Mineraly skal magmowych


MINERAAY SKAAOTWÓRCZE SKAA MAGMOWYCH
Minerały skałotwórcze skał magmowych ze względu na rolę w budowie tych skał mo\na
podzielić na:
MINERAAY GAÓWNE  są podstawowymi składnikami skał magmowych,
decydujÄ…cymi o ich systematyce.
MINERAAY POBOCZNE  występują dość powszechnie prawie we wszystkich typach
skał magmowych, ale w bardzo niewielkich ilościach i nie
decydujące o przynale\ności systematycznej danej skały.
MINERAAY AKCESORYCZNE  występują sporadycznie, tylko w niektórych typach skał
i najczęściej równie\ nie odgrywające roli w ich klasyfikacji, lecz w
przypadku liczniejszego ich występowania mogą być podstawą
wydzielenia pewnych szczególnych odmian skał
1
MINERAAY GAÓWNE
KWARC
SiO2
Ä…-kwarc > 573°
Ä… °
Ä… °C
Ä… °
²-kwarc < 573°
² °
² °C
² °
POKRÓJ: ą-kwarc  izometryczny
²-kwarc  sÅ‚upowy
AUPLIWOŚĆ: Nie wykazuje Å‚upliwoÅ›ci Ò! PRZEAAM: muszlowy
(powierzchnie przełamu są z reguły bardzo gładkie)
TWARDOŚĆ: 7
BARWA: Ä…-kwarc  bezbarwny, szarawy, czasem a\ do czarniawego
²-kwarc  bezbarwny (krzysztaÅ‚ górski)
Odmiany barwne ²-kwarcu: biaÅ‚y (kwarc mleczny), szaroczarny (kwarc dymny),
czarny (morion), \ółty (cytryn), fioletowy (ametyst)
POAYSK: na ścianach  szklisty, na powierzchniach przełamu  tłusty
ROZPOZNAWANIE:
Cechy diagnostyczne  twardość 7, brak łupliwości
Błędy: Tw 7  oliwiny (barwa oliwkowozielona)
Barwa biała, szarawa  skalenie (doskonała lub b. dobra łupliwość,
Tw 6)
2
SKALENIE Rys. Krzyształy skaleni potasowych
Rys. Krzyształy plagioklazów
Skalenie potasowe K[AlSi3O8] Skalenie alkaliczne
Skaleń sodowy  albit Na[AlSi3O8]
Skaleń wapniowy  anortyt Ca[Al2Si2O8] Plagioklazy
Skalenie potasowe: ORTOKLAZ, MIKROKLIN, SANIDYN, ADULAR
Plagioklazy: zasadowe 50-100% anortytu
kwaśne 50-100% albitu
POSTAĆ: blizniaki  podwójne (karslbadzkie)  wszystkie skalenie
wielokrotne (polisyntetyczne, albitowe)  plagioklazy
pertyty  wynik odmieszania skaleni alkalicznych
budowa pasowa
POKRÓJ: grubotabliczkowy, czasem cienkotabliczkowy (plagioklazy)
AUPLIWOŚĆ: doskonała w jednym kierunku, bardzo dobra w kierunku
prostopadÅ‚ym, w trzecim kierunku jest niewyrazna lub jej brak Ò!
przełam gładki lub nierówny
TWARDOŚĆ: 6
BARWA: czyste skalenie są bezbarwne, lecz bardzo rzadko występują w
przyrodzie. W większości przypadków są zabarwione:
Skalenie potasowe - ró\owawe, czerwonawe
Plagioklazy  białawe, szarawe, szarozielonawe, niekiedy dość ciemne
POAYSK: szklisty
ROZPOZNAWANIE:
Cechy diagnostyczne  twardość 6, łupliwość doskonała i bardzo dobra
3
MIKI
Miki glinowe
MUSKOWIT  KAl2[(OH)2AlSi3O10]
Miki magnezowo-\elazawe
BIOTYT  K(Mg, Fe2+)3[(OH)2AlSi3O10]
POKRÓJ: płytkowy - cienkopłytkowy, rzadziej grubopłytkowy
AUPLIWOŚĆ: doskonała w kierunku zgodnym z największą powierzchnią
płytki w kierunku tym miki mo\na rozłupywać na blaszki lub łuski
TWARDOŚĆ: 2-3
BARWA: Muskowit w cienkich płytkach lub blaszkach  bezbarwny
w grubszych  białawosrebrzysty
Biotyt - czarny
POAYSK: szklisty
ROZPOZNAWANIE:
Cechy diagnostyczne  twardość 2-3, łupliwość doskonała, pokrój płytkowy
4
AMFIBOLE
Uwodnione glinokrzemiany ró\nych metali, głw.: Fe, Mg, Ca, Na
Hornblenda (Ca, Na)2(Fe2+, Mg)5[(OH)(Si, Al)Si3O11]2
(h. zwyczajna, h. bazaltowa)
POKRÓJ: słupowy, długosłupowy, rzadziej krótkosłupowy
AUPLIWOŚĆ: doskonała zgodna ze ścianami słupa, dzięki istnieniu
(w przekroju prostopadłym do wydłu\enia) systemu szczelin łupliwości - kąt
124°
TWARDOŚĆ: 5,5
BARWA: czarna, rzadziej zielonawo-czarna, brunatno-czarna
POAYSK: szklisty
ROZPOZNAWANIE:
Cechy diagnostyczne  twardość 5,5, łupliwość doskonała, pokrój słupowy,
barwa czarna
Błędy: czarna barwa  biotyt (twardość 2-3)
czarna barwa, twardość 5,5  augit (pokrój krótkosłupowy lub
grubotabliczkowy)
krótkosłupowa hornblenda jest nie do odró\nienia od augitu
5
PIROKSENY
Bezwodne glinokrzemiany ró\nych metali, głw.: Ca, Mg, Fe2+, Fe3+, Al
Augit Ca(Mg, Fe2+, Al)[(Si, Al)SiO6]
(a. zwyczajny, a. diopsydowy)
POKRÓJ: bardzo krótkosłupowy lub bardzo grubotabliczkowy
AUPLIWOŚĆ: doskonała zgodna ze ścianami słupa, dzięki istnieniu
(w przekroju prostopadłym do wydłu\enia) systemu szczelin łupliwości - kąt
87°
TWARDOŚĆ: 5,5-6,5
BARWA: czarna, czasem o odcieniach zielonawych lub brunatnych
POAYSK: szklisty
ROZPOZNAWANIE:
Cechy diagnostyczne  twardość 5,5, łupliwość doskonała, pokrój słupowy,
barwa czarna
Błędy: czarna barwa  biotyt (twardość 2-3)
czarna barwa, twardość 5,5  hornblenda (pokrój długosłupowy)
krótkosłupowa hornblenda jest nie do odró\nienia od augitu
6
OLIWINY
Fajalit Fe2[SiO4]
Forsteryt Mg2[SiO4]
Są to człony skrajne szeregu izomorficznego, które w skałach magmowych nie
mają znaczenia skłaotwórczego.
Znaczenie skałotwórcze maja oliwiny właściwe (chryzolity), które zawierają
70-90% czÄ…steczki forsterytowej.
POKRÓJ: grubotabliczkowy lub krótkosłupowy, czasem izometryczny
AUPLIWOŚĆ: słaba, często prawie niedostrzegalna
TWARDOŚĆ: 6,5-7
BARWA: oliwkowo-zielona, niekiedy z odcieniem lekko \ółtawym lub
brunatnawym (Fe)
POAYSK: szklisty
ROZPOZNAWANIE:
Cechy diagnostyczne  twardość 6,5-7, słaba łupliwość, barwa
oliwkowozielona
7
MINERAAY POBOCZNE
Magnetyt Fe3O4
Hematyt Fe2O3
Piryt FeS
Cyrkon Zr[SiO4]
Rutyl TiO2
Apatyt Ca5[Fćł
ćł(PO4)3]
ćł
ćł
MINERAAY AKCESORYCZNE
Granaty M32+R33+[SiO4]3
M  Mg, Fe2+, Mn, Ca
R  Al, Fe3+, Cr
Turmaliny Uwodnione borokrzemiany ró\nych metali, głw.:
Fe2+, Fe3+, Al, Mg, Ca, Na, Li
Chromit FeCr2O4
8


Wyszukiwarka