Czasownik posiłkowy
1
Czasownik posiłkowy
Czasownik posiłkowy  część mowy, która ma właściwości składniowe i morfologiczne czasowników danego
języka, jednak w przeciwieństwie do nich nie ma żadnego znaczenia własnego, a spełnia jedynie funkcje
gramatyczne (w szczególności służy do tworzenia form złożonych).
Wśród czasowników posiłkowych można znalez
ć czasowniki spełniające jedynie taką rolę, jak również czasowniki,
które w innych zastosowaniach są normalnymi czasownikami ze znaczeniem własnym.
Czasowniki posiłkowe w wybranych językach
Język polski
Czasownikiem posiłkowym jest czasownik "być" używany w czasie przyszłym niedokonanym - np. "będę jechał",
"będziesz pić".
W dawnym języku polskim czas przeszły oraz zaprzeszły również tworzyło się za pomocą czasownika posiłkowego
"być": "*widział jeśm", "*widzieli jeście" itd. (ad. -w rzeczywistości regularne, póz
niejsze formy to **myśmy
widzieli byli, *jam widział był) Pozostałością po tym są ruchome końcówki: "żeśmy widzieli", "żebyśmy poszli",
"wyście to zabrali?" oraz partykuły: że, by (co ciekawe, w zestawieniu z końcówkami koniugacyjnymi zachowują
się nadal tak jakby same były czasownikiem).
Czasownikiem posiłkowym jest również czasownik "zostać" używany wraz z czasownikiem "być" do tworzenia
form strony biernej - np. "jestem podglądany", "zostałem zrozumiany".
Czasowniki woleć i mieć w języku polskim, w odróżnieniu od języków germańskich (w tym angielskiego i
niemieckiego gdzie są czasownikami posiłkowymi) nie są posiłkowe (nie tworzą rozbudowanych form czasowych
ani trybów), gdyż nigdy nie zaistniała taka potrzeba. Natomiast nadal mają funkcję posiłkową służącą do budowy
orzeczenia złożonego podobnie do innych czasowników modalnych (analogicznie jak np. w angielskim). Ta funkcja
nie jest wyraz
nie widoczna w języku polskim, gdyż formalnie pełnią rolę czasownika głównego i to jego dotyczy
czynność opisana w zdaniu, ale w domyśle wyrażają zamysł lub zamiar wykonania czynności następnej, dlatego
można by ją nazwać funkcją premodalną. Na przykład Chcę spać, Masz iść jak też Moglibyście milczeć, Powinien
przybyć, Muszę jechać ale też Idę jeść.
Język angielski
Za rozbudowany system czasów języka angielskiego odpowiadają trzy czasowniki posiłkowe - be, have i do.
Czasownik do, jest używany do tworzenia negacji (I saw him I didn't see him, Alice has a cat Alice doesn't
have a cat), pytań (You saw him. Did you see him?) oraz do wzmocnienia znaczenia czasownika głównego w
trybie rozkazujÄ…cym i w zdaniu oznajmujÄ…cym w czasach Present Simple i Past Simple: (Do be quiet!, I do read
newspapers!, I did know that!).
Czasowniki be oraz have stosowane są do oznaczenia niektórych aspektów czasownika. Czasownik be służy ponadto
do tworzenia strony biernej.
Za posiłkowe można uznać także czasowniki modalne shall/should, will/would can/could służące w tej funkcji do
tworzenia konstrukcji warunkowych i oznaczania niektórych aspektów czasownika.
Czasownik posiłkowy
2
Język niemiecki
W języku niemieckim występują trzy czasowniki posiłkowe: haben, sein i werden. Pierwsze dwa stosowane są do
tworzenia złożonych czasów przeszłych oraz niektórych form właściwego trybu łączącego (Konjunktiv). Czasownik
posiłkowy werden służy natomiast do tworzenia form strony biernej, czasów przyszłych i form opisowych trybu
Å‚Ä…czÄ…cego (Konditionalis).
Język japoński
Klasa czasowników w języku japońskim jest właściwie zamknięta - zapożyczenia bardzo rzadko stają się
wÅ‚aÅ›ciwymi czasownikami (jednym z takich nielicznych przykÅ‚adów jest czasownik µ0 Ü0 ‹0 - 'bojkotować pracÄ™'
wywodzący się od wyrazu 'sabotage'). Istnieje za to duża grupa rzeczowników mogących spełniać funkcje
czasownikowe po doÅ‚Ä…czeniu czasownika posiÅ‚kowego Y0 ‹0 (suru).
Np.
" Å›ciÄ…gać (plik) - Ä„0 Åš0 ó0 í0 ü0 É0 Y0 ‹0 (daunoroodo suru)
" ćwiczyć - ô} Ò Y0 ‹0 (Åš0 “0 W0 0 F0 Y0 ‹0 renshuu suru)
Zobacz też
" czasownik
" czasownik modalny
y
ródła i autorzy artykułu
3
y
ródła i autorzy artykułu
Czasownik posiłkowy y
ródło: http://pl.wikipedia.org/w/index.php?oldid=25097230 Autorzy: Arfrever, BartekChom, Boraczek, Gruby112, Kicior99, Kocio, Krzynek15, Laforgue, Magioladitis,
Malarz pl, Micpol, PMG, Selena von Eichendorf, Yenidai, 14 anonimowych edycji
Licencja
Creative Commons Attribution-Share Alike 3.0 Unported
http:/ / creativecommons. org/ licenses/ by-sa/ 3. 0/