POMIAR DŁUGOŚCI I OBWODÓW KOŃCZYN GÓRNYCH I DOLNYCH


UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY
w BYDGOSZCZY
Wydział Inżynierii Mechanicznej
Zakład Inżynierii Biomedycznej
Biomechanika Inżynierska
INSTRUKCJA
DO ĆWICZENIA NR 7
POMIAR DAUGOŚCI I OBWODÓW KOCCZYN GÓRNYCH I DOLNYCH
1. Wprowadzenie
1.1. Pomiary długości kończyn
Pomiary długości dotyczą długości względnej (ze stawem, którym badana kończyna łączy
się z odpowiednią kończyną), bezwzględnej (bez ww. stawu), absolutnej (tzn. z ręką
w kończynie górnej i stopą w kończynie dolnej) i odcinkowej, która określa długość części
kończyny np. uda w kończynie dolnej albo przedramienia w górnej. Badanie powinno dotyczyć
jednocześnie obu kończyn, bo tylko porównanie zdrowej kończyny z chorą pozwala na prawidłową
ocenę. Warunek ten nie może być spełniony w sytuacji, kiedy obie kończyny mają nieprawidłową
długość, co w praktyce klinicznej zdarza się rzadko. Wyniki zapisuje się w specjalnych tabelach i
dołącza do całości dokumentacji kinezyterapeutycznej. Dokładność do jednego centymetra (np.
jeżeli pomiar wynosi 87,7cm, to należy zapisać 88cm, a przy wartości 87,3-87cm).
Tab. 1. Opis sposobu pomiaru długości kończyn
POMIARY DAUGOŚCI KOCCZYN GÓRNYCH
długość względna wyrostek barkowy łopatki - wyrostek rylcowaty
kości promieniowej
długość bezwzględna guzek większy kości ramiennej  wyrostek
rylcowaty kości promieniowej
długość absolutna (anatomiczna) guzek większy kości ramiennej  koniec opuszki
najdłuższego palca
długość ramienia guzek większy kości ramiennej  wyrostek
łokciowy kości łokciowej
długość przedramienia wyrostek łokciowy kości łokciowej  wyrostek
rylcowaty kości łokciowej
długość ręki środek linii łączącej oba wyrostki rylcowate
przedramienia  koniec opuszki najdłuższego
palca
szerokość ręki przyśrodkowa część główki II kości śródręcza 
boczna część główki V kości śródręcza
POMIARY DAUGOŚCI KOCCZYN DOLNYCH
długość względna kolec biodrowy przedni górny  kostka
przyśrodkowa goleni
długość bezwzględna krętarz większy kości udowej  kostka boczna
goleni
długość absolutna (anatomiczna) krętarz większy kości udowej  zewnętrzna
krawędz stopy na wysokości kostki bocznej
długość uda krętarz większy kości udowej  szpara stawu
2
kolanowego po stronie przyśrodkowej  kostka
przyśrodkowa goleni
długość podudzia szpara stawu kolanowego po stronie
przyśrodkowej  kostka przyśrodkowa goleni
długość stopy guz piętowy  koniec opuszki najdłuższego palca
szerokość stopy przyśrodkowa część główki I kości śródstopia 
boczna część główki V kości śródstopia
1.2. Pomiary obwodu kończyn
Służą do oceny przyrostów lub ubytków masy mięśniowej. Wykonywane poprzez stawy
porównawczo w jednej i drugiej kończynie pomagają w wykrywaniu zmian zapalno 
wysiękowych, które przeważnie znacznie powiększają obwód w chorym stawie. Częstość
pomiarów obwodowych jest znacznie większa niż przy pomiarach długości. Szybkość zmian
zachodzących w tkance Mięśniowej pod wpływem treningu nakazuje wykonywać te badania co
siedem, dziesięć dni. Przy zmianach w obrębie stawów wykonuje się je jeszcze częściej  co trzy,
pięć dni. Ponadto dokładność pomiarów należy zwęzić do 0.5cm, bowiem przyrost masy
mięśniowej w obwodzie o 1cm to dużo i taki wynik terapeutyczny wymaga wielkiego wkładu
pracy.
POMIARY OBWODÓW KOCCZYN GÓRNYCH
Pomiary te wykonuje się na następujących poziomach:
R1  odnosi się do masy mięśniowej m. naramiennego. Pozycja wyjściowa w siadzie, kończyna
górna badana  swobodnie zwieszona. Mierzy się odległość od górnej krawędzi dołu pachowego na
przedniej stronie tułowia do przykręgosłupowej krawędzi łopatki, tak by taśma przebiegała
prostopadle do osi długiej ramienia. Można na tym poziomie wykonać pomiar ramienny długi,
mierząc odległość od wcięcia jarzmowego rękojeści mostka do krawędzi przykręgosłupowej
łopatki, zachowując równoległe do podłoża ustawienie taśmy. Jeżeli badanie ma dostarczyć
informacji o mięśniu naramiennym lub stawie ramiennym, to pierwszy sposób pomiaru jest
obiektywniejszy. Nazywa się go pomiarem ramiennym krótkim.
R2  dotyczy obwodu mięśni ramienia, w jego najgrubszym miejscu. Pomiar wykonuje się w ten
sposób, że w zdrowej kończynie przez zgięcie stawu łokciowego i maksymalne napięcie zginaczy
stawu łokciowego znajduje się najgrubsze miejsce w tym odcinku kończyny. Taśma ułożona jest na
3
kończynie badanej prostopadle do osi długiej ramienia. Odczytuje się wynik, mierząc jednocześnie
odległość poziomu, na którym wykonywany był pomiar, od wyrostka łokciowego na tylnej
powierzchni ramienia. Pomiar powtarza się jeszcze raz na tej samej wysokości przy rozluznieniu
zginaczy stawu łokciowego (staw łokciowy w wyproście). Różnica między pomiarami w kończynie
zdrowej pozwala na pośrednią ocenę kurczliwości badanego zespołu dynamicznego. Zachowując
identyczne parametry, wykonuje się porównawczo pomiar w drugiej kończynie.
A  określa zmiany w obrębie stawu ramienno  promieniowego, ramienno  łokciowego i
promieniowo  łokciowego górnego. Zwiększony w jednej kończynie obwód świadczy o zmianach
zapalnych w stawie łokciowym. Pomiar wykonuje się w pozycji leżąc tyłem lub siedząc z kończyną
swobodnie zwieszoną. Taśma położona w wyrostku łokciowym i obu nadkłykciach kości ramiennej.
P1  określa wielkość masy mięśni przedramienia w najgrubszym miejscu. Przesuwając taśmę
zamkniętą w obwód blisko stawu łokciowego znajduje się najgrubsze miejsce. Od znalezionego
poziomu określa się odległość od stałego punktu kostnego, którym w tym przypadku jest
najczęściej wyrostek łokciowy kości łokciowej. Podobnie postępuje się z drugą kończyną. Zarówno
przy tym pomiarze, jak przy wszystkich obwodowych, każde kolejne badanie wykonuje się na tych
samych poziomach, mierząc na wstępnie odległość od stałego punktu kostnego do żądanego
poziomu. Wybór punktu oznaczającego odległość lub wysokość pomiaru nie jest taki istotny jak
powtarzanie określonego wyznacznika wysokości w kolejnych pomiarach. Mierząc np. w jednej
kończynie obwód ramienia w odl. 20cm od wyrostka łokciowego, a w drugiej 15cm, zatraca się
obiektywizm pomiaru.
P2  dotyczy zmian w stawie promieniowo  nadgarstkowym, a wykonuje się go układając taśmę
przez wyrostki rylcowate obu kości przedramienia. Spełniony musi być warunek prostopadłego jej
ustawienia do osi długiej przedramienia.
POMIARY OBWODÓW KOCCZYN DOLNYCH
Wykonuje się je w następujących poziomach:
P  pomiar pośladkowy, określa masę mięśni pośladkowych. Wykonuje się go mierząc w pozycji
leżąc przodem odległość od krętarza wielkiego kości udowej do szpary pośladkowej. Taśma
ułożona prostopadle do osi długiej, głównej ciała. Pomiar długi wykonuje się w pozycji leżąc na
boku (nie badanym), mierząc odległość od spojenia łonowego przez krętarz większy do szpary
4
pośladkowej. Zachowane musi być prostopadłe ustawienie taśmy do osi długiej badanej kończyny.
W odniesieniu do mięśni pośladkowych pomiar ten jest mniej obiektywniejszy.
U1  określa masę mięśniową w najgrubszym miejscu uda. Badanie wykonuje się w pozycji leżąc
tyłem, polecając, we wstępnej fazie zgiąć staw kolanowy i biodrowy do kąta 40 stopni. Stopa oparta
o podłoże. W podobny sposób jak przy pomiarze P1 wyszukuje się największy obwód, który z
reguły jest blisko pachwiny. Po wyprostowaniu obu zgiętych uprzednio stawów i położeniu
kończyny na podłożu sprawdza się odczyt i ustala odległość od stałego punktu kostnego.
Najczęściej jest to podstawa rzepki lub kolec biodrowy przedni górny. Następnie bada się
porównawczo na tym samym poziomie obwód uda drugiej kończyny, chorej. Jeżeli pacjent nie
może we wstępnej fazie badania zgiąć jednego lub obu stawów, należy pomiar wykonać w sposób
nietypowy, np. zmieniając pozycję wyjściową na leżąc na boku nie badanym. Odwiedzenie
kończyny dolnej w stawie biodrowym pozwoli na swobodne znalezienie obwodu uda.
U2  inaczej zwany pomiarem nadkolanowym. Określa się nim obwód a tym samym masę głowy
przyśrodkowej mięśnia czworogłowego uda. Odpowiedzialna jest ona za końcowe 30 stopni ruchu
wyprostu w stawie kolanowym. Pomiar wykonuje się w pozycji leżąc tyłem, wyszukując uprzednio
wizualnie najgrubsze miejsce na brzuścu tej części mięśnia. Na ogół znajduje się ono w odległośći
6-10 cm od podstawy rzepki. Podobnie jak we wszystkich pomiarach obwodów, wysokość na której
ponad rzepką wykonywany został pomiar, zapisuje się po to, aby kolejne badania można było
wykonać w tym samym miejscu z dużą dokładnością.
K  pomiar przezkolanowy, informuje o zmianach w obrębie tego stawu. Pomiar wykonuje się w
pozycji leżąc tyłem, przekładając taśmę prostopadle do osi długiej kończyny dolnej na wysokości
szpary stawu kolanowego.
G1 - dotyczy największego obwodu goleni. Pomiar wykonuje się w pozycji leżąc tyłem, postępując
podobnie jak przy określaniu największego obwodu U1. Odległość od poziomu, na którym
wykonano badanie, odnosi się do podstawy rzepki.
G2  pomiar nadrostkowy informuje o zmianach głównie w obrębie stawu skokowego górnego.
Wykonuje się go w pozycji leżąc tyłem, taśmę przeprowadza się prostopadle do osi długiej goleni w
bezpośrednim sąsiedztwie kostek bocznej i przyśrodkowej tuż ponad nimi.
5
Tab. 2. Opis sposobu pomiaru długości kończyn
POMIARY OBWODÓW KOCCZYN GÓRNYCH
krótki: przednia krawędz dołu pachowego 
brzeg przykręgosłupowy łopatki
R1 (ramienny pierwszy)
długi: wcięcie szyjne rękojeści mostka  brzeg
przykręgosłupowy łopatki
R2 (ramienny drugi) obwód ramienia w najgrubszym miejscu
A (łokciowy) przez wyrostek łokciowy i nadkłykcie kości
ramiennej
P1 (przedramienia pierwszy) obwód przedramienia w najgrubszym miejscu
P2 (przedramienia drugi) przez wyrostki rylcowate kości przedramienia
POMIARY OBWODÓW KOCCZYN DOLNYCH
krótki: krętarz większy  szpara pośladkowa
P1 (pośladkowy pierwszy)
długi: spojenie łonowe  szpara pośladkowa
U1 (udowy pierwszy) obwód uda w najgrubszym miejscu
U2(udowy drugi) obwód uda mierzony 6 cm od podstawy rzepki
K (kolanowy) na wysokości szpary stawu kolanowego
G1 (goleniowy pierwszy) obwód podudzia w najgrubszym miejscu
G2 (goleniowy drugi) tuż ponad kostkami goleni
2. Cel ćwiczenia
Celem ćwiczenia jest określenie zależności pomiędzy wzrostem, masa i płcią osoby badanej
a długością i obwodami kończyn górnych i dolnych.
3. Metoda badań
Badania wykonuje się taśmą krawiecką, miękką. Pozycje wyjściowe do badań powinny być
wygodne, stabilne i umożliwiające wzrokową kontrolę wykonywania czynności. Na ogół są to
pozycje leżąc tyłem.
4. Przebieg ćwiczenia:
1. określenia liczby badanych (w zależności od liczności grupy i ilości czasu do dyspozycji),
2. określenie płci, wzrostu i wagi ciała badanego,
3. wykonać pomiar wybranych długości i obwodów kończyn według wskazań prowadzącego.
5. Opracowanie wyników - zakres sprawozdania
Sprawozdanie z ćwiczenia powinno zawierać:
1. Określenie płci wzrostu i wagę badanych osób,
2. przedstawienie wyników pomiarów dla badanych osób,
6
3. analizę otrzymanych wyników z uwzględnieniem wzrostu, wagi i płci badanych osób, u
uwzględnieniem procentowej długości i obwodów odniesionych do płci wzrostu i wagi
badanych osób,
4. wnioski.
7


Wyszukiwarka