet wizytowy może:
zastępować wizytę,
zastępować list,
służyć do przedstawiania innej osoby,
służyć do złożenia kondolencji.
W podobny sposób można wykorzystywać bilety wizytowe
w życiu zawodowym i prywatnym
Bilet wizytowy zastępuje wizytę
Na przykład po wręczeniu listów uwierzytelniających ambasador
składa wizyty swoim kolegom rezydującym już wcześniej
w stolicy kraju przyjmujÄ…cego.
Posłowie i charges d'affaires składają pierwsi wizyty nowo mianowanemu
ambasadorowi, który z kolei ich rewizytuje.
Jeśli jednak w jakimś przedstawicielstwie dyplomatycznym
obowiązki kierownika pełni II sekretarz jako charge d'affaires a.i.,
ambasador  biorąc pod uwagę dość dużą różnicę stanowisk 
charge d'affaires nie będzie  rewizytował,
ale prześle mu swój bilet wizytowy z dopiskiem  p.r. .
W tym przypadku bilet zastÄ…pi rewizytÄ™.
Wymiana wizyt nastÄ…pi po powrocie szefa misji.
W wielu krajach bilety wizytowe z dopiskiem "p.f.n.a."
składa się premierowi i ministrowi spraw zagranicznych
z okazji Nowego Roku.
Ambasador ubrany w strój zalecony przez miejscowy protokół dyplomatyczny
udaje się do wyznaczonego miejsca i składa bilety.
Cała ceremonia nie trwa nawet minuty.
W odpowiedzi ambasador otrzyma bilety wizytowe premiera i ministra
z dopiskiem  p.f.n.a.
Bilet wizytowy zastępuje list
W życiu dyplomatycznym rozpowszechniona jest praktyka składania życzeń
ambasadorowi i pracownikom dyplomatycznym z okazji święta narodowego.
Kierownicy placówek dyplomatycznych w imieniu własnym i współpracowników
przesyłają życzenia, pisząc list.
Zamiast listu mogą być jednak użyte do tego celu bilety wizytowe, przy czym,
uwzględniając stosunki istniejące między państwami i kontakty osobiste,
możemy zastosować kilka rozwiązań:
1. Ambasador przesyła swój urzędowy bilet wizytowy do ambasadora,
który obchodzi swe święto narodowe, z dopiskiem  p.f.F.N. .
2. Ambasador dołącza do swego biletu wizytówkę małżonki.
Wizytówka ta jest przeznaczona dla małżonki ambasadora
i dlatego w jej górnej części pisze się czarnym ołówkiem,
na przykład, "Madame Katsumata" , a u dołu skrót  p.f.F.N. .
3. Ambasador przesyła swój bilet wizytowy,
dołączając wizytówki wszystkich współpracowników dyplomatycznych.
4. Do biletu wizytowego ambasadora i małżonki dołącza się
bilety wizytowe współpracowników dyplomatycznych i ich małżonek.
Przesyłając życzenia z okazji święta narodowego,
kierujemy się następującymi zasadami: życzenia są przekazywane od
ambasadora dla ambasadora, od radcy handlowego dla radcy handlowego,
od małżonki attache wojskowego dla małżonki attache wojskowego itd.
Na wizytówce ambasadora znajduje się tylko skrót  p.f.F.N.", na wszystkich
innych również nazwisko adresata napisane czarnym ołówkiem.
Bilety wizytowe współpracowników i ich małżonek wysyłamy tylko w tym
przypadku, jeśli stosunki są bliskie i istnieją osobiste kontakty.
Koperta z biletami wizytowymi jest adresowana do szefa misji.
W odpowiedzi osoby, które otrzymały życzenia, podziękują,
wysyłając swoje wizytówki z dopiskiem  p.r. .
Na wszystkich  z wyjÄ…tkiem biletu wizytowego ambasadora 
znajdzie się również nazwisko osoby, dla której jest ona przeznaczona;
wpisuje się je czarnym ołówkiem w górnej części biletu.
Przedstawianie za pomocÄ… biletu wizytowego.
Do ambasady przybył nowo mianowany radca Jan Zajączkowski z żoną.
ObowiÄ…zek przedstawienia spoczywa na szefie misji.
Jeśli na przykład radca i jego żona będą przedstawiani ambasadorowi Henda
i jego żonie, to u góry jednego biletu radcy pisze się
ołówkiem czarnego koloru nazwisko ambasadora:  S.E.M. Manuel Henda ,
a u góry drugiego  nazwisko jego żony:  Mme Henda .
Na bilecie małżonki radcy umieszcza się nazwisko żony ambasadora:
 Mme Henda .
Oznacza to, że radca Zajączkowski został przedstawiony
ambasadorowi Henda i jego żonie, a żona radcy  tylko żonie ambasadora,
bo kobieta nie bywa przedstawiana mężczyz
nie.
Para małżeńska wysyła zatem małżeństwu, któremu jest przedstawiana,
trzy bilety: dwa bilety męża i jeden żony.
Nowo mianowany radca z żoną jest przedstawiany również
innym pracownikom dyplomatycznym i ich żonom.
Każdej parze małżeńskiej wysyła trzy bilety.
Szef misji dołącza własny bilet z dopiskiem  p.p. i przesyła na ręce
ambasadora właściwej misji dyplomatycznej.
Osoby przedstawiane nie piszÄ… na swych biletach  p.p. ,
gdyż nie przedstawiają się same.
Bilet wizytowy szefa misji pozostaje bez odpowiedzi,
a pracownicy dyplomatyczni i ich żony,
którzy otrzymali wizytówki,
prześlą radcy Zajączkowskiemu i jego żonie swoje bilety wizytowe.
Kondolencje
Kondolencje składa się z powodu zgonu głowy państwa,
premiera, szefa misji, członków personelu dyplomatycznego
oraz klęsk żywiołowych, które dotknęły kraj,
i dużych katastrof pociągających za sobą poważne straty.
Kondolencje można wyrazić, składając wizytę,
wysyłając notę, list, bilet wizytowy
lub wpisując się do specjalnie wyłożonej księgi,
co jest równoznaczne ze złożeniem wizyty.
W związku ze zgonem głowy państwa, premiera
lub innej wybitnej osobistości wykłada się z zasady księgę kondolencyjną.
Wysyłając notę, napisaną na papierze z czarną obwódką,
misja dyplomatyczna zawiadamia MSZ i inne misje o smutnym wydarzeniu.
Nota krótko informuje o zgonie i wyłożeniu księgi kondolencyjnej,
podaje miejsce oraz dni i godziny, w których można złożyć podpis.
Jeśli jednak misja dyplomatyczna życzy sobie, aby oprócz władz kraju
przyjmującego, szefów misji i pozostałych członków personelu dyplomatycznego
wpisali się do księgi przedstawiciele instytucji i organizacji społecznych,
jak również osoby prywatne, umieszcza komunikat w prasie.
Jego treść jest na przykład następująca:
 Ambasada ... w ... komunikuje uprzejmie, że w związku ze zgonem ...
księga kondolencyjna będzie wyłożona w budynku ambasady
ul. ... w dniach ... od godz. ... do godz. ...
W dniach wyłożenia księgi wywiesza się flagę
opuszczoną do połowy masztu lub przepasaną kirem.
W pomieszczeniu, w którym składa się podpisy,
stół jest przykryty suknem, a na nim znajdują się:
portret zmarłego przepasany czarną wstążką
(w górnym lub dolnym prawym rogu, patrząc z przodu),
księga kondolencyjna zawierająca kartki z czarną obwódką,
przyrzÄ…d do pisania.
Stół jest udekorowany kwiatami.
Do księgi kondolencyjnej wpisuje się imię i nazwisko,
ewentualnie tytuł służbowy.
Nie pisze się natomiast wyrazów współczucia.
Kondolencje mogą być również wyrażone
za pomocÄ… biletu wizytowego z dopiskiem  p.c. .
Można to jednak zrobić tylko w sytuacji, gdy stosunki są oficjalne,
a strata nie dotyczy bezpośrednio osoby, której wyraża się współczucie.
Na przykład z powodu śmierci członka personelu dyplomatycznego
można wysłać ambasadorowi bilet wizytowy,
ale chcąc złożyć kondolencje z powodu śmierci członka rodziny,
powinniśmy napisać list.
Za wpisanie się do księgi i przysłanie listu dziękujemy krótkim listem,
za przesłanie noty  dziękujemy notą,
wizytówkę  wizytówką z dopiskiem  p.r. .
Arkusze papieru noty zawiadamiajÄ…cej o smutnym wydarzeniu,
księgi kondolencyjnej i listów wyrażających podziękowanie
za wyrazy współczucia mają czarne obwódki.
Dotyczy to również kopert.
Natomiast noty i listy wyrażające kondolencje pisze się
na papierze bez czarnych obwódek, gdyż prawo używania papierów
wyrażających żałobę ma tylko strona przeżywająca stratę.
Te same zasady dotyczą ubiorów.
Osoby przyjmujące wizytę kondolencyjną ubierają się w strój żałobny,
natomiast składający wizytę lub wpisujący się do specjalnie wyłożonej
księgi wkładają ubranie wizytowe.
Udział w uroczystościach pogrzebowych wymaga
ubrania się w strój żałobny.
Wypada jedynie zaznaczyć, że rodzaj stroju
obowiązującego w czasie oficjalnych uroczystości pogrzebowych
podany jest na zaproszeniach.