Prace Instytutu Prawa i Administracji PWSZ w Sulechowie
KRZYSZTOF WITKOWSKI
ASPEKT LOGISTYKI MIEJSKIEJ W GOSPODAROWANIU
INFRASTRUKTUR
TRANSPORTOW
MIASTA
Logistyka miejska należy do najnowszych dyscyplin badawczych, które pojawiły
się na przełomie XX i XXI wieku. Przedmiotem badań logistyki miejskiej są za-
gadnienia celowo zorganizowanego i zintegrowanego przepływu materiałów, ludzi
i informacji w aglomeracji miejskiej. Problemy te obejmujÄ… m. in.: zagadnienie
dostępności komunikacyjnej miasta, zaopatrzenie sieci handlowych w towary, za-
opatrzenie aglomeracji w wodę i energię, gospodarki ściekowej, usuwania i utyliza-
cji odpadów, budowy i utrzymania sieci telekomunikacyjnych oraz dbałość o śro-
dowisko naturalne aglomeracji miejskiej i jej okolic.
Wzrostu znaczenia logistyki miejskiej we współczesnej gospodarce należy po-
szukiwać wraz z pojawieniem się nowego paradygmatu internacjonalizacji miast.
Wiąże się to bezpośrednio z przejściem od układów hierarchicznych do układów
sieciowych miast. Ciągły rozwój aglomeracji mierzony przestrzennym rozrastaniem
się miast, wzrostem gęstości zaludnienia, rosnącą liczbą lokalizowanych tam zakła-
dów produkcyjnych i instytucji publicznych wymaga od władz miejskich stosowa-
nia zasad zarządzania logistycznego. Skupienie znacznej liczby osób i podmiotów
gospodarczych na stosunkowo małym terytorium rodzi istotne problemy w zarzą-
dzaniu. Uznaje się, że ich rozwiązanie zależeć może od przełożenia zasad z powo-
dzeniem dotÄ…d wykorzystywanej w biznesie logistyki na grunt zarzÄ…dzania mia-
stem. Na obszarach aglomeracji skupia się bowiem potencjał ekonomiczny i spo-
łeczny danego kraju, a ich sprawne funkcjonowanie decyduje zarówno o rozwoju
kraju, jak i danego regionu. Zbiegło się to z zarysowywaniem się w logistyce u pro-
gu XXI wieku (podobnie jak i w marketingu) nurtu społecznego. Logistyka nie jest
tu postrzegana jako sposób zaspakajania potrzeb konkretnego podmiotu nastawio-
nego na osiągnięcie zysku. W tym społecznym ujęciu może zostać bezpośrednio
203
Krzysztof Witkowski
204
odniesiona do metod zarządzania aglomeracją. Zarządzanie miastem będącym jed-
nocześnie miejscem pracy, zamieszkania, wypoczynku, dokonywania zakupów czy
korzystania z dóbr kultury, musi mieć oprócz ekonomicznego, także swój wymiar
społeczny i ekologiczny. Musi ono być sprawne i skuteczne we wszystkich wymia-
rach. Szczególną bazę dla logistyki miejskiej stanowią miasta zorganizowane
w układzie sieciowym. Zarządzanie taką strukturą wymaga znacznych kompetencji
logistycznych, bardzo zbliżonych do tych, które niezbędne są w zarządzaniu złożo-
nymi łańcuchami logistycznymi1.
Logistyka miejska stanowi narzędzie rozwiązywania problemów funkcjonowa-
nia wysoce zurbanizowanych obszarów - mikroregionów, jakimi są aglomeracje
miejskie. Logistyka miejska proponuje zastÄ…pienie dotychczasowego, nieskoordy-
nowanego układu potoków przewozów przez zorientowany na klienta (tu: miesz-
kańca miasta), skoordynowany pomiędzy przedsiębiorstwami lokalny system logi-
styczny, który jest szczególnie wrażliwy na potrzeby aglomeracji miejskiej. Logi-
styka w odniesieniu do aglomeracji wskazuje na konieczność zapewnienia opty-
malnych powiązań produkcyjno-przestrzennych, z uwzględnieniem kosztów, wy-
dajności i usług świadczonych poszczególnym podmiotom, zakładając ekonomicz-
ny i ekologiczny rozwój regionu. Celem logistyki miejskiej jest zatem połączenie
w jedną, sterowalną całość aktywności wszystkich podmiotów gospodarczych dzia-
łających na terenie miasta i zarządzanie tą siecią zdarzeń w sposób zapewniający
pożądany poziom jakości życia i gospodarowania w mieście przy minimalnym po-
ziomie kosztów, jednak z uwzględnieniem wymogów ekologii. Można także sfor-
mułować tezę, że logistyka miejska w ten sposób warunkuje dalsze otwieranie się
miast na dyfuzjÄ™ innowacji czy funkcjonowanie miast w sieci2.
Istotą logistyki jest realny przepływ dóbr materialnych i informacji oraz ich in-
tensywność, ciągłość i niezawodność. Logistykę możemy traktować także jako
koncepcję zarządzania czy wręcz jako dyscyplinę wiedzy ekonomicznej badającej
przepływ dóbr i informacji oraz ich wpływ na efektywność gospodarowania pod-
miotów gospodarczych. W tym między innymi gmin i miast3. Zadania, których
wykonanie warunkuje przepływ dóbr materialnych i informacji w przestrzeni
i czasie nazywane są procesami logistycznymi4. Sprawność przepływu tych stru-
mieni oraz wielkość kosztów jakie tworzą ma decydujący wpływ na procesy gospo-
darcze dokonujÄ…ce siÄ™ w organizacjach.
Procesy fizycznego przepływu produktów, gospodarowania zasobami, a także
procesy informacyjne wymagają zastosowania rozmaitych środków i technik. Środ-
1
M. Szymczak Logistyka miejska w: Kompendium wiedzy o logistyce, E. Gołembska / red. /Warszawa-Poznań,
2001, s.293-299.
2
E. Gołembska, Kompendium wiedzy o logistyce, Warszawa-Poznań 2001.
3
K. Witkowski, Kształtowanie infrastruktury logistycznej przez władze samorządowe dla rozwoju lokalnego
biznesu, Zarządzanie rozwojem lokalnym / red. M. Fic, K. Dzieńdziura/, Sulechów, 2003, s.108
4
S. Abt, Logistyka w teorii i praktyce, Poznań 2001, s.27.
Aspekt logistyki miejskiej w gospodarowaniu infrastrukturÄ… transportowÄ… miasta
205
ki te, sposoby ich użycia, a także systemy ich wykorzystania tworzą swego rodzaju
infrastrukturę procesów zachodzących w organizacjach.
Różnie stosowane są podziały infrastruktury, zależnie od przyjmowanych kryte-
riów klasyfikacyjnych. Zasadniczo można podzielić infrastrukturę na dwa duże
zbiory: materialnÄ… i niematerialnÄ…5. Do infrastruktury niematerialnej zaliczane sÄ…
takie elementy, jak poziom wykształcenia społeczeństwa, jego tradycje, kultura,
zdyscyplinowanie, gospodarność, poczucie odpowiedzialności, jak również praw-
no-organizacyjne warunki działania jednostek gospodarczych. Infrastrukturę mate-
rialnÄ… dzieli siÄ™ na dwie grupy:6
- infrastrukturę społeczną, obejmującą urządzenia i instytucje świadczące
usługi w zakresie kształcenia i wychowania, nauki, ochrony zdrowia, re-
kreacji, kultury i pomocy społecznej, zaspokajające potrzeby człowieka
o charakterze jednostkowym, niezbędne dla tworzenia i funkcjonowania
sfery produkcyjnej w sposób bezpośredni i pośredni;
- infrastrukturÄ™ techniczno-ekonomicznÄ…, obejmujÄ…cÄ… urzÄ…dzenia i obiekty
transportu i łączności, zaopatrzenia w wodę i energie, a także urządzenia
służące kształtowaniu i ochronie środowiska naturalnego.
UrzÄ…dzenia infrastruktury techniczno-ekonomicznej zaspokajajÄ… potrzeby sfery
produkcyjnej i nieprodukcyjnej, a także potrzeby indywidualne i zbiorowe ludności.
Ten fragment infrastruktury obejmuje zasięgiem zadania i funkcje realizowane
przez logistykę, stąd można go nazwać infrastrukturą logistyczną. I aspekt logi-
stycznego gospodarowania będzie przedmiotem dalszych rozważań
Do opisu poszczególnych rodzajów infrastruktury można wykorzystać cechy in-
frastruktury. Jest to pomocne w podziale i charakterystyce elementów infrastruktu-
ry. PrezentacjÄ™ cech przedstawia tabela nr 1.
Tabela 1 Cechy infrastruktury
Cechy inwestycji i obiektów Cechy efektów Cechy rynku
infrastrukturalnych infrastrukturalnych infrastrukturalnego
1. Wysoka kapitałochłonność 1. Efekty o charakterze 1. Nierównomierność
2. Długi okres realizacji usługowym i zmienność  czasowa
3. DÅ‚ugi okres dojrzewania 2. Efekty o charakterze i przestrzenna  popytu
4. Długi okres użytkowania dóbr szczególnie cen- 2. Niemożność odraczania
5. Wolny przebieg procesu nych popytu
starzenia moralnego 3. Efekty o charakterze 3. Ograniczona suwerenność
6. Ograniczone możliwości dóbr publicznych bądz
konsumenta
przekształceń zbliżonych do publicz- 4. Duży wpływ czynników
7. Wysoka niepodzielność nych pozaekonomicznych na
5
Z. Mikołajewicz, Rola przemysłu w rozwoju infrastruktury techniczno-ekonomicznej regionu na przykładzie
przemysłu wapienniczego w regionie opolskim. Warszawa-Wrocław 1980, s. 5.
6
Ibidem.
Krzysztof Witkowski
206
Cechy inwestycji i obiektów Cechy efektów Cechy rynku
infrastrukturalnych infrastrukturalnych infrastrukturalnego
nakładów 4. Niemożność magazy- popyt
8. Ograniczone możliwości nowania efektów 5. Ograniczone możliwości
etapowania inwestycji 5. Brak substytutów konkurencji
9. Wysokie nakłady progowe 6. Wielogałęziowe zna- 6. Ograniczone możliwości
10. DÅ‚ugi okres zwrotu czenie lub brak wykluczenia
11. Duży udział kosztów 7. Efekty zewnętrzne z dostępu do infrastruktu-
stałych i ogólnych (w tym przestrzenne ry
12. Skokowe narastanie kosz- efekty zewnętrzne ) 7. Ograniczona rola regulacji
tów 8. Efekty sieciowe cenowej
13. Duży udział kosztów 9. Efekty makroekono- 8. Wysokie bariery wejścia
utopionych (nieodwracal- miczne i mikroekono- i wyjścia z rynku
nych) miczne (niekiedy czę- 9. Subaddytywność i rosnące
14. Immobilność przestrzenna ściowo sprzeczne) przychody (monopol na-
15. Wysoka specyficzność 10. Nieostrość granic turalny)
nakładów wzrostu świadczenia 10. Rynek niekwestionowal-
16. Niemożność importowa- usług ny (bezsporny) lub o o-
nia infrastruktury 11. Efekty długookresowe graniczonej kwestiono-
17. Znaczna współzależność o niekiedy odroczo- walności
części składowych nym charakterze 11. Istotna rola państwa i /
(znaczna komplementar- 12. Ogólnogospodarcze lub instytucji regulują-
ność) i ogólnospołeczne zna- cych działanie rynku
18. Korzyści skali czenie efektów 12. Ograniczone, a w pew-
19. Wysokie ryzyko inwesty- nych przypadkach brak
cyjne możliwości zastosowania
regulacji rynkowej
y
ródło: M. Ratajczak, Infrastruktura w gospodarce rynkowej, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu,
Poznań 1999r., s.11
Rola infrastruktury w życiu społeczno-gospodarczym określana jest różnie.
W szeregu poglądów i publikacji spotkać się można z krańcowo różnymi stanowi-
skami: od traktujących problem infrastruktury w sposób marginesowy, uznających
jej rozwój za wtórny w wyniku ogólnego rozwoju społeczno-gospodarczego,
zwłaszcza zaś sfery produkcyjnej, do poglądów diametralnie odmiennych, przypi-
sujących infrastrukturze twórcze, wiodące funkcje w mechanizmie wzrostu gospo-
darczego.
W modelu logistyki miejskiej preferuje się takie rozwiązanie, w którym admini-
stracja publiczna występuje jako główny udziałowiec i oferuje swoje własne środki.
Inny wariant polega na połączeniu nie w pełni wykorzystanych środków podmio-
tów gospodarczych funkcjonujących na terenie miasta (w tym także przewoz
ników
lokalnych) i udostępnieniu ich w całości na potrzeby danego obszaru. Logistyka
miejska jest z założenia elementem polityki gospodarczej państwa, stąd długookre-
sowa interwencja państwa jest jej stałą cechą. Co więcej, zakres wsparcia ze strony
gmin nie kończy się na stałych subwencjach, ale obejmuje także inne sposoby dzia-
Aspekt logistyki miejskiej w gospodarowaniu infrastrukturÄ… transportowÄ… miasta
207
łania, jak na przykład obniżanie wartości sprzedawanych gruntów. Logistyka miej-
ska wyrosła na gruncie znanych, niewzruszonych zasad logistycznych, a więc: ko-
ordynacji działań podejścia systemowego, orientacji na przepływy i patrzenia przez
pryzmat całości. Wyróżnia się w niej następujące obszary stanowiące przedmiot jej
badań i potrzebę wprowadzenia praktycznych rozwiązań logistycznych:
- zaopatrzenie miast w wodę, gaz, energię elektryczną i ciepło,
- organizację pasażerskiego transportu miejskiego (także podmiejskiego)
i transportu dostawczego z uwzględnieniem procesów magazynowania,
- problematykę wywozu i utlizacji odpadów komunalnych oraz oczyszczania
ścieków,
- organizacjÄ™ sieci telekomunikacyjnej na terenie miasta,
- kształtowanie transportowych powiązań aglomeracji z systemem logi-
stycznym makroregionu.
Realizacja tych zagadnień w zakresie logistyki miejskiej winna zapewnić opty-
malne warunki do funkcjonowania miasta, z uwzględnieniem kosztów, wydajności
i usług realizowanych względem podmiotów miejskich z uwzględnieniem aspektów
ochrony środowiska. Działanie takie ma więc podwyższyć jakość życia społeczeń-
stwa aglomeracji i poprawić warunki funkcjonowania podmiotów gospodarczych
na terenie aglomeracji, przy jednoczesnej eliminacji zbędnych przewozów, skraca-
niu czasu przemieszczania, ograniczaniu zapasów u tych podmiotów, obniżaniu cen
usług realizowanych przez te podmioty dla miasta, zapewnieniu ekologicznego
i ekonomicznego rozwoju oraz drożności kanałów eurologistycznych. Inaczej mó-
wiąc, logistyka miejska dotyczy wszystkich tych działań, które składają się na
dzienny cykl życia miasta jako przestrzeni ekonomicznej, społecznej i kulturowej.
W ostatnich latach dość powszechna jest ewolucja poglądów na rzecz przypisy-
wania infrastrukturze coraz większej roli w całym rozwoju społeczno-
gospodarczym. Przyjmując tezę o istotnym wpływie istniejących urządzeń infra-
struktury na warunki, skalę, tempo i lokalizację inwestycji przemysłowych, spo-
dziewać się można również oddziaływania w kierunku odwrotnym, czyli wpływowi
sfery produkcyjnej, a szczególnie przemysłu, na rozwój poszczególnych elementów
infrastruktury. Można podać wiele przykładów nowych inwestycji w miejscach
gdzie najpierw stworzono warunki funkcjonowania przedsiębiorstw, stworzono
infrastrukturę w postaci wodociągów, kanalizacji, sieci energetycznej i gazowniczej
oraz pobudowano drogi. Takie gminy, które dodatkowo zachęcały niższymi podat-
kami, stały się obiektem zainteresowania wielu przedsiębiorstw.
Wszystkie elementy infrastruktury logistycznej, jakkolwiek na ogół rozpatrywa-
ne odrębnie, należy analizować kompleksowo w zintegrowanych systemach. Istot-
Krzysztof Witkowski
208
nym czynnikiem rzutującym na systemy logistyczne jest charakter działalności
przedsiębiorstw i operacji w nich przeprowadzanych7.
Rys. 1. Model zadań i zainteresowań logistyki miejskiej
[z
ródło: E. Gołembska, P. Czajka, D. Tomaszewska. Eurologistics nr 3 2001 r.]
Jeżeli zatem uznać, że miasto jest obszarem integrującym w przestrzeni gospo-
darczej, w tym ekonomicznej, każdą działalność związaną z gospodarowaniem
zasobami rzeczowymi i ludzkimi, to zadaniem logistyki miejskiej jest połączenie
w jedną sterowalną całość wszystkich aktywności tych podmiotów gospodarczych,
które odpowiedzialne są za zapewnienie należytych warunków tego gospodarowa-
nia. Logistyka miejska, jako stosunkowa nowa dziedzina nauki, ma u swych pod-
staw te elementy teorii logistyki, jako metody zarządzania, które tworzą przejrzystą
7
Cz. Skowronek, Z. Sarjusz - Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, Warszawa 1999, s. 61.
Aspekt logistyki miejskiej w gospodarowaniu infrastrukturÄ… transportowÄ… miasta
209
strukturę organizacji i zarządzania zasobami miasta. Trudno sobie dzisiaj wyobrazić
brak systemowych rozwiązań w obrębie infrastruktury miasta i tej gospodarczej,
i tej społecznej. Nadto, można sformułować tezę, że logistyka miejska warunkuje
dalsze procesy otwierania siÄ™ miast na dyfuzjÄ™ innowacji czy funkcjonowanie miast
w sieci. W logistyce miejskiej8 uwzględnia się, zatem transport, magazynowanie,
przestrzenną konfigurację sieci, sieć telekomunikacyjną, gospodarkę komunalną,
zaopatrzenie w nośniki energii i wodę, utylizację odpadów, inaczej mówiąc wszyst-
kie te działania, które składają się na dzienny cykl życia miasta jako przestrzeni
ekonomicznej, społecznej i kulturowej. Przyjmuje się, że na koszt logistyczny skła-
da się w 75% koszt transportu. Możemy powiedzieć, że transport w mieście to swo-
isty krwioobieg organizmu miejskiego, stąd szczególną uwagę skupiono w ostat-
nich latach właśnie na systemie transportowym w logistyce miejskiej.
Zagadnienia transportu w logistyce miejskiej obejmują przewóz osób na terenie
aglomeracji, transport zaopatrzeniowy oraz wywóz odpadów i nieczystości. Zatem
transport w logistyce miejskiej jest ograniczony do trzech podstawowych gałęzi:
transportu samochodowego (autobusowego, trolejbusowego, indywidualnego),
transportu szynowego (tramwajowego, kolejowego - szybkie koleje miejskie, wy-
korzystanie kolei do obsługi miasta i metro) oraz przesyłowego9 (wodociągi, gazo-
ciÄ…gi, linie energetyczne, cieplik, kanalizacja)10.
Podstawą wyodrębnienia zagadnień transportu miejskiego spośród innych za-
gadnień transportu i stawiania na równi z gałęziami transportu jest jednak nie tyle
przestrzenny zasięg działania, ile specyfika problematyki eksploatacyjno-
ekonomicznej, wynikająca z charakteru pasażerskich potrzeb przewozowych i sposo-
bu ich zaspokajania. W rezultacie pojęcie transport miejski jest najczęściej utoż-
samiane z transportem pasażerskim i używane jest zamiennie z pojęciem komu-
nikacja miejska11.
Zasięg działania transportu miejskiego jest jednak jeszcze większy, ze względu
na tworzenie się i rozwój zespołów miast, które przybierają różnorodną postać,
a w szczególności aglomeracji i konurbacji. Pomiędzy miastami wchodzącymi
w skład zespołu istnieją silne więzi funkcjonalne, spajające je w jedną całość.
Z punktu widzenia transportu miejskiego, zespół wraz z przyległymi terenami
stanowi bowiem jedną terytorialną całość, wymagającą zaspokojenia określonego
zapotrzebowania na przewozy pasażerskie.
8
M. Szymczak, Logistyka miejska, s.293-299.
9
W szczególnych przypadkach ma miejsce transport wodny i dotyczy on przepraw promowych w miastach poło-
żonych częściowo na wyspach. Aglomeracje miejskie stanowią element układu logistycznego makroregionu (np.
kraju), a zatem logistyka miejska zajmuje sie także problemami węzłowymi punktów transportowych (w tym
także centrów logistycznych) o znaczeniu krajowym oraz międzynarodowym.
10
Zob. E. Gołembska, Kompendium wiedzy o logistyce.
11
Transport, W. Rydzkowski, E. Wojewódzka- Król, Warszawa 2002, s. 223.
Krzysztof Witkowski
210
Infrastruktura transportu miejskiego jest infrastrukturą różnych gałęzi transportu
o specyfice wynikającej z dostosowania do obsługi potrzeb przewozowych, wy-
stępujących wewnątrz obszarów zurbanizowanych. Składają się na nią12:
- drogi i ulice wraz z całym trwałym wyposażeniem, służącym do organiza-
cji ruchu kołowego i pieszego,
- torowiska metra, kolei i tramwajów,
- sieć energetyczna zasilająca metro, koleje, tramwaje i trolejbusy,
- podstacje energetyczne,
- przystanki, stacje i węzły przesiadkowe,
- zajezdnie autobusowe, tramwajowe i trolejbusowe,
- parkingi.
System transportowy aglomeracji miejskiej stanowi bardzo ważny podsystem
logistyki miejskiej. Jest on tu, podobnie jak w logistyce przedsiębiorstw, podstawą
realizacji powiązań zapewniających drożność kanałów przepływu towarów i ludzi.
Powiązania te są realizowane między różnymi podsystemami: produkcyjnym, han-
dlowym, usługowym, mieszkaniowym, rekreacyjnym itd. System transportowy
integruje wszystkie obszary funkcjonalne aglomeracji. Sprawność funkcjonowania
tego systemu określa jakość świadczonych usług przewozowych (lub inaczej: po-
ziom obsługi klienta-pasażera) oraz wysokość nakładów finansowych na komuni-
kację miejską. Dąży się zatem do maksymalizacji logistycznego poziomu obsługi
klienta przy danych kosztach globalnych, lub do minimalizacji kosztów przy okre-
ślonym poziomie obsługi. Potrzeby przewozowe ludności w miastach ujawniają się
jako suma wielu potrzeb indywidualnych. CechÄ… charakterystycznÄ… potrzeb prze-
wozowych jest ich powiÄ…zanie z zaspokajaniem potrzeb innego rodzaju, jak np.
praca, nauka, wypoczynek, zaopatrzenie gospodarstw domowych, rozrywka. StÄ…d
mówi się o wtórności potrzeb przewozowych. Miejskie potrzeby przewozowe są
kształtowane przez wiele powiązanych ze sobą czynników. Do najważniejszych
z nich można zaliczyć:
- wielkość aglomeracji miejskiej, w tym liczbę ludności, obszar miasta i jego
kształt,
- strukturę przestrzenno-funkcjonalną miasta, w tym zwłaszcza przestrzenną
rozbieżność między miejscami zamieszkania a miejscami pracy,
- stopień aktywności ludności,
- strukturę demograficzo-społeczną ludności, w tym zwłaszcza strukturę we-
dług wieku i statusu społeczno-zawodowego,
- poziom dochodów ludności,
- ilość czasu wolnego ludności.
12
Transport., op. cit., s. 223.
Aspekt logistyki miejskiej w gospodarowaniu infrastrukturÄ… transportowÄ… miasta
211
Cechami charakterystycznymi potrzeb przewozowych w mieście są: koncentra-
cja w układzie miejsc powstawania i celów podróży, cykliczność występowania,
której wyrazem są szczyty przewozowe, i różnorodność. Wszystkie te cechy stwa-
rzajÄ… dodatkowe wymagania w zakresie organizacji ich zaspokajania w ramach
logistyki miejskiej. Zapewnienie oczekiwanego poziomu obsługi transportowej
podmiotów gospodarczych i mobilności mieszkańców poprzez tworzenie dostępno-
ści komunikacyjnej, ograniczanie kongestii transportowej, umożliwianie realizacji
większości potrzeb przewozowych wymaga od zarządzających odpowiedniego
kształtowania systemu transportowego w miastach. Zagadnienia te nie zamykają
jednak listy zadań związanych z organizowaniem podsystemu transportowego logi-
styki miejskiej. Do najważniejszych zadań z pozostałych można zaliczyć:13
- tworzenie stref ruchu pieszego, stref ograniczonego ruchu samochodowego
i stref ograniczonego postoju, na rzecz ochrony historycznej zabudowy sta-
rej części miasta,
- tworzenie dróg alternatywnej komunikacji, np. Rowerowej i opracowanie
systemu zachęt do korzystania z niej poprawy czystości środowiska,
- stworzenie systemu zachęt do korzystania z transportu zbiorowego, na
rzecz ograniczenia liczby pojazdów samochodowych w centrum - średni
wskaz
nik wykorzystania samochodu kształtuje się w miastach na poziomie
1,4 osoby na pojazd, a na jeden zarejestrowany pojazd przypada w wielu
polskich miastach zaledwie parę metrów ulic,
- maksymalne wykorzystanie istniejących obiektów infrastrukturalnych, pa-
miętając o ich długowieczności i możliwości ich remontowania zamiast
budowania w to miejsce obiektów nowych, co ma przez wysoką kapitało-
chłonność tych obiektów istotny wpływ na koszty funkcjonowania systemu
transportowego.
System transportu miejskiego wykorzystuje coraz częściej nowoczesne narzę-
dzia informatyczne. Można mówić o systemie informacji we wspomaganiu zarzą-
dzania transportu miejskiego. Współczesny system informacji, wspierający logisty-
kę miejską może korzystać z nowoczesnych technologii informatycznych o uniwer-
salnym przeznaczeniu i o przeznaczeniu na użytek logistyki oraz technologii zo-
rientowanych na potrzeby logistyki miejskiej. W dobie postępującej cyfryzacji pro-
cesów regulacyjnych w logistyce ważne jest pojęcie - telematyki. Stanowi ono po-
łączenie słów telekomunikacja i informatyka (technologie informatyczne), które
wskazuje na jednoczesne stosowanie technologii informatycznych i telekomunika-
cyjnych w określonych dziedzinach życia gospodarczego.
Celem stosowania telematyki w logistyce miejskiej jest zatem optymalizacja do-
stępu do węzłów logistycznych, infrastruktury liniowej i jednocześnie redukcja
niekorzystnego wpływu działalności człowieka na środowisko przyrodnicze. Proces
13
E. Gołembska, Kompendium wiedzy o logistyce, s. 239 i n.
Krzysztof Witkowski
212
tworzenia i wdrażania inteligentnych systemów transportowych wiąże się z wielo-
ma trudnościami i barierami, które można podzielić na bariery finansowe, eduka-
cyjne i technologiczne. Bariery technologiczne przejawiają się w konieczności
zgodności i integracji oprogramowania. Ograniczenia finansowe dotyczą sfery po-
zyskiwania środków finansowych ze z
ródeł prywatnych i publicznych. Znacznym
problemem są także ograniczenia edukacyjne - mentalnościowe, związane z bra-
kiem świadomości wagi problemu zarządzania miastami. Bariery te można poko-
nywać poprzez budowanie poparcia dla projektów inteligentnych systemów wśród
społeczności i władz lokalnych, podnoszenie poziomu wiedzy o systemach oraz
właściwą ocenę kosztów wdrożenia i prognozowanych korzyści14.
Logistyka, w tym logistyka miejska rozwija się wraz ze społeczeństwem. Środki
transportu stają się nowoczesne oraz bardziej przyjazne środowisku naturalnemu.
Na ulicach miast spotkać można autobusy napędzane gazem ziemnym, który jest
znacznie bardziej przyjazny środowisku naturalnemu. Współcześnie kreujący się
obraz logistyki miejskiej jest bardzo mocno osadzony na podstawach logistycznych,
zawiera elementy informatyki, telematyki i jednocześnie godzi te elementy z wy-
maganiami ekologii.
ASPEKTE DER STÄDTISCHEN LOGISTIK IN
VERWALTUNGSFRAGEN DER STÄDTISCHEN
TRANSPORTINFRASTRUKTUR
Zusammenfassung
Im vorliegenden Beitrag wurden Probleme der städtischen
Logistik in Bezug auf die Verwaltung der städtischen Trans-
portinfrastruktur gezeigt. In der städtischen Logistik spielt
der Transport eine wesentliche Rolle. Als Forschungsfeld er-
schien die städtische Logistik erst in der Übergangszeit vom
20. ins 21. Jahrhundert. Geforscht werden organisierte For-
men im Zugang von Materialien, von Menschen und Informa-
tionen. Das betrifft zugleich Probleme der Versorgung, Ener-
gie- und Wasserversorgung, Aspekte des Umweltschutzes,
Sicherheit und Gesundheitsprobleme.
14
Tomaszewska D. (2001), Telematyka w logistyce miejskiej, EuroLogistics, Akademia Ekonomiczna w Poznaniu.