MINISTERSTWO EDUKACJI
NARODOWEJ
Jolanta Skoczylas
Montowanie i demontowanie konstrukcji pomocniczych
833[01].Z3.02
Poradnik dla ucznia
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy
Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
Recenzenci:
mgr inż. Jarosław Sadal
mgr inż. Małgorzata Kapusta
Opracowanie redakcyjne:
mgr inż. Jolanta Skoczylas
Konsultacja:
mgr inż. Lidia Staniszewska
Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 833[01].Z3.02
 Montowanie i demontowanie konstrukcji pomocniczych , zawartego w modułowym
programie nauczania dla zawodu mechanik maszyn i urządzeń drogowych.
Wydawca
Instytut Technologii Eksploatacji  Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
1
SPIS TREÅšCI
1. Wprowadzenie 3
2. Wymagania wstępne 5
3. Cele kształcenia 6
4. Materiał nauczania 7
4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas robót montażowych,
rozbiórkowych i pomocniczych, na wysokościach oraz na platformach
lub pontonach 7
4.1.1. Materiał nauczania 7
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 9
4.1.3. Ćwiczenia 9
4.1.4. Sprawdzian postępów 10
4.2. Projekt organizacji montażu, prefabrykowane konstrukcje betonowe
i żelbetowe 11
4.2.1. Materiał nauczania 11
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 14
4.2.3. Ćwiczenia 14
4.2.4. Sprawdzian postępów 16
4.3. Transport i składowanie prefabrykatów 17
4.3.1. Materiał nauczania 17
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 18
4.3.3. Ćwiczenia 18
4.3.4. Sprawdzian postępów 19
4.4. Montaż prefabrykowanych elementów deskowań 20
4.4.1. Materiał nauczania 20
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 24
4.4.3. Ćwiczenia 24
4.4.4. Sprawdzian postępów 26
4.5. Montaż rusztowań 27
4.5.1. Materiał nauczania 27
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 29
4.5.3. Ćwiczenia 30
4.5.4. Sprawdzian postępów 31
4.6. Przedmiar i obmiar robót montażowych i pomocniczych 32
4.6.1. Materiał nauczania 32
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 33
4.6.3. Ćwiczenia 34
4.6.4. Sprawdzian postępów 35
4.7. Maszyny, sprzęt i narzędzia montażowe 36
4.7.1. Materiał nauczania 36
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce 37
4.7.3. Ćwiczenia 38
4.7.4. Sprawdzian postępów 39
5. Sprawdzian osiągnięć 40
6. Literatura 45
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
2
1. WPROWADZENIE
Poradnik będzie Ci pomocny w przyswajaniu wiedzy o montowaniu i demontowaniu
konstrukcji pomocniczych
W poradniku zamieszczono:
 wymagania wstępne  wykaz umiejętności, jakie powinieneś mieć już ukształtowane,
abyś bez problemów mógł korzystać z poradnika,
 cele kształcenia  wykaz umiejętności, jakie ukształtujesz podczas pracy z poradnikiem,
 materiał nauczania  wiadomości teoretyczne niezbędne do opanowania treści jednostki
modułowej,
 zestaw pytań, abyś mógł sprawdzić, czy już opanowałeś określone treści,
 ćwiczenia, które pomogą Ci zweryfikować wiadomości teoretyczne oraz ukształtować
umiejętności praktyczne,
 sprawdzian postępów,
 sprawdzian osiągnięć, przykładowy zestaw zadań. Zaliczenie testu potwierdzi
opanowanie materiału całej jednostki modułowej,
 literaturę uzupełniającą.
Bezpieczeństwo i higiena pracy
W czasie pobytu w pracowni musisz przestrzegać regulaminów, przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy wynikających z rodzaju wykonywanych prac. Przepisy te
poznasz podczas trwania nauki.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
3
 833[01].Z3
Technologia robót pomocniczych
833[01].Z3.01
Wykonywanie deskowań, przygotowywanie
i układanie zbrojenia
833[01].Z3.02
Montowanie i demontowanie konstrukcji
pomocniczych
Schemat układu jednostek modułowych
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
4
2. WYMAGANIA WST
PNE
Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- stosować zasady bezpiecznej pracy podczas użytkowania maszyn i obsługiwania
urządzeń,
- przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej
i ochrony środowiska,
- organizować stanowisko pracy związane z robotami budowlanymi,
- rozpoznawać podstawowe materiały budowlane,
- rozpoznawać podstawowe cechy techniczne materiałów,
- posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu budownictwa,
- wykonywać szkice podstawowymi technikami rysunkowymi,
- korzystać z różnych z
ródeł informacji.
- kontrolować jakość wykonywanych przez siebie robót.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
5
3. CELE KSZTAA
CENIA
W wyniku realizacji programu jednostki modułowej powinieneś umieć:
- zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy przeciwpożarowe oraz
ochrony środowiska podczas montowania i demontowania konstrukcji pomocniczych,
- posłużyć się projektem organizacji montażu,
- dobrać konstrukcję pomocniczą w zależności od zadanych warunków,
- określić rodzaje prefabrykowanych konstrukcji betonowych i żelbetowych,
- przetransportować i składować prefabrykaty,
- wykonać ręczną i mechaniczną obróbkę drewna w zakresie operacji podstawowych,
- zmontować proste elementy konstrukcji drewnianych; belki, słupy, ściany,
- przygotować i zmontować elementy rusztowań,
- posłużyć się narzędziami ślusarskimi i wykonać prace montażowe,
- przygotować podłoże do montowanego elementu stalowego,
- wykonać proste zabezpieczenia antykorozyjne zmontowanej konstrukcji stalowej,
- zdemontować konstrukcje stalowe,
- dobierać maszyny, urządzenia i sprzęt do robót pomocniczych,
- wykonać przedmiary oraz obmiary robót montażowych,
- wykonać czynności montażowe i demontażowe zgodnie z technologią, z zachowaniem
dbałości o stan środowiska oraz zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy
przy robotach montażowych, rozbiórkowych,
- skontrolować jakość i prawidłowość wykonywanych przez siebie robót.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
6
4. MATERIAA
NAUCZANIA
4.1. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas robót
montażowych, rozbiórkowych i pomocniczych, na
wysokościach oraz na platformach i pontonach
4.1.1. Materiał nauczania
Robotnicy podczas robót montażowych, rozbiórkowych i pomocniczych muszą posiadać
wymagane uprawnienia określone w Dz.U. z 2003 r. Nr 47. Wskazane jest,
aby przed rozpoczęciem montażu zapoznać pracowników z technologią wykonania robót.
Fakt przeprowadzenia szkolenia powinien być wpisany do dziennika budowy lub dziennika
montażu.
Żurawie i inne urządzenia dz
wigowe przed wprowadzeniem do eksploatacji,
po zamontowaniu na nowym miejscu lub po wykonaniu napraw trzeba poddawać próbie
stateczności i sprawności technicznej. Próba statyczna polega na przeciążeniu maszyny
zawieszonym na haku ładunkiem o 25% większym od nominalnego. Próba dynamiczna
polega na przeciążeniu o 10% i wykonaniu wszystkich ruchów roboczych. Praca żurawia jest
niedopuszczalna, jeżeli środek ciężkości podnoszonego elementu nie leży na linii pionowej
przechodzącej przez środek haka. Pracę tych maszyn należy przerwać, jeśli prędkość wiatru
przekracza 20 m/s.
Niedopuszczalne jest używanie zbloczy, których haki nie mają wyraz
nie wytłoczonej
liczby oznaczającej nośność haka i zblocza oraz używanie haków jednorożnych
do podnoszenia elementów o masie powyżej 5t. W razie stosowania zawiesi linowych
wytrzymałość liny należy przyjmować tym niższą od nominalnej, im większy jest kąt między
pionem a liną. Nośność nominalną łańcuchów i haków podczas mrozu należy obniżyć o 50%.
Do nasuwania przęseł dłuższych niż 50 m należy używać wciągarek nasuwających
i hamujących. Podczas nasuwania poprzecznego na torach wymagany jest dokładnie
prostopadły ruch elementu w stosunku do osi mostu. Wszystkie odchylenia należy
natychmiast usuwać, wyrównując długość lin. Podczas nasuwania po wodzie nośność barek
powinna być co najmniej o 50% większa od projektowanego obciążenia.
Podczas montażu nie wolno dociskać elementów do siebie, utrzymywać ich na sobie
w potrzebnym położeniu ani podtrzymywać rękami. Nie należy długo utrzymywać ciężkiego
elementu na haku. Nie wolno pracować pod wiszącym elementem.
Narzędziami pneumatycznymi można pracować tylko z pomostów. Zabroniona
jest praca z drabin. Pracujących na wysokości powyżej 3 m trzeba zaopatrzyć w szelki
ochronne, linki asekuracyjne mocowane do stałych części konstrukcyjnych, a także
w kombinezony robocze i obuwie chroniące przed poślizgiem.
Roboty spawalnicze należą do najniebezpieczniejszych prac podczas montażu.
Do ochrony oczu przed szkodliwym promieniowaniem emitowanym przez Å‚uk elektryczny
spawacze używają tarcz stalowych zaopatrzonych w kolorowe szkło i odpowiednich
okularów. Skórzane rękawice i skórzany fartuch powinny chronić ręce i ciało przed
odpryskami płynnego metalu. Podczas spawania pracownicy powinni używać obuwia
podbitego gumÄ….
Podczas wykonywania robót palowych na wodzie: pracownicy obsługujący kafary
powinni pracować w kamizelkach ratunkowych, na pomostach kafarów należy umieścić koła
ratunkowe, a do pomostu roboczego powinna być przycumowana łódz
ratunkowa.
Montaż rusztowania należy wykonywać według zasad zawartych w instrukcji montażu.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
7
Robotnicy zatrudnieni przy montażu i demontażu rusztowań muszą być zaopatrzeni
w odzież roboczą, kaski i szelki ochronne.
Nie wolno wykonywać prac przy montażu i demontażu rusztowań o zmroku
bez oświetlenia, w czasie deszczu, czy silnego wiatru.
Tablice ostrzegawcze powinny być czytelne z odległości 10 m i umieszczone 2,5 m
ponad terenem.
Rusztowania usytuowane bezpośrednio przy drogach komunikacyjnych muszą mieć
daszki ochronne nachylone w kierunku rusztowania pod kÄ…tem 40º do poziomu.
Na rusztowaniach należy umieścić tablicę z opisem nośności pomostu.
Niedbała konserwacja rusztowania, przeciążenie pomostów, zdejmowanie odbojnic
i poręczy grozi kalectwem lub śmiercią pracowników.
Po zakończeniu montażu rusztowania wykonuje się jego przegląd przy udziale
zamawiającego i przekazuje do eksploatacji. Rusztowanie nie może być eksploatowane przed
dokonaniem odbioru (wpis w dzienniku budowy lub w protokole odbioru technicznego
rusztowania).
Nie wolno obciążać pomostów ponad ich nośność.
Komunikacja po rusztowaniach może odbywać się tylko po przeznaczonych
do tego celu drabinach.
Rusztowania należy utrzymywać w porządku przez usuwanie z pomostu wszelkich
nieczystości.
Podczas prowadzenia prac na kilku poziomach należy przestrzegać zasady, aby
pracownicy usytuowani byli w różnych pionach.
W trakcie eksploatacji rusztowanie podlega przeglÄ…dom. PrzeglÄ…dy codzienne powinny
być dokonywane przez pracowników pracujących na rusztowaniach. Przegląd codzienny
polega na sprawdzeniu, czy: rusztowanie nie zostało uszkodzone, jest prawidłowo
zakotwione, stan powierzchni pomostów roboczych i komunikacyjnych jest właściwy.
Przeglądy dekadowe powinny być wykonywane co 10 dni. Powinien je przeprowadzać
konserwator rusztowań, majster lub kierownik budowy. Sprawdzana jest wówczas
konstrukcja rusztowania i zmiany, jakie w niej mogły nastąpić w czasie eksploatacji.
PrzeglÄ…dy doraz
ne należy przeprowadzić po silnych wiatrach, opadach atmosferycznych
oraz działaniu innych czynników stwarzających zagrożenie oraz po długich przerwach
roboczych trwajÄ…cych ponad 10 dni.
Doraz
ne usterki należy usunąć po każdym przeglądzie przed przystąpieniem do pracy.
Po zgłoszeniu zakończenia użytkowania rusztowania, należy dokonać kontroli
rusztowania i sporządzić protokół przekazania rusztowania do demontażu.
Demontaż rusztowania należy wykonać według zasad zawartych w instrukcji demontażu
rusztowania.
W czasie demontażu na rusztowaniu mogą być tylko pracownicy zatrudnieni przy
demontażu.
Po zakończeniu demontażu elementy rusztowania należy posegregować i ułożyć
w miejscu do tego wyznaczonym.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
8
4.1.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. W jakim dokumencie powinien być odnotowany fakt przeprowadzenia szkolenia
pracowników przed rozpoczęciem robót montażowych?
2. Jakie przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczą żurawi i innych urządzeń
dz
wigowych przed wprowadzeniem do eksploatacji?
3. Jakie przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązują podczas robót montażowych?
4. Jakie przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązują podczas prac spawalniczych?
5. Kiedy można rozpocząć prace na rusztowaniach?
6. W jaki sposób może odbywać się komunikacja po rusztowaniu?
7. Jakie zasady należy stosować podczas pracy robotników na kilku poziomach?
8. Jakie przeglÄ…dy odbywajÄ… siÄ™ w czasie eksploatacji rusztowania?
9. Według jakich zasad ustala się kolejność robót podczas demontażu rusztowania?
4.1.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Spośród ilustracji przedstawiających środki ochrony osobistej i odzież roboczą wybierz
te, które stosuje robotnik montujący rusztowania. Przyklej na planszy wybrane środki i odzież
i podpisz je.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) wybrać ilustracje części odzieży i ochrony osobistej, które stosuje robotnik montujący
rusztowania,
2) przykleić na planszy wybrane ilustracje,
3) zapisać nazwy wybranych środków ochrony osobistej i odzieży ochronnej,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- ilustracje przedstawiające odzież ochronną i środki ochrony osobistej,
- arkusz papieru,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- klej lub taśma klejąca,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
robót montażowych na wysokościach.
Ćwiczenie 2
Na podstawie filmu instruktażowego określ zagrożenia, jakie występują podczas prac
montażowych i rozbiórkowych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować zagrożenia, jakie występują podczas prac montażowych i rozbiórkowych,
2) obejrzeć film instruktażowy o robotach montażowych,
3) wypisać zagrożenia zaobserwowane podczas oglądania filmu,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
9
Wyposażenie stanowiska pracy:
- film przedstawiający zagrożenia występujące podczas robót montażowych
i rozbiórkowych,
- zestaw do wyświetlania filmów,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas
robót montażowych i rozbiórkowych.
4.1.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące żurawi
innych urządzeń dz
wigowych przed wprowadzeniem do eksploatacji? ðð ðð
2) określić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące podczas
robót montażowych? ðð ðð
3) określić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, jakie obowiązują
podczas prac spawalniczych? ðð ðð
4) określić przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, jakie obowiązują
podczas montażu i demontażu rusztowaÅ„? ðð ðð
5) scharakteryzować zagrożenia występujące podczas prac montażowych?
ðð ðð
6) dobrać odzież ochronną i środki ochrony osobistej do wykonywania
prac montażowych? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
10
4.2. Projekt organizacji montażu, prefabrykowane konstrukcje
betonowe i żelbetowe
4.2.1. Materiał nauczania
Roboty montażowe obejmują konstrukcje stalowe, żelbetowe i drewniane.
Uprzemysłowienie produkcji budowlanej sprawiło, że elementy wykonywane są jako
prefabrykaty w zakładach stacjonarnych i wytwórniach poligonowych. Podczas produkcji
kontroluje się wymiary, odchyłki, prawidłowości kształtu oraz pasowanie złączy, a czasem
nawet wykonuje montaż próbny.
Montaż prefabrykatów np. stanu surowego budynku czy mostowych powinien być
projektowany na podstawie założeń uzgodnionych z wykonawcą robót w zakresie sposobu
montażu, doboru maszyn i sprzętu do montażu, a także sposobu transportu oraz budowy
urządzeń pomocniczych.
Prawidłowa organizacja montażu polega na przestrzeganiu następujących zasad:
- montaż prefabrykatów powinien być zgodny z projektem robót montażowych,
- maszyny i sprzęt do montażu powinny być dostosowane do warunków terenowych
oraz do masy i wymiarów prefabrykatów,
- należy zwracać szczególną uwagę na ciągłość robót montażowych.
Należy organizować następujące zespoły robocze:
- transportowy  do robót związanych z poziomym transportem prefabrykatów,
- montażowy  do robót związanych z podnoszeniem, ustawianiem i mocowaniem
prefabrykatów,
- wykonywania złączy  do montażu rusztowań stanowiących podparcie prefabrykatów,
robót betonowych w złączach elementów,
- robót wykończeniowych  np. tynkarskich, okładzinowych itp.
Projekt organizacji montażu powinien zawierać:
- opis techniczny metod montażu,
- zestawienie sprzętu i niezbędnych urządzeń,
- analizę sił wewnętrznych urządzeń pomocniczych i nietypowych, np. rusztowań,
pomostów, stężeń,
- rysunki, schematy montażowe i ustawienia maszyn,
- określenie kolejności montażu,
- ogólny harmonogram montażu,
- plan zatrudnienia.
Ustawianie elementów prefabrykowanych
Kolejność montażu poszczególnych elementów konstrukcji powinna być ustalona
z zagwarantowaniem maksymalnej stateczności własnej montowanej konstrukcji przez cały
czas robót montażowych. Pierwszym elementem montowanym są słupy. Następnie
montowane są elementy łączące i usztywniające zarówno słupy, jak i belki podłużne, podciągi
itp. Należy przestrzegać zasady, aby na elementach zamocowanych prowizorycznie nie
ustawiać więcej niż jedną kondygnację elementów montowanej konstrukcji. Należy
sprawdzić dokładność montażu metodami mierniczymi za pomocą przyrządów geodezyjnych
i taśmy mierniczej.
Po skontrolowaniu poprawności ustawienia prefabrykatów następuje kotwienie węzłów:
skręcenie śrub, spawanie, wiązanie i uzupełnianie zbrojenia złączy, zalewanie złączy zaprawą
cementowÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
11
Do łączenia elementów prefabrykowanych stosuje się różne rodzaje styków: sprężone,
z betonu zbrojonego oraz ze sztywnych spawanych elementów stalowych.
Montaż podpór
Podnosząc prefabrykaty, należy zwracać uwagę na sposób i miejsce zaczepienia haka lub
lin żurawia. Miejsce to powinno znajdować się powyżej środka ciężkości elementu.
Montując podpory słupowe można stosować sposób całkowitego podniesienia
prefabrykatu i zawieszenia w pozycji pionowej. Po podniesieniu i wypionowaniu element
zostaje opuszczony na miejsce wbudowania.
Drugi sposób montażu polega na nasuwaniu i obrocie. Nasuwanie jest stosowane,
gdy ciężar prefabrykatu przekracza siłę udz
wigu żurawia. W czasie podnoszenia górnej części
słupa jego część dolna przesuwa się po podłożu lub prowadnicach w stronę fundamentu,
a następnie słup zostaje obrócony w pozycji pionowej.
Trzeci sposób montażu polega na obrocie. Metodę tą stosuje się, gdy stopa słupa może
być obrócona w gniez
dzie fundamentu. Podczas podnoszenia słup jest obracany
w płaszczyz
nie pionowej o kÄ…t 90º.
Montaż przęseł
Przęsła mostów drogowych o niewielkich rozpiętościach mogą być prefabrykowane
w całości i ustawiane na uprzednio wzniesionych podporach. W ten sposób wykonuje
się często kładki dla pieszych.
Przęsła zespolone
Belki prefabrykowane z betonu zbrojonego lub sprężonego ustawione w odpowiednich
odstępach na podporach mogą służyć równocześnie oparciu deskowania płyty monolitycznej
pomostu betonowanej na budowie. Dzięki wykonaniu płyty pomostu na miejscu budowy,
zmniejsza się znacznie masa prefabrykatów w porównaniu do rozwiązań montowanych
w całości z prefabrykatów.
Przęsła z elementów prefabrykowanych
Stosuje się podział przęseł na:
- elementy belkowe, prefabrykowane w całości lub rzadziej składane z segmentów
i sprężane, które są ustawiane na podporach bezpośrednio obok siebie,
- prefabrykowane elementy belkowe, które ustawia się na podporach w pewnych odstępach
i płytowe, które układa się na zaprawie cementowej lub epoksydowej na górnych
półkach,
- na segmenty obejmujące całą szerokość przekroju poprzecznego, które łączy się, stosując
sprężenie (montaż wykonuje się na rusztowaniach lub metodą nawisową).
Metody montażu:
- żurawiami samochodowymi (rys. 1),
Rys. 1. Montaż mostu za pomocą żurawi samochodowych [4, s.143]
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
12
- nasuwanie na rusztowaniach przesuwnych (rys. 2),
Rys. 2. Montaż mostu metodą nasuwania na podporach ruchomych [4, s.144]
- nasuwanie za pomocÄ… dz
wignicy,
- montaż nawisowy (rys. 3).
Rys. 3. Schemat montażu mostu metodą nawisową: a) w przekroju podłużnym, b) w przekroju
poprzecznym 1  prefabrykowany segment, 2  kratownice montażowe, 3  trawers [4, s.144]
Montaż mostów stalowych odbywa się w wytwórniach fabrycznych, natomiast na budowie
ustawia się elementy scalone i łączy je w całość. Wrażliwość konstrukcji stalowych
na destrukcyjne działanie korozji jest przyczyną zabiegów antykorozyjnych we wszystkich
fazach robót montażowych.
W warsztatach wykonuje się następujące zabiegi antykorozyjne:
- czyszczenie wstępne  usunięcie z materiałów hutniczych rdzy i zgorzeliny przy użyciu
oczyszczarek śrutowych,
- malowanie wstępne  syntetycznymi czerwonymi farbami podkładowymi tlenkowymi,
gruntowymi (przerwa między czyszczeniem wstępnym i malowaniem nie powinna
przekraczać 6 godzin),
- suszenie wstępne  w komorach pod lampami elektrycznymi,
- prostowanie wstępne blach  na prostowarkach mechanicznych,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
13
- trasowanie blach i kształtowników  wykonują traserzy, przy użyciu rysików, punktaków
i taśm mierniczych, przenosząc kształty i wymiary na materiał (według ustaleń rysunków
konstrukcyjnych),
- cięcie  nożycami gilotynowymi albo piłami tarczowymi,
- szlifowanie  szlifierkami,
- wiercenie otworów  niezbędne do wykonania złączy śrubowych,
- frezowanie  na powierzchniach styków słupów, belek i innych elementów, przy użyciu
frezarek czołowych,
- ukosowanie  jest przygotowaniem materiału do spawania,
- wyginanie i tłoczenie  w prasie mimośrodowej,
- walcowanie  wyginanie blach przy użyciu walcarek,
- składanie wstępne  polega na spawaniu wstępnym, a po nim szlifowaniu spoin
oraz ewentualnym prostowaniu wstępnym,
- scalanie półfabrykatów w prefabrykaty,
- próbny montaż,
- prostowanie prefabrykatów,
- znakowanie  wskazanie (kredą) na konstrukcji prefabrykatów fragmentów, które
nie powinny być malowane,
- malowanie  nałożenie odpowiedniej liczby warstw, ażeby na budowie po montażu
można było ograniczyć się do poprawek w miejscach uszkodzonych w czasie transportu
(malowanie czterowarstwowe  trzy warstwy w zakładzie, jedna na budowie),
- suszenie po malowaniu  w suszarniach tunelowych z lampami z żarówkami dużej mocy.
4.2.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Na czym polega prawidłowa organizacja montażu?
2. Jakie zasady obowiązują podczas organizacji robót montażowych?
3. Jakie zespoły robocze należy organizować do robót montażowych?
4. Jakie elementy powinien zawierać projekt organizacji montażu?
5. W jakiej kolejności montuje się elementy konstrukcyjne prefabrykowane?
6. Czym łączy się elementy prefabrykowane podczas montażu?
7. W jaki sposób odbywa się montaż podpór?
8. W jaki sposób odbywa się montaż przęseł?
9. Jakie są metody montażu przęseł?
10. Jakie zabiegi antykorozyjne są stosowane podczas robót montażowych konstrukcji
stalowych?
4.2.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Z dokumentacji otrzymanej od nauczyciela wybierz tę, która dotyczy projektu montażu.
Następnie wypisz w notatniku nazwy części, z jakich składa się kompletna dokumentacja
projektu montażu.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeanalizować dokumentację otrzymaną od nauczyciela,
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
14
2) odszukać dokumentację dotyczącą projektu montażu,
3) zapisać w notatniku tytuły, z jakich składa się dokumentacja montażu,
4) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- dokumentacja techniczna,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca projektu organizacji montażu.
Ćwiczenie 2
Z dokumentacji projektu organizacji montażu przygotowanej przez nauczyciela wybierz
tę, która dotyczy zespołów roboczych, a następnie wpisz nazwy zespołów do notatnika.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeanalizować wiadomości dotyczące organizowania zespołów roboczych,
2) wybrać z dokumentacji projektu montażu część dotyczącą organizowania zespołów
roboczych,
3) przeanalizować zespoły robocze do robót montażowych,
4) wpisać nazwy zespołów roboczych do notatnika,
5) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- projekt organizacji montażu,
- przybory do pisania,
- notatnik,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca organizacji zespołów roboczych.
Ćwiczenie 3
Wykonaj zabezpieczenie antykorozyjne fragmentu stalowego elementu konstrukcyjnego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia zgodnie z przepisami bezpieczeństwa
i higieny pracy,
2) obejrzeć fragment stalowego elementu konstrukcyjnego,
3) dobrać rodzaje zabezpieczenia antykorozyjnego,
4) dobrać materiały do wykonania zabezpieczenia antykorozyjnego,
5) dobrać narzędzia i sprzęt do wykonania zabezpieczenia antykorozyjnego,
6) wykonać zabezpieczenia antykorozyjne,
7) zaprezentować efekty swojej pracy,
8) dokonać oceny ćwiczenia,
9) zlikwidować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
15
Wyposażenie stanowiska pracy:
- fragment stalowego elementu konstrukcyjnego,
- szczotki do czyszczenia,
- prostowarka mechaniczna,
- szlifierka,
- kreda,
- pędzle,
- wałki,
- farba podkładowa,
- farba nawierzchniowa,
- rozpuszczalnik,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca zabezpieczenia antykorozyjnego stalowych elementów
konstrukcyjnych.
4.2.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić zasady organizacji montażu?
ðð ðð
2) scharakteryzować zespoły robocze do robót montażowych?
ðð ðð
3) dobrać zespoły robocze na podstawie projektu montażu?
ðð ðð
4) określić dokumentację, z jakiej składa się projekt organizacji montażu?
ðð ðð
5) ustalić kolejność montażu prefabrykowanych elementów
konstrukcyjnych? ðð ðð
6) określić kolejność montażu podpór?
ðð ðð
7) scharakteryzować rodzaje zabiegów antykorozyjnych podczas robót
montażowych konstrukcji stalowych? ðð ðð
8) wykonać zabiegi antykorozyjne podczas robót montażowych konstrukcji
stalowych? ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
16
4.3. Transport i składowanie prefabrykatów
4.3.1. Materiał nauczania
Transport elementów ma duży wpływ na zgodny z planem przebieg robót montażowych.
Przy budowie obiektów budowlanych z prefabrykatów potrzebny jest transport zewnętrzny
(dowóz prefabrykatów z wytwórni na miejsce budowy) i wewnętrzny (przemieszczanie
prefabrykatów na budowie). Sposób dostawy elementów prefabrykowanych w transporcie
zewnętrznym powinien odpowiadać warunkom montażu i rodzajowi transportu
wewnętrznego. Na przykład: jeśli środkiem transportu zewnętrznego jest kolej, a do montażu
używa się suwnic bramowych, to podawanie elementów do montażu powinno odbywać się
również za pomocą środków transportu szynowego. W transporcie prefabrykatów kolejki
wąskotorowe występują często w zakładach prefabrykacji. Używane są wagony  platformy
dwuosiowe o ładowności 1 2 ton. Jeśli transport zewnętrzny jest drogowy i montaż odbywa
się za pomocą żurawi na podwoziu gąsienicowym albo kołowym, to elementy do montażu
powinny być przewożone samochodami. Natomiast praca powinna być zorganizowana
w sposób umożliwiający montaż bez wyładunku przewożonych elementów na składowisko.
Do przewozu prefabrykatów są stosowane naczepy kłonicowe (rys. 4)
Rys.4. Naczepa kłonicowa [4, s.144]
Cechą charakterystyczną tych naczep jest możliwość zmiany ich długości w zależności
od długości przewożonych prefabrykatów.
Elementy prefabrykowane magazynowane są na składowiskach otwartych. Teren
składowania powinien być odwodniony, wyrównany i mieć odpowiednio przygotowane
podłoże do składowania. Do przechowywania elementów ciężkich przygotowuje
się podkładki betonowe, stojaki, legary i przekładki.
Prefabrykaty powinny być układane w takiej pozycji, w jakiej będą pracowały
po wbudowaniu oraz według wskazań producenta. Na przykład żelbetowe elementy ścian
ustawia się w pozycji pionowej w przegrodach stalowych kozłów oporowych lub w pozycji
pochyłej na kozłach (rys. 5a). W pozycji poziomej układa się warstwami na podkładach
i przekładkach prefabrykowane belki, płyty stropowe i dachowe, biegi schodowe
(rys. 5b, c, d).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
17
Rys.5. Przykłady składowania prefabrykatów: a) płyt ściennych, b) belek, c) płyt dachowych,
d) biegów schodowych [3, s. 37]
4.3.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakie środki transportu są stosowane do przewozu prefabrykatów?
2. Jakie rodzaje transportu występują przy budowie obiektów budowlanych
z prefabrykatów?
3. Gdzie w transporcie prefabrykatów występują kolejki wąskotorowe ?
4. Jakie znasz rodzaje transportu kołowego prefabrykatów?
5. Jakie są zasady składowania prefabrykatów na placu budowy?
6. Jak powinien być przygotowany teren do składowania prefabrykatów?
7. W jakiej pozycji składowane są prefabrykaty?
4.3.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Określ zasady składowania prefabrykatów, na podstawie filmu instruktażowego.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć film instruktażowy o zasadach składowania prefabrykatów,
2) opisać w punktach zasady składowania prefabrykatów na podstawie filmu,
3) zaprezentować wykonane ćwiczenie,
4) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- film instruktażowy o zasadach składowania prefabrykatów,
- zestaw do wyświetlania filmów,
- notatnik,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca zasad składowania prefabrykatów.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
18
Ćwiczenie 2
Rozpoznaj na foliogramach środki transportu prefabrykatów, wypisz na kartce rodzaje
środków transportu prefabrykatów.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć foliogramy przedstawiające środki transportu materiałów budowlanych,
2) rozpoznać środki transportu do przewozu prefabrykatów,
3) zapisać na kartce nazwy środków do transportu prefabrykatów,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- foliogramy przedstawiające środki transportu materiałów budowlanych,
- rzutnik, ekran,
- kartka papieru,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca środków transportu prefabrykatów.
4.3.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić środki transportu do przewozu prefabrykatów?
ðð ðð
2) określić rodzaje transportu stosowanego przy budowie obiektów
budowlanych z prefabrykatów? ðð ðð
3) scharakteryzować zastosowanie kolejek wąskotorowych w transporcie
prefabrykatów? ðð ðð
4) scharakteryzować transport kołowy stosowany do przewozu
prefabrykatów? ðð ðð
5) określić zasady składowania prefabrykatów?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
19
4.4. Montaż prefabrykowanych elementów deskowań
4.4.1. Materiał nauczania
Deskowania systemowe składają się z elementów prefabrykowanych wielokrotnego
użytku.
Wykonywanie deskowań:
- płytowych:
tarcze z desek grubości 38 lub 45 mm układa się ściśle na belkach podłużnych i przybija
do nich gwoz
dziami. Deskowanie wykonuje siÄ™ zgodnie z projektem,
- belkowych:
wykonuje się jako poszycia sztywnych ram zapewniających niezmienność ustroju. Nogi
tych ram opiera się na pomostach nad oczepami rusztowań lub bezpośrednio na oczepach.
Deskowanie belek składa się z gotowych płyt, wykonanych z desek grubości od 25
do 45 mm, łączonych nakładkami lub podkładkami w odstępach od 60 do 80 cm. Jeśli deski
są ułożone prostopadle do osi belki, to płytę dolną należy wykonać o 30 do 40 cm szerszą.
Szerokość płyt bocznych deskowania powinna być równa wysokości belki żelbetowej.
Deskowania boczne opierają się na płycie dolnej. Na rysunku 6 przedstawiono deskowania
belek (żeber) i płyt między nimi.
a) b)
Rys. 6. Deskowania belek (żeber) i płyt między nimi: a) belki niskie, b) belki wysokie, 1  oczep,
2  rygiel, 3  listwa, 4  nakładka, 5  kliny [4, s. 153]
Deskowanie dz
wigarów głównych składa się z tarcz usztywnionych listwami.
Deskowanie płyty opiera się na deskach ryglowych. Skosy płyty uzyskuje się dzięki
wyprofilowaniu desek ryglowych.
W deskowaniu belek wysokich stosowane są ramy stężające z desek, rozmieszczone co
65 80 cm. Ramy ustawia się na rusztowaniu i stęża podłużnie. Deskowanie płaszczyzn
poziomych i pionowych wykonuje siÄ™ z tarcz lub desek przybijanych gwoz
dziami do ram.
Na rysunku 7 przedstawiono deskowanie połączeń belek.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
20
Rys. 7. Widok deskowania połączeń belek [2, s. 373]
- łuków i sklepień
Deski układa się wzdłuż tworzących, a rygle lub wieńce należy umieścić prostopadle
do desek i oprzeć na belkach. Na deskowanie używa się desek lub bali grubości od 38
do 75 mm, a nawet krawędziaków. W łukach potrzebne są deskowania górne zapobiegające
spływaniu niezwiązanej mieszanki betonowej. Do odcinkowego betonowania łuku potrzebne
są także deskowania pionowe, którymi oddziela się poszczególne odcinki i chroni je przed
ześlizgiwaniem.
- podpór
Deskowanie podpór wykonuje się z desek o szerokości 15 cm. W deskowaniach
krzywoliniowych deski rozmieszcza się wzdłuż tworzących.
Deski zbija się żebrami na gwoz
dzie, a słupki łączy z żebrami na styki i ściąga śrubami,
wiążąc w ten sposób przeciwległe ściany deskowania. Zastrzały należy łączyć ze słupkami
na zacios i na klamry lub na styki zwiÄ…zane klamrami.
Deskowanie podpór i konstrukcji utrzymującej oraz usztywniającej składa
się ze słupków, zastrzałów, kleszczy i ściągów.
Słupy żelbetowe, które coraz częściej stosowane są jako podpory mostowe mają przekrój
kwadratowy, prostokątny, sześciokątny, ośmiokątny lub kołowy. Deskowanie słupów
wykonuje się z gotowych tarcz z desek grubości 25, 28 lub 32 m, zbitych w kierunku
równoległym do osi słupa, łączonych nakładkami z desek grubości 38 lub 45 mm. Ściany
deskowania usztywnia siÄ™ jarzmami (ramkami) jak na rys. 8.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
21
Rys. 8. Deskowanie słupa [2, s. 363]
Do wykonania jarzma drewnianego stosowane są deski o grubości 25 38 mm, a do
metalowego płaskownik. Na rysunku przedstawione są jarzma stosowane do słupów
o przekroju kwadratowym lub prostokÄ…tnym.
a) b)
Rys. 9. Jarzma: a) drewniane, b) metalowe [2, s. 364a, c]
Deskowanie słupów o przekroju kwadratowym lub prostokątnym może być wykonane
również ze sklejki wzmocnionej tarczami lub dz
wigarkami pionowymi. Tarcze do
deskowania wykonane ze sklejki wzmocnionej tarczami łączy się w narożach kątownikmi
zewnętrznymi. Natomiast deskowanie ze sklejki wzmocnione dz
wigarkami jest powiÄ…zane
w poziomie za pomocÄ… kÄ…towych jarzm stalowych.
Deskowanie słupów nieprostokątnych
Kształt słupów o przekroju nieprostokątnym nadaje się przez nakładanie na siebie jarzm
(np. jarzma do słupów sześciokątnych uzyskuje się przez nałożenie na siebie dwóch ramek
trójkątnych, a ośmiokątnych przez nałożenie na siebie dwóch ramek kwadratowych)
(rys. 10).
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
22
Rys. 10. Jarzma do deskowania słupa o przekroju nieprostokątnym: [2, s. 364]
Innym sposobem uzyskania kształtu słupa o przekroju nieprostokątnym jest mocowanie
wkładek do tarcz od wewnątrz.
Ponieważ słup jest elementem samonośnym i nie musi być podpierany zastrzałami jego
deskowanie rozpoczyna siÄ™ od umocowania ramki stabilizujÄ…cej (rys. 11).
Rys. 11. Ramka stabilizująca położenie skrzyni słupa [2, s. 364]
Na ramce, ustawia się skrzynki deskowania słupa.
W deskowaniu słupów bardzo wysokich ustawia się trzy tarcze deskowania. Czwartą
ścianę deskowania w miarę wypełniania słupa mieszanką betonową uzupełnia się
deseczkami wsuwanymi poziomo w szczelinÄ™ tarczy pozostawionÄ… w tarczach bocznych
(rys. 12).
Rys. 12. Deskowanie słupa z deskami wsuwanymi [2, s. 364]
Deskowanie słupów okrągłych
Do deskowania słupów okrągłych wykonuje się dwie połówki z listewek grubości 20 25
mm i szerokości 30 60 mm (rys. 13a). Listewki przybija się do jarzm półokrągłych
gwoz
dziami do wewnątrz. W deskowaniu słupów o przekroju okrągłych nie pozostawia się u
spodu okienka do sprawdzania ułożenia zbrojenia. Najpierw ustawia się jedną połowę
deskowania, a po ustawieniu zbrojenia dostawia siÄ™ drugÄ….
Obie połowy deskowania wiąże się obręczami z drutu o średnicy 10 14 mm. Zamiast
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
23
listewek do wykonania deskowania można użyć sklejki. Jarzma słupów o średnicy do
500 mm są kwadratowe (rys. 13b), powyżej 500 mm  wielokątne (rys. 13c).
Rys. 13. Deskowanie słupa okrągłego: a) połówka skrzyni w widoku, b) jarzmo kwadratowe,
c) jarzmo wielokÄ…tne [2, s. 365]
Słupy o przekrojach złożonych uzyskuje się w ten sposób, że w skrzynkę kwadratową
wstawia się odpowiednie wkładki.
4.4.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Z jakich materiałów wykonuje się deskowania?
2. Jakie sÄ… stosowane deskowania systemowe?
3. Z jakich materiałów wykonuje się deskowanie płytowe?
4. W jaki sposób montuje się deskowanie belkowe?
5. Jak montuje się deskowanie łuków i sklepień?
6. Z jakich elementów wykonuje się deskowanie podpór?
7. Z jakich materiałów wykonuje się deskowania słupów?
8. Z jakich elementów składa się deskowanie słupów prostokątnych?
9. Z jakich elementów składa się deskowanie słupów okrągłych?
10. Jak montuje się deskowanie słupów?
4.4.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj montaż deskowania słupa prostokątnego z gotowych tarcz przy zastosowaniu
jarzm drewnianych.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) przygotować jarzma prostokątne,
3) przygotować tarcze z desek,
4) przygotować gwoz
dzie,
5) przygotować narzędzia,
6) połączyć tarcze gwoz
dziami,
7) związać tarcze jarzmami,
8) sprawdzić poprawność wykonanej pracy,
9) zaprezentować efekty swojej pracy,
10) dokonać samooceny ćwiczenia.
11) zlikwidować stanowisko pracy.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
24
Wyposażenie stanowiska pracy:
- tarcze z desek,
- jarzma prostokÄ…tne,
- składana miarka drewniana lub stalowa,
- młotek,
- gwoz
dzie,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca montażu deskowań.
Ćwiczenie 2
Wykonaj montaż deskowania belek i podciągu z gotowych tarcz przy wykorzystaniu
stempli i rygli.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) zorganizować stanowisko pracy do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami
bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) dobrać gotowe tarcze,
3) dobrać krawędziaki na stemple,
4) dobrać deski na rygle i podciąg,
5) dobrać gwoz
dzie,
6) dobrać narzędzia i sprzęt,
7) ustawić stemple,
8) przybić do stempli rygle,
9) przybić tarcze do rygli gwoz
dziami,
10) złączyć tarcze w koryto,
11) ustawić koryto na ryglach,
12) podeprzeć boczne tarcze belek zastrzałami,
13) zaprezentować efekty swojej pracy,
14) dokonać samooceny ćwiczenia,
15) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 tarcze z desek
 krawędziaki,
 deski,
 gwoz
dzie,
 młotek,
 składana miarka drewniana lub stalowa,
 ołówek,
 literatura z rozdziału 6 dotycząca montażu deskowań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
25
4.4.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) rozpoznać deskowania systemowe?
ðð ðð
2) rozróżnić materiały stosowane do wykonania deskowań?
ðð ðð
3) określić sposób montażu deskowania łuków i sklepień?
ðð ðð
4) określić sposób montażu deskowań płytowych i belkowych?
ðð ðð
5) określić sposób montażu słupów?
ðð ðð
6) sporządzić przedmiar na określone roboty?
ðð ðð
7) wykonać montaż deskowania?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
26
4.5. Montaż rusztowań
4.5.1. Materiał nauczania
W zależności od przeznaczenia rozróżnia się rusztowania:
- niosące  służące bezpośrednio do wykonywania obiektów; są dostosowane
do przenoszenia obciążeń od monolitycznych konstrukcji betonowych i żelbetowych,
a także obciążeń sprzętem, maszynami i zatrudnionymi robotnikami,
- montażowe  służące do podpierania części budowli składającej się z większych
elementów prefabrykowanych, są dostosowane do przenoszenia obciążeń od konstrukcji
pomostów, maszyn, sprzętu i zatrudnionych pracowników,
- robocze  służące do bezpośredniego transportu materiałów, sprzętu i robotników.
Do montażu rusztowań niezbędne jest szczegółowe opracowanie projektowe
oraz staranne wykonanie.
Rusztowania niosące składają się z trzech zasadniczych części:
- rusztowania dolnego  przenoszącego na grunt ciężar całego rusztowania i ustroju
niosÄ…cego wznoszonego obiektu,
- rusztowania górnego  podtrzymującego i stężającego deskowanie,
- urządzeń do opuszczania rusztowania górnego  umieszczanych zwykle między
rusztowaniem górnym i dolnym.
Rusztowanie dolne składa się z posadowienia, podpór i belek głównych.
Na gruncie lub gruncie wzmocnionym żwirem lub tłuczniem układa się podwaliny
ze spłaszczonych okrąglaków, które stanowią posadowienie podpór słupowych (rys. 14).
Rys.14 Podwalina na podsypce żwirowej lub tłuczniowej [4, s. 42]
Na gruntach słabszych stosuje się posadowienia na rusztach, na podsypce żwirowej
lub tłuczniowej (rys. 15).
Rys. 15. Posadowienie podpór słupowych w postaci rusztu na podsypce żwirowej lub tłuczniowej [4, s. 42]
Połączenie słupów z podwaliną i u góry z oczepem wykonuje się na czopy i klamry.
Podpory mogą być drewniane lub stalowe.
Podpory drewniane składają się z pali lub słupów, oczepów lub podwalin, kleszczy
i krzyżulców. Kleszcze i krzyżulce łączy się ze słupami tylko śrubami bez stosowania wcięć.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
27
Podpory rusztowań wykonuje się jak podpory mostów drewnianych. Ponadto podpory
rusztowań muszą odpowiadać następującym wymaganiom:
- jarzma ramownicowe pojedyncze należy stężać między sobą wzdłuż osi mostu
lub stosować jarzma ramownicowe podwójne, aby żadne jarzmo nie było wolnostojące,
- jarzma palowe pojedyncze i podwójne należy rozstawiać w rzece w możliwie dużych
odstępach, żeby nie ograniczyć przepływu wody,
- słupy lub pale jarzm belkowych konstrukcji niosących należy rozstawić pod belkami
głównymi budowanego obiektu,
- podpory rusztowań należy zabezpieczyć izbicami przed pochodem lodów.
Podpory stalowe są wielokrotnego użycia. Pojedyncze elementy rurowe łączy
siÄ™, tworzÄ…c ramownice i kratownice. A
ącznikami rur rusztowaniowych są: łączniki krzyżowe
(do Å‚Ä…czenia pod kÄ…tem prostym), Å‚Ä…czniki obrotowe (do Å‚Ä…czenia rur
pod dowolnym kątem), łączniki wzdłużne (do przedłużania odcinków słupów, podłużnic
i poprzecznic). Stosowane są także przestrzenne klatki rusztowaniowe (cztery rury pionowe
stężone rurami) (rys. 16).
Rys. 16. Przestrzenna klatka rusztowaniowa stężona rurami [4, s. 43]
Klatki przestrzenne łączy się w zespoły w wyniku nadbudowywania w pionie i uzyskuje
w ten sposób potrzebną wysokość. Klatki łączy się na śruby 25 mm w każdym narożu.
Do montażu klatek używa się lekkiego dz
wigu.
Płaskie elementy rusztowaniowe to jarzma z rur stalowych, z których montuje
się podpory jedno- i wielorzędowe. Jarzmo składa się z dwóch rur pionowych stężonych
rurami lub kÄ…townikami (rys. 17).
Rys.17. PÅ‚aska klatka rusztowaniowa [4, s. 44]
Połączenie jest wykonane za pomocą blach węzłowych. Elementy łączy się czterema
śrubami. Do regulacji wysokości górnego elementu podpory używa się teleskopu
piaskownikowego z rur. Montaż takiego rusztowania jest ręczny.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
28
Belki główne rusztowań (stalowe dwuteowniki walcowane) układa się na podporach
i przymocowuje hakami.
Rusztowania górne stanowią konstrukcje znajdujące się między belkami głównymi
rusztowań a spodem konstrukcji niosącej obiektu trwałego.
Urządzeniami do opuszczania i podnoszenia rusztowań górnych są: kliny (regulują
wysokość rusztowań mostów żelbetowych), piaskownice (cylindryczny zbiornik stalowy
wypełniony piaskiem) oraz podnośniki (do opuszczania rusztowań przęseł dużych
rozpiętości).
Przykład konstrukcji rusztowań mostu belkowego pokazano na rys.18.
Rys. 18. Typowe schematy rusztowań drewnianych do budowy mostów żelbetowych:
a) stojakowe, b) trójkątno-zastrzałowe, c) trapezowo-zastrzałowe z rozpornicą [4, s.49]
Rusztowanie montażowe tworzy pomost, na którym mogą być układane, a następnie
łączone poszczególne części montowanej konstrukcji oraz mogą się poruszać żurawie i inny
sprzęt niezbędny do prowadzenia robót. Najczęściej rusztowanie wykonuje się z rur
stalowych, rzadziej z drewna.
Rusztowania robocze używane są do robót pomocniczych, remontowych i malowania
konstrukcji stalowych.
Do rusztowań roboczych zaliczamy rusztowania: kozłowe (rys. 19), drabinowe, wiszące
i wspornikowe.
Rys. 19. Rusztowania kozłowe: a) pomostu dolnego, b) pomostu górnego [4, s. 52]
4.5.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jak klasyfikujemy rusztowania?
2. Z jakich części składają się rusztowania niosące?
3. Jak przygotowuje siÄ™ grunt pod rusztowania?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
29
4. W jaki sposób montuje się rusztowania niosące?
5. Do czego stosowane sÄ… klatki rusztowaniowe?
6. Z jakich elementów składa się rusztowanie montażowe?
7. Do jakich robót używane są rusztowania robocze?
4.5.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Przygotuj podłoże pod ustawienie rusztowania na podwalinach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko do wykonania ćwiczenia zgodnie z zasadami bezpieczeństwa
i higieny pracy,
2) sprawdzić spadek terenu,
3) wykonać podwaliny poziome,
4) ułożyć podwaliny na podłożu,
5) ustawić stojak na podwalinie,
6) zaprezentować efekty swojej pracy,
7) dokonać oceny pracy,
8) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 poziomnica,
 okrąglaki o średnicy 120 mm,
 piła lub pilarka,
 ołówek,
 literatura z rozdziału 6 dotycząca rusztowań.
Ćwiczenie 2
Wykonaj montaż fragmentu rusztowania rurowego, składającego się z czterech par
stojaków do wysokości 3,6 m.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
2) przygotować elementy do montażu rusztowania,
3) przygotować narzędzia do montażu rusztowania,
4) zmontować rusztowanie,
5) dokonać prezentacji wykonanego ćwiczenia,
6) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- rury stalowe średnicy 48 mm,
- tarcze na pomosty,
- podstawy pod stojaki,
- krawędziaki o wymiarach 180x250x42 mm,
- złącza, wszystkie typy,
- klucze płaskie,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca montażu rusztowań.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
30
Ćwiczenie 3
Dobierz narzędzia i zdemontuj rusztowanie z rur stalowych o wysokości 3 m.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować instrukcję demontażu rusztowania,
2) przygotować stanowisko pracy zgodnie z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy,
3) przygotować narzędzia do wykonania pracy,
4) zdemontować rusztowanie,
5) zaprezentować wykonanie ćwiczenia,
6) zlikwidować stanowisko pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- rusztowanie,
- instrukcja demontażu rusztowania,
- klucze płaskie,
- młotek.
4.5.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) sklasyfikować rusztowania?
ðð ðð
2) określić części, z jakich składa się rusztowanie niosące?
ðð ðð
3) przygotować grunt pod ustawienie rusztowania?
ðð ðð
4) określić zasady montażu rusztowania niosącego?
ðð ðð
5) określić elementy, z jakich składa się rusztowanie montażowe?
ðð ðð
6) określić do jakich robót stosowane jest rusztowanie robocze?
ðð ðð
7) wykonać montaż fragmentu rusztowania?
ðð ðð
8) wykonać demontaż rusztowania?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
31
4.6. Przedmiar i obmiar robót montażowych i pomocniczych
4.6.1. Materiał nauczania
Ilość robót wykonanych można ustalić z natury, natomiast robót, które planujemy
wykonać w przyszłości na podstawie projektu technicznego.
Obmiarem nazywamy mierzenie z natury, np. wykopów, płyt drogowych
i jest on podstawą do rozliczenia się przedsiębiorcy za wykonane roboty z robotnikami
i zamawiającym. W rozliczeniach z inwestorem obmiar jest niezbędny do określenia ilości
wykonanych robót, a przy rozliczeniach z robotnikami pracującymi w systemie akordowym
stanowi on podstawę do obliczenia zarobków.
Przedmiar robót polega na obliczeniu ich ilości, sporządza się go na podstawie
dokumentacji projektowej przed przystąpieniem do robót w celu sporządzenia kosztorysu.
Dokumentacja niezbędna do wykonania przedmiaru powinna zawierać:
- projekt techniczny obiektu lub robót umożliwiający obliczenie ich ilości,
- projekt lub wytyczne technologii i organizacji robót określający metody wykonania
robót, dane dotyczące sposobu wykonania robót oraz dane o sprzęcie i maszynach
technologicznych,
- dane wyjściowe do kosztorysowania ustalone protokolarnie podające informacje
o rodzajach gruntu, poziomie wody gruntowej, rodzaju i zakresie robót
przygotowawczych, zagospodarowaniu terenu, itp.
Zasady dotyczące określania ilości robót zależą od ich rodzaju i warunków
wykonywania. Są takie same w odniesieniu do obmiaru i przedmiaru robót.
Należy pamiętać, że obliczając ilości robót trzeba zwracać uwagę na wielkość nakładów
niezbędnych do wykonania jednostki produkcji. Nie można obmierzać łącznie robót,
dla których normy zużycia materiałów i sprzętu, a także normy czasu są różne, czyli koszt ich
wykonania jest różny. Przy przedmiarowaniu robót należy korzystać ze wskazówek
i opisów zawartych w katalogach nakładów rzeczowych.
Osoba sporządzająca przedmiar lub obmiar robót musi posiadać umiejętność dokładnego
czytania rysunków technicznych, szeroką wiedzę z zakresu technologii
i organizacji wykonania robót, jak i sposobu oraz zasad ustalania ilości robót.
Podczas przedmiarowania robót należy stosować ogólnie przyjęte zasady:
- obliczenia robót nie powinny być zbyt długie (elementy o skomplikowanych kształtach
należy podzielić na mniejsze części),
- numeracja pozycji przedmiarów musi być zgodna z numeracją pozycji kosztorysowych,
- każdy przedmiarowany element powinien być powiązany z odpowiednim rysunkiem
projektu, a każdy przytoczony wymiar powinien znajdować się na rysunku,
- obliczenia należy prowadzić w tej samej ustalonej kolejności, np. od lewego górnego
narożnika zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
- wymiary liniowe, powierzchnie i objętości wpisuje się z dokładnością do dwóch miejsc
po przecinku, przyjmując metr jako podstawową jednostkę długości,
- liczbę sztuk i kompletów wpisuje się za pomocą liczb całkowitych,
- każda pozycja w przedmiarze powinna być łatwa do zidentyfikowania i zawierać
informacje zgodne z tabelÄ… 1.
Zasady przedmiarowania rusztowań
Do rusztowań zalicza się zewnętrzne i wewnętrzne rusztowania stojące, przesuwne,
podwieszone i na suwnicach oraz podesty i pomosty robocze. Sposób przedmiarowania
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
32
oraz obliczania nakładów rzeczowych, związanych z ich stosowaniem zależy od typu
rusztowań i charakteru wykonywanych prac.
Rusztowania zewnętrzne drewniane, ramowe i rurowe obmierza się w metrach kwadratowych
ich powierzchni. Do ustalenia powierzchni przyjmuje siÄ™:
- długość rusztowania równą długości ściany powiększoną o szerokość rusztowania
każdego zarusztowanego wypukłego narożnika,
- wysokość liczoną od poziomu ustawienia rusztowania do wysokości 1,5 m ponad
najwyższy pomost roboczy lecz nie wyżej niż do górnej krawędzi ściany, gzymsu, itp.,
jeżeli roboty są wykonywane do niepełnej wysokości ściany.
Zasady przedmiarowania deskowań
Przy wykonywaniu monolitycznych konstrukcji betonowych i żelbetowych stosuje
siÄ™ deskowania tradycyjne lub systemowe.
Deskowania tradycyjne przedmiaruje się według zasad:
- wykonanie blatów i ustawienie deskowań obmierza się według rozwinięcia powierzchni
deskowania; wyjątek stanowią deskowania ław i stóp fundamentowych pojedynczą deską
oraz czapek kominowych, które obmierza się w metrach po obwodzie elementów,
- deskowanie ścian obmierza się, przyjmując rzeczywistą powierzchnię płyt,
- deskowanie schodów obmierza się, przyjmując powierzchnię styku z betonem płyty
nośnej podstopni i policzków.
Deskowania systemowe przedmiaruje się w metrach kwadratowych, mnożąc
powierzchniÄ™ deskowania przez wskaz
nik przeliczeniowy deskowania przyjęty według
specjalnie opracowanych katalogów nakładów rzeczowych.
Do sporządzenia przedmiaru lub obmiaru robót należy przygotować druk - Przedmiar lub
Obmiar robót. Druk opracowuje się w postaci tabeli (tab. 1). Do tabeli wpisuje się rodzaj
wykonywanych prac i oblicza ilości w określonej jednostce miary.
Sporządzając przedmiar robót należy wyszczególnić wszystkie czynności, które wystąpią
w procesie technologicznym podczas wykonania prac.
Tabela 1. Druk  przedmiar robót
Kod poz.
Lp lub numer Opis robót, obliczenia ilości i jednostka miary Jednostka Ilość
specyfikacji miary
technicznej
1. Montaż i demontaż rusztowania zewnętrznego
drewnianego dwurzędowego z krawędziaków
długości 12 m i wysokości 10 m. m2 120
12 x 10 =
4.6.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jaki dokument nazywamy obmiarem robót?
2. Jaki dokument nazywamy przedmiarem robót?
3. W jaki sposób sporządzamy przedmiar robót?
4. Jakie informacje powinna zawierać dokumentacja niezbędna do sporządzenia przedmiaru
robót?
5. W jakim celu przy sporządzaniu przedmiaru lub obmiaru robót stosuje się KNR?
6. Jakie są ogólnie przyjęte zasady podczas przedmiarowania robót?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
33
4.6.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Wykonaj przedmiar rusztowania stojakowego na podstawie dokumentacji projektowej.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie, powinieneś:
1) przeanalizować dokumentację projektową obiektu,
2) ustalić na podstawie rysunku projektowego zgodnie z zasadami przedmiarowania długość
rusztowania,
3) ustalić na podstawie rysunku projektowego zgodnie z zasadami przedmiarowania
wysokość rusztowania,
4) obliczyć powierzchnię rusztowania,
5) sporządzić obliczenia na druku - Przedmiar robót,
6) zaprezentować wykonane ćwiczenie.
Wyposażenie stanowiska pracy:
 dokumentacja projektowa obiektu,
 druk  Przedmiar robót,
 przybory do pisania,
 literatura z rozdziału 6 dotycząca przedmiarowania robót.
Ćwiczenie 2
SporzÄ…dz
obmiar deskowania słupa prostokątnego wskazanego przez nauczyciela.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć deskowanie słupa,
2) zmierzyć miarką wymiary deskowania zgodnie z zasadami obmiaru robót,
3) wypełnić druk-Obmiar robót, stosując jednostki miary przyjęte do obliczenia deskowań
oraz opisując szczegółowo kolejność czynności,
4) obliczyć ilość deskowania,
5) zaprezentować efekty swojej pracy,
6) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- deskowanie słupa,
- druk - Obmiar robót,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca sporządzania obmiarów robót.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
34
4.6.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) zdefiniować pojęcia przedmiar i obmiar robót?
ðð ðð
2) wyjaśnić, w jaki sposób sporządza się przedmiar robót?
ðð ðð
3) wyjaśnić, w jaki sposób sporządza się obmiar robót?
ðð ðð
4) wyjaśnić, co zawiera dokumentacja niezbędna do sporządzenia
przedmiaru robót? ðð ðð
5) wyjaśnić zasady podczas sporządzania przedmiaru robót?
ðð ðð
6) sporządzić przedmiar robót na określone roboty?
ðð ðð
7) wykorzystać KNR do sporządzenia przedmiaru robót?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
35
4.7. Maszyny, sprzęt i narzędzia montażowe
4.7.1. Materiał nauczania
Żurawie są podstawowymi maszynami montażowymi. Służą one do podnoszenia
ładunków zawieszonych na linach, na ramieniu zwanym wysięgnikiem.
W robotach mostowych używa się żurawi: samochodowych, samojezdnych na kołach
ogumionych, masztowych, rzadziej  budowlanych torowych.
Na rysunku 20 przedstawiono schemat żurawia masztowego, a na rys. 21 schemat
żurawia samojezdnego na kołach ogumionych.
Rys.20. Żuraw masztowy: 1  podstawa, 2  maszt, 3  wysięgnik, 4  zastrzał, 5  wspornik montażowy,
6  wciągarka do podnoszenia i opuszczania wysięgnika, 7  wciągarka do podnoszenia obciążenia.
[4, s. 129]
Rys. 21. Żuraw samojezdny na kołach: 1  podpory, 2  zblocze z hakiem, 3  lina, 4  bęben wciągarki,
5  wysięgnik, 6  liny, 7  krążki we wciągarce [4, s. 129]
Podczas pracy żuraw jest oparty na podporach.
Suwnice bramowe są używane do montażu i transportu elementów ciężkich. Wysokość
podnoszenia suwnic wynosi od 5 do 10 m, a siła udz
wigu od 100 do 2000 kN. Zastosowanie
suwnic do montażu mostów wiąże się z koniecznością budowy rusztowań pod tory jezdne
z obu stron mostu. Na rysunku 22 przedstawiono schemat suwnicy bramowej.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
36
Rys. 22. Schemat suwnicy bramowej [4, s.130]
Wciągarki są maszynami używanymi do nasuwania konstrukcji. Mogą one pracować
samodzielnie lub jako części składowe urządzeń dz
wigowych. Rozróżnia się wciągarki:
ręczne, mechaniczne cierne i z przekładnią zębatą.
Zblocza są urządzeniami używanymi do podnoszenia ładunków lub do zmiany kierunku
liny nośnej. Przeznaczone do podnoszenia ładunków zblocza mają w obudowie
z blachy oprócz krążków linowych, hak osadzony obrotowo w sworzniu (rys. 23).
Rys. 23. Zblocze z hakiem:1  hak, 2  sworzeń, 3  obudowa z blachy, 4  oś, 5  krążki linowe,
6  uchwyt liny [4,.s. 130]
Wielokrążki są to zespoły składające się z dwóch zbloczy, przeznaczone
do podnoszenia lub przemieszczania w poziomie ładunków o ciężarze większym od siły
udz
wigu wciągarek. W robotach mostowych są używane do nastawiania konstrukcji.
Wciągniki są odmianą wielokrążków, od których różnią się przekładnią ślimakową
i samoczynnym hamulcem działającym, gdy hak jest obciążony. Najczęściej wciągniki
są stosowane do podnoszenia i przesuwania konstrukcji na bardzo duże odległości.
Dz
wigniki sÄ… prostymi maszynami stosowanymi do opuszczania i podnoszenia
konstrukcji na łożyska. Elementem dz
wigającym może być śruba, zębatka lub cylinder
z tłokiem.
Dz
wignice służą do nasuwania podłużnego na podpory belek mostowych.
4.7.2. Pytania sprawdzajÄ…ce
Odpowiadając na pytania, sprawdzisz, czy jesteś przygotowany do wykonania ćwiczeń.
1. Jakich maszyn i sprzętu używamy do robót montażowych?
2. Jak klasyfikujemy żurawie?
3. Do jakich robót stosowane są żurawie?
4. Do jakich robót stosowane są suwnice bramowe?
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
37
5. Jakich urządzeń używamy do podnoszenia ładunków lub do zmiany kierunku liny
nośnej?
6. Do czego przeznaczone są wielokrążki i wciągniki?
7. Jak klasyfikujemy wciÄ…garki?
8. Kiedy w robotach mostowych stosowane sÄ… dz
wigniki?
4.7.3. Ćwiczenia
Ćwiczenie 1
Na podstawie foliogramów rozpoznaj maszyny i sprzęt stosowane do robót
montażowych. Napisz na kartce nazwy rozpoznanych maszyn i urządzeń.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) obejrzeć foliogramy przedstawiające maszyny i sprzęt do robót budowlanych,
2) rozpoznać maszyny i sprzęt stosowane do robót montażowych,
3) napisać na kartce nazwy rozpoznanych maszyn i sprzętów,
4) zaprezentować efekty swojej pracy.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- foliogramy przedstawiające maszyny i sprzęt do robót budowlanych,
- rzutnik, ekran,
- kartka papieru,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca maszyn i sprzętu do robót montażowych.
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj maszyny, sprzęt i narzędzia do robót montażowych przedstawione na
rysunkach do ich opisów sporządzonych na kartkach.
Sposób wykonania ćwiczenia
Aby wykonać ćwiczenie powinieneś:
1) przeanalizować rysunki przedstawiające maszyny, sprzęt i narzędzia do robót
montażowych,
2) przeczytać opisy maszyn, sprzętów i narzędzi, sporządzone na kartkach,
3) przyporządkować rysunki do opisów maszyn, sprzętów i narzędzi,
4) zaprezentować efekty swojej pracy,
5) dokonać oceny wykonania ćwiczenia.
Wyposażenie stanowiska pracy:
- rysunki przedstawiające maszyny, sprzęt i narzędzia do robót montażowych,
- opisy maszyn, sprzętów i narzędzi, sporządzone na kartkach,
- przybory do pisania,
- literatura z rozdziału 6 dotycząca maszyn, sprzętów i narzędzi do robót montażowych.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
38
4.7.4. Sprawdzian postępów
Czy potrafisz:
Tak Nie
1) określić maszyny, sprzęt i narzędzia używane do robót montażowych?
ðð ðð
2) sklasyfikować żurawie?
ðð ðð
3) określić roboty, do jakich mogą być stosowane żurawie?
ðð ðð
4) rozpoznać żurawie stosowane do robót montażowych?
ðð ðð
5) określić, do jakich robót stosowane są suwnice bramowe?
ðð ðð
6) określić urządzenia stosowane do podnoszenia ładunków?
ðð ðð
7) określić przeznaczenie wielokrążków, wciągników i dz
wigników?
ðð ðð
8) dobrać maszyny, urządzenia i sprzęt do robót montażowych?
ðð ðð
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
39
5. SPARWDZIAN OSI
GNI
Ć
INSTRUKCJA DLA UCZNIA
1. Przeczytaj uważnie instrukcję.
2. Podpisz imieniem i nazwiskiem kartÄ™ odpowiedzi.
3. Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.
4. Test zawiera 20 zadań o różnym stopniu trudności. Są to zadania wielokrotnego wyboru.
5. Za każdą poprawną odpowiedz
możesz uzyskać 1 punkt.
6. Udzielaj odpowiedzi tylko na załączonej karcie odpowiedzi. Dla każdego zadania podane
są cztery możliwe odpowiedzi: a, b, c, d. Tylko jedna odpowiedz
jest poprawna; wybierz
jÄ… i zaznacz znakiem X.
7. Staraj siÄ™ wyraz
nie zaznaczać odpowiedzi. Jeżeli się pomylisz i błędnie zaznaczysz
odpowiedz
, otocz ją kółkiem i zaznacz ponownie odpowiedz
, którą uważasz
za poprawnÄ….
8. Test składa się z dwóch części. Część I zawiera zadania z poziomu podstawowego,
natomiast w części II są zadania z poziomu ponadpodstawowego i te mogą przysporzyć
Ci trudności, gdyż są one na poziomie wyższym niż pozostałe (dotyczy to zadań od 17
do 20).
9. Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.
10. Kiedy udzielenie odpowiedzi będzie sprawiało Ci trudność, wtedy odłóż rozwiązanie
zadania na póz
niej i wróć do niego, gdy zostanie Ci czas wolny.
11. Po rozwiÄ…zaniu testu sprawdz
czy zaznaczyłeś wszystkie odpowiedzi na KARCIE
ODPOWIEDZI.
12. Na rozwiÄ…zanie testu masz 45 minut.
Powodzenia!
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
40
ZESTAW ZADAC
TESTOWYCH
1. Przedstawiony na schemacie montaż mostu odbywa się metodą
a) nawisowÄ….
b) żurawi samochodowych.
c) nasuwania za pomocÄ… dz
wignicy.
d) nasuwania na rusztowaniach
przesuwnych.
2. Do nasuwania przęseł dłuższych niż 50 m należy używać
a) zbloczy.
b) wciÄ…garek.
c) trawersów.
d) zawiesi linowych.
3. Do zabiegów antykorozyjnych konstrukcji stalowych zaliczamy
a) ciosanie.
b) pobijanie.
c) zdzieranie.
d) znakowanie.
4. W projekcie montażu uwzględnia się zespoły robocze: transportowy, montażowy, robót
wykończeniowych i robót
a) murarskich.
b) tynkarskich.
c) wykonywania złączy.
d) wykonywania elewacji.
5. Do zewnętrznego transportu drogowego prefabrykatów stosuje się
a) kolejki linowe.
b) naczepy kłonicowe.
c) kolejki wÄ…skotorowe.
d) samochody skrzyniowe.
6. Na rysunku przedstawiono sposób składowania
a) belek.
b) płyt ściennych.
c) płyt dachowych.
d) biegów schodowych.
7. Na rysunku deskowania belek cyfrÄ… jeden oznaczono
a) oczep.
b) rygiel.
c) listwÄ™.
d) nakładkę.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
41
8. W obmiarze robót należy
a) wyszczególnić materiały, podać zakres robót oraz ilość robót.
b) opisać zakres prac, obliczyć ilość robót i wyszczególnić sprzęt.
c) wyszczególnić ilość robót, obliczyć ilość robót, podać jednostki miary.
d) wyszczególnić czynności technologiczne robót, podać ilość robót i jednostki miary.
9. Przedmiary robót wykonuje się w celu
a) sporzÄ…dzenia kosztorysu.
b) rozliczenia z pracodawcÄ….
c) sporzÄ…dzenia inwentaryzacji.
d) rozliczenia zarobków pracowników.
10. Podczas montażu rusztowań należy stosować oprócz odzieży ochronnej
a) maski przeciwpyłowe.
b) kaski i pasy ochronne.
c) kaski i okulary ochronne.
d) rękawice i maski ochronne.
11. Na rysunku przedstawione jest rusztowanie
a) ramowe.
b) kozłowe.
c) stojakowe.
d) na wysuwnicach.
12. Deskowania systemowe nadajÄ… siÄ™ do
a) jednokrotnego użycia.
b) dwukrotnego użycia.
c) wielokrotnego użycia.
d) wykonywania deskowań nietypowych.
13. Dolne rusztowanie niosąc składa się z: posadowienia, podpór i
a) stężeń.
b) wsporników.
c) belek głównych.
d) konstrukcji podtrzymujÄ…cej.
14. Podpory słupowe są najczęściej posadowione na
a) gruncie.
b) podsypce żwirowej.
c) podsypce z piasku.
d) podwalinie z okrąglaków.
15. Urządzenie stosowane do podnoszenia ładunków lub do zmiany kierunku liny nośnej
nazywamy
a) suwnicÄ….
b) zbloczem.
c) wciÄ…garkÄ….
d) dz
wignicÄ….
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
42
16. Na schemacie przedstawiony jest żuraw
a) masztowy.
b) podwieszony.
c) budowlany torowy.
d) samojezdny na kołach.
17. Aby wykonać deskowanie słupa ośmiokątnego należy nałożyć na siebie ramek
kwadratowych
a) 5 ramek kwadratowych.
b) 2 ramki kwadratowe.
c) 3 ramki kwadratowe.
d) 4 ramki kwadratowe.
18. Do Å‚Ä…czenia rur rusztowaniowych pod kÄ…tem prostym stosuje siÄ™ Å‚Ä…czniki
a) proste.
b) krzyżowe.
c) obrotowe.
d) wzdłużne.
19. Ilość mb drutu o średnicy 5 mm, jaką należy przygotować do wykonania obręczy
ściskających deskowanie słupa okrągłego o średnicy 500 mm, to (do obliczeń przyjmij
3 obręcze i naddatek drutu 100 mm na jedną obręcz)
a) 1,67 mb.
b) 4,71 mb.
c) 5,01 mb.
d) 6,20 mb.
20. Do wykonania rusztowania stojakowego jednorzędowego potrzeba 6 stojaków
z krawędziaków o przekroju 125x125 mm. Wysokość każdego stojaka wynosi 4 m. Ilość
drewna potrzebna do wykonania wszystkich stojaków
a) 0,0375 mł.
b) 0,375 mł.
c) 3,75 mł.
d) 37,5 mł.
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
43
KARTA ODPOWIEDZI
ImiÄ™ i nazwisko & & & & & & & & & & & & & & & & & & & & ..
Montowanie i demontowanie konstrukcji pomocniczych
Zakreśl poprawną odpowiedz
.
Nr
Odpowiedz
Punkty
zadania
1 a b c d
2 a b c d
3 a b c d
4 a b c d
5 a b c d
6 a b c d
7 a b c d
8 a b c d
9 a b c d
10 a b c d
11 a b c d
12 a b c d
13 a b c d
14 a b c d
15 a b c d
16 a b c d
17 a b c d
18 a b c d
19 a b c d
20 a b c d
Razem:
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
44
6. LITERATURA
1. Kowalczyk Z., Zabielski J.: Kosztorysowanie i normowanie w budownictwie. WSiP,
Warszawa 2005
2. Lenkiewicz W., Zdziarska Wis I.: Ciesielstwo. WSiP, Warszawa 1998
3. Mirski J.: Organizacja budowy WSiP, Warszawa 1999
4. Rolla S.: Technologia robót w budownictwie drogowym. cz. 1. WSiP, Warszawa 1997
5. Sawicki E.: Technologia robót w budownictwie drogowym. cz. 1 i 2. WSiP, Warszawa
1997
 Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego
45