KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z pózn. zm.) Wprowadzenie czeństwa i higieny pracy, który dotyczy oznakowania miejsc niebezpiecznych Tym razem szczegółowo ko- w zakładzie pracy, oraz integralnie wią- mentujemy ż 6 ust. 1 rozporzą- żący się z nim załącznik nr 1 Szczegó- dzenia Ministra Pracy i Polityki łowe zasady stosowania znaków i sy- Jan M. Pióro Socjalnej z 26 września 1997 r. gnałów bezpieczeństwa do omawianego w sprawie ogólnych przepisów bezpie- rozporządzenia. ż 6 [Miejsca niebezpieczne w zakładzie pracy oznakowanie] Miejsca w zakładzie pracy, w których występują zagrożenia dla pracowników, po- winny być oznakowane widocznymi barwami lub znakami bezpieczeństwa zgodnie z wymaganiami określonymi w załączniku nr 1 do rozporządzenia i w Polskich Normach. Wymagania dla barw, sygnałów w miejscach pracy oraz obszarach i znaków bezpieczeństwa zródła użyteczności publicznej do celów Szczególne wymagania dotyczące barw, zapobiegania wypadkom, ochrony sygnałów i znaków bezpieczeństwa są ppoż., informacji o zagrożeniu zdro- określone w: wia i ewakuacji w sytuacji zagroże- ""Załączniku nr 1 Szczegółowe zasady nia, ponadto norma ta ustanowiła stosowania znaków i sygnałów bez- podstawowe zasady przy opraco- pieczeństwa do omawianego rozpo- wywaniu norm zawierających znaki rządzenia; bezpieczeństwa), ""Polskich Normach, którymi są w szcze- PN-ISO 7010:2006 Symbole graficz- gólności: ne Barwy bezpieczeństwa i zna- PN-ISO 3864-1:2006 Symbole gra- ki bezpieczeństwa Znaki bezpie- ficzne Barwy bezpieczeństwa i znaki czeństwa stosowane w miejscach bezpieczeństwa Część 1: Zasady pracy i w obszarach użyteczności projektowania znaków bezpieczeń- publicznej (norma ta przedstawia stwa stosowanych w miejscach pracy znaki bezpieczeństwa mające na celu i w obszarach użyteczności publicznej zapobieganie wypadkom, ochronę (w normie tej opisano barwy iden- ppoż., informowanie o zagrożeniu tyfikujące bezpieczeństwo i zasady zdrowia oraz ewakuacji w sytuacji projektowania znaków bezpieczeń- zagrożenia, ponadto norma ta nie stwa przeznaczonych do stosowania dotyczy oznakowań w transporcie 1 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP kolejowym, drogowym, rzecznym, wych (w normie tej ustalono zasady morskim i powietrznym, umieszczania znaków bezpieczeń- PN-E-08501:1988 Urządzenia elek- stwa na drogach ewakuacyjnych tryczne Tablice i znaki bezpieczeń- i pożarowych oraz podano przykła- stwa, dy rysunkowe oznakowania dróg PN-N-01256-01:1992 Znaki bez- ewakuacyjnych), pieczeństwa Ochrona przeciw- PN-EN ISO 7731:2006 Ergonomia pożarowa, Sygnały bezpieczeństwa dla obszarów PN-N-01256-02:1992 Znaki bezpie- publicznych i obszarów pracy Dzwię- czeństwa Ewakuacja, kowe sygnały bezpieczeństwa (podano PN-N-01256-03:1993 Znaki bezpie- wymagania bezpieczeństwa z uwzględ- czeństwa Ochrona i higiena pracy, nieniem zalecanego największego po- PN-N-01256-03:1993/Az1:1997 Zna- ziomu sygnału bezpieczeństwa, w za- ki bezpieczeństwa Ochrona i higie- łączniku informacyjnym znajdują się na pracy (norma ta uściśla znacze- przykłady sygnałów bezpieczeństwa, nia i treści znaku nr 3.3.10 z normy zdefiniowano 11 terminów). PN-N-01256-03:1993). PN-N-01256-03:1993/Az2:2001 Zna- Konieczność stosowania barw, ki bezpieczeństwa Ochrona i higie- sygnałów i znaków bezpieczeństwa na pracy (norma ta poszerza postano- Stosowanie barw, sygnałów i znaków bez- wienia normy PN-N-01256-03:1993/ pieczeństwa jest obowiązkowe, w przy- Az1:1997 o dodatkowe znaki bezpie- padku gdy nie można uniknąć lub od- czeństwa 1 zakazu, 4 ostrzegawcze powiednio zmniejszyć występującego i 2 nakazu), niebezpieczeństwa technicznymi środkami PN-N-01256-4:1997 Znaki bezpie- ochrony zbiorowej bądz środkami, me- czeństwa Techniczne środki prze- todami albo procedurami stosowanymi ciwpożarowe (w normie tej ustalono w organizacji pracy. znaki ochrony ppoż. przeznaczone do oznaczania dróg ewakuacyjnych Obowiązki pracodawcy w zakresie i pożarowych, ponadto w normie tej barw, sygnałów i znaków ustalono wzorcowy rysunek znaku bezpieczeństwa ochrony ppoż., jego znaczenie na- Pracodawca ma obowiązek zapewnić: zwę oraz treść, kształt, barwę i obszar ""aby barwy, sygnały i znaki bezpieczeń- zastosowania), stwa z uwzględnieniem rodzaju oraz PN-N-01256-4:1997/Az1:2003 poziomu zagrożeń zostały zastoso- Znaki bezpieczeństwa Technicz- wane w odpowiedniej liczbie i miejscu, ne środki przeciwpożarowe (norma a także należycie spełniały funkcję in- ta poszerza postanowienia normy formacyjną oraz sygnalizacyjną, PN-N-01256-4:1997 o dodatkowy znak zawór hydrantowy 52), ""pracownikom instrukcje dotyczące PN-N-01256-5:1998 Znaki bezpie- stosowanych w zakładzie pracy barw, czeństwa Zasady umieszczania sygnałów i znaków bezpieczeństwa, znaków bezpieczeństwa na drogach obejmujące w szczególności wyjaśnie- ewakuacyjnych i drogach pożaro- nie ich znaczenia oraz zasad szczegól- 2 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP nego zachowania się pracowników, bezpieczeństwa lub znakiem bezpieczeń- których mogą dotyczyć, jak również stwa. Drogi także powinny być na stałe konsekwencje nieprzestrzegania zasad oznaczone barwą bezpieczeństwa. postępowania, Znaki bezpieczeństwa powinny być ""żeby znaki bezpieczeństwa i urządzenia umieszczone odpowiednio do linii wzro- sygnalizacyjne były sprawdzane, czysz- ku w miejscu lub najbliższym otoczeniu czone oraz konserwowane w regular- określonego zagrożenia, a w przypadku nych odstępach czasu i w zależności ogólnego zagrożenia przy wejściu na od potrzeb naprawiane, jak również teren, na którym ono występuje. Ozna- wymieniane kowanie barwami i znakami bezpie- czeństwa może mieć charakter stały lub ""aby stosowane w zakładzie pracy sy- czasowy. gnały i znaki bezpieczeństwa były odpowiednio słyszalne, czytelne oraz Miejsce, w którym znajdują się znaki widoczne działały poprawnie i nie- bezpieczeństwa, powinno być dobrze zawodnie. oświetlone, łatwo dostępne i widoczne. W przypadku gdy znaki bezpieczeństwa Przygotowanie zastosowania barw, znajdują się w miejscu o niedostatecznym sygnałów i znaków bezpieczeństwa poziomie oświetlenia dziennego, miejsce Zastosowanie barw, sygnałów i znaków to powinno być oświetlone światłem elek- bezpieczeństwa w konkretnym miejscu trycznym lub powinny być zastosowane zakładu pracy pracodawca powinien po- znaki wykonane z materiału mającego przedzić dokonaniem analizy oceny ryzyka zdolność emisji światła po usunięciu zró- zawodowego oraz zastosowaniem wszyst- dła wzbudzającego bądz pokryte takim kich możliwych środków eliminujących materiałem. to ryzyko. Stosowanie ujednoliconych znaków bez- Gdzie stosować barwy i znaki pieczeństwa powinno zredukować niebez- bezpieczeństwa? pieczeństwa, które mogą powstać w wyni- Miejsca w zakładzie pracy, w których ku różnic lingwistycznych i kulturowych występują zagrożenia pracowników, po- między pracownikami. winny być oznakowane odpowiednimi, widocznymi barwami i (lub) znakami Barwy bezpieczeństwa bezpieczeństwa. Liczba i umiejscowie- Barwą bezpieczeństwa jest barwa nie barw oraz znaków bezpieczeństwa o szczególnych właściwościach, której powinny być uzależnione od wielkości przypisane zostało określone znaczenie terenu, na którym są stosowane, i ro- i pożądane zachowanie. Zadaniem barw dzajów oraz poziomu występujących bezpieczeństwa jest informowanie pra- zagrożeń. cowników o występujących zagrożeniach. Stosowanie barw bezpieczeństwa ma na Ponadto miejsca, w których istnieje ry- celu przekazanie informacji bezpieczeń- zyko upadku lub kolizji z przeszkodami, stwa lub uczynienie obiektu bądz miejsca powinny być na stałe oznaczone barwą zagrożenia widocznym. 3 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Tabela 1. Barwy bezpieczeństwa Barwa Barwa Barwa symbolu Znaczenie lub cel Instrukcja i informacja kontrastowa graficznego Czerwona Biała Czarna Znak zakazu Niebezpieczne zachowanie Alarm Zatrzymanie, zamknięcie, o niebezpieczeństwie urządzenia wyłączające w razie wypadku, ewakuacja Bezpieczeństwo Identyfikacja i urządzenia i umiejscowienie przeciwpożarowe Żółta lub Czarna Czarna Znak ostrzegawczy Uwaga, zachowanie bursztynowa ostrożności, przeprowadzenie kontroli Niebieska Biała Biała Znaki nakazu Określone działanie lub zachowanie, np. załóż środki ochrony indywidualnej Zielona Biała Biała Wyjście ewakuacyjne, Drzwi, wyjścia, znak pierwszej pomocy Drogi, sprzęt, Urządzenia Nie ma Powrót do normalnych niebezpieczeństwa warunków Sygnały bezpieczeństwa Uwaga! Odesłanie w ż 6 ust. 1 omawianego Zadziałanie świetlnego lub dzwiękowego rozporządzenia do regulacji zawartych sygnału bezpieczeństwa powinno nastąpić w załączniku nr 1 Szczegółowe zasady w czasie, kiedy jest to niezbędne z uwagi stosowania znaków i sygnałów bezpie- na bezpieczeństwo pracowników. Dzia- czeństwa do omawianego rozporządzenia łanie takiego sygnału powinno trwać do nie obejmuje kwestii sygnałów bezpie- czasu ustania zagrożenia. czeństwa. Jest to niewątpliwie niedoróbka legislacyjna, która nie zwalnia w szcze- Aącznie mogą być stosowane sygnały: gólności pracodawców z obowiązku ""świetlne i dzwiękowe, stosowania unormowań zawartych w tym ""świetlne i komunikaty słowne, załączniku. ""ręczne i komunikaty słowne. Sygnały bezpieczeństwa powinny być Sygnały ręczne i (lub) komunikaty słowne stosowane, gdy wymaga tego sytuacja, muszą być zastosowane, w przypadku gdy w celu zasygnalizowania niebezpieczeń- wymaga tego dana sytuacja, w celu pokie- stwa i wezwania ludzi do podjęcia okre- rowania ludzmi wykonującymi ryzykowne ślonych działań lub ewakuacji. bądz niebezpieczne czynności. 4 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Sygnały świetlne właściwe pojmowanie przekazywanych Świetlne sygnały bezpieczeństwa muszą informacji i zapobiegała jakimkolwiek spełniać następujące minimalne wyma- pomyłkom z innymi znakami świetlny- gania: mi lub ciągłym znakiem świetlnym, ""światło emitowane przez sygnał (znak) ""jeżeli błyskający znak stosowany jest musi wytwarzać wyrazny kontrast, któ- zamiast lub razem ze znakiem akustycz- ry jest odpowiedni dla jego otoczenia, nym, muszą być zastosowane identycz- zgodnie z zamierzonymi warunkami ne kody, stosowania sygnału (znaku), ale bez ""w przypadku poważnego niebezpieczeń- wytwarzania zbyt silnego światła lub stwa, urządzenia do emitowania znaków słabej widoczności spowodowanej nie- błyskających muszą znajdować się pod dostatecznym światłem, specjalnym nadzorem lub być zsynchro- ""powierzchnia świecąca emitująca znak nizowane z lampą pomocniczą. może mieć tylko jedną barwę lub zawie- rać piktogram na określonym tle, Sygnały dzwiękowe ""pojedyncza barwa musi być zgodna z ta- Dzwiękowe sygnały bezpieczeństwa to belą barw i ich znaczeniem (tabela 2), kody stosowane w celach ostrzegawczych, które są uwalniane i transmitowane przez Tabela 2. Barwy i ich znaczenie urządzenia skonstruowane do tego celu bez użycia ludzkiego lub sztucznego Barwa światła Znaczenie lub cel Czerwona Znak zakazu głosu. Alarm o niebezpieczeństwie Urządzenia przeciwpożarowe Sygnały dzwiękowe muszą mieć poziom Żółta lub Znak ostrzegawczy głośności znacznie wyższy niż poziom ha- bursztynowa łasu otoczenia, tak aby były słyszalne, nie Niebieska Znaki nakazu będąc przesadnymi czy bolesnymi. Muszą Zielona Wyjście ewakuacyjne, znak być także łatwo rozpoznawalne, szczegól- pierwszej pomocy nie pod względem długości pulsu i przerw Nie ma niebezpieczeństwa między pulsami lub ich grupami, oraz być wyraznie odróżniane od innych sygnałów ""gdy znak zawiera piktogram, musi on być dzwiękowych i poziomu hałasu otoczenia. zgodny ze wszystkimi ogólnymi wyma- ganiami dla tablic informacyjnych, Jeżeli dane urządzenie może emitować ""w przypadku gdy urządzenie może emi- sygnały dzwiękowe o zmiennej i stałej czę- tować zarówno ciągły, jak i przerywany stotliwości, zmienna częstotliwość powin- znak, znak przerywany powinien być na być użyta do wskazywania większego stosowany do wskazywania większego poziomu niebezpieczeństwa lub pilniejszej poziomu niebezpieczeństwa lub pilniej- potrzeby wymaganej (prowadzonej) in- szej potrzeby wymaganej (nakazanej) terwencji czy akcji w stosunku do stałej interwencji czy akcji, niż to wskazuje częstotliwości. znak ciągły, ""długość każdego błysku i częstotliwość Uwaga! migania przerywanego znaku świetl- Sygnał dzwiękowy wzywający do ewaku- nego musi być taka, aby zapewniała acji musi być ciągły. 5 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Sygnały ręczne manewrów bez ryzyka narażenia na za- Ręczne sygnały bezpieczeństwa są przeka- grożenia związane z ich wykonywaniem. zywane, gdy wymaga tego dana sytuacja Jeżeli wymóg ten nie może być w pełni przez ruch i (lub) układ rąk oraz (bądz) spełniony przez 1 sygnalistę pracodawca dłoni, który w zakodowanej formie kie- powinien zatrudnić 1 lub kilku dodatko- ruje osobami wykonującymi czynności wych sygnalistów. ryzykowne mogące stanowić niebezpie- czeństwo pracowników. Ponadto jeśli operator nie może wykonać otrzymanych od sygnalisty poleceń z za- Sygnalista lub hakowy przekazuje sygnały chowaniem wymagań bezpieczeństwa, ręczne, wykonując za pomocą rąk lub dło- powinien wstrzymać wykonywanie roz- ni odpowiednie gesty, przekazując w ten poczętego manewru i zażądać nowych sposób instrukcje dotyczące określonych instrukcji. manewrów osobie odbierającej sygnał Sygnalista lub hakowy powinien być wy- operatorowi. Jeżeli podczas sygnału posażony w 1 lub więcej elementów rozpo- ręcznego konieczne jest używanie obu rąk znawczych, takich jak kurtka, kamizelka, naraz, powinno to odbyć się symetrycznie kask, opaska. Elementy te muszą mieć i dotyczyć tylko 1 sygnału. jaskrawe, najlepiej jednakowe kolory, takie jak pomarańczowy, żółty lub czerwony, Sygnalista kieruje manewrami w taki spo- używane wyłącznie przez sygnalistę. sób, aby ich wykonywanie zapewniało bezpieczeństwo pracownikom znajdują- Sygnał ręczny powinien być precyzyjny, cym się w pobliżu. Sygnalista powinien prosty, łatwy do wykonania i zrozumienia mieć możliwość kontrolowania wszystkich oraz odróżniać się od innych sygnałów. Tabela 3. Ręczne sygnały bezpieczeństwa (wszystkie zakodowane gesty nie wyklu- czają użycia innych dodatkowych gestów, stosowanych na podstawie przepisów szczegółowych) Ilustracja Znaczenie sygnału Opis sygnału Sygnały ogólne START Obie ręce wyciągnięte poziomo, Uwaga! dłonie zwrócone wewnętrzną Początek kierowania stroną do przodu ZATRZYMAĆ Prawa ręka skierowana do góry, Przerwa z wewnętrzną stroną dłoni Koniec ruchu skierowaną do przodu 6 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Znaczenie sygnału Opis sygnału Ilustracja KONIEC Obie ręce połączone na Zatrzymanie wysokości działania klatki piersiowej RUCH SZYBKI Zakodowane gesty sterujące ruchem, przedstawione w tabeli, wykonywane są w szybkim tempie RUCH POWOLNY Zakodowane gesty sterujące ruchem, przedstawione w tabeli, wykonywane są bardzo powoli Ruchy pionowe PODNIEŚĆ DO Prawa ręka skierowana do GÓRY góry z dłonią skierowaną wewnętrzną stroną do przodu wykonuje wolno ruch okrężny OPUŚCIĆ DO Prawa ręka skierowana do DOAU dołu z dłonią skierowaną wewnętrzną stroną do przodu wykonuje wolno ruch okrężny ODLEGAOŚĆ Dłonie pokazują odpowiednią PIONOWA odległość 7 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Ilustracja Znaczenie sygnału Opis sygnału Ruchy poziome RUCH DO Obie ręce zgięte, dłonie PRZODU skierowane wewnętrzną stroną do góry, przedramiona wykonują powolne ruchy w kierunku ciała RUCH DO TYAU Obie ręce zgięte, dłonie skierowane wewnętrzną stroną na zewnątrz, przedramiona wykonują powolne ruchy od siebie RUCH W PRAWO Prawa ręka wyciągnięta OD SYGNALISTY poziomo z dłonią zwróconą wewnętrzną stroną do dołu, wykonuje małe powolne ruchy w prawo RUCH W LEWO Lewa ręka wyciągnięta poziomo OD SYGNALISTY z dłonią zwróconą wewnętrzną stroną do dołu, wykonuje małe powolne ruchy w lewo ODLEGAOŚĆ Dłonie pokazują odpowiednią POZIOMA odległość Niebezpieczeństwo STOP Obie ręce wyciągnięte do góry, Zatrzymanie dłonie zwrócone wewnętrzną w nagłym stroną do przodu przypadku 8 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Komunikaty słowne jednocześnie powinien być skoordy- Komunikaty słowne wypowiadane są nowany z odpowiednimi sygnałami głosem człowieka lub sztucznym przez ręcznymi, nadawcę bądz emitowanym przez odpo- ""stop oznaczające konieczność zatrzy- wiednie urządzenie. Komunikaty słowne mania w nagłym przypadku. należy uznać za jeden z rodzajów sygnałów bezpieczeństwa. Znaki bezpieczeństwa Znak bezpieczeństwa to znak przekazu- Komunikaty słowne powinny być moż- jący ogólną informację bezpieczeństwa liwie jak najkrótsze, najprostsze i naj- odnoszącą się do określonego przedmiotu, bardziej przejrzyste przystosowane do działalności lub sytuacji. Znak bezpie- zdolności werbalnej nadawcy i słyszenia czeństwa jest utworzony w wyniku zło- odbiorcy lub odbiorców. żenia barwy i kształtu geometrycznego. Znak taki w wyniku dodania symbolu Osoby, będące nadawcami i odbiorcami graficznego lub piktogramu przekazu- komunikatu słownego powinny dobrze je szczególną informację lub instrukcję znać język, w którym dany komunikat jest bezpieczeństwa. sformułowany, aby mogły go poprawnie wymówić oraz zrozumieć, a w efekcie Symbol lub piktogram oznacza ilustrację przyjąć odpowiednie zachowanie zgodne przedstawiającą daną sytuację lub określa- z wymaganiami bezpieczeństwa i ochrony jącą szczególne zachowanie, która umiesz- zdrowia. czona jest na znaku bezpieczeństwa lub podświetlonej powierzchni. Jeżeli komunikat słowny jest używany zamiast lub razem z sygnałami ręcznymi, Znaki bezpieczeństwa informujące pra- a nie stosuje się specjalnych kodów, należy cowników o występujących zagrożeniach użyć takich słów, jak: powinny być stosowane tylko do celów ""start oznaczające rozpoczęcie kie- związanych z bezpieczeństwem i ochroną rowania, zdrowia. Znak bezpieczeństwa powinien ""zatrzymać oznaczające przerwę lub być usunięty, gdy przestanie istnieć za- zakończenie jakiegoś ruchu, grożenie. ""koniec oznaczające zatrzymanie dzia- łania, Znaki ostrzegawcze ""szybko oznaczające konieczność przy- Jednym z rodzajów znaków bezpieczeń- spieszenia ruchu ze względów bezpie- stwa są znaki ostrzegawcze, które ozna- czeństwa, czają ostrzeżenia przed zagrożeniem lub ""wolno oznaczające konieczność po- niebezpieczeństwem. Cechy charaktery- wolnego wykonywania ruchu, styczne ostrzegawczych znaków bezpie- ""do góry w znaczeniu podnieść ładu- czeństwa to: nek do góry , ""trójkątny kształt, ""do dołu w znaczeniu opuścić ładunek ""czarny piktogram na żółtym tle z czar- w dół , nym obramowaniem (część żółta ma ""do przodu, do tyłu, w prawo, w lewo pokrywać co najmniej 50% powierzchni oznaczające kierunek ruchu, który znaku). 9 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Tabela 4. Ostrzegawcze znaki bezpieczeństwa Znak bezpie- Nazwa Funkcja Zawartość obrazu czeństwa Ogólny znak Do wskazywania Wykrzyknik ostrzegawczy ogólnego zagrożenia Ostrzeżenie przed Do ostrzegania przed Stylizowana wybuchająca niebezpieczeństwem zagrożeniem, którego bomba wybuchu zródłem są materiały wybuchowe Ostrzeżenie Do ostrzegania przed Obraz abstrakcyjny przed materiałem zagrożeniem, którego radioaktywnym lub zródłem są materiały promieniowaniem radioaktywne lub jonizującym promieniowanie jonizujące Ostrzeżenie przed Do ostrzegania przed Obraz abstrakcyjny wiązką laserową zagrożeniem, jakie stwarza wiązka laserowa Ostrzeżenie przed Do ostrzegania Obraz abstrakcyjny promieniowaniem przed zagrożeniem, niejonizującym którego zródłem jest promieniowanie niejonizujące Ostrzeżenie przed Do ostrzegania Stylizowany magnes silnym polem przed zagrożeniem, z dwoma promieniującymi magnetycznym jakie stwarza pole łukami po zewnętrznych magnetyczne stronach biegunów Ostrzeżenie przed Do ostrzegania Stylizowany człowiek niebezpieczeństwem przed zagrożeniem, potykający się potknięcia się którego zródłem są o przeszkody na podłodze przeszkody Ostrzeżenie przed Do ostrzegania Stylizowany człowiek spadnięciem przed zagrożeniem spadający z krawędzi (upadkiem powodowanym powierzchni z wysokości) spadnięciem z wysokości 10 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Znak bezpie- Nazwa Funkcja Zawartość obrazu czeństwa Ostrzeżenie Do ostrzegania Obraz abstrakcyjny przed skażeniem przed zagrożeniem biologicznym biologicznym Ostrzeżenie przed Do ostrzegania Stylizowany obraz niską temperaturą/ przed zagrożeniami opadającego płatka śniegu warunkami powodowanymi zamarzania niską temperaturą lub warunkami powodowanymi zamarzaniem Ostrzeżenie przed Do ostrzegania Stylizowany człowiek śliską powierzchnią przed zagrożeniem upadający wskutek powodowanym śliską poślizgnięcia się na powierzchnią powierzchni Znaki zakazu to okrągły kształt oraz czarny piktogram Znaki zakazu określają zakazy zacho- na białym tle z czerwonym obramowaniem wań mogących wywołać lub spowodować i ukośnym pasem (czerwona część ma niebezpieczeństwo. Cechy charaktery- pokrywać co najmniej 35% powierzchni styczne znaków bezpieczeństwa zakazu znaku). Tabela 5. Znaki bezpieczeństwa zakazu Znak bez- Nazwa Funkcja Zawartość obrazu pieczeństwa Ogólny znak za- Do wskazywania zaka- Ukośny pas koloru czerwo- kazu zów nego na białym polu Zakaz palenia ty- Do wskazywania miejsca/ Papieros z dymem przedsta- toniu strefy, w którym zabrania wiony z profilu się palenia tytoniu Zakaz używania Zakaz palenia tytoniu Paląca się zapałka przedsta- otwartego płomie- i używania wszelkich form wiona z profilu nia; zakaz używa- otwartego płomienia nia otwartego ognia i zakaz palenia 11 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Znak bez- Nazwa Funkcja Zawartość obrazu pieczeństwa Zakaz przejścia Zakaz przechodzenia Stylizowany człowiek spa- (w każdym kierunku) cerujący (lewostronnie) Woda niezdatna do Zakaz pobierania wody Kran ze szklanką z wodą picia do picia przedstawioną liniami fa- listymi Zakaz ruchu urzą- Zakaz stosowania wóz- Wózek, przedstawiony dzeń do transportu ków widłowych i innych z profilu, ze stylizowanym poziomego pojazdów przemysłowych operatorem w obszarach zagrożenia Zakaz wstępu oso- Zakaz przechodzenia osób Stylizowany kształt serca bom ze stymulato- przez urządzenia mogące z kablem rem serca uszkodzić stymulator serca Zakaz wstępu Zakaz używania w wy- Stylizowana tarcza zegarka z przedmiotami znaczonych obszarach i płaska strona klucza metalowymi i ze- przedmiotów metalowych garkami i zegarków Znaki nakazu zu to okrągły kształt oraz biały piktogram Znaki nakazu określają wymagane sposoby na niebieskim tle (część niebieska ma szczególnego zachowania. Cechy charak- pokrywać co najmniej 50% powierzchni terystyczne znaków bezpieczeństwa naka- znaku). Tabela 6. Znaki bezpieczeństwa nakazu Znak Nazwa Funkcja Zawartość obrazu bezpieczeństwa Ogólny znak nakazu Do wskazywania Wykrzyknik nakazu Nakaz stosowania Do wskazywania Obrys głowy, założone ochrony oczu nakazu okulary 12 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Znak Nazwa Funkcja Zawartość obrazu bezpieczeństwa Nakaz stosowania Do wskazywania Obrys głowy, założone ochrony głowy nakazu nakrycie głowy Nakaz stosowania Do wskazywania Obrys głowy, założone ochrony słuchu nakazu ochronniki słuchu Nakaz stosowania Do wskazywania Obrys głowy, założona ochrony dróg nakazu maska z pochłaniaczem oddechowych Nakaz stosowania Do wskazywania Zarys trzewików ochrony nóg nakazu roboczych Nakaz stosowania Do wskazywania Zarys rękawiczek ochron rąk nakazu Nakaz stosowania Do wskazywania Obrys głowy, założona ochrony twarzy nakazu przyłbica Nakaz stosowania Do wskazywania Stylizowany człowiek sprzętu chroniącego nakazu w szelkach bezpieczeń- przed upadkiem z wy- stwa, zabezpieczony sokości linką bezpieczeństwa Znaki sprzętu ratowniczego ochrony dzeniach ratowniczych. Cechy charak- przeciwpożarowej terystyczne znaków bezpieczeństwa Znaki sprzętu ratowniczego ochrony sprzętu ratowniczego ochrony prze- przeciwpożarowej informują o urzą- ciwpożarowej to prostokątny lub kwa- 13 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP dratowy kształt, oraz biały piktogram pokrywać co najmniej 50% powierzchni na czerwonym tle (czerwona część ma znaku). Tabela 7. Znaki bezpieczeństwa sprzętu ratowniczego ochrony przeciw- pożarowej Znak Nazwa Funkcja Zawartość obrazu bezpieczeństwa Gaśnica Do wskazywania Widok gaśnicy z przo- gaśnicy du, z płomieniami wyróżniającymi Hydrant we- Do wskazywania bęb- Profil bębna węża wnętrzny na węża pożarniczego pożarniczego z płomie- niami wyróżniającymi Drabina poża- Do wskazywania Widok pionowej rowa drabiny pożarowej drabiny od przodu, z płomieniami wyróż- niającymi Zestaw sprzętu Do wskazywania ze- ochrony prze- stawu sprzętu ochrony ciwpożarowej przeciwpożarowej Alarm pożarowy Do wskazywania Dłoń z palcem wska- punktu alarmowania zującym na przycisku pożarowego punktu alarmowania, z płomieniami wyróż- niającymi Telefon alarmo- Do wskazywania Profil słuchawki tele- wania pożaro- telefonu alarmowania fonicznej, z płomienia- wego pożarowego mi wyróżniającymi Hydrant ze- wnętrzny 14 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Znak Nazwa Funkcja Zawartość obrazu bezpieczeństwa Drzwi prze- Do wskazania kierun- Stylizowany człowiek, ciwpożarowe. ku drogi ewakuacyjnej przebiegający przez Zamykać! w lewo otwór, z płomieniami wyróżniającymi Drzwi prze- Do wskazania kierun- Stylizowany człowiek, ciwpożarowe. ku drogi ewakuacyjnej przebiegający przez Zamykać! w prawo otwór, z płomieniami wyróżniającymi Główny wyłącz- Do wskazania umiej- Stylizowana błyska- nik prądu scowienia głównego wica wyłącznika prądu Przeciwpoża- rowy zbiornik wody
Klapa dymowa Piasek gaśniczy 15 Komentarze przepisów bhp KOMENTARZE PRZEPISÓW BHP Znak Nazwa Funkcja Zawartość obrazu bezpieczeństwa Droga pożarowa Brama pożarowa Punkt czerpania wody Do punktu czer- pania wody Syrena poża- rowa Wyjście na dach Sprzęt gaśniczy Kierunek drogi Nie zastawiaj sprzętu pożaro- wego Znaki ewakuacyjne miejscu to znaki informacyjne. Z przy- Rodzajem znaków bezpieczeństwa są także czyn metodologicznych grupy znaków znaki ewakuacyjne. Te jednak z przyczyn informacyjnych szczegółowo omówimy metodologicznych szczegółowo omówi- w dalszych komentarzach do przepisów my w zakresie komentarza ż 9 omawiane- omawianego rozporządzenia. go rozporządzenia. Jan M. Pióro Znaki informacyjne specjalista z zakresu prawa pracy, Znaki bezpieczeństwa przekazujące in- biegły sądowy w dziedzinie bhp formację o stanie rzeczy w określonym przy Sądzie Okręgowym w Warszawie 16 Komentarze przepisów bhp