Feminizm filozofia polityki, której celem jest wyjaśnienie przyczyn opresji kobiet oraz zaproponowanie rozwiązania tego problemu poprzez odwołanie się do politycznych i ekonomicznych struktur społecznych albo do ludzkich relacji. Gender studies " Teorie feministyczne oddzielają płeć biologiczną (sex) od różnie rozumianego konstruktu, jakim jest płeć kulturowa (gender). " Płeć biologiczna odnosi się do cech anatomicznych. " Płeć kulturowa (lub społeczna) to zespół atrybutów, postaw, norm, ról, zachowań przypisany mężczyznie lub kobiecie w obrębie szeroko rozumianej kultury. Kobiece surfowanie po trzech falach Historia emancypacji kobiet układa się w fale: " Pierwsza Fala 2 połowa XIX w.: 1792 1 manifest feminizmu autorstwa Mary Wollstonecraft, 1851 Wyzwolenie kobiet Harriet Taylor, 1869 Poddaństwo kobiet J.S. Milla, 1848 Ruch sufrażystek w USA Elisabeth Stanton, zjazd w Seneca Falls, uchwalenie Deklaracji Uczuć. 1920 przyjęcie XIX poprawki przyznającej prawo głosu dla kobiet w USA. " Druga Fala lata 60. XX w.: feminizm liberalny (f. praw kobiet Betty Friedan) i radykalny (antymęskie postulaty, specyficzny żargon, który służy dziś do naśmiewania się z feministek-wojujących). " Trzecia Fala lata 90. XX w.: swoboda samookreślenia bez potrzeby walki. Mary Wollstencraft dla kobiet najbardziej pragnęła człowieczeństwa " 1792 r., Obrona praw kobiet: dopóki działanie osoby nie jest autonomiczne, dopóty nie działa ona jak osoba ludzka. " Argumentowała za edukacją dla kobiet, za zrównaniem praw kobiet z prawami mężczyzn. Pisała też o seksualnym wykorzystywaniu kobiet przez mężczyzn, w związku z czym sprzeciwiała się aborcji " W związku z tym, co mówił np. Napoleon ( Równość dla kobiet? To szaleństwo. Kobiety są naszą własnością. Rodzą nam dzieci i należą do nas tak, jak drzewo owocowe należy do ogrodnika ), uwagi Mary wyprzedzały swoją epokę. W broszurze Poddaństwo kobiet J. S. Mill wraz z żoną Harriet Taylor przedstawił projekt równouprawnienia kobiet. Wcześniej jednak, bo w 1866 r. przedstawił w parlamencie brytyjskim petycję w sprawie przyznania prawa wyborczego kobietom. Dopiero jednak w 1918 r. w Wielkiej Brytanii kobiety powyżej 30 roku życia uzyskały prawo do głosowania. Pełne prawa wyborcze zostały im przyznane w 1928 r. Szacunek dla racjonalności Elisabeth Stanton najwybitniejsza przywódczyni amerykańskiego ruchu praw kobiet " Amerykańska aktywistka społeczna, sufrażystka i abolicjonistka " Autorka Deklaracji Uczuć, w której postulowała za przyznaniem kobiet prawa głosu wyborczego, prawa do własnego majątku (także po zamążpójściu), prawa do pracy bez pytania męża o zgodę, prawa do rozwodu, prawa do publicznego zabierania głosu. " Kiedy postulaty te zostały spełnione, większość sufrażystek uwierzyła, że zyskały prawo głosu, kobiety naprawdę stały się równe mężczyznom. Feminizm liberalny: feminizm praw kobiet " Droga do wyeliminowania nierówności między płciami polega na wprowadzeniu zmian politycznych w strukturze społeczeństwa, zwłaszcza praw, które wszystkim ludziom zapewnią te same możliwości edukacyjne i zawodowe. " Betty Friedan w Mistyce kobiecości (1963) uważa, że współczesna kobieta potrzebuje pracy w pełnym wymiarze czasu poza domem ( problem, który nie ma nazwy ). Częściowa nieobecność żony i matki w domu spowoduje, że mąż i dzieci staną się bardziej samowystarczalni. Kobiety męskie klony (błąd: nacisk na podobieństwo!). " Wyzwolenie kobiet powinno stać się także wyzwoleniem mężczyzn. Aktywne uczestnictwo Krajowa Organizacja w tworzeniu mocnej sieci rodzinnej i Kobiet Teraz (NOW) przyjacielskich więzów powinno być udziałem tak 1966 r. kobiet, jak mężczyzn. Druga faza Betty Friedan (1981) " Przeświadczenie, że kobieta powinna być taka sama jak mężczyzna, zostaje zastąpione tym, że kobieta może być równa mężczyznie pod warunkiem, że społeczeństwo będzie cenić tak samo to, co kobiece (styl beta), jak i to, co męskie " Postawa wojownika lub myśliwego (styl alfa). (strategia rywalizacji: wygraj lub " Styl beta: płynność, giętkość, wrażliwość przegraj , zrób to lub zgiń ) międzyludzka zastąpiona inicjatywą współpracy. " Styl alfa: hierarchia, autorytet, przywództwo zorientowane tylko na " Myślenie, że ani mężczyzni, ani wykonanie zadania bazujące na kobiety nie powinni otrzymywać instrumentalnej racjonalności . specjalnych świadczeń z powodu " Kobiety nie muszą negować swej inności swej płci, zastąpione przekonaniem, od mężczyzn, aby osiągnąć równość. że powinna istnieć taka idea Powinny wykorzystać swoje beta- równości, która wezmie pod uwagę intuicje , do rozwiązywania problemów to, że to kobiety rodzą dzieci . społecznych, ekonomicznych, politycznych. Kobieca Międzynarodówka Terrorystyczno- Feminizm Konspiracyjna z Piekieł Wiedzma (WITCH), Czerwone Pończochy (Redstockings) radykalny " Jego przedstawicielki przyczyniły się najbardziej do krzywdzącego stereotypu kobiety walczącej o swoje prawa. " Należy zmienić przede wszystkim prawa kobiet i mężczyzn w sferze seksualności i reprodukcji (gwałt, pornografia). " Cel: zniesienie patriarchatu, bo kobiety to jego ofiary (victim feminism feminizm cierpiętniczy) " Należy wyzwolić kobiety nie tylko od ciężarów naturalnej reprodukcji i macierzyństwa biologicznego, ale także od ograniczeń tzw. podwójnego standardu (zezwalającego mężczyznom na swobodę w sferze seksualnej, a zabraniającego tego samego kobietom). " Radykałki stworzyły pojęcia takie jak: seksizm, męska szowinistyczna świnia, siostrzeństwo. " Teologia feministyczna: Jeśli Bóg jest męski, to to, co męskie, jest bogiem (Poza Bogiem Mary Daly Ojcem, 1973). Odrzucenie obrazu Boga jako wzorca patriarchatu, między stawiającego na piedestale to, co męskie, a poniżającego to, co malowanym a kobiece. dzikim ptakiem " Postulat zastąpienia transcendentnego Boga Bogiem immanentnym, mieszkającym w obrębie wszechświata. Jeśli Bóg jest częścią świata, tak jak on/ona/ono, wtedy kobiety są równe mężczyznom. " Ideał dzikiej kobiety będącej poza męskością i kobiecością jako wytworami patriarchatu. Feminizm marksistowski i socjalistyczny " Wierność koncepcjom wypracowanym przez Engelsa w dziele Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa (1884). " Feministki marksistowskie i socjalistyczne uważają, że dopóki nie dojdzie do zniesienia struktur gospodarki kapitalistycznej, ludzie będą nadal podzieleni na 2 klasy: biednych i bogatych, przy czym w szeregach ubogich będzie nadal więcej kobiet niż mężczyzn (kapitalizm i patriarchat wzmacniają się wzajemnie). " Ostateczną przyczyną opresji kobiet nie jest seksizm, lecz klasizm (zróżnicowanie klasowe), czyli struktury polityczne, społeczne i ekonomiczne. " Mariarosa Della Costa i Selma Jones rzeczniczki kampanii płaca za pracę w domu . Feminizm psychoanalityczny i kulturowy " Odpowiedz na pytanie, dlaczego kobiety zachowują się w taki, a nie inny sposób, kryje się w głębi kobiecej psychiki i w myśleniu kobiet. " Feministki psychoanalityczne (np. Nancy Chodorov) uważają, że odmienny psychoseksualny rozwój dziewczynek i chłopców ma wiele implikacji społecznych. Odrębność chłopca od matki powoduje, że w przyszłości będzie cechować go ograniczona zdolność do wchodzenia w głębokie relacje uczuciowe, a jednocześnie przygotowuje go to do pracy w sferze publicznej, w której ceni się skuteczność działania, gotowość do rywalizacji, skłonność do bezosobowej, obiektywnej oceny. Głęboki związek dziewczynek z matką staje się zródłem wchodzenia w relacje z innymi, upośledza jednak znalezienie sobie miejsca w sferze publicznej. Powinniśmy zmierzać do społeczeństwa androginicznego, w którym pełna osoba ludzka będzie stanowić stop pozytywnych cech kobiecych i męskich (idea podwójnego rodzicielstwa). " Feministki kulturowe (genderowe) nie podkreślają rozwoju psychoseksualnego, lecz psychiczno-moralny. Kobiety powinny rozwijać swoje kobiece cechy (gender- specific), dawną etykę sprawiedliwości powinna zastąpić nowa kobieca etyka troski. Etyka troski Carol Gilligan i Nel Noddings (feminizm kulturowy, f. różnicy) " W książce Innym głosem (1982) Gilligan odróżnia styl rozumowań moralnych mężczyzn i kobiet. Mężczyzni kładą nacisk na ideę sprawiedliwości, bezstronności i uniwersalnych praw; kobiety podkreślają rolę pragnień, potrzeb i interesów konkretnych osób. Błąd: ocenianie rozwoju moralnego na podstawie męskich kryteriów. Gilligan uważa, że trzeba zmienić standardy stosowane oceny stopnia rozwoju moralnego kobiet. Kobiecy język moralny jest równie sensowny jak męski. " Dla Nel Noddings (Caring: A Femine Approach to Ethics and Moral Education, 1984) postawa moralna to postawa troskliwości, która jest postawą prawdziwie uniwersalną. Ja powinienem powinno przejść przez ja chcę . Podjęcie etycznej troski afirmuje nie tylko drugą osobę, lecz zaspokaja naturalne pragnienie bycia i pozostawania w relacji z drugą osobą (etyka relacyjna). Feminizm egzystencjalny, czyli Druga Płeć (1949) Simone de Beauvoir " Sartrowskie odróżnienie: byt-dla-siebie (podmiot, Ja) i byt-w-sobie (materialna egzystencja, ciało), mężczyzna- Ja, kobieta-Inny. Mężczyzna postrzegając siebie jako podmiot zdolny narażać życie w walce z wrogiem, uznał kobietę za przedmiot zdolny jedynie do dawania życia, tymczasem człowiek wznosi się ponad zwierzę nie przez to, że daje życie, lecz że je ryzykuje; dlatego ludzkość wyżej stawia nie tę płeć, która rodzi, lecz tę, która zabija . Kobieta obca siła, która należy poddać kontroli. " Krytyka instytucji małżeństwa (rola żony jako forma niewolnictwa, daje kobiecie zadowolenie, spokój i bezpieczeństwo, ale pozbawia ją szansy na wielkość). Nie rodzimy się " Sposoby transcendencji: praca, intelektualizm, kobietami, zaangażowanie społeczne, odmowa identyfikowania Stajemy się nimi samej siebie poprzez spojrzenie dominującej grupy społecznej. Feminizm postmodernistyczny: Judith Butler, Julia Kristeva " Feminizm akademicki , francuski , odwołujący się m.in. do tekstów Derridy i Lacana, postrzegany jako rozmyślnie nieprzejrzysty. Język jest tu używany w sposób zrozumiały tylko dla jego twórców. Opiera się na przekonaniu, że w dzisiejszym świecie nie ma miejsca na zmiany społeczne na większą skalę, ponieważ ludzie są więzniami struktury, która definiuje naszą tożsamość jako żeńską lub męską, i to, co możemy robić, to parodiować językowo określającą nas strukturę i normy, które nam narzuca (polityka oparta na słownych manipulacjach). " Butler w Uwikłanych w płeć twierdzi, że płeć to konstrukt, który należy rozpatrywać z perspektywy czasu i historii oraz definiować nie poprzez to, czym jesteśmy, lecz poprzez to, co robimy, jak się zachowujemy. Feminizm wielokulturowy i globalny " Odrzucenie idei kobiecego esencjalizmu , czyli przekonania o istnieniu uniwersalnej idei kobiecości , która pasuje do każdej kobiety. " Feministki wielokulturowe podkreślają, że nawet w obrębie jednego kraju nie wszystkie kobiety są równe lub uważane są za równe (do opresji można przyczyniać się nie tylko odrzucając pogląd, że wszyscy ludzie są tacy sami, ale także odrzucając pogląd, że ludzie są różni należy uwzględniać różnice między kobietami). " Feministki globalne twierdzą, że charakter opresji różni się w zależności od tego, czy dana kobieta jest mieszkanką Pierwszego czy Trzeciego Świata. Piętnują skutki kolonialnej i nacjonalistycznej działalności rządów potęg gospodarczych oraz wielkich korporacji, które przyczyniają się do podziałów w świecie. Podstawowym zagadnieniem jest feministyczna praktyka. Kobiety są proletariatem świata (Robin Morgan, Sisterhood is Global) " Kobiety z Zachodu często jadą do takich krajów jak Sudan i widzą jedynie kliterodektomię, ale nigdy nie zauważają roli, jaką odgrywają w tych krajach międzynarodowe korporacje, ani wyzyskiwanych przez nie robotników (Nawal el Saadawi). Kliterodektomia zwyczaj obrzezania-okaleczania kobiecych genitaliów (84 miliony kobiet w Afryce). " Zasada 120 i wycięcie wyrostka robaczkowego ą la Missisipi " Kontrola rozrodczości w Chinach zasada jedno dziecko na rodzinę " Test amniocentezy w Indiach test początkowo służący do wykrywania genetycznych uszkodzeń płodu, dziś stosowany do określania płci w celu eliminowania zarodków płci żeńskiej. " Praca domowa kobiet stanowi 60-80% aktywności gospodarczej w większości krajów świata, mimo to nadal jest niewidoczna w produkcie narodowym brutto. Praca na podwójnym etacie . Ekofeminizm Karen J. Warren " Warren pisze, że kobiety zostały znaturalizowane , a przyroda sfeminizowana , więc trudno powiedzieć, kiedy kończy się opresja kobiet, a zaczyna opresja natury. Jeśli mężczyzna jest uznawany za pana natury, który otrzymał nad nią władzę, panuje on nie tylko nad naturą, ale także nad jej odpowiednikiem w świecie ludzkim, czyli nad kobietą. " Wyzwolenie kobiet i wyzwolenie natury mają wiele wspólnego, postulaty ruchów kobiecych mogą liczyć na zrozumienie, jeśli zostaną połączone z postulatami ruchów ekologicznych. Feminizm analityczny " Reprezentowany przez Marthę Nussbaum. " Feminizm, który trzyma się tradycyjnych standardów rozumu i obiektywności, oraz nakierowany jest na polityczne cele (krytyka feminizmu postmodernistycznego). " Najlepszym sposobem walki z seksizmem jest wytworzenie jasnej koncepcji prawdy, obiektywności, racjonalności i sprawiedliwości. Termin " Feminizm praktyczny, ukierunkowany na wprowadzony do zmianę prawa. Zdaniem Nussbaum, literatury w 1990 r. działalność feministek będzie sensowna o tyle, o ile spróbują one pogodzić swoje W 1991 r. powstało dążenia z dążeniami i potrzebami kobiet w USA Towarzystwo znajdujących się w ciężkich warunkach, nie Analitycznego mających dostępu do elementarnej edukacji. Feminizmu. " Krytyka feminizmu postmodernistycznego