Psychologia społeczna 10 pazdziernika 2012 07:53 Przetacznik-Gierowska M, Włodarski Z "Psychologia wychowawcza" PWN TOM2 Strelau J "Psychologia. Podręcznik akademicki " GWP tom 3 dział 9 Dembo M,H "Stosowana psychologia wychowawcza" PIERWSZA CZŚĆ WYKAADU:PRZEDMIOT PSYCHOLOGII WYCHOWAWCZEJ Psychologia wychowawcza - tradycyjne ujęcie 1) Psychologia nauczania 2) Psychologia wychowania 3) Opieka psychologiczna Wychowanie i nauczanie - to oddziaływanie pedagogiczne. Różnice wynikają ze skutków tych oddziaływań i stosowanych środków. Wychowanie dotyczy sfery emocjonalno-motywacyjnej i systemu wartości jednostki. Oddziaływania na osobowość jednostki. Nauczanie dotyczy sfery poznawczej i wykonaniowej (psychomotorycznej). CECHY WSPÓLNE: 1) Są to oddziaływania pedagogiczne 2) Interakcje dotyczą osób wychowanek/wychowawca 3) Są oparte na prawidłowościach uczenia się 4) W interakcjach pedagogicznych ważna jest podmiotowość ucznia i nauczyciela Wychowanie ( szerokie znaczenie ) - całokształt oddziaływań wychowawców i środowiska wychowawczego na jednostkę lub grupę Wychowanie( wąsko rozumiane ) oddziaływanie wychowawców i środowiska wychowawczego na sferę afektywna człowieka jego system wartości i osobowości Wychowanie to złożony system działań ,podejmowanych przesz osobę - wychowawcę (rola społ) względem drugiej osoby - wychowanka (rola społ) lub względem jej otroczenia w celcu wywołania zmiany zgodnej z założonym programem. CECHY FORMALNE DZIAAALNOŚCI WYCHOWAWCZEJ: 1) Wyodrębnione są dwie role społeczne: wychowawca/wychowanek między tymi dwoma podmiotami zachodzi relacja niesymetryczna ( różnica kompetencji; w zakresie wiedzy, celu i metod działania wychowawczego; w zakresie władzy) 2) Wychowanie to działanie, którego celem jest wywołanie zmian ( zmiany są trwałe, relatywne - zależą od wielu czynników, dokonują się w pożądanym kierunku, są progresywne) 3) Jest to działanie bezpośrednie lub pośrednie 4) Jest to działanie intencjonalne 5) Wychowawca działa zgodnie z założonym programem który wynika z przyjętego systemy wartości. Wychowanie ma charakter dynamiczny, jest to interwencja w układ życiowy, który dotyczy osób i grup społecznych. Psychologia wychowania zajmuje się nie tylko dziećmi i młodzieżą, ale również osobami dorosłymi Psychologia wychowania zajmuj się problemami ludzi w warunkach gwałtownej, szybkiej zmiany społecznej. Wykład 10.10 Strona 1 Psychologia wychowania zajmuj się problemami ludzi w warunkach gwałtownej, szybkiej zmiany społecznej. ( rozpoznanie problemów, poszukiwanie efektywnych metod rozwiązania) Problemy opieki, wychowania, nauczania, kształcenia dotyczą człowieka w każdym wieku, każdego środowiska/instytucji. Wychowawca wychowanek Cele ogólne/cząstkowe Formy przekazu Sposoby wychowania Przyswajana zmiana Warunku wewnętrzne (osobowość wychowanka i wychowawcy Warunki zew ( środowisko wychowawcze Sytuacje wychowawcze Wyniki wychowania sukces niepowodzenie Zmiany w strukturze psychicznej Wykład 10.10 Strona 2 PODSTAWOWE ZAAOŻENIA PSYCHOLOGII WYCHOWANIA: 1) Dynamiczna perspektywa ( terazniejszość/przeszłość/przyszłość 2) Działania wychowawcze zawsze przynoszą określone konsekwencje ( bliskie/dalekie/bezpośrednie/ pośrednie) 3) Różnorodność wpływów społecznych każda osoba podlega w ciągu życia różnym wpływom, jest elementem sieci społecznej ( czasem te wpływy są sprzeczne, mają różne systemy wartości. ZADANIA PSYCHOLOGII WYCHOWANIA: 1) Opracowanie programów oddziaływań wychowawczych tak ,aby uwzględniały " Właściwości jednostki - są adekwatne do poziomu wiedzy i umiejętności, atrakcyjne, angażujące, trafne ze względu na potrzeby w danym okresie życia " Społeczeństwo - prezentują społecznie cenione wartości, system działań jest spójny z tymi wartościami, dotyczą ważnych potrzeb społecznych 2) Wspomaganie rozwoju osób i budowanie ich gotowości do przyjęcia oferty wychowawczej np.. Diagnozowanie poziomu gotowości osób niepełnosprawnych oraz metod wspomagających ich rozwój. 3) Dostosowanie ofert wychowawczych do poziomu gotowości osób i grup, do których są adresowane. WYCHOWANIE A SIEĆ ZWIZKÓW SPOAECZNYCH JEDNOSTKI: Działalność wychowawcza ma charakter podwójnej interwencji: 1) Dotyczy zmiany indywidualnej ( zmiana wewnętrznego świata jednostki, jej zachowania, wiedzy, postaw 2) Zmiany rzeczywistości społecznej, która stanowi ważny kontekst rozwoju jednostki ( zmiany funkcjonowania grupy, relacji między grupami) Wychowanie odnosi się do osoby i jej różnorakich związków społecznych Poziomy analizy: 1) Osoba 2) Grupa 3) Społeczność Czy możliwe jest skuteczne oddziaływanie wychowawcze w patologicznym kontekście? Czy oddziaływania wychowawcze są bardziej skuteczne w dobrze funkcjonujących grupach, instytucjach ? FUNCKE WYCHOWANIA: 1) Socjalizacyjna - przygotowanie ludzi do podejmowania różnych zadań w społeczeństwie i na jego rzecz w sposób nienaruszający porządku społecznego 2) Emancypacyjna - organizowanie takich warunków działania w środowisku rozwijającej się osoby, aby jej potencjał mógł się wyzwalać i realizować Obie funkcje pozostają w stałym konflikcie. Relacja pomiędzy funkcjami zmienia się w kolejnych okresach życia jednostki. Prawidłowe środowisko wychowawcze to takie, w którym funkcja socjalizacyjna i emancypacyjna pozostają w równowadze. DRUGA CZŚĆ WYKAADU: ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE Jest to złożony układ ekologiczny, obejmuje wzajemne oddziaływania wychowanków i wychowawców w określonej sytuacji wychowawczej. Wykład 10.10 Strona 3 TRZY POZIOMY INTERAKCJI W ŚRODOWISKU WYCHOWAWCZYM: 1) Środowisko aktualne - część środowiska dostępna bezpośrednio człowiekowi w danej sytuacji, sposób percepcji tej sytuacji, znaczenie jej przypisywane 2) Mikrośrodowiska - ta cześć fizycznego i społecznego otoczenia z jaką jednostka wchodzi w bezpośrednie interakcje, nawiązuje i utrzymuje kontakty w życiu codziennym przez dłuższy czas np. szkoła, rodzina 3) Makrośrodowiska - struktura całej społeczności: fizyczna, materialna, społeczna, kulturowa, ekonomiczna, polityczna SRODOWISKO NATURALNE SPOAECZNE KULTUROWE ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE FUNKCJA ŚRODOWISKA WYCHOWAWCZEGO: 1) Stanowi zródło aktywnej stymulacji ( dostarcza bodzców i ważeń) 2) Jest nośnikiem informacji, które pozwalają panować nad sytuacją, przewidywać czynności i wydarzenia 3) Stanowi kontekst, w którym zachodzą specyficzne zachowania. ŚRODOWISKO WYCHOWAWCZE: 1) Naturalne ( rodzina, grupa rówieśnicza, społeczność lokalna) 2) Intencjonalne ( instytucje wychowawcze, które prowadzą działalność wychowawczą w planowanej zorganizowanej formie. INSTYTUCJE WYCHOWANIA: 1) Bezpośredniego - mają charakter profesjonalny i realizują określone cele wychowawcze ( żłobki, przedszkola, szkoły) 2) Pośredniego - upowszechniając sztukę, zdrowie itp. ( muzea, ośrodki zdrowia) Wykład 10.10 Strona 4