Mięśnie
Dr Agata Przyborska
 Funkcje mięśni:
 ruch
 postawa - stabilizacja stawów
 produkcja ciepła
Cechy mięśni:
 kurczliwość
 pobudliwość
 rozciągliwość
 elastyczność
Rodzaje mięśni
szkieletowe
 prÄ…\
kowane
 kontrolowane
sercowy
 prÄ…\
kowany,
 poza kontrolÄ…
gładkie
 brak prÄ…\
kowania
 poza kontrolÄ…
Budowa mięśnia
szkieletowego:
Pęczek włókien mięśniowych.
Włókno mięśniowe (kom. mięśnia
szkieletowego).
Miofibrylla
Miofilamenty: aktyna i miozyna
Miofibrylla:
włókno mięśniowe
zbudowana z uło\
onych równolegle
(kom.m. szkieletowego)
łańcuchów białkowych 
tzw.miofilamentów:
 aktyna  łańcuch lekki
 miozyna  łańcuch cię\
ki
miofibrylla
utworzona przez połączone ze
sobÄ…  jednostki kurczliwe 
sarkomery  przestrzenny układ
łańcuchów miozyny pomiędzy
łańcuchami aktyny łączącymi się
z tzw. liniÄ… Z
sarkomer
PrÄ…\
kowanie mięśni szkieletowych
 uporządkowanie miofilamentów i
aktyna aktyna
miofibrylli
miozyna
Åšlizgowa teoria skurczu
Mięsień kurczy się wsuwając nici miozyny pomiędzy nici
aktyny
Miozyna tworzy mostki które łączą się z aktyną
Mostki skierowane sÄ… w jedna stronÄ™ i wciÄ…gajÄ… miozynÄ™
pomiędzy aktynę
Zachodzenie miofilamentów na siebie to skrócenie
sarkomerów ( i mięśnia)
Przestrzenny układ aktyny i miozyny w
mięśniu szkieletowym
Cewki poprzeczne i siateczka
sarkoplazmatyczna włókna mięśniowego
Złącze nerwowo-mięśniowe:
Zakończenie aksonu. Tu:
- liczne mitochondria
- pęcherzyki synaptyczne
wydzielajÄ…ce AcetylocholinÄ™
Szczelina synaptyczna
Błona włókna mięśniowego. Tu:
- receptory błonowe typu N
(nikotynowe)
Skurcz mięśnia szkieletowego:
Pobudzenie dociera do zakończenia aksonu komórki
nerwowej
Uwalnianie mediatora: acetylocholiny (Ach)
Aktywacja receptora N dla ACh
Pobudzenie błony włókna mięśniowego
Pobudzenie rozchodzi się wzdłu\
cewek poprzecznych (T)
Uwolnienie Ca++ z siateczki sarkoplazmatycznej do
sarkoplazmy
Ca++ aktywuje ślizgowy mechanizm skurczu
Sarkomer się skraca........ (=mięsień się kurczy)......
Rozkurcz mięśnia  wymaga usunięcia jonów Ca++ z
sarkoplazmy do siateczki sarkoplazmatycznej  czynny
transport z udziałem ATP!!!
Unerwienie mięśni szkieletowych
Jednostka Jednostka
motoryczna A motoryczna B
Jednostka motoryczna
Jedna komórka nerwowa,
jej wypustka, biegnÄ…ca do
mięśnia i wszystkie komórki
mięśniowe przez nią
unerwiane
10 komórek 200 komórek
mięśniowych mięśniowych
gałek ocznych tułowia (mięśnie siłowe)
Mała jednostka motoryczna
Du\
a jednostka motoryczna
Potencjał czynnościowy i skurcz  opóz
nienie
synaptyczne
Skurcz mięśnia
występuje kilka
msek po pobudzeniu
 okres latencji
skurczu
Rodzaje skurczu mięśnia
Skurcz izotoniczny 
Skurcz izometryczny
napięcie stałe, zmiana
 długość mięśnia
długości mięśnia
stała, zmiana napięcia
Skurcz auksotoniczny  skurcz mieszany
(zmiana napięcia i długości mięśnia)
Rodzaje skurczu mięśnia:
Skurcz
pojedynczy
Sumowanie siÄ™
skurczów
Skurcz
tÄ™\
cowy
niezupełny
Skurcz
tÄ™\
cowy
zupełny
Farmakologia złącza nerwowo- mięśniowego
Zmniejszenie napięcia (skurczu) mięśni
szkieletowych (zahamowanie aktywności
złącza nerwowo  mięśniowego) :
 kurara i tubokuraryna  alkaloidy kory
drzewa Kulczyba Wronie Oko (Strychnos
Nux Vomica)  blokery receptora N dla Ach
 toksyna botulinowa (toksyna beztlenowych
pałeczek Clostridium Botulinum, jad
kiełbasiany)  hamowanie wydzielania Ach,
działanie terapeutyczne (i estetyczne) od
1970r. Jedna z najsilniejszych neurotoksyn.
Zwiększenie siły skurczu:
 blokery esterazy cholinowej  enzymu
rozkładającego Ach  zmniejszenie objawów
Copyright © 2001 Dennis Kunkel Microscopy
miastenii
" sarin  metro w Tokio, 1975
Metabolizm włókna mięśniowego
Podział włókien mięśniowych (ze względu na
funkcje i metabolizm):
1. włókna typu I - wolno kurczące się
2. włókna typu II  szybko kurczące się
Włókna typu I - wolno kurczące się
ciemnoczerwone (zawierajÄ… mioglobinÄ™),
tlenowe, aerobowe (wiele mitochondriów)
długi czas rozwijania maksymalnego skurczu
du\
a odporność na zmęczenie
włókna o małej średnicy
tu: mięśnie odp.za utrzymanie postawy
2. Włókna typu II  szybko kurczące się
II a (czerwone)
średni czas rozwijania maksimum skurczu
glikolityczne, anaerobowe, z mo\
liwością zwiększenia
udziału metabolizmu tlenowego w wyniku treningu
względnie odporne na zmęczenie
włókna o średniej średnicy
tu: mięśnie odp. za stanie, chodzenie
II b (białe)
najszybciej osiÄ…gajÄ… maksymalny skurcz
glikolityczne, anaerobowe
szybko męczące się
o największej średnicy
tu: np. mięśnie umo\
liwiajÄ…ce skoki
Przekrój przez m. szkieletowy (ssaka)
I
II a
IIb
Unerwienie jednostek motorycznych
Typy jednostek motorycznych i
unerwiane przez nie włókna mięśniowe
Rodzaj
Jednostka Charakterystyka
włókien Generowana siła
motoryczna włókien mięśniowych
mięśniowych
Mała siła
WÅ‚. typu I
DÅ‚ugo utrzymujÄ…ce
skurczu, du\
a
skurcz
Wolna  czerwone
pobudliwość
Szybka-
odporna na Wł. typu IIa Pośrednie Pośrednie
zmęczenie
pośrednie
Szybka  Aktywowane np. Du\
a siła
WÅ‚.typu IIb
łatwo podczas biegu lub skurczu, mała
 białe
męcząca się skoku pobudliwość
Mięśnie gładkie
Występowanie (6 głównych lokalizacji):
 Naczynia krwionośne
 Układ oddechowy
 Układ pokarmowy
 Układ moczowy
 Układ reprodukcyjny
 Oko (soczewka i tęczówka)
Mięśnie gładkie
Kształt wrzeciona
 2-10 µm Å›rednica
 20-200 µm dÅ‚ugość
Brak prÄ…\
kowania
JÄ…dro centralnie
Mięśnie gładkie:
UÅ‚o\
enie przestrzenne:
 naczynia krwionośne - głównie w postaci warstwy okrę\
nej:
zmiana napięcia = zmiana średnicy = zmiana światła naczyń
krwionośnych = zmiana ciśnienia tętniczego
 ściany p.pokarmowego
" w-a m. okrÄ™\
nych  skurcze odcinkowe
" w-a m. podłu\
nych  perystaltyka przesuwajÄ…ca pokarm
Skurcz m.gładkiego
Cechy mięśni gładkich:
KurczÄ… siÄ™ wolniej ni\
szkieletowe
Rozkurcz równie\
dłu\
szy
Mogą długo utrzymywać skurcz
Odporne na zmęczenie
Kontrola poza świadomością:
 Autonomiczny układ nerwowy
 ReagujÄ… skurczem na rozciÄ…ganie
 Podlegają wpływom hormonów
Rodzaje mięśni gładkich:
Mięśnie trzewne:
 włókna połączone poprzez ścisłe złącza
 tworzą unerwioną sieć:
" skoordynowane skurcze
Mięśnie wielojednostkowe:
 ka\
de włókno unerwione  wysoki poziom
kontroli nerwowej
 lokalizacja (m.in.):
" tęczówka oka
" mięśnie napinające włosy na skórze
Mięsień sercowy:
Tylko w sercu
Skurcz ślizgowy
PrÄ…\
kowany
Mięsień sercowy:
Włókno - 15 µm szer. X 100
µm dÅ‚ugoÅ›ci
Brak powiÄ…zania
w pęczki
Ścisłe złącza pomiędzy
włóknami:
" PrzewodzÄ… impulsy
elektryczne
" TworzÄ… dwie sieci 
przedsionkowÄ… i komorowÄ…