24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 1. Załóżmy, że X1, X , X sÄ… niezależnymi zmiennymi losowymi o jednakowym 2 3 2 3 1 2 2 rozkÅ‚adzie normalnym N , . Niech S = X - X bÄ™dzie nieobciążonym " i 2 i 1 estymatorem wariancji. 2 2 Oblicz Pr S d" . 2 2 (A) Pr S d" = 0.36788 2 2 (B) Pr S d" = 0.5 2 2 (C) Pr S d" = 0.63212 2 2 (D) Pr S d" = 0.66667 2 2 (E) Pr S d" = 0.33333 1 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 2. W urnie znajduje siÄ™ 10 kul, ponumerowanych liczbami 1,2,...,10. Losujemy ze zwracaniem 4-krotnie po jednej kuli. Niech S oznacza sumÄ™ numerów wylosowanych kul. Umawiamy siÄ™ przy tym, że każdy wylosowany numer wystÄ™puje w sumie tylko raz, (np. jeÅ›li wylosowaliÅ›my kule o numerach 3,1,5,3, to S 3 1 5 9 ). Obliczyć wartość oczekiwanÄ… zmiennej losowej S . (A) E S = 11. (B) E S = 15.5556 (C) E S = 20. (D) E S = 22. (E) E S = 18.9145 2 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 3. Wiadomo, że zmienna losowa X ma wykÅ‚adniczy rozkÅ‚ad prawdopodobieÅ„stwa o gÄ™stoÅ›ci f (x) = e x (x > 0) , zaÅ› Y jest takÄ… zmiennÄ… losowÄ…, że dla każdego x 0 , E(Y X > x) = x + 2 , oraz iż moment drugiego rzÄ™du zmiennej Y istnieje i jest liczbÄ… skoÅ„czonÄ…. StÄ…d wynika, że: (A) Cov X ,Y = 1/ 2 i Corr X ,Y = 1/ 2 (B) Cov X ,Y = - 2 i Corr X ,Y = -1/ 2 (C) Cov X ,Y = 2 i Corr X ,Y = 1/ 2 (D) Podane informacje nie wystarczajÄ… do obliczenia ani kowariancji, ani współczynnika korelacji. (E) Cov X ,Y = 1 , zaÅ› podane informacje nie wystarczajÄ… do obliczenia współczynnika korelacji. Wskazówka: zastanów siÄ™ czy można obliczyć E(Y X = x) . 3 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 4. 2 Dana jest próbka X1,..., X10 z rozkÅ‚adu normalnego N , z nieznanymi 2 parametrami i . Rozważamy problem testowania hipotezy H0 : = 0 przeciw alternatywie H1 : `" 0 . Używamy testu, który odrzuca H0 jeÅ›li | X /V |> c , gdzie 1 10 2 2 V = X . " i i 1 10 Dobierz staÅ‚Ä… c tak, żeby prawdopodobieÅ„stwo bÅ‚Ä™du I rodzaju tego testu byÅ‚o równe 0.05 . (A) c 0.2622 (B) c 0.6021 (C) c 0.7046 (D) c 0.7427 (E) PrawdopodobieÅ„stwo bÅ‚Ä™du I rodzaju tego testu zależy od nieznanego parametru 2 i nie istnieje liczba c dla której byÅ‚oby stale równe 0.05. 4 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 5. Rozważamy Å‚aÅ„cuch Markowa X1, X ,... na przestrzeni stanów 1,2,3 o macierzy 2 przejÅ›cia 1- 0 îÅ‚ Å‚Å‚ ïÅ‚ śł, P = 0 1- ïÅ‚ śł ïÅ‚ 0 1 0 śł ðÅ‚ ûÅ‚ (gdzie Pij = Pr X = j | X = i dla i, j = 1,2,3). Załóżmy, że rozkÅ‚ad poczÄ…tkowy n 1 n Å‚aÅ„cucha jest wektorem îÅ‚ - Å‚Å‚ = , , , ïÅ‚ śł + 2 - + 2 - + 2 - ðÅ‚ ûÅ‚ (gdzie = Pr X1 = i dla i = 1,2,3 ). i Oblicz p = Pr X = 1| X `" 1, X1 `" 1 . 3 2 (A) p = / 2 - (B) p = / 2 (C) p = (D) p = / + 2 - (E) p = (1- ) / + 2 - 5 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 6. Na podstawie próbki X1,..., X z rozkÅ‚adu wykÅ‚adniczego o gÄ™stoÅ›ci f (x) = e x n (x > 0) , estymujemy parametr . Niech Ć = 1/ X . Wyznaczyć w przybliżeniu rozmiar próbki n taki, żeby ëÅ‚ | Ć - | PrìÅ‚ d" H" 0.01 0.95 . ìÅ‚ íÅ‚ Å‚Å‚ PosÅ‚użyć siÄ™ aproksymacjÄ… rozkÅ‚adem normalnym. (A) n 400 (B) n 10000 (C) n 40000 (D) n 2000 (E) n 27000 6 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 7. Załóżmy, że X1,..., X jest próbkÄ… z rozkÅ‚adu prawdopodobieÅ„stwa o dystrybuancie n Å„Å‚ 1- e x dla x e" ; F (x) = Pr(X d" x) = òÅ‚ i 0 dla x < ; ół gdzie 0 jest nieznanym parametrem. Rozważmy nastÄ™pujÄ…cy estymator: Ć = min(X1,..., X ) . n Oblicz funkcjÄ™ ryzyka tego estymatora: R( ) = E ( Ć - )2 . 1 (A) R( ) = (1- e )n n 1 (B) R( ) = e n n 1 (C) R( ) = e n n2 2 (D) R( ) = e n n2 2 (E) R( ) = n2 7 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 8. Załóżmy, że X1, X , X sÄ… niezależnymi zmiennymi losowymi o jednakowym 2 3 rozkÅ‚adzie Poissona z wartoÅ›ciÄ… oczekiwanÄ… równÄ… 5. Obliczyć v = var(X + X | X1 + X = 5) . 2 3 2 (A) v 10 (B) v 5 (C) v 7.5 (D) v 6.25 (E) v 15 8 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 9. Zmienna losowa X ma rozkÅ‚ad wykÅ‚adniczy o gÄ™stoÅ›ci f (x) = e x ( x 0 ). Niech, dla dowolnej liczby a : " a oznacza najwiÄ™kszÄ… liczbÄ™ caÅ‚kowitÄ… niewiÄ™kszÄ… niż a ; " a = a - a oznacza ,,część uÅ‚amkowÄ… liczby a . Obliczyć u = E X w zależnoÅ›ci od c = E X . (A) u = (ln(c +1) - ln c) 1 - c (B) u = c /(2c +1) (C) u = c - (ln(c +1) - ln c) 1 (D) u = c /(c + ln c) (E) u 1/ 2 9 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Zadanie 10. Niech X1,..., X10 bÄ™dÄ… niezależnymi zmiennymi losowymi o jednakowym rozkÅ‚adzie prawdopodobieÅ„stwa: Pr(X = 1) = 2 / 3 i Pr(X = -1) = 1/ 3 . i i k Niech Sk = X dla k = 1,2,...,10 . " i i 1 Oblicz r = Pr(S10 = 2 i S1 d" 5, S2 d" 5, ..., S10 d" 5) . (A) r 0.1275 (B) r 0.3128 (C) r 0.2201 (D) r 0.2276 (E) r 0.2265 10 24.03.2001 r. ___________________________________________________________________________ Egzamin dla Aktuariuszy z 24 marca 2001 r. PrawdopodobieÅ„stwo i Statystyka Arkusz odpowiedzi* ImiÄ™ i nazwisko ........................... KLUCZ ODPOWIEDZI ................................ Pesel ........................................... Zadanie nr Odpowiedz Punktacja 1 C 2 E 3 E 4 B 5 B 6 C 7 D 8 D 9 A 10 E * Arkuszu odpowiedzi. Egzaminacyjna. 11