Przykładowy zestaw zadań z chemii 1
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
ODPOWIEDZI I SCHEMAT PUNKTOWANIA
POZIOM ROZSZERZONY
ZdajÄ…cy otrzymuje punkty tylko za poprawne rozwiÄ…zania, precyzyjnie odpowiadajÄ…ce poleceniom zawartym w zadaniach.
Poprawne rozwiązania zadań, uwzględniające inny tok rozumowania niż podany w modelu, oceniane są zgodnie z zasadami punktacji.
" Gdy do jednego polecenia zdający podaje kilka odpowiedzi (z których jedna jest prawidłowa, inne nieprawidłowe), to nie otrzymuje punktów
za żadną z nich.
" Jeżeli polecenie brzmi: Napisz równanie reakcji..., to w odpowiedzi zdający powinien napisać równanie reakcji chemicznej, a nie jej
schemat.
" Dobór współczynników w równaniach reakcji chemicznych może różnić się od przedstawionego w modelu (np. mogą być zwielokrotnione),
ale bilans musi być prawidłowy. Niewłaściwy dobór lub brak współczynników powoduje utratę 1 punktu za zapis tego równania.
" W rozwiązaniach zadań rachunkowych oceniane są: metoda, wykonanie obliczeń i podanie wyniku z jednostką. Błędny zapis jednostki lub
jej brak przy ostatecznym wyniku liczbowym powoduje utratę 1 punktu. W obliczeniach wymagane jest poprawne zaokrąglanie wyników
liczbowych.
" Za poprawne obliczenia będące konsekwencją zastosowania niepoprawnej metody zdający nie otrzymuje punktów.
" Za poprawne spostrzeżenia i wnioski będące konsekwencją niewłaściwie zaprojektowanego doświadczenia zdający nie otrzymuje punktów.
Za napisanie wzorów strukturalnych zamiast wzorów półstrukturalnych (grupowych) nie odejmuje się punktów.
Zapis  Ä™! ,  “! w równaniach reakcji nie jest wymagany.
W równaniach reakcji, w których ustala siÄ™ stan równowagi, brak  Ä! nie powoduje utraty punktów.
Elementy odpowiedzi umieszczone w nawiasach nie sÄ… wymagane.
Zada- Punktacja
Model odpowiedzi Uwagi
nie za czynność za zadanie
1.
- Za podanie prawidłowej liczby Brak obliczeń nie powoduje utraty
1
protonów: 89 punktów.
1
2
neutronów: 138 Jeśli zdający z
le obliczy Z, ale na tej
podstawie prawidłowo obliczy liczbę
neutronów otrzymuje 1 pkt.
2 Przykładowy zestaw zadań z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
2.
a)  Za ustalenie liczb masowych: 1
A pierwszego izotopu = 63
A drugiego izotopu = 65
b) - Za zastosowanie prawidłowej metody np. wzoru na średnią
Uznaje się każde rozsądne przybliżenie,
1
ważoną.
np. 63,5 lub 63,6 ale nie 64.
1
3
- Za obliczenia i podanie poprawnego wyniku z jednostkÄ…:
m(at) = 63,546 u
Przykładowe rozwiązanie:
63Å" 72,7 + 65 Å" 27,3
m(at) = [u]
100
m(at) = 63,546 u
3. Brak wpisu w rubryce powoduje utratÄ™
- Za ustalenie poprawnej liczby wiązań. 1
punktu.
Kowalencyjne
Typ spolaryzowane
wiÄ…zania niespolaryzowane w tym 1
ogółem
koordynacyjne
Liczba
0 lub  5 1
wiązań
4.
- Za zastosowanie prawidłowej metody łączącej dane 1
z szukanymi.
- Za obliczenia i podanie prawidłowego wyniku z jednostką: 1
m CO2 H" 10,6 g lub 11 g
Przykładowe rozwiązanie:
2
I sposób
m
pV = RT
M
Przykładowy zestaw zadań z chemii 3
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
1500 hPa Å" 4 dm3 Å" 44 g Å" mol-1
m = = 10,58 g H" 10,6 g
83,14 hPa Å" dm3 Å" K-1 Å" mol-1 Å"300 K
II sposób
p0 Å" V0
p Å" V
=
T0 T
273 K Å"1500 hPa Å" 4 dm3
V0 = = 5,39 dm3
300 K Å"1013 hPa
5,39 dm3
n CO2 = = 0,24 mola
22,4 dm3 Å" mol-1
m CO2 = 0,24 mol · 44 g · mol-1 = 10,56 g H" 10,6 g
5.
- Za podanie prawidłowych nazw pierwiastków:
2
A  glin
1
1
B  krzem
6.
- Za napisanie równań reakcji:
1
a) NaOH + H2SO4 NaHSO4 + H2O 2
1
b) 2CuO + H2O + CO2 (CuOH)2CO3
7.
- Za napisanie równań reakcji:
(T )
1
I. Ca(HCO3)2 Å»#Å»# CaCO3“! + CO2 + H2O 2
1
II. Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 2CaCO3“! + 2H2O
8.
- Za podanie numerów probówek, w których zaszły reakcje 1
chemiczne: I, II i IV
- Za poprawne określenie charakteru chemicznego tlenków: 1 2
SiO2  kwasowy Dopuszcza siÄ™ odpowiedz
: SiO2 -kwaśny
ZnO  amfoteryczny
4 Przykładowy zestaw zadań z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
9.
- Za podanie prawidłowego wzoru lub prawidłowej nazwy 1
odczynnika: H2SO4(aq) lub H2SO4 lub kwas siarkowy(VI)
lub wodny roztwór kwasu siarkowego(VI)
1
- Za poprawny opis obserwacji w dwóch probówkach: 2
probówka z roztworem K2S: Wydzielił się gaz lub pojawił
się charakterystyczny zapach (zgniłych jaj).
probówka z roztworem K2SO4: Nie obserwujemy zmian.
10.
- Za napisanie równania reakcji:
1
1
K2S + H2SO4 K2SO4 + H2SÄ™!
11.
- Za podanie informacji
dotyczącej magnezu: Kawałki magnezu powinny mieć taki sam 1
stopień rozdrobnienia lub powierzchnię kontaktu (i taką samą
2
masÄ™).
dotyczącej kwasów: Stężenia molowe obu kwasów powinny 1
Uznaje siÄ™ odpowiedz
: Stężenia obu
być takie same.
kwasów powinny być takie same.
12.
a) - Za wybór wszystkich obserwacji prawdziwych: 1, 3, 6 1
b) - Za wybór wszystkich obserwacji, które umożliwią 2
1
sformułowanie wniosku: 3, 6.
13.
- Za poprawne sformułowanie wniosku: (Wzrost temperatury 1
1
powoduje) zmniejszenie (ilości powstającego N2O4)
14.
- a) Za poprawne uzupełnienie opisu doświadczenia: Za poprawne
uzupełnienie
1. Naciskając tłok naczynia sprężamy gaz. Objętość gazu
każdego
zmniejsza się, a zawartość naczynia odbarwia się.
zdania (1. i 2.)
2. Zmieniając położenie tłoka rozprężamy gaz  ciśnienie
w naczyniu zmniejsza się. Objętość gazu zwiększa się, 3
2x1
a zawartość naczynia przyjmuje brunatne zabarwienie.
1
- b) Za poprawne sformułowanie wniosku: Zwiększenie ciśnienia
powoduje tworzenie większych ilości N2O4 lub zmniejszenie
ciśnienia powoduje tworzenie mniejszych ilości N2O4.
Przykładowy zestaw zadań z chemii 5
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
15. - Za zastosowanie prawidłowej metody uwzględniającej
1
obliczenie mas substancji i mas roztworów.
- Za obliczenia i podanie prawidłowego wyniku z jednostką:
1
cp = 20,27% lub 20%
Przykładowe rozwiązanie:
mr o stężeniu 3% = mrI = 20 cm3 · 1,02 g·cm-3 = 20,40 g
mr o stężeniu 24% = mrII = 80 cm3 · 1,18 g·cm-3 = 94,40 g
2
3% Å" 20,40g
msI = = 0,612 g
100%
24% Å" 94,40g
msII = = 22,656 g
100%
0,612 g + 22,656 g
cp = · 100% = 20,27%
20,40 g + 94,40 g
16.
- Za obliczenie masy chlorków w badanej wodzie (i porównanie Jeżeli zdający popełni błąd rachunkowy 1
jej z normą) lub przeliczenie normy na objętość próbki wody. i sformułuje wniosek wynikający
z obliczeń otrzymuje 1 punkt. 1
- Za dokonanie oceny wody: Nadaje się do celów spożywczych.
Przykładowe rozwiązania:
I sposób (obliczenie masy chlorków w 1 dm3 badanej wody)
150 cm3 wody  25 mg chlorków
1000 cm3 wody  X
2
1000 cm3 Å" 25 mg
X = = 166,67 mg chlorków
150 cm3
(Porównanie z normą 166,67mg<250 mg) i wniosek
II sposób (obliczenie masy chlorków w 150 cm3 badanej wody na
podstawie normy)
1000 cm3 wody  250 mg chlorków
150 cm3 wody  X
6 Przykładowy zestaw zadań z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
150 cm3 Å" 250 mg
X = = 37,5 mg chlorków
1000 cm3
(Porównanie 37,5 mg>25 mg) i wniosek
17.
- Za uszeregowanie płynów ustrojowych: 1, 4, 3, 2 Podanie w odpowiedniej kolejności nazw 1
płynów ustrojowych lub wartości pH
1
(zamiast numerów) nie powoduje utraty
punktu.
18.
- Za napisanie równania reakcji: Należy uznać równania: 1
3- - -
PO + 2H2O Ä! H2PO + 2OH
3- 2- -
4 4
PO + H2O Ä! HPO + OH
1
4 4
lub
3- -
PO + 3H2O Ä! H3PO + 3OH
4 4
19.
- Za napisanie równania reakcji: 1
1
CuO + 2H+ Cu2+ + H2O
20.
- Za podanie wzorów jonów w przesączu: 1
1
-
Cu2+, H+ lub H3O+ , Cl , (OH )
21.
- Za wybór nawozu: siarczan(VI) amonu lub (NH4)2SO4 1
- Za napisanie równania reakcji: Uznaje się zapis równania:
1
+
+
NH + H2O Ä! NH3 + H+ + H2O
NH + H2O Ä! NH3 + H3O+
4
4 2
+
lub NH Ä! NH3 + H+
4
+
lub NH + H2O Ä! NH3·H2O + H+
4
22.
- Za napisanie sumarycznego równania reakcji: Dopuszcza się nieskrócony jonowy zapis 1
+ -
równania:
NH + 2O2 NO + 2H+ + H2O
4 3
+ - -
1
2NH + 4O2 + 2NO 2NO +
+ - 4 2 3
lub 2NH + 4O2 2NO + 4H+ + 2H2O
4 3
-
+ 4H+ + 2NO + 2H2O
2
Przykładowy zestaw zadań z chemii 7
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
23.
a) - Za bilans elektronowy: Dopuszczalny jest każdy poprawny 1
schematyczny zapis, ilustrujÄ…cy
Cr2O72- + 14H+ + 6e- 2Cr3+ + 7H2O
utlenianie i redukcjÄ™, np.
Zn Zn2+ + 2e- / (x3)
CrVI + 3e- CrIII / (x2)
Zn ZnII + 2e- / (x3)
Liczba elektronów może być podana po
lewej stronie równania (ze znakiem
 minus ).
3
- Za zapis równania reakcji ze współczynnikami
stechiometrycznymi:
1
Cr2O72- + 3Zn + 14H+ 2Cr3+ + 3Zn2+ 7H2O
b)  Za uzupełnienie zdania:
1
Rolę utleniacza w reakcji, której schemat przedstawiono
w Informacji, pełni (Cr2O7 2-, Zn, H+). Rolę reduktora pełni
w tej reakcji (Cr2O7 2-, Zn, H+).
za 6 prawidło-
24.
- Za prawidłowe wypełnienie tabeli:
wych uzupełnień
 3 pkt,
za 5 lub 4 prawi-
Numer
Wzór związku manganu Nazwa związku manganu
dłowe uzup.  2
probówki
pkt,
3
I MnSO4 siarczan(VI) manganu(II)
za 3 lub 2 prawi-
II K2MnO4 manganian(VI) potasu
dłowe uzup.  1
III MnO2 tlenek manganu(IV)
pkt,
za 1 lub brak
lub ditlenek manganu
uzup.  0 pkt
25.
- Za uzupełnienie zdania: 1
Na podstawie analizy przebiegu opisanego doświadczenia można
1
stwierdzić, że im niższe jest pH roztworu, w którym zachodzi
redukcja manganianów(VII), tym (niższy wyższy) stopień
utlenienia osiÄ…ga mangan w wyniku tej redukcji.
8 Przykładowy zestaw zadań z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
26.
- Za poprawne określenie, który metal stanowi anodę: Zn lub Dopuszcza się odpowiedzi:
1
1
cynk oraz katodę: Fe lub żelazo anoda - drut cynkowy
katoda  stal lub gwóz
dz
stalowy.
27.
- Za napisanie równań reakcji: Liczba elektronów może być podana po
lewej stronie równania
na anodzie: (2)Zn (2)Zn2+ + (2x)2e-
1
2
(ze znakiem  minus ).
lub Zn + 2OH Zn(OH)2 + 2e-
-
na katodzie: O2 + 2H2O + 4e- 4OH
1
28.
- Za napisanie równania reakcji:
1
CH3 CH3
% %
H O)
2
CH3  C  CH2  CH3 + NaOH Å»#(Å»#Å»# CH3  C  CH2  CH3 + NaCl
% %
Cl OH
1
lub
CH3 CH3
% %
-
OH )
CH3  C  CH2  CH3 + H2O Å»#(Å»#Å»# CH3  C  CH2  CH3 + HCl
% %
Cl OH
29.
- Za napisanie wzoru trans-alkenu: Uznaje się każdy poprawny wzór, który
1
przedstawia izomer trans.
CH3 H CH3 H
1
Jeśli zdający zapisze równanie reakcji
C C
C C
musi być ono poprawne.
lub
CH2 CH3 H
C2H5
H
Przykładowy zestaw zadań z chemii 9
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
30.
- Za napisanie wzoru ketonu: Uznaje się każdy poprawny wzór ketonu,
1
np.
O O
O
CH2 C
lub
CH2 CH C CH3
CH2 CH2
H3C
O
1
lub
CH2
CH C
O
H3C
31.
- Za wybór odczynników: (wodne roztwory) C6H8(OH)6, lub
Pominięcie sorbitu wśród odczynników
1
sorbitu lub sorbitolu, CuSO4 lub siarczanu(VI) miedzi(II), NaOH
nie powoduje utraty punktu.
lub wodorotlenku sodu
2
- Za poprawny opis obserwacji: (Po dodaniu NaOH do roztworu
1
CuSO4 wytrÄ…ca siÄ™ niebieska galaretowata substancja lub
niebieska zawiesina. Po dodaniu sorbitu zawiesina znika).
Tworzy się roztwór o szafirowym lub lazurowym zabarwieniu.
32.
Za wypełnienie
- Za podanie symboli aminokwasów:
każdej kolumny
Grupa Grupa
po 1 pkt
karboksylowa aminowa 2
2x1
Symbole
Ala (i) Ser Ser (i) Gly
aminokwasów
33.
Jeżeli zdający strukturalnie rozpisze
- Za napisanie równania reakcji:
1
grupy funkcyjne, to taki zapis uznaje siÄ™
COOH COOH
( H2SO4 stężony )
za poprawny.
1
+ CH3  COOH
+ H2O
OH O
C CH3
O
10 Przykładowy zestaw zadań z chemii
Odpowiedzi i schemat punktowania  poziom rozszerzony
34.
- Za podanie nazwy grupy dwufunkcyjnych pochodnych
1
1
węglowodorów: hydroksykwasy (aromatyczne)
35.
- Za stwierdzenie: Kwas mezo-winowy nie jest optycznie czynny, 1
bo jego cząsteczka posiada płaszczyznę symetrii lub element
1
symetrii (pomimo dwóch asymetrycznych atomów węgla
w czÄ…steczce) lub czÄ…steczka nie jest chiralna.
36.
- Za podanie prawidłowej nazwy lub prawidłowego wzoru
1
substancji X: (stężony) kwas azotowy(V) lub HNO3
2
1
- Za poprawny opis obserwacji: Zawartość probówki zabarwia się
na kolor różowofioletowy lub różowy lub fioletowy.