' BI BLI OTECZKA SYNDYKATU EMI G R AC Y J N ^ O ZESZYT 6 WIADOMOÅšCI O URUGWAJU do użytku wychodzców 1 9 3 7 " W A R S Z A W A " 1 9 3 7 NAKAADEM SYNDYKATU E MI GRACY J NE GO Warszawa, ul. Kr. Alberta ! Nr 7 Zatwi erdzone przez Min. Opi eki SpoÅ‚ ecznej pismem dnia 7. V. 37 Pzm. 35/7 7. http://rcin.org.pl I. OPIS URUGWAJU. I. WiadomoÅ›ci ogólne. Urugwaj (nazwa oficjalna ,,La RepÅ›blica Oriental del Uruguay"), kraj leżący w PoÅ‚udniowej Ameryce, zajmuje powierzchniÄ™ okoÅ‚o 187.000 kilometrów kwa- dratowych, jest wiÄ™c przeszÅ‚o dwa razy niniejszy od Polski, zajmujÄ…cej powierzchniÄ™ okoÅ‚o 388.000 kim. kw. Urugwaj graniczy na północy z BrazyliÄ…, na zachodzie z ArgentynÄ… i na wschodzie z oceanem Atlantyckim. Powierzch- nia Urugwaju przedstawia równinÄ™, pochylonÄ… ku oceanowi Atlantyckiemu. W Urugwaju nie ma zupeÅ‚nie gór ani też wiÄ™k- szych rzek. JedynÄ… wiÄ™kszÄ… rzekÄ… jest rzeka Urugwaj, stanowiÄ…cy granicÄ™ z ArgentynÄ…. II. Klimat. Klimat Urugwaju jest ciepÅ‚y i zdrowy dla wy- chodzców polskich. Pory roku przypadajÄ… odwrotnie, niż unas. Lato rozpoczyna siÄ™ w listopadzie, a zima w maju. Najcieplej- szymi miesiÄ…cami sÄ…: grudzieÅ„, styczeÅ„, luty i marzec. I I I . Ustrój Urugwaju. Urugwaj jest republikÄ… (rzeczpo- spolitÄ…), na czele której stoi prezydent, wybierany w gÅ‚osowa- niu caÅ‚ej ludnoÅ›ci na 4 lata. WÅ‚adza ustawodawcza należy do parlamentu, skÅ‚adajÄ…cego siÄ™ z Izby Posłów (jak nasz Sejm) i Senatu. Senatorowie wybierani sÄ… na 6 lat po jednym z każ- dego departamentu. PosÅ‚owie sÄ… wybierani na 3 lata. Wszyst- kich posłów jest 90. Pod wzglÄ™dem administracyjnym Urugwaj podzielony jest na 19 departamentów, rzÄ…dzonych przez rady obieralne na 3 lata. Departamenty nazywajÄ… siÄ™: 1. Artigas; 2. Canelones; 3. Cerro Largo; 4. Colonia; 5. Durazno; 6. Flores; 7. Florida; 8. Lavalleja; 9. Malolonado; 10. Montevideo; 11. PaysandÅ›; 12. Rio Negro; 13.; Rivera; 14. Rocha; 15. Salto 16. San José; 17. Soriano; 18. Tacuarembó; 19. Treinta y Tres. IV. Ludność Urugwaju. Ludność Urugwaju wynosi obec- nie okoÅ‚o 2.000.000 mieszkaÅ„ców. Zaludnienie wiÄ™c Urugwaju jest rzadkie, gdyż przypada zaledwie 10 osób na jeden kilometr kwadratowy: jest przeszÅ‚o 8 razy rzadsze niż w Polsce, majÄ…cej okoÅ‚o 87 mieszkaÅ„ców na jednym kilometrze kwadratowym. Ludność Urugwaju należy do rasy biaÅ‚ej i skÅ‚ada siÄ™ z po- tomków zdobywców kraju Hiszpanów oraz z imigrantów i ich http://rcin.org.pl 4 Catomków. Imigranci stanowiÄ… wiÄ™cej niż piÄ…tÄ… część ludnoÅ›ci rugwaju. SÄ… to Hiszpanie, WÅ‚osi, Niemcy, Polacy, Francuzi oraz Brazylijczycy i ArgentyÅ„czycy. Polskich obywateli jest w Urugwaju okoÅ‚o 6.000. JÄ™zykiem urzÄ™dowym w Urugwaju jest jÄ™zyk hiszpaÅ„ski, którego znajomość jest konieczna dla każdego wychodzcy przy- najmniej w takim stopniu, żeby można byÅ‚o rozmówić siÄ™ w naj- ważniejszych rzeczach codziennego życia, trudno bowiem szu- kać pracy lub zaÅ‚atwiać jakiekolwiek sprawy, nie znajÄ…c jÄ™zyka miejscowych obywateli. JednÄ… z przyczyn ciężkiego nieraz po- Å‚ożenia naszych wychodzców w Urugwaju jest nieznajomość jÄ™- zyka hiszpaÅ„skiego. Ludność Urugwaju jest wyznania rzymsko-katolickiego. Powszechne nauczanie obowiÄ…zuje wszystkich. Urugwaj należy do najbardziej kulturalnych krajów w PoÅ‚udniowej Ameryce. StolicÄ… Urugwaju jest miasto Montevideo, poÅ‚ożone nad oceanem Atlantyckim i posiadajÄ…cym okoÅ‚o 650.000 mieszkaÅ„- ców. WielkÄ… ozdobÄ… stolicy sÄ… piÄ™kne gmachy użytecznoÅ›ci pu- blicznej : Parlament, Bank PaÅ„stwowy, Instytut Medyczny, Insty- tut Agronomiczny, Muzeum Pedagogiczne i wiele innych gma chów paÅ„stwowych, jak szkoÅ‚y i szpitale. CaÅ‚e życie Urugwaju umysÅ‚owe, handlowe i przemysÅ‚owe ogniskuje siÄ™ w stolicy, w której skupia siÄ™ prawie trzecia część mieszkaÅ„ców caÅ‚ego paÅ„stwa. Innych wiÄ™kszych miast w Urugwaju nie ma. Miasta departamentalne sÄ… tylko siedzibÄ… wÅ‚adz i niewielkimi oÅ›rodkami handlu i przemysÅ‚u, zwiÄ…zanego z hodowlÄ… bydÅ‚a. V. PieniÄ…dze i miary. JednostkÄ… pieniężnÄ…, jak w Polsce zÅ‚oty, w Urugwaju jest pezo, którego wartość waha siÄ™ od 2 do 3 zÅ‚. Pezo dzieli siÄ™ na 100 centawów. Miary dÅ‚ugoÅ›ci. System miar w Urugwaju jest metryczny. A wiÄ™c zasadniczÄ… miarÄ… dÅ‚ugoÅ›ci jest metr, dzielÄ…cy siÄ™ na 100 centymetrów i kilometr, majÄ…cy 1000 metrów. SÄ… również w uży- ciu miary miejscowe, jak vara 86 cm. i legua 5 kim. 200 mtr. Miary powierzchni. MiarÄ… powierzchni jest hektar, majÄ…cy 10.000 kim. kw. Miary objÄ™toÅ›ci. MiarÄ… objÄ™toÅ›ci jest litr oraz miara miej- scowa fanega 136.3 lit. Miary wag. MiarÄ… wag jest kilogram 100 dkg (deka) 1000 gr. i tona 1000 klg. oraz miary miejscowe: libra 459 gr arroba 11.5 klg. i tonelada 919 klg. http://rcin.org.pl 5 2. PrzemyÅ›l. PrzemysÅ‚ w Urugwaju jest bardzo sÅ‚abo rozwiniÄ™ty. Gor- nictwo nie istnieje. SÄ… tylko kamienioÅ‚omy ,,Piria" w Piriapoiis; tow. Obras publica" wykonuje wszelkie roboty ziemne i tow. Berlan i Cia" buduje drogi żelazne. Najważniejszym przemysÅ‚em, który zatrudnia najwiÄ™cej ro- botników, jest przemysÅ‚ miÄ™sny. CaÅ‚e wÅ‚aÅ›ciwie życie gospodar- cze w Urugwaju obraca siÄ™ koÅ‚o przeróbki i wywozu artykułów zwierzÄ™cych. Niektóre rzeznie w Urugwaju, jak ,,Artigas", Swift" i Anglo" zatrudniajÄ… po kilka tysiÄ™cy robotników, wÅ›ród których jest sporo Polaków. Frigorifico Nacional (paÅ„- stwowe chÅ‚odnie) sÄ… jednak najwiÄ™kszym tego rodzaju przed- siÄ™biorstwem, 3. Rolnictwo i hodowla bydÅ‚a. Urugwaj posiada stosunkowo niewiele ziemi uprawnej, bo zaledwie okoÅ‚o 6°/n ogólnej powierzchni paÅ„stwa. Głównymi ar- tykuÅ‚ami rolnictwa urugwajskiego sÄ…: pszenica, kukurydza, jÄ™cz- mieÅ„, owies, oliwki, tytoÅ„ i wino. Głównym i najważniejszym zajÄ™ciem mieszkaÅ„ców i bogac- twem paÅ„stwa jest hodowla bydÅ‚a oraz przetwarzanie produk- tów zwierzÄ™cych: konserwy miÄ™sne, weÅ‚na, skóry, Å‚oje i t. p. Przetwory te stanowiÄ… przeszÅ‚o 90°/o ogólnego wywozu. CaÅ‚y teren Urugwaju przeciÄ™ty jest licznymi niewysokimi wzgórzami, wÅ›ród których ciÄ…gnÄ… siÄ™ równiny stepowe, stano- wiÄ…ce dogodne pastwiska, które zajmujÄ… okoÅ‚o 60°/o powierzch- ni paÅ„stwa. Na tych pastwiskach Urugwajczycy wypasajÄ… ogrom- ne stada bydÅ‚a i owiec. Liczba wypasanego bydÅ‚a siÄ™ga 8.000.000 sztuk, przypada wiÄ™c po 4 sztuki bydÅ‚a na jednego mieszkaÅ„ca, gdy w Polsce zaledwie jedna sztuka bydÅ‚a przypa- da na 3 mieszkaÅ„ców. 4. Osadnictwo w Urugwaju. żr Osadnictwo w Urugwaju nie jest zorganizowane. O koloni- zacji na wiÄ™kszÄ… skalÄ™ w chwili obecnej nie może być mowy, gdyż ceny ziemi sÄ… dość wysokie od 25 do 100 pesów za hek- tar, a Bank Hipoteczny udzielajÄ…c pomocy daje pierwszeÅ„stwo rolnikom urugwajskim i tym wychodzcom, którzy pracujÄ… na ro- li w Urugwaju co najmniej 6 lat i majÄ… dzieci, urodzone w tym paÅ„stwie. Pewne widoki na osadnictwo mogÄ… mieć tylko poje- dyÅ„czy wychodzcy, osiedlajÄ…cy siÄ™ wÅ›ród krewnych lub znajo- mych, już osiadÅ‚ych w Urugwaju. Rozmiar dziaÅ‚ki waha siÄ™ od http://rcin.org.pl 6 50 do 300 ha. Przy kupnie wpÅ‚aca siÄ™ 15% jej wartoÅ›ci, resztÄ™ rozkÅ‚ada siÄ™ na spÅ‚aty 30-letnie po 6.84% rocznie. Takie gospo- darstwo jest zwolnione od podatków na okres 10 lat. Rolnictwo rozwija siÄ™ przeważnie w pobliżu wiÄ™kszych skupieÅ„ ludzkich, gdy zdaÅ‚a od tych skupieÅ„ mieszkaÅ„cy zajmujÄ… siÄ™ prawie wy- Å‚Ä…cznie tylko hodowlÄ… bydÅ‚a. 5. Warunki pracy w innych zawodach. I. WiadomoÅ›ci ogólne. Znalezienie zajÄ™cia w Urugwaju w chwili obecnej jest bardzo trudne. PoÅ›rednictwo pracy nie jest zorganizowane. Każdy wychodzca musi radzić sobie na wÅ‚asnÄ… rÄ™kÄ™. Pierwszym warunkiem znalezienia pracy jest znajomość jÄ™zyka hiszpaÅ„skiego choć w takim stopniu, żeby móc siÄ™ roz- mówić o potrzebach codziennego życia. Cudzoziemcom trudniej jest znalezć pracÄ™ niż obywatelom urugwajskim, gdyż wedÅ‚ug rozporzÄ…dzenia Ministerstwa Robót Publicznych instytucje publiczne obowiÄ…zane sÄ… zatrudniać 80% robotników krajowych, a tylko 20% przychodzców. Instytucje prywatne nie sÄ… poddane temu rozporzÄ…dzeniu, jeżeli jednak majÄ… zawartÄ… umowÄ™ z rzÄ…dem, wtedy obowiÄ…zane sÄ… zatrudniać 60% Urugwajczyków, a 40% cudzoziemców. SÅ‚użba domowa stosunkowo Å‚atwiej może znalezć pracÄ™ niż inne zawody, o ile posiada jÄ™zyk hiszpaÅ„ski. Robotnicy fizyczni mogÄ… znalezć pracÄ™ w bardzo rzadkich przypadkach głównie w fabrykach przetworów miÄ™snych, w przedsiÄ™biorstwach budowlanych oraz przy budowie dróg i kolei żelaznych. Praca w fabrykach przetworów miÄ™snych jest bardzo ciężka. RzemieÅ›lnicy krawcy, szewcy, stolarze, majstrzy budo- wlani, fryzjerzy i szoferzy mogÄ… tylko niekiedy znalezć pracÄ™, natomiast znacznie trudniej jest znalezć pracÄ™ piekarzom, Å›lusa- rzom, majstrom fabrycznym (przemysÅ‚ nierozwiniÄ™ty). Pracownicy umysÅ‚owi, nawet z wyższym wyksztaÅ‚ceniem, nie majÄ… żadnych widoków na znalezienie zajÄ™cia, gdyż Uru- gwaj ma swojej inteligencji pod dostatkiem, dyplomy zaÅ› otrzy- mane w obcych wyższych szkoÅ‚ach nie majÄ… żadnego znaczenia bez zalegalizowania ich u wÅ‚adz urugwajskich, zalegalizowanie zaÅ› polega na powtórnym zdaniu egzaminów (nostryfikacja). W ogóle znalezć w Urugwaju pracÄ™ jest obecnie bardzo trudno. I I . Ochrona pracy. Ustawodawstwo urugwajskie w spra- wie ochrony pracy jest sÅ‚abo rozwiniÄ™te. Ustawa o 8-godzinnym dniu pracy stosuje siÄ™ tylko do robotników przemysÅ‚owych. http://rcin.org.pl 7 Ustawa o 24-godzinnym odpoczynku tygodniowym nie jest Å›ci- Å›le stosowaina do robotników rolnych, hotelowych, komunika- cyjnych i przemysÅ‚u spożywczego. Ustawa o nieszczęśliwych wypadkach przewiduje odszkodowanie w wysokoÅ›ci poÅ‚owy normalnej pÅ‚acy w razie czasowej utraty niezdolnoÅ›ci do pra- cy, w razie zaÅ› staÅ‚ej utraty niezdolnoÅ›ci do pracy przewiduje 2/3 pÅ‚acy normalnej. 6. Opieka konsularna. W każdym paÅ„stwie, majÄ…cym stosunki z PolskÄ…, sÄ… konsu- laty, które opiekujÄ… siÄ™ obywatelami polskimi i broniÄ… ich przed wszelkiego rodzaju wyzyskiem i nadużyciem oraz zaÅ‚atwiajÄ… wszystkie sprawy, dotyczÄ…ce obywateli polskich, znajdujÄ…cych siÄ™ w tym paÅ„stwie. W Urugwaju jest Honorowy Konsulat Polski, urzÄ™dujÄ…cy w Montevideo (adres: Consulado de Polonia en el Uruguay, Montevideo, calle 25 de Mayo 244. Oprócz tego jest w Montevideo Patronat Polski, do którego każdy wychodzca może zwrócić siÄ™ po wszelkie wiadomoÅ›ci i rady (adres: Montevideo, Piodras 489). Patronat Polski udzie- la rad i wskazówek bezpÅ‚atnie, posiadajÄ…c zaÅ› zgÅ‚oszenia pra- codawców może niekiedy dopomóc w wyszukiwaniu pracy. Pa- tronat również poÅ›redniczy w zaÅ‚atwianiu zatargów pomiÄ™dzy pracodawcami i pracownikami. 7. Kto może wyjechać do Urugwaju. WedÅ‚ug przepisów urugwajskich za imigranta jest uważa- na każda osoba, która przybywa do Urugwaju w celach zarob- kowych. Osoby, przybywajÄ…ce do Urugwaju w innych celach naukowych, handlowych, turystycznych i t. p., sÄ… traktowane jako nieimigranci. Zezwolenie na wjazd do Urugwaju mogÄ… otrzymać osoby, majÄ…ce paszport zagraniczny, który wydaje siÄ™ 'tylko wychodz- com: a) którzy wezwani sÄ… do swoich krewnych lub znajomych, mieszkajÄ…cych w Urugwaju i zapewniajÄ…cych im pracÄ™ i utrzy- manie ; b) którzy udowodniÄ…, że po opÅ‚aceniu kosztów podróży po- siadajÄ… odpowiedni zapas pieniÄ™dzy (400 dolarów). Nie mogÄ… otrzymać prawa wjazdu do Urugwaju: 1) chorzy umysÅ‚owo i niedorozwiniÄ™ci, 2) chorzy na tracho- mÄ™ (egipskie zapalenie oczu), 3) fizycznie niezdolni do pracy, http://rcin.org.pl 8 4) żebracy, 5) osoby w wieku wyżej 60 lat, o ile nie jadÄ… w to- warzystwie swej rodziny lub do rodziny czy krewnych, którzy sÄ… gotowi ich utrzymywać. Osoby, nie posiadajÄ…ce wezwania, a pragnÄ…ce wyjechać do Urugwaju na podstawie kapitaÅ‚u (400 doi.), muszÄ… uzyskać zgo- dÄ™ Konsulatu Urugwajskiego. S. Jak wyjechać do Urugwaju. 1. Syndykat Emigracyjny. Wszystkimi sprawami wychodz- ców, wyjeżdżajÄ…cych do Urugwaju, zajmuje siÄ™ Syndykat Emi- gracyjny, który jest instytucjÄ… znajdujÄ…cÄ… siÄ™ pod nadzorem Ministerstwa Opieki SpoÅ‚ecznej. Centrala Syndykatu mieÅ›ci siÄ™ w Warszawie przy ul. Króla Alberta Nr 7, oddziaÅ‚y zaÅ› jego znajdujÄ… siÄ™ prawie we wszystkich wiÄ™kszych miastach pol- skich. Do Syndykatu Emigracyjnego należą miÄ™dzy innymi sprawy nastÄ™pujÄ…ce: sprzedaż kart okrÄ™towych, opieka nad wy- chodzcami i zabezpieczenie ich przed wyzyskiem ze strony nie- legalnego poÅ›rednictwa, udzielanie wychodzcom rad i wskazó- wek, pomoc w wyrabianiu paszportów zagranicznych, wiz i wszelkich dokumentów, potrzebnych dla wychodzców. Każdy wychodzca, udajÄ…cy siÄ™ do Urugwaju, musi mieć paszport zagraniczny. Dzieci do 12 lat mogÄ… być przypisane do paszportu rodziców. Å»eby otrzymać paszport zagraniczny, na- leży zÅ‚ożyć podanie na specjalnym formularzu, który można otrzymać w Syndykacie Emigracyjnym i zaÅ‚Ä…czyć nastÄ™pujÄ…ce dokumenty: a) dowód osobisty lub wyciÄ…g z ksiÄ…g meldunko- wych, b) 3 fotografie, c) Å›wiadectwo kwalifikacyjne wydane przez policjÄ™. Dla mężczyzn od 17 do 26 lat potrzebne jest ze- zwolenie wÅ‚adz wojskowych. Paszport zagraniczny wychodzcy, jadÄ…cego, do Urugwaju, musi być wizowany przez Generalny Konsulat Urugwajski w Hamburgu. Honorowy Konsulat w Warszawie przygotowuje potrzebne dokumenty dla Konsulatu w Hamburgu i wydaje Å›wiadectwo podróży" (certificado de viaje). Otrzymanie wizy na wjazd do Urugwaju jest dość kÅ‚opotliwe i polega na czyn- noÅ›ciach nastÄ™pujÄ…cych: 1. Wezwanie z Urugwaju należy przesÅ‚ać do Syndykatu Emigracyjnego w Warszawie w celu sprawdzenia i uzgodnienia z Konsulatem Urugwajskim, jednoczeÅ›nie zaÅ‚Ä…czajÄ…c podanie do Inspektoratu Emigracyjnego o zezwolenie na paszport za- graniczny. 2. Oprócz wezwania potrzebne sÄ…: Å›wiadectwo moralnoÅ›ci, Å›wiadectwo lekarskie, oÅ›wiadczenie osób znanych i 7 fotografii. http://rcin.org.pl 9 3. Po zbadaniu tych dokumentów Konsulat w Warszawie wyznaczy dzieÅ„ przyjazdu w celu zÅ‚ożenia protokólarnego ze- znania o sobie i o jadÄ…cych z nim osób. 4. PrzesyÅ‚ajÄ…c dokumenty należy przesÅ‚ać pieniÄ…dze na opÅ‚aty konsularne: a) 33 zÅ‚. od każdego paszportu za Å›wiadec- two podróży (certificado de viaje), b) 40 zÅ‚. od osoby wyżej 12 Å‚at za wystawienie Å›wiadectwa prawomyÅ›lnoÅ›ci (certificado de ideas) i c) 25 zÅ‚. od paszportu za tÅ‚umaczenie dokumentów. 5. Po otrzymaniu wizy wychodzca bÄ™dzie zawiadomiony, kiedy ma siÄ™ zgÅ‚osić do wyjazdu. Koszty przejazdu z Polski do Urugwaju wynoszÄ…: od osoby wyżej 10 lat 775 zÅ‚. od dziecka od 5 do 10 lat 387 zÅ‚. 50 gr. od dziecka od 1 do 5 lat 193 zÅ‚. 75 gr. Osoby, majÄ…ce zamiar wyjechać do Urugwaju, powinny we wÅ‚asnym interesie udać siÄ™ do Syndykatu Emigracyjnego. lub do jednego z najbliższych jego oddziałów po rady i wskazówki, których Syndykat i oddziaÅ‚y udzielajÄ… bezpÅ‚atnie. Wychodzcy powinni wystrzegać siÄ™ wszelkich oszustów i zÅ‚o- dziei, którzy zawsze krÄ™cÄ… siÄ™ w pobliżu urzÄ™dów, konsulatów. Syndykatu Emigracyjnego, linii okrÄ™towych i dworców kolejo- wych, ofiarujÄ…c swe usÅ‚ugi w znalezieniu mieszkania, wskaza- niu potrzebnego urzÄ™du, kupnie karty okrÄ™towej i starajÄ… siÄ™ wyÅ‚udzić pieniÄ…dze wypróbowanymi sztuczkami jak kupno bry- lantów, przyspieszenie wydania wizy i t. p. Wychodzcy nie po- winni rozmawiać z nieznajomymi osobami w pociÄ…gach, tram- wajach i na ulicy. Po wszelkie wiadomoÅ›ci w sprawie wyjazdu do Urugwaju należy zwracać siÄ™ tylko do Syndykatu Emigra- cyjnego. 11. Podróż. Wychodzcy, otrzymawszy zawiadomienie od Syndykatu Emigracyjnego lub jego oddziaÅ‚u, zbierajÄ… siÄ™ w oznaczonym czasie i miejscu. Wychodzcy korzystajÄ… z ulg przy przewozie bagażu: Na każdÄ… caÅ‚Ä… kartÄ™ okrÄ™towÄ… emigrant ma prawo prze- wiezć z miejsca zamieszkania do Warszawy 150 kg. bagażu, na yi karty okrÄ™towej 75 kg., na Vi karty okrÄ™towej 37 kg. Za nadwyżkÄ™ wagi bagażu emigrant opÅ‚aca sam, z zastosowa- niem taryfy ulgowej kolejowej. Od Warszawy emigrant ma pra- wo przewiezć 100, 50, lub 25 kg. i za nadwyżkÄ™ opÅ‚aca wedÅ‚ug taryfy normalnej. Powyższe przepisy dotyczÄ… również reemi- grantów. W drodze najlepiej trzymać bagaże w kufrach lub pakach, zamykanych na klucz i opatrzonych wyraznie napisanym nazwi- skiem wÅ‚aÅ›ciciela i nazwÄ… linii okrÄ™towej. Nie należy zabierać http://rcin.org.pl 10 rzeczy ciężkich i zbytecznych np. kożuchów, pierzyn itp. W czasie podróży wychodzcy powinni być schludnie ubrani, utrzymywać ciaÅ‚o w czystoÅ›ci, strzec siÄ™ zanieczyszczenia robactwem i zacho- wywać siÄ™ przyzwoicie. Podróż morzem trwa przeszÅ‚o 3 tygodnie. Czas ten należy poÅ›wiÄ™cić nauce jÄ™zyka hiszpaÅ„skiego, którego samouczek można dostać w Syndykacie Emigracyjnym. Po upÅ‚ywie paru dni w podróży okrÄ™tem do PoÅ‚udniowej Ameryki daje siÄ™ wyraznie odczuć zmianÄ™ klimatu. Dnie i no- ce stajÄ… siÄ™ coraz bardziej gorÄ…ce i duszne. Ludzie wrażliwsi na ciepÅ‚o sÅ‚abnÄ…, tracÄ… apetyt i czÄ™sto miewajÄ… zaburzenia żo- Å‚Ä…dkowe. Objawy te nakazujÄ… zachować rady nastÄ™pujÄ…ce: 1. Należy przestrzegać czystoÅ›ci na sobie i dokoÅ‚a siebie, nic nie rzucać na podÅ‚ogÄ™, nie pluć po kÄ…tach, lecz tylko do splu- waczek, nie kÅ‚aść siÄ™ na łóżko w odzieży i w butach. Czystość ciaÅ‚a i odzieży jest bardzo ważna szczególnie w gorÄ…cym kli- macie. 2. W przypadku zauważenia pasożytów, jak wszy, pluskwy, pchÅ‚y albo wrzodów lub krost na swoim ciele czy innych osób trzeba niezwÅ‚ocznie udać siÄ™ do lekarza okrÄ™towego po poradÄ™. Pasożyty sÄ… bardzo niebezpieczne w ogóle, a w gorÄ…cym klima- cie w szczególnoÅ›ci, gdyż przenoszÄ… zarazki chorób zakaznych, jak tyfus, cholera, dżumÄ™ i wiele innych. 3. Należy ubierać siÄ™ w lekkÄ… odzież, nie nakÅ‚adać ciężkich butów, a zamiast sukiennej czapki nosić lekki kapelusz lub płó- ciennÄ… biaÅ‚Ä… czapkÄ™, która najlepiej zabezpiecza przed sÅ‚onecz- nym udarem. 4. Jadać trzeba tak, aby nie być gÅ‚odnym, lecz nie przeÅ‚a- dowywać żoÅ‚Ä…dka pokarmami, zupeÅ‚nie unikać trunków alko- holowych, które osÅ‚abiajÄ… żoÅ‚Ä…dek i czÄ™sto wywoÅ‚ujÄ… przewle- kÅ‚e objawy morskiej choroby. Przy pierwszych objawach tej choroby, jak nudnoÅ›ci, zawroty gÅ‚owy, niechęć do jedzenia, na- leży wyrzec siÄ™ palenia tytoniu i spożywania wiÄ™kszych posiÅ‚- ków. Gdyby objawy choroby morskiej wzmagaÅ‚y siÄ™, trzeba zejść do kabiny i leżeć przy otwartym oknie. 5. We wszystkich sprawach, dotyczÄ…cych porzÄ…dku, czysto- Å›ci i pożywienia należy zwracać siÄ™ do opiekuna okrÄ™towego, a w razie choroby do lekarza okrÄ™towego, który stale przebywa na okrÄ™cie. 9. Å»ycie wychodzców polskich w Urugwaju. Liczba Polaków w Urugwaju wynosi okoÅ‚o 6.000 osób. Å»y- cie spoÅ‚eczne naszych rodaków w tym kraju skupia siÄ™ przeważ- nie w Montevideo, w którym istniejÄ… 4 stowarzyszenia polskie: http://rcin.org.pl 11 KoÅ‚o Polskie", Towarzystwo Polskie w Montevideo", To- warzystwo Polskie im. KoÅ›ciuszki" i Towarzystwo im. Marsz. ÅšmigÅ‚ego Rydza". Jest również w Montevideo stowarzyszenie żydowskie So- ciedad de protección a los imigrantes Israelitos". Kolonia polska w Urugwaju, jako nieliczna nie wydaje swoich pism, lecz korzysta z pism, wychodzÄ…cych w Brazylii i Argentynie. Wychodzca polski, przebywajÄ…cy w dalekim kraju, powi- nien pamiÄ™tać, że jest przedstawicielem narodu polskiego wÅ›ród obcych, którzy na podstawie jego zalet lub wad bÄ™dÄ… sÄ…dzić 0 wartoÅ›ci caÅ‚ego narodu. Przez obowiÄ…zkowość, dotrzymanie danego sÅ‚owa, przyzwoite i peÅ‚ne godnoÅ›ci zachowanie siÄ™ nie tylko zdobywa szacunek, ale jednoczeÅ›nie przysparza przyja- ciół swemu narodowi. Narodowym obowiÄ…zkiem każdego Polaka, mieszkajÄ…cego w obcym kraju, jest zachować swój jÄ™zyk oraz utrzymywać Å‚Ä…czność z krajem ojczystym, z rodzinÄ…, którÄ… zostawiÅ‚ i z roda- kami, którzy wraz z nim pracujÄ… na obczyznie. Ci zaÅ› wychodz- cy, którzy sprowadzili swoje rodziny, powinni dbać o wycho- wanie dzieci w duchu polskim. MieszkajÄ…c wÅ›ród obcych ludzi 1 pracujÄ…c sumiennie i uczciwie, trzeba jednoczeÅ›nie unikać swarów i kłótni ze swoimi i obcymi, a przeciwne uczyć siÄ™ od nich pożytecznych zalet, które zasÅ‚ugujÄ… na poznanie i naÅ›lado- wanie. 10. Wykaz Oddziałów Syndykatu Emigracyjnego. 1. OddziaÅ‚ Warszawski Warszawa, ulica Króla Alberta Nr. 7. Do tego oddziaÅ‚u należą wszystkie powiaty woj. Warszew- skiego, PoznaÅ„skiego i Pomorskiego oraz powiaty z woj. Lubel- skiego: Garwoli, Auków, Sokołów i WÄ™grów. 2. OddziaÅ‚ Kielecki Kielce, ulica Sienkiewicza 81. Wszystkie powiaty woj. Kieleckiego. 3. OddziaÅ‚ Lubelski Lublin, ulica Narutowicza 13. Powiaty woj. Lubelskiego: Lublin, PuÅ‚awy, Lubartów, WÅ‚o- dawa, RadzyÅ„, CheÅ‚m, Krasnystaw, Janów, amość, Hrubieszów, Tomaszów Lubelski i BiÅ‚goraj. 4. OddziaÅ‚ Aódzki Aódz, ulica 6 Sierpnia 3. Wszystkie powiaty woj. Aódzkiego. 5. OddziaÅ‚ Krakowski Kraków, ulica RadziwiÅ‚Å‚owska 23. Wszystkie powiaty woj. Krakowskiego i ÅšlÄ…skiego. http://rcin.org.pl 12 6. OddziaÅ‚ BiaÅ‚ostocki BiaÅ‚ystok, ulica Józefa PiÅ‚sud- skiego 52. Powiaty woj. BiaÅ‚ostockiego: BiaÅ‚ystok, Bielsk Podlaski, Wysokie Mazowieckie, Ostrów Mazowiecki, Aomża, OstroÅ‚Ä™ka, Kolno, Szczuczyn (siedziba starostwa w Grajewie), Sokółka i WoÅ‚kowysk. 7. Agentura w Grodnie Grodno, ulica Hoovera 5. Powiaty woj. BiaÅ‚ostockiego. Grodno, SuwaÅ‚ki i Augustów. 8. Agentura w Baranowiczach ul. Senatorska 16. Powiaty woj. Nowogrodzkiego: Baranowicze, Nowogródek, SÅ‚onim, NieÅ›wież, StoÅ‚pce. 9. OddziaÅ‚ WileÅ„ski Wilno, ulica Kolejowa 11. Wszystkie powiaty woj. WileÅ„skiego oraz z woj. Nowogródz" kiego powiaty: Szczuczyn, Lida i WoÅ‚ożyn. 10. OddziaÅ‚ Brzeski Brześć n/B, ulica Steckiewicza 27. Powiaty woj. Poleskiego: Brześć, KobryÅ„, Prużana, Kosów Poleski i Drohiczyn oraz z woj. Lubelskiego powiat BiaÅ‚a - Pod- laska. 11. OddziaÅ‚ PiÅ„ski PiÅ„sk, ulica Królowej Bony 12, Powiaty woj. Poleskiego: PiÅ„sk, Auniniec i Stolin. 12. OddziaÅ‚ RówieÅ„ski Równe, ulica 3-go Maja 15. Powiaty woj. WoÅ‚yÅ„skiego: Równe, ZdoÅ‚bunów, Krzemie- niec, Dubno, Kostopol i Sarny. 13. OddziaÅ‚ Aucki ulica PiÅ‚sudskiego 14. Powiaty woj. WoÅ‚yÅ„skiego. Auck i Horochów. 14. OddziaÅ‚ Kowelski Kowel, ulica Kolejowa 98. Powiaty woj. WoÅ‚yÅ„skiego: Kowel, WÅ‚odzimierz WoÅ‚yÅ„ski i Duboml i z woj. Poleskiego powiat KamieÅ„-Koszyrski. 15. OddziaÅ‚ Lwowski Lwów, ulica WiÅ›niowieckich 4. Powiaty woj. Lwowskiego: Lwów, Bobrka, Gródek JagielloÅ„- ski, Jaworów, Żółkiew, Sambor, Stary Sambor, Drohobycz, Rawa- Ruska, Sokal i Lubaczków oraz z woj. Tarnopolskiego powiaty Kamionka StrumiÅ‚Å‚owa, PrzemyÅ›lany, Radziechów i ZÅ‚oczów oraz z woj. StanisÅ‚awowskiego: powiaty: RohatyÅ„, Turka, Stryj, Skole i Å»ydaczów. 16. OddziaÅ‚ Przemyski PrzemyÅ›l, Plac Legionów 1. Powiaty woj. Lwowskiego: PrzemyÅ›l, Dobromil, JarosÅ‚aw, MoÅ›ciska, Przeworsk, Tarnobrzeg, Nisko, Rzeszów, Kolbuszowa, AaÅ„cut i Strzyżów. 17. OddziaÅ‚ Sanocki Sanok, ulica Tadeusza KoÅ›ciu- szki 26. Powiaty woj. Lwowskiego. Sanok, Brzozów, Krosno i Lisko. http://rcin.org.pl 13 18. OddziaÅ‚ StanisÅ‚awowski StanisÅ‚awów, ulica Grun- waldzka 4. Powiaty woj. StanisÅ‚awowskiego: StanisÅ‚awów, Bohorodcza- ny, Dolina, KaÅ‚usz, TÅ‚umacz, Nadworna, Horodenko, KoÅ‚omyja, Kosów Pokucki i ÅšniatyÅ„. 19. OddziaÅ‚ Tarnopolski Tarnopol, ulica Konarskiego 1. Powiaty woj. Tarnopolskiego: Tarnopo, Brzeżany, Podhajce, SkaÅ‚at, Trembowa, Zbaraż i Zborów. 20. OddziaÅ‚ Czartkowski Czortków, ulica Kolejowa 47. Powiaty woj. Tarnopolskiego: Czortków, Borszczów, Bu- czacz, KopyczyÅ„ce i Zaleszczyki. Stacja zborna w Poznaniu poczekalnia III klasy na dwor- cu głównym w Poznaniu. Obóz Emigracyjny w Gdyni. Hotele Emigracyjne w Warszawie i we Lwowie. OddziaÅ‚y Syndykatu Emigracyjnego w Brazylii: 1. Rio de Janeiro, Agencia Poloneza de Viagens, Avenida Rio Branco 19. 2. Sao Paulo, Agencia Poloneza de Viagens, RÅ›a Libero Badaro 561. Polski Bank i przedstawicielstwo Syndykatu Emigracyjnego w Argentynie: Polska Kasa Opieki P. K. O. Buenos Aires c. Tucuman 462 66. http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl OBJAÅšNIENIE: granice paÅ„stw, granice Paragwaju. ® stolica Paragwaju. o wiÄ™ksze miasta koleje. - rzeki. WIELKOŚĆ POLSKI W PORÓWNANIU l AMERYK POAUDNIOW . O 500 1000 km http://rcin.org.pl http://rcin.org.pl SPIS RZECZY. 3 1. Opis Urugwaju 5 2. PrzemysÅ‚ . . . . . . 5 3. Rolnictwo i hodowla bydÅ‚a 5 4. Osadnictwo w Urugwaju . 6 5. Warunki pracy w innych zawodach . 7 6. Opieka konsularna . . . . 7 7. Kto może wyjechać do Urugwaju 8 8. Jak wyjechać do Urugwaju 10 9. Å»ycie wychodzców polskich w Urugwaju i http://rcin.org.pl