Ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych
OGRANICZANIE PRZEPIĆ W INSTALACJI ELETRYCZNEJ Ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych Andrzej Sowa - wybór poziomu ochrony odgromowej anali- Wprowadzanie coraz doskonalszych elemen- zowanego obiektu, tów i układów półprzewodnikowych powoduje znaczne zwiększenie możliwości działania - opracowanie zasad wyrównywania poten- urządzeń elektronicznych przy równoczesnej cjałów wewnątrz i na zewnątrz obiektu, ich miniaturyzacji. - opracowanie zasad doboru i montażu ogra- Konsekwencją takiego kierunku rozwoju są niczników przepięć w instalacji elektrycznej możliwości umieszczania rozbudowanych sys- i w torach przesyłu sygnałów. temów elektronicznych w stosunkowo nie- W początkowym etapie, postępując zgodnie z wielkich obiektach (np. niewielkie budynki, zaleceniami zawartymi w normie PN-IEC pojedyncze pomieszczenia, kontenery, szafy), 61024-1-1 [5], należy określić poziom ochrony które mogą być: odgromowej obiektu i wynikające z dokona- " umieszczane w odkrytym terenie, często nego wyboru wymagania dotyczące zewnętrz- obok wież lub masztów antenowych, nej i wewnętrznej ochrony odgromowej. " zasilane z linii napowietrznych. Dobierając rozwiązania konstrukcyjne urzą- W takich przypadkach urządzenia elektro- dzenia piorunochronnego oraz układy ogra- niczne i elektryczne narażone są na działanie: niczników przepięć w instalacji elektrycznej i w o prądów udarowych o znacznych warto- liniach przesyłu sygnałów należy uwzględnić ściach szczytowych podczas bezpośred- możliwość wystąpienia prądu piorunowego, któ- nich wyładowań piorunowych w te obiek- rego wartości szczytowe uzależnione są od wy- ty, wyładowań w maszty, wieże lub prze- branego poziomu ochrony (tablica 1). wody instalacji, W analizowanych przypadkach można przy- o przepięć atmosferycznych indukowanych jąć, zgodnie z zaleceniami normy PN-IEC lub przepięć wewnętrznych. 61312-1 [4], następujący podział prądu pioru- Podstawowe zasady ochrony urządzeń przed nowego podczas bezpośredniego wyładowania takimi zagrożeniami przedstawiono w niniej- w obiekt lub w sąsiadującą z obiektem wieżę szym artykule. lub maszt: " ok. 50 % całkowitego prądu pioruno- OCENA WYSTPUJCEGO wego wpływa do uziomu obiektu, ZAGROŻENIA " ok. 50% rozpływa się w pozostałych Opracowanie poprawnych zasad ochrony instalacjach ( instalację elektryczną i przed przepięciami wymaga zwrócenia szcze- linie przesyłu sygnałów, telekomuni- gólnej uwagi na: kacyjne). A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych Tablica 1. Wartości podstawowych parametrów dla równych poziomów ochrony Parametr Poziom I Poziom II Poziom III i IV wartość szczytowa pierwszej składowej prądu 200 kA 150 kA 100 kA kształt prądu pierwszej składowej (czas czoła/czas do pół- 10/350 szczytu) wartość szczytowa kolejnej składowej prądu 50 kA 37,5 kA 25 kA kształt prądu kolejnej składowej (czas czoła/czas do półsz- 0,25/100 czytu) maksymalna szybkość narastania prądu piorunowego 200kA/�s 150kA/�s 100kA/�s ładunek impulsowy pierwszej składowej 100 C 75 C 50 C energia właściwa 10 MJ/&! 5,6 MJ/&! 2,5 MJ/&! W najgorszym przypadku (do obiektu docho- Przedstawione dane wskazują na konieczność dzi tylko instalacja elektryczna) przyjęcie ograniczania w instalacji elektrycznej przepięć uproszczonego podziału prądu stwarza ko- do poziomów poniżej 2 000 lub nawet poniżej nieczność zastosowania w instalacji elektrycz- 1 000 V (napięcia pomiędzy przewodami fa- nej układów ograniczników przepięć zapew- zowymi i neutralnym a przewodem ochron- niających ochronę przed: nym). Uwzględniając potrzebę zachowania marginesu pomiędzy poziomem odporności " bezpośrednim oddziaływaniem prądu pio- udarowej urządzeń elektronicznych a pozio- runowego o wartościach od 50 kA (po- mem ochrony zapewnianym przez układy ziom III i IV) do 100 kA (poziom I) , ograniczników wskazane jest ograniczanie " wszelkiego rodzaju przepięciami atmosfe- przepięć do wartości 1500V a nawet 800- rycznymi indukowanymi oraz wewnętrz- 900V. nymi. PODSTAWOWE ZAAOŻENIA W takim przypadku pojedynczy ogranicznik jednofazowy klasy I powinien zapewnić yródłem zawierającym podstawowe wymaga- ochronę przed działaniem prądu piorunowego nie i zalecenia dotyczące ochrony przed prze- o wartości szczytowej określonej z zależności: pięciami są normy ochrony odgromowej obiektów budowlanych. W przypadku nie- I imp = połowa prądu piorunowego kA / n wielkich obiektów, do których doprowadzane gdzie n liczna przewodów w kablu zasilają- są przewody instalacji elektrycznej, linie tele- cym dochodzącym do kontenera. komunikacyjne oraz przewody antenowe nor- POZIOMY OGRANICZANIA PRZEPIĆ my zalecają stosowanie następujących rozwią- zań: Systemy ochrony powinny ograniczać prze- 1. Zewnętrzne części przewodzące oraz pięcia do poziomów poniżej odporności uda- linie elektroenergetyczne, telekomuni- rowej stosowanych urządzeń. Podstawowe in- kacyjne powinny wchodzić do obiektu formacje o poziomach odporności udarowej raczej we wspólnym miejscu blisko po- typowych urządzeń elektrycznych i elektro- ziomu gruntu. Szyna wyrównawcza, nicznych zestawiono w tabl. 2. przy tej wspólnej lokalizacji wejścia po- Wymagania dotyczące poziomów ochrony za- winna być podłączona z uziomem za warto również w normie PN-IEC 60364-4-443 pomocą krótkiego przewodu. [9], urządzenia elektryczne i elektroniczne przyłączane do instalacji powinny być zali- 2. Kable antenowe powinny wchodzić do czone do kategorii II i charakteryzować się od- obiektu w przez wspólne wejście dla pornością udarową nie mniejszą od 2500V. wszystkich instalacji lub blisko głównej szyny wyrównawczej. A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych Tablica 2. Przykładowe poziomy odporności udarowej typowych urządzeń elektryczny i elek- tronicznych Urządzenia Poziomy wytrzymałości urządzeń od strony zasilania napięciem przemiennym na udary napięciowo-prądowe (1,2/50-8/20 �s) Urządzenie elektryczne Urządzenia elektryczne i elektroniczne przeznaczone do użytkowania w i elektroniczne środowisku mieszkalnym, handlowym i lekko przemysłowym (PN-EN 50082-1) - 2000 V- (udary niesymetryczne)*, - 1000 V (udary symetryczne)**. Urządzenia powszechnego użytku, narzędzia elektryczne, podobne Urządzenie elektryczne urządzenia elektryczne powszechnego użytku (PN-EN 55014-2) - 2000 V- (udary niesymetryczne), - 1000 V (udary symetryczne). Urządzenia informatyczne. Urządzenia informa- tyczne. - 2000 V- (udary niesymetryczne), (PN-EN 55024) - 1000 V (udary symetryczne). Bezprzerwowe sys- Bezprzerwowe systemy zasilania temy zasilania - 2000 V- (udary niesymetryczne), (PN-EN 62040-2) - 1000 V (udary symetryczne). Obwody zasilania zespołów prostowniczych i siłowni oraz obwodów wyj- Urządzenia zasilające ściowych przetwornic napięcia przemiennego w telekomunikacji (PN-T-83101) - 2000 V (udary niesymetryczne), - 1000 V (udary symetryczne). Sprzęt radiowy stacji bazowych oraz współpracujące wyposażenie do- Urządzenia w stacjach datkowe bazowych (PN-ETS 300 342-2) - 2000 V (udary niesymetryczne), - 1000 V (udary symetryczne). * udary niesymetryczne udary doprowadzano pomiędzy przewody fazowe i przewód ochronny PE oraz między przewód neutralny a ochronny, ** udary symetryczne udary doprowadzano między przewodami fazowymi oraz między przewodami fazowymi a neutralnym. w instalacjach elektrycznych i telekomu- 3. Przewodząca powłoka kabla antenowego nikacyjnych dochodzących do obiektu. powinna być połączona z szyną wyrów- nawczą. 7. Wyrównanie potencjałów instalacji elek- trycznych i telekomunikacyjnych należy 4. Zredukowanie przepięć dochodzących wykonać możliwie najbliżej punktów wej- kablami antenowymi wymaga zastoso- ściowych do obiektu budowlanego. wania urządzeń ograniczających prze- pięcia. 8. Minimalny przekrój przewodu wyrów- nawczego lub zacisku stykowego z miedzi 5. Urządzenia elektryczne i elektroniczne lub ocynkowanej stali powinien wynosić (np. sterujące, techniki cyfrowej), któ- 50 mm2. rych działanie może być zakłócane przez przepięcia wywołane przez prąd pioru- Szczególną uwagę należy zwrócić na zalecenia nowy, należy chronić za pomocą wprowadzania linii elektroenergetycznych, te- ochronników . lekomunikacyjnych i sygnałowych do obiektu w jednym miejscu, w którym powinno nastąpić 6. Należy, przy pomocy urządzeń do ogra- wyrównanie potencjałów tych instalacji. niczania przepięć, wyrównać potencjały A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych móg wprowadzania w jednym miejscu instala- OGRANICZANIE PRZEPIĆ cji do obiektu. W INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ Uwzględniając wymagania wynikające z Skupiony system ograniczania przepięć wybranego poziomu ochrony, wielkości Stosując skupiony system ochrony przed prze- analizowanych obiektów budowlanych i pięciami należy spełnić następujące wymaga- odporności udarowej urządzeń należy nia:. przyjąć, że w instalacji elektrycznej po- " W instalacji elektrycznej, rozdzielnicę w szczególne ograniczniki, jak i tworzone z której znajdują się układy ograniczników nich układy powinny charakteryzować się przepięć należy umieścić w sąsiedztwie następującymi cechami: miejsca wprowadzania kabli antenowych i ograniczniki przepięć telekomunikacyjnych do obiektu (rys.1.). a) " ograniczanie przepięć do poziomu poniżej 1500V lub nawet 900 V pomiędzy przewo- Kable antenowe Układ z dami fazowymi a przewodem ochronnym uszczelkami do Przewody wprowadzania uziemiające fidery przewodów oraz pomiędzy przewodem neutralnym a do obiektu przewodem ochronnym, Przewód do wewnętrznej Szyny wyrównawczej Szyna wyrównywania " zapewnienie ochrony przed prądem udaro- Połączenie przewodu potencjałów uziemiającego z szyną Np. przez zgrzewanie wym o kształcie 10/350 i wartości szczytowej termiczne dochodzącej nawet do 100 kA, Taśma miedziana " prosty montaż i niewielkie wymiary, do połączenia szyny z uziomem " możliwość współpracy z układami warysto- Połączenie przewodu uziemiającego z otokiem np. przez zgrzewanie rów, jakie mogą być stosowane przez pro- termiczne ducentów chronionych urządzeń elek- trycznych. Otok obiektu " braki wpływu na pracę innych aparatów elektrycznych np. nie powodować zadzia- b) łania bezpieczników, nawet o stosunkowo niewielkich wartościach, " gaszenie prądów następczych. układy ograniczników przepięć " montaż za bezpiecznikami lub za samo- czynnymi wyłącznikami, które w razie przepływu nadmiarowgo prądu wyłączą te urządzenia, " stosowanie krótkich przewodów do połą- czeń ograniczników, " dobór układów odpowiednio do występu- jącego systemu sieci, " instalowanie w miejscach umożliwiających ich ciągła kontrolę. Rys. 1. Wyrównywanie potencjałów instalacji dochodzących do obiektu; a) wprowadzanie Poniżej przedstawiono dwa przykłady rozwią- kabli antenowych, b) rozmieszczenie rozdziel- zań wyrównywania potencjałów i ochrony nicy i szyn wyrównawczych przed przepięciami w analizowanych obiek- tach. Wspólną cechą obu wariantów jest wy- A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych " Układy ograniczników przepięć w instala- ogranicznikach klasy I iskierników o obniżo- cji elektrycznej powinny spełniać przed- nych dynamicznych napięciach zapłonu. Takie stawione wymagania. właściwości posiadają iskierniki wielo- przerwowe rys.3a [16,19] lub iskierniki z " W antenowych kablach koncentrycznych, dodatkowymi układami zapłonowymi przy- do ograniczania przepięć pomiędzy prze- śpieszającymi przeskoki pomiędzy elektro- wodem środkowym (żyła) a ekranem kabla dami iskierników rys.3b [18]. należy zainstalować urządzenia do ograni- a) czania przepięć. L (PE) " Zastosować ograniczniki przepięć w li- niach telekomunikacyjnych. W przypadku instalacji elektrycznej najmniej skomplikowanym rozwiązaniem jest zastoso- wanie nowej generacji iskiernikowych ogra- niczników przepięć klasy I [17], które charak- teryzują się następującymi cechami: " Prosty układ ochronny składający się tyl- ko w 3 lub 4 ograniczników (rys.2.b,c). 220V/0,5A PE (L) " Bardzo niskie, dochodzące do 1000 V, po- b) ziomy ograniczania wartości szczytowej napięć i prądów udarowych. L1 L2 " Pojedynczy ogranicznik zapewnia ochronę L3 przed prądami udarowymi o kształcie N PE 10/35 i wartości szczytowej 25 kA (na jedną fazę). ograniczniki klasy i " Bardzo prosty układ, gdyż są to tylko iskierniki bez dodatkowych elementów półprzewodnikowych. TN-C-S " Posiadają wskaznik uszkodzenia iskiernika Wewnętrzna szyna (reagujący na wzrost temperatury iskier- wyrównawcza nika). Połączenie z zewnętrzną główną szyną wyrównawczą " Parametry ograniczników spełniają wyma- c) gania wynikające z zakresu prób klasy I, II L1 L2 i III [17]. L3 N " Zastosowana metoda gaszenia łuku, nie PE powoduje nie powoduje przepalenia wkła- dek bezpiecznikowych o wartościach od TN-S Ograniczniki klasy I 32 A i zapewniona jest ciągłość zasilania urządzeń. " Ograniczniki mogą być stosowane w syste- Wewnętrzna szyna mach sieci TN i TT. wyrównawcza Innym rozwiązaniem jest zastosowanie układu Połączenie z zewnętrzną główną szyną wyrównawczą składającego się z równolegle połączonych ograniczników przepięć klasy I i II (rys.3c). Możliwości tworzenia takich układów, bez Rys. 2. Ogranicznik iskiernikowy z sygnalizacją dodatkowych indukcyjności odsprzęgajacych, termiczną iskiernika (a) oraz przykładowe ukła- dy z takimi iskiernikami (b i c) powstały po opracowaniu i zastosowaniu w A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych a) " Bardzo niskie, dochodzące nawet do 900 V [18] lub 1300V [19], poziomy ograni- czania wartości szczytowej napięć i prą- L (PE) dów udarowych co stwarza stosunkowo rozległą strefę ochrony. " Ochrona przed prądami piorunowymi o wartościach szczytowych 35 kA [18] lub nawet 50 kA [18, 19] na jedno pole (na jedną fazę). PE (L) " Budowanie układów ochronnych z po- szczególnych ograniczników różnych klas Ogranicznik Ogranicznik powoduje, że istnieje możliwość łatwej i klasy I klasy II taniej wymiary przypadku uszkodzenia b) dowolnego z ograniczników. L(PE) " Istnieje możliwość zastosowania w zesta- iskiernik wie ograniczników klasy II bez prądów trójelektrodowy Elektroda upływu (układ warystor połączony szere- sterująca gowo z iskiernikiem). Takie zestawy są Układ najczęściej zalecane do montażu przed sterujący licznikiem energii elektrycznej. " Wskazniki uszkodzenie warystorów w PE(L) ogranicznikach klasy II [18,19]. Ogranicznik Ogranicznik " Wskazniki uszkodzenie układów zapłono- klasy II klasy I wych iskierników w ogranicznikach klasy c) I [18]. L1 L1 " W przypadku uszkodzenia ogranicznika L2 L2 klasy II (warystora) działa w dalszym cią- L3 L3 N gu ogranicznik klasy I i układ obniża prze- PEN PE pięcia do ok. 900 V [18] lub 1500V [19]. ograniczniki " Możliwość połączenia szeregowego i rów- przepięć noległego stworzonego układu ograniczni- ków. " Przewidywana długa żywotność wary- SYSTEM TN-C-S storów (ograniczniki klasy II) w gałęzi połączenie z zewnętrzną główną szyną wyrównawczą równoległej do iskierników (ograniczniki klasy I), gdyż są to warystory na prądy znamionowe 20 kA , 8/20 a w przypadku ograniczniki ograniczniki ich równoległego połączenia z iskierni- klasy I klasy I kiem płyną przez nie prądy o znacznie mniejszych amplitudach. Rys.3. Układy połączeń ograniczników iskier- Stworzony w ten sposób układ ograniczników nikowych klasy I o niskim napięciu zapłonu z warystorowymi ogranicznikami klasy II klasy I i II spełnia przedstawione wymagania ochrony przed prądem piorunowych w nie- Zastosowanie równoległego połączenia ogra- wielkich obiektach. niczników przepięć klasy I i II umożliwiło Podobne rozwiązanie, wykorzystujące stero- stworzenie układu ochronnego o następują- wane iskierniki umieszczone w jednej obudo- cych właściwościach: wie, przedstawiono na rys.4. A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych L3 L3� L1 L1� L2 L2� N N Ń Ń Ń Ń +" +" +" +" PEN Rys.4. Schemat ogranicznika przepięć klasy oddzielne moduły lub montowanych przez producentów wewnątrz urządzeń. I+II. " Pomimo zastosowania warystorów nie Właściwości otrzymanego układu, zbliżone do wprowadzają prądów upływu w instalacji właściwości układu równolegle połączonych elektrycznej (ważne jeśli montaż przed ograniczników klasy I i II, są następujące: licznikiem energii elektrycznej). " Budowa w postaci jednego bloku, do każ- " Zastosowana metoda gaszenia łuku, nie po- dego z systemów sieci. Taka budowa ogra- woduje przepływu dużych prądów zwar- nicznika jest zarówno jego zaletą (łatwy ciowych ( do ok. 500A). Takie działanie montaż), jak i wadą (uszkodzenie do- zapewnia poprawną współpracę ogranicz- wolnego elementu w układzie wymaga ników i bezpieczników (zadziałanie ogra- wymiany całego bloku). nicznika nie powoduje przepalenia wkładek " Poziom ograniczania wartości szczytowej bezpiecznikowych o wartościach od 32 A) przepięć wynosi ok. 1500V, co zapewnia i zapewniona jest ciągłość zasilania urzą- tylko kilkumetrową strefę ochrony [21]. dzeń. " Ochrona przed prądami piorunowymi o Ostatnia uwaga dotyczy tylko prądów zwar- wartościach szczytowych 25 kA (na jedno ciowych. W każdym z przedstawionych roz- pole). wiązań przepływ prądu piorunowego o warto- " Wskazniki uszkodzenie układów zapłono- ści kilku-kilkunastu kA spowoduje przepalenie wych iskierników w ogranicznikach klasy I. wkładek bezpiecznikowych. W przypadku zastosowania dodatkowego modułu istnieje możliwość odseparowania Rozdzielony system ograniczania obwodu sygnalizacyjnego od głównego to- przepięć w instalacji elektrycznej ru prądu udarowego podczas działania ogranicznika klasy I+II. Innym rozwiązaniem ochrony przed przepię- ciami jest rozdzielnie ograniczników przepięć " Uszkodzenie dowolnego elementu z gałęzi klasy I i II i umieszczenie ich w równych równoległej do sterowanego iskiernika po- miejscach. woduje wzrost poziomów ochrony do ok. 4 kV. Przykładowo (rys.5.), rozdzielnica skrzynkowa " Ogranicznik może być połączony zarówno RS1 z ogranicznikami przepięć klasy I o obni- równolegle jak i szeregowo. żonych dynamicznych napięciach zapłonu (rys.3.) znajduje się w sąsiedztwie miejsca " Brak wymagań dotyczących dodatkowych wprowadzania kabli antenowych do obiektu. odległości pomiędzy ogranicznikami klasy Rozdzielnica ta może być umieszczona na ze- I+II a ogranicznikami klasy III. Dotyczy to wnątrz lub wewnątrz obiektu. zarówno ograniczników instalowanych jako A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych Z rozdzielnicy RS1 wychodzą przewody na LITERATURA zewnątrz obiektu (np. zasilające oświetlenie te- 1. PN-86/E-05003/01. Ochrona odgromowa renu lub oświetlenie przeszkodowe) oraz do obiektów budowlanych. Wymagania ogólne. rozdzielnicy RS2 znajdującej się wewnątrz obiektu. 2. PN-IEC 61024-1:2001, Ochrona odgro- mowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne. 3. PN-IEC 61024-1-2. Ochrona odgromowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne. Przewodnik B Projektowanie, montaż, konserwacja i sprawdzanie urządzeń pio- runochronnych. 4. PN-IEC 61312-1:2001, Ochrona przed piorunowym impulsem elektromagnetycz- nym. Zasady ogólne. 5. PN-IEC 61024-1-1:2001, Ochrona odgro- mowa obiektów budowlanych. Zasady ogólne. Wybór poziomu ochrony dla urzą- dzenia piorunochronnego. 6. PN-IEC 61643-1.Urządzenia do ograni- czania przepięć w sieciach rozdzielczych niskiego napięcia. Część 1. Wymagania techniczne i metody badań. Rys.5. Przykładowe rozmieszczenie rozdzielnic RG1 i RG2 odpowiednio z z ogranicznikami klasy I 7. PN-EN 61000-4-5:1998, Kompatybilność i II. elektromagnetyczna (EMC). Metody ba- dań i pomiarów. Badania odporności na W rozdzielnicy RS2, którą można umieścić w udary. dowolnym miejscu wewnątrz obiektu, należy 8. PN-EN 50082-1. Kompatybilność elektro- zainstalować ograniczniki przepięć klasy II. magnetyczna. Wymagania ogólne doty- Dodatkowymi zaletami takiego rozwiązania czące odporności na zakłócenia. Środowi- jest: sko mieszkalne, handlowe i lekko przemy- - wyrazne rozdzielenie strefy oddziaływa- słowe. nia prądów piorunowych od urządzeń 9. PN-IEC 60364-4-443: 1999, Instalacje wewnątrz obiektu, elektryczne w obiektach budowlanych. - dodatkowe ograniczenie przepięć na po- Ochrona dla zapewnienia bezpieczeństwa. łączeniach pomiędzy układami ogranicz- Ochrona przez przepięciami. Ochrona ników klasy I i II, co powodują dodatko- przed przepięciami atmosferycznymi i łą- we obniżenie napięcia na wyjściu ogra- czeniowymi. niczników klasy II. 10. PN-T-83101:1996,Urządzenia zasilające w telekomunikacji. Określenia, wymaga- Należy zauważyć, że każde z przedstawionych nia i badania. rozwiązań zapewnia wymagany poziom ogra- 11. PN-ETS 300 342-2:1999, Urządzenia i niczania przepięć i ochronę przed działaniem systemy radiowe (RES). Kompatybilność prądu piorunowego. elektromagnetyczna (EMC) europejskiego Wybór systemu skupionego lub rozłożonego cyfrowego komórkowego systemu teleko- wynika z możliwości wzajemnego rozmiesz- munikacyjnego (GSM 900 MHz i DCS 1 czenia urządzeń i rozdzielnic w obiekcie. 800 MHz). Radiowe stacje bazowe i wy- posażenie dodatkowe. 12. PN-EN 55024:2000, Kompatybilność elektromagnetyczna (EMC). Urządzenia A. Sowa ochrona przed przepięciami urządzeń pracujących w niewielkich obiektach budowlanych informatyczna. Charakterystyki odporno- 16. Meppelink j., Trinkwald J.: Lightning ar- ści. Metody pomiaru i dopuszczalne po- resters with spark gap. Requirements and ziomy. future trends of developing and applica- tion. 25th ICLP 2000, Greece 2000. 13. PN-EN 62040-2:2002, Bezprzerwowe sys- temy zasilania. Część 2. Wymagania doty- 17. Lightning and Surge protective Devices. czące kompatybilności elektromagnetycz- Katalog firmy LEUTRON. nej. 18. Ochrona przed przepięciami TRABLECH. 14. PN-EN 55014-2:1999, Kompatybilność Katalog firmy PHOENIX CONTACT. elektromagnetyczna (EMC). Wymagania 19. TBS Surge protection systems. Katalog dotyczące przyrządów powszechnego firmy OBO Betterman użytku, narzędzi elektrycznych i podob- 20. �berspannungsschutz. Hauptkatalog nych urządzeń. Odporność na zaburzenia 2003. elektromagnetyczne. Norma grupy wyro- 21. BLITZPLANER 2001. Materiał informa- bów. cyjny firmy DEHN. 15. Brocke R., Noack F., Hasse p., Zahlmen P.: Spark gap lightning current arresters without follow currents 25th ICLP 2000, Greece 2000.