Prof. dr hab. Aleksander Surdej
Kierownik Katedry Studiów Europejskich AE
[e-mail]
http://www.uek.krakow.pl/~ekse/htm/surdei.htm
Socjologia stosunków międzynarodowych: analiza problemów globalnych
Semestr zimowy 2008/2009
Zagadnienia egzaminacyjne
Dotyczące pracy: Tadeusz Paleczny, Socjologia stosunków międzynarodowych,
2005 Kraków.
1. Proszę krótko scharakteryzować podejście strukturalne do analizy stosunków
międzynarodowych
2. Proszę wskazać trzy megatrendy charakteryzujące współczesne stosunki
międzynarodowe
3. Proszę wskazać dwa pozytywne i dwa negatywne skutki kolonializacji jako
rodzaju kontaktu kulturowego
4. Wskaż cechy (co najmniej dwie) moralizmu jako orientacji w wyjaśnianiu
stosunków międzynarodowych.
5. Jakim terminem najlepiej określi postawy dotyczące stosunków
międzynarodowych mające prekursora w osobie i pracach Niccola Machiavellego?
6. Wskaż trzy cechy interakcjonizmu odnoszące się do stosunków
międzynarodowych.
7. Wskaż dwa przykłady systemów racjonalnych działań ludzkich.
8. Podaj dwie cechy charakteryzujące podejście Ludwika Gumplowicza do analizy
państwa.
9. Wyjaśnij twierdzenie o znacznej roli elit w stosunkach międzynarodowych. Podaj i
wyjaśnij co najmniej jeden przykład.
10. Wyjaśnij pojęcie  ekspansja asymilacyjna. Podaj jeden przykład takiego procesu.
11. Jakie są dwie podstawowe przyczyny pluralizacji kulturowej i politycznej życia
społecznego?
12. Podaj i definicję nacjonalizmu według Gellnera.
13. Jako należy rozumieć twierdzenie Gellnera według którego to:  nacjonalizm
stwarza narody, a nie na odwrót .
14. Podaj i wyjaśnij definicję cywilizacji według Huntingtona.
15. Przy pomocy jakich kategorii opisywana jest struktura w modelu konfliktowym
stosunków międzynarodowych. Wymień trzy.
16. Wymień co najmniej cztery wyznaczniki narodu.
17. Wskaż co najmniej dwa odstępstwa od zasady, że naród nie może istnieć bez
wspólnego języka.
18. Wyjaśnij pojęcie mniejszości etnicznej w podejściu socjologicznych
funkcjonalistów.
19. Wskaż podstawowe (trzy) cechy panowania legalistycznego.
20. Podaj przykłady co najmniej dwa mocarstw sektorowych.
21. Wyjaśnij pojęcie i podaj jeden współczesny przykład państwa autokratycznego.
22. Wyjaśnij pojęcie suwerenności zewnętrznej.
23. Wyjaśnij relację pomiędzy globalizacją tożsamości a lokalnością środowisk
społeczno-kulturowych.
24. Wyjaśnij pojęcie i podaj przykład asymilacji behawioralnej.
25. Wyjaśnij i podaj przykład zjawiska inkulturacji.
26. Podaj przykłady politycznego wymiaru dominacji/podporządkowania.
27. Podaj przykłady procesów uniwersalizmu i partykularyzmu w stosunkach
międzynarodowych.
28. Podaj i omów trzy sposoby rozumienia pluralizmu (według Babińskiego).
29. Podaj przykład działania dychotomicznej zasady strukturalizacji stosunków
międzynarodowych.
30. Wymień i krótko scharakteryzuj wymiary analityczne koncepcji centrum/peryferie
Steina Rokkana.
31. Wymień i scharakteryzuj polityczny i społeczny wymiar konserwatyzmu jako formy
ideologii.
32. Wskaż i scharakteryzuj trzy wymiary fundamentalizmu jako ideologii politycznej.
33. Wyjaśnij zjawisko i podaj trzy współczesne przykłady nacjonalizmu grup
mniejszościowych
34. Wskaż trzy czynniki wyjaśniające słabnięcie antynomii kapitalizm  socjalizm we
współczesnym świecie.
35. Podaj dwa przykłady procesów nieformalnych (ich z
ródeł i skutków) w stosunkach
międzynarodowych.
Dotyczące pracy: Jackson R.H., Owens P., Rozwój społeczności
międzynarodowej, w Baylis J., Smith S.(2008)Globalizacja polityki światowej,
WUJ Kraków, 2008.
1) Wyjaśnij związek pomiędzy istnieniem kosmopolitycznych norm a wyłanianiem się
społeczności światowej.
2) Podaj zasady (trzy) westfalskiej społeczności międzynarodowej.
3) Co charakteryzowało renesansowe Włochy jako społeczność międzynarodową.
Wyjaśnij.
Dotyczące pracy: Aronson J. Przyczyny i konsekwencje rewolucji komunikacyjnej
i internetowej, w Baylis J., Smith S.(2008)Globalizacja polityki światowej, WUJ
Kraków, 2008.
1) Wyjaśnij pojęcie i podaj przykłady  cyfrowej przepaści .
2) Wyjaśnij wpływ technologii informacyjnych na rozwój międzynarodowych sieci
współpracy i powstawanie tożsamości ponadnarodowych.
3) Wyjaśnij naturę konfliktu pomiędzy bezpieczeństwem a prywatnością. Podaj
przykład.
Dotyczące pracy: L. E. Harrison i S. P. Huntington(2003) Kultura ma znaczenie;
Zysk i s-ka, Poznań, s: 11-208 oraz 346-460.
S. P. Huntington, Z kulturą trzeba się liczyć, s: 11-16;
1) Co oznacza termin rozwój społeczeństw?
2) Czy przywództwo polityczne może pobudzić zmianę kulturową?
L. E. Harrison, Dlaczego kultury nie sposób przecenić, s: 17-41;
1) Wyjaśnij relacje (także konfliktowe) pomiędzy uniwersalnością wartości a tezę o
imperializmie Zachodu
D. Landes, Kultura przesądza prawie o wszystkim, s: 42-58;
1) Wyjaśnij związek między rozwojem Argentyny a teorią zależności
2) Wyjaśnij związek między rozwojem Japonii (restauracja Meiji) a teorią zależności.
M. E. Porter, Postawy, wartości i przekonania a makroekonomia dobrobytu, s: 59-
79;
1) Wyjaśnij związek pomiędzy rozwojem przemysłu obuwniczego we Włoszech a tezą o
mikroekonomicznych podstawach dobrobytu
2) Jak należy rozumieć stwierdzenie, że  ludzkimi poczynaniami w sferze gospodarki
kierują w dużym stopniu poglądy na temat z
ródeł dobrobytu . Proszę zilustrować

dwoma przykładami.
J. Sachs, Uwagi na temat nowej socjologii rozwoju gospodarczego; s: 80-100;
1) Wyjaśnij znaczenie mechanizmu dodatniego sprzężenia zwrotnego dla rozwoju
gospodarczego.
2) Wyjaśnij wpływ efektów skali na zjawisko globalnych nierówności.
M. Grondona, Kulturowa typologia rozwoju gospodarczego; s: 101-115;
1) Czym się różni sprawiedliwość redystrybutywna w społeczeństwach rozwojowych od
sprawiedliwości redystrybutywnej w społeczeństwach przeciwnych rozwojowi. Proszę
uzasadnić.
2) Czym się różni władza w społeczeństwach racjonalnych od władzy w
społeczeństwach zachowawczych?
CA. Montaner, Latynoamerykańskie elity - kultura i zachowanie; s: 116-127;
1) Co to jest klientelizm polityczny i jakie rodzi konsekwencje dla rozwoju?
2) Wskaż skutki uwikłania wojska w sprawy gospodarcze w Ameryce A
acińskiej.
D. Etounga-Manguelle, Czy Afryce potrzebny jest program dostosowania
kulturowego?, s: 127-145;
1) Czy przeszłość kolonialna jest wystarczająco silnym argumentem wyjaśniającym
problemy rozwojowe Afryki? Uzasadnij odpowiedz
.
2) Jaki wpływ ma sposób postrzeganie czasu na rozwój niektórych państw Afryki?
R. Inglehart, Kultura a demokracja, s: 146-168;
1) Jaką zmianę międzypokoleniowych wartości stwierdził w swoich badaniach w
odniesieniu do państw wysokorozwiniętych Inglehart i jaki ma ona wpływ na rozwój
gospodarczy?
2) Jakie zmiany (dwie) sprzyjające demokracji pociąga za sobą rozwój gospodarczy?
F. Fukuyama, Kapitał społeczny, s: 169-187;
1) Proszę podać Fukuyamy definicję kapitału społecznego oraz wskazać przykłady
państw (regionów) cechujących się wysokim kapitałem społecznym.
2) Jaka jest rola reputacji, zdaniem E. Ostrom, w rozwiązywaniu problemu
współdzielenia zasobów? Podaj przykład.
S.M. Lipset, G. S. Lenz, Korupcja kultura i funkcjonowanie rynków; s: 188-208;
1) Jaki jest, według Edwarda Banfielda, związek silnej orientacji prorodzinnej na poziom
korupcji? Proszę odpowiedz
odnieść do zjawiska amoralnego familizmu.
2) Jaki jest wpływ systemu partyjnego (jednopartyjny vs wielopartyjnego) na poziom
korupcji. Proszę powiązać odpowiedz
z problemem konkurencyjności rynku
politycznego.