GEORGES MELIES GEORGES MELIES: 1861-1938 Studiował malarstwo, interesował się fotografią Reżyser, aktor i producent, człowiek teatru, a także iluzjonista jako pierwszy tworzył filmy fabularne, filmy będące przełożeniem na język kina nie rzeczywistości, lecz artystycznych wizji twórcy. Melies był człowiekiem o różnorodnych zainteresowaniach, wśród których sztuka iluzji wysuwała się na plan pierwszy. Fascynował się szczególnie takimi pomysłami, przy których dla uzyskania efektu posługiwano się rozwiązaniami trikowymi. Ta właśnie pasja spowodowała, że stał się on również jednym z prekursorów współczesnej kinematografii. Od 1888 kierownik teatru Robert Houdin. Jako właściciel i dyrektor "Teatru Iluzji Roberta Houdina" Melies pisał scenariusze, wynajdywał i udoskonalał trikowe mechanizmy, projektował kostiumy, dekoracje, odtwarzał główne role, był reżyserem spektakli, w oparciu o własne rysunki tworzył nawet widowiska "chińskich cieni". Poza imprezami o charakterze składanek estradowych Melies wystawiał w swoim teatrze pełnospektaklowe widowiska oparte na efektach trikowych tzw. "czarnego gabinetu". Spektakle jego były jakby jednym ciągiem "cudów": na scenie unosiły się meble, kapelusze fruwały w powietrzu, kręciły się stoły, instrumenty same wygrywały znane melodie, ożywały portrety, a ludzkie ciała stawały się lżejsze od powietrza. Publiczność opuszczając widownię nie mogła pojąć, czy oglądała zwykłe triki, czy też uczestniczyła w nie wyjaśnionych bliżej zjawiskach. Na scenie tego teatru występowali najlepsi iluzjoniści świata. Dzięki Meliesowi "Teatr Iluzji Roberta Houdina" przeżywał swój rozkwit. W roku 1891 Melies założył Akademię Iluzji Po pierwszej prezentacji filmu przez braci Lumiere starał się odkupić od nich kinematograf, lecz nie chcieli mu sprzedać gdyż stwierdzili że szkoda na to pieniędzy gdyż kino nie ma przyszłości. Oczarowany wynalazkiem Melies nabył podobny aparat, a potem udoskonalił go. Wkrótce przystąpił do nakręcania filmów, które były ściśle związane z działalnością Meliesa- iluzjonisty. Początkowo były to obrazy odtwarzające programy demonstrowane w prowadzonym przez niego teatrze. Szybko jednak Melies doszedł do wniosku, że sceniczne triki, wymagające wieloletnich treningów i złożonych, kosztownych, mechanicznych konstrukcji, można wykonać prosto, łatwo i małym kosztem przez zastosowanie techniki filmowej. Tak doszło do nakręcenia szeregu trikowych filmów, do złudzenia przypominających znane programy iluzjonistów - lecz bez ich udziału. Najbardziej znany trik iluzjonisty Znikająca kobieta Melies nakręcił w 1896 roku. Ubrany w kostium iluzjonisty, wykonywał kilka ruchów nad siedzącą na krześle dziewczyną, która następnie wstawała z krzesła i odchodziła z planu zdjęć. Kiedy operator ponownie zaczynał kręcić film, krzesło było już puste, a nad nim gestykulował Melies. Naturalnie podczas projekcji nikt z widzów nie domyślał się nawet, że zastosowano w tym przypadku specjalną technikę produkcji filmu - montaż, a trik wyglądał nie mniej efektownie, niż odtwarzany na scenie przez iluzjonistę. Pierwszy film nakręcił 1 czerwca 1896 roku, trwał on 1 min. i przedstawiał grę w karty. Przypadkiem wynalazł technikę stopklatki, polegającą na zerwaniu z kręceniem filmów za pomocą jednego ujęcia i wprowadzeniu doń kilku następujących po sobie różnych scen nagrywanych po pauzie. Mlies wymyślił jeszcze wiele różnych innowacji, co chwilę udoskonalał swoją technikę. Od 1896 demonstrował w swym teatrze własne filmy Zakłada w 1898 roku w Montreuil pod Paryżem pierwsze atelier filmowe, w którym realizuje wszystkie swoje filmy Filmy kręcone w jego atelier rozpowszechniono z takim powodzeniem w kraju i za granicą, że w 1903 założył pierwsze na świecie studio filmowe Star-Film, w którym wyprodukował około 500 krótkich filmów fabularnych. 1 Jego twórczość przyspieszyła rozwój przemysłu filmowego, co doprowadziło do zwiększenia konkurencji Na dłuższą metę jego firma Star-Film nie była w stanie stawić czoła wielkim przedsiębiorstwom filmowym. W 1920 roku "Teatr Iluzji Roberta Houdina", tak sprawnie prowadzony przez Meliesa, przestał działać. Jedną z przyczyn jego upadku był szybki rozkwit filmu i kina W 1928 dziennikarze odnalezli go żyjącego w ubóstwie i umieścili w przytułku W 1931 nagrodzono go orderem Legii Honorowej, przyznano mu także darmowe lokum w Paryżu, gdzie zamieszkał ze swoją żoną aż do śmierci w 1938 roku. Z 1200 jego filmów zachowało się 100. Posługiwał się w swych filmach wyrafinowaną techniką trikową. Używa przy tym wszelkich środków teatru iluzji drzwi zapadowych, atrap, niewidocznych lin- ale także technicznych środków filmowych jak np. podwójnej ekspozycji, stop klatki oraz maski, dzięki której część taśmy pozostaje zakryta i naświetlona jest dopiero pózniej Pozostał więzniem estetyki teatralnej: kręci swe filmy tylko w jednym ujęciu przemieszcza kamerę gdy jest to nieodzowne do osiągnięcia efektu trikowego zachowuje zawsze tą samą odległość między kamerą a filmowanym obiektem Jest on jednym z pierwszych twórców, którzy wprowadzili do kina akcję fikcyjną dlatego miał ogromny wpływ na reżyserów wczesnego kina Chętnie grał w swoich filmach, najchętniej występował w postaci Mefista Był dekoratorem swoich realizacji, przy czym zarówno wykonawcą , jak i projektodawcą Projektował i budował baśniowe potwory oraz poruszającą nimi maszynerię Był operatorem swoich filmów Jego filmy odznaczają się niezwykłą pomysłowością zarówno w wyborze tematów, jak i bogactwie technicznych rozwiązań, są dziwną mieszaniną złego smaku, wulgarnego komizmu, fantastyki rodem z Grandville'a, lubującego się w dziwacznych wizjach przyszłości. Melies, twórca widowiska kinowego, przyczynił się w sposób decydujący do rozwoju sztuki filmowej. Wynalazł dziesiątki tricków do dziś dnia stosowanych w technice zdjęciowej, wprowadził kolor do filmu, ręcznie barwiąc klatki filmowe, wypracował całą teorię gry aktorskiej - to wszystko stanowiło siedmiomilowe kroki na drodze rozwoju filmu. Napisał jeden z pierwszych traktatów teoretycznych; wyróżniał w nim nie jeden a cztery rodzaje kina: Plenerowe (dokument) Naukowe Kompozycyjne (fabularne) Z transformacjami (trickowe) Technika: Transformacje Ruch taśmy do tyłu Nakładanie podwójna ekspozycja(zastosowanie czarnych teł) Dekoracje malowane i trójwymiarowe (czasami do góry nogami ) Zdjęcia panoramiczne Początki montażu Ruch kamery w trakcie zdjęć Ważniejsze filmy: maj 1896- Partia kart- jest niemal kopią Lumiere owskiego pierwowzoru 1899- Sprawa Dreyfusa 1902-Koronacja Edwarda VII 1 września 1902- Podróż na księżyc 1903-Królestwo wróżek 1904- Podróż do krainy niemożliwości 1904- Fantastyczny wachlarz 1906- 400 diabelskich sztuczek 1907- Tunel pod La Manche 1 1912- Zdobycie bieguna ZNIKAJCA KOBIETA: Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1896 Obsada: Georges MliŁs, Jeanne d'Alcy Krótkometrażowy film George'a Melisa. Nakręcił on scenę, używając techniki zatrzymania nagrania, w której kobieta, pod wpływem czarów magika, zamienia się szkielet by po chwili wrócić do swojej pierwotnej postaci. REZYDENCJA DIABAA: Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1896 Obsada: Georges MliŁs(Mefistofeles), Jeanne d'Alcy Krótkometrażowy horror autorstwa Georgesa Mliesa. Nietoperz wlatuje do starożytnego zamku i tam przekształca się w Mefistofelesa. Z kotła wyczarowuję młodą kobietę i różne nadprzyrodzone stworzenia. SPRAWA DREYFUSA: Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1899 Na podstawie: wydarzeń autentycznych Reżyser opowiada się jednoznacznie za skazanym- i ułaskawionym- kapitanem Alfredem Dreyfusem. Afera wokół żydowskiego kapitana doprowadziła do najcięższego kryzysu politycznego we Francji. Kasowy szlagier na jarmarkach i w salach kinowych, rozpowszechniany za granicą Reżyser przedstawia w 11 zrealizowanych w atelier scenach pełny przebieg sprawy od aresztowania aż po ułaskawienie. Opiera się na dokumentacji fotograficznej oraz na rysunkach, które częściowo wprowadza w ruch SINOBRODY: Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1901 Obsada: Georges MliŁs, Jeanne d'Alcy, Bleuette Bernon 1 Film Georges Mliesa jest horrorem, który rozgrywa się w starym zamku. Widzimy kobietę, która w pewnym momencie wchodzi do zakazanego pokoju, gdzie znajduję siedem powieszonych kobiet. Kobieta zapada w sen i śni o duchach 7 powieszonych żon i tańczących kluczach. PODRÓŻ NA KSIŻYC: Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Michaut, Lucien Tainguy Produkcja: Francja Rok produkcji: 1902 Na podstawie: powieści Juliusza Verne'a "Podróż na księżyc" Obsada: Georges MliŁs, Jeanne d'Alcy, Bleuette Bernon, Victor Andre, Depierre Daje początek nowemu rodzajowi filmowemu- filmowi fantastycznonaukowemu Bogata widowiskowość, pomysłowa zmienność scenerii i efektów wizualnych Film składa się z 30 niezwykłych obrazów. Znajdziemy wśród nich m.in. międzynarodowy kongres astronomów, lądowanie na księżycu, zejście astronomów przez krater wulkanu do wnętrza księżyca i walkę z selenitami. Film cieszył się ogromnym powodzeniem i był wyświetlana we Francji i w Ameryce, a Melies wkrótce zdobył międzynarodową sławę i uznanie, torując drogę dalszej ewolucji widowiska filmowego. Film opisuje podróż grupy naukowców na księżyc. Podobni do owadów mieszkańcy księżyca biorą ich do niewoli. Agresorzy rozpadają się przy dotknięciu czubkiem parasola -odkrycie to pozwala naukowcom pokonać wroga i wrócić na Ziemię. 400 DIABELSKICH ŻARTÓW: Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1906 Obsada: Georges MliŁs Feeria przeniesiona z teatru Fantastyczna opowieść o szaleństwach syna piekieł, wstrząsającego niebem i ziemią, wyzwalającego żywioły, dokonującego transformacji Reżyser w sposób bogaty wykorzystał montaż, igrając w kadrach i igrając kadrami- uczynił z niego środek narracji TUNEL POD LA MANCHE (ZAY SEN FRANCUSKO- ANGIELSKI): Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1907 Bruleskowa fantazja w 30 obrazach Reżyser parodiuje współczesne plany budowy po kanałem La Mance oraz kpi z brytyjskich obaw że mogłoby to doprowadzić do francuskiej inwazji ZDOBYCIE BIEGUNA: 1 Reżyseria: Georges MliŁs Scenariusz: Georges MliŁs Zdjęcia: Georges MliŁs Produkcja: Francja Rok produkcji: 1912 Obsada: Georges MliŁs Film fascynuje wyrafinowaną techniką trickową ( olbrzym lodowy zrobiony z drewna poruszany jest linami) oraz zwięzłą konstrukcją Przynosi finansowe straty 1