Bank centralny
jest instytucją centralną (publiczną), która sprawuje kontrolę nad prawidłowością funkcjonowania krajowych instytucji finansowych i rynku finansowego jako całości.
Funkcje Banku centralnego:
Emisyjna
związana z emisją pieniądza, obecnie papierowego i papierów wartościowych.
To bank banków
z nim są związane ściśle inne banki, tworzące razem system bankowy. Bank centralny jest kredytodawca ostatniej instancji.
35
Bank centralny jest rezerwowym dla banków komercyjnych.
W tej roli pełni następujące funkcje:
- reguluje cyrkulację emitowanego pieniądza,
- reguluje wielkość pieniądza tworzonego przez banki operacyjne (komercyjne),
- reguluje płynność całego systemu bankowego,
- kształtuje potencjał kredytowy banków operacyjnych (komercyjnych).
To bank państwa:
- reguluje wewnętrzny obieg pieniądza i kształtuje równowagę bilansu publicznego,
- reguluje udzielanie kredytu rządowi, obsługuje dług publiczny (państwowy) oraz dokonuje kasowej obsługi budżetu państwa,
- organizuje i obsługuje płatności zagraniczne, realizuje politykę dewizową, czyli kursów walut, pośredniczy w zakupie dewizy i złota.
Instrumenty umożliwiające prowadzenie bankowi centralnemu odpowiedniej polityki monetarnej:
Bank centralny działa w stosunku do banków w dwojaki sposób:
1. Jako jednostka zwierzchnia upoważniona przez państwo do wydawania nakazów, zakazów, które mogą być przeprowadzone za pomocą przymusu:
- stopa rezerwy obowiązkowej,
- ustalanie wzrostu akcji kredytowej banku komercyjnego.
2. Jako podmiot gospodarczy składający propozycję dokonania transakcji na tyle korzystnych warunkach ażeby banki dobrowolnie korzystały z tej oferty:
- kredyt refinansowy,
- kredyt lombardowy,
- redyskonto weksli,
- operacje otwartego rynku.