ROZRÓD WETERYNARIA W PRAKTYCE dr n. wet. Jacek Ingarden, lek. wet. Maja Ingarden Klinika Weterynaryjna THERIOS w Myślenicach Młodzieńcze zapalenie pochwy u suk W praktyce klinicznej lekarze weteryna- PRZYCZYNA MAODZIECCZEGO rii stosunkowo często spotykają się z wy- ZAPALENIA POCHWY ciekiem z pochwy u szczeniąt. Objaw ten Nie jest dokładnie poznana. Wiąże się zauważany jest najczęściej podczas ba- prawdopodobnie z niedojrzałym me- dania klinicznego przy okazji szczepień chanizmem odporności miejscowej. Po- bądz w wyniku osobno zgłoszonego chwa, z racji ciągłego kontaktu ze śro- problemu. Przyczyną upławów jest zapa- dowiskiem zewnętrznym, musi mieć lenie pochwy (vaginitis) lub przedsion- skuteczne mechanizmy chroniące or- ka pochwy (vestibulitis), co zazwyczaj ganizm przed infekcją. Za pośrednic- łączy się w jedną jednostkę chorobo- twem pochwy istnieje komunikacja wą. Dotyczy ona 0,7% (n = 10 000) kon- z jamą otrzewnową w wyniku ciągłości sultowanych pacjentów w USA, z czego narządów płciowych (pochwa => szyjka 52% występowało u szczeniąt (3). Z de- => trzon i rogi macicy => jajowody => Streszczenie finicji młodzieńcze zapalenie pochwy otwarta torebka jajnikowa). Na infek- diagnozuje się u suk poniżej 1. roku cje wstępujące narażone są także drogi Młodzieńcze zapalenie pochwy objawia się życia, ale spora grupa przypadków zda- moczowe. Dlatego też bardzo istotnym śluzowym lub śluzowo-ropnym wyciekiem rza się nawet u szczeniąt 8-tygodnio- elementem jest wydolność mechanizmu z pochwy, częstym wylizywaniem sromu wych. Głównym objawem klinicznym odpornościowego. Składa się on z kil- oraz zwiększoną atrakcyjnością dla sam- są mniejsze lub większe upławy z dróg ku elementów: ców. Po pierwszej cieczce choroba często rodnych o różnym charakterze (śluzo- ustępuje samoistnie. Przy nasilonych ob- wym, śluzowo-ropnym czy ropnym). 1. Przeszkody mechaniczne jawach przez kilka dni można zastosować Podczas badania klinicznego zazwyczaj Ukształtowanie fałdów błony śluzowej małe dawki estrogenów. Leczenie to nie jest całkowicie bezpieczne i dlatego nie nie stwierdza się innych objawów cho- pochwy, macicy i jajowodów, otwierają- jest zalecane u suk hodowlanych. robowych, w wymazach cytologicznych ca się na krótko i w odpowiedni sposób z pochwy stwierdza się poza komórka- szyjka maciczna oraz śluz, który z jednej Słowa kluczowe mi nabłonkowymi neutrofile i czasami strony skleja, a z drugiej strony poprzez bakterie. W przeprowadzonych bada- ukierunkowany przepływ usuwa ewen- suka, szczenię, młodzieńcze zapalenie niach bakteriologicznych wyhodowano tualne drobnoustroje poza organizm. Jed- pochwy, rozród, wyciek z pochwy 15 gatunków bakterii zawsze występu- nocześnie śluz jest nośnikiem humo- jących w pochwie u suk jako komensa- ralnych, jak i komórkowych elementów Abstract le, dlatego antybiotykoterapia zarówno układu odpornościowego. Zmieniająca miejscowa, jak i ogólna w tym przypad- się liczba warstw nabłonka błony śluzo- Juvenile vaginitis is characterized with ku jest często nieskuteczna (3). Zasto- wej jest zależna od stanu funkcjonalnego mucous or partly purulent discharge, fre- sowanie więc tego rodzaju leczenia jest narządu płciowego. quent vulva licking and attractiveness to uzasadnione w przypadku uogólnienia male dogs. These signs usually subside procesu czy występowania dużej ilości 2. Hormonozależne mechanizmy spontaneously after the first oestrus. If the clinical signs are severe administra- ropnego wycieku powodującego dys- obronne (estrogeny) tion of low doses of oestrogens for seve- komfort i intensywne wylizywanie się Są wykorzystywane w terapii różnego ro- ral days can be effective. This therapy is pacjentki. W takim przypadku koniecz- dzaju infekcji narządu płciowego u wie- not absolutely safe and should not be ne jest wykonanie badania bakteriolo- lu gatunków zwierząt. U młodych suk, given to reproductive bitches. gicznego wymazu pochwowego pobra- przed osiągnięciem dojrzałości płciowej, nego z dogłowowego odcinka pochwy mechanizm ten nie funkcjonuje. Key words i dobranie leczenia na podstawie anty- biotykogramu. Leczenie takie powinno 3. Układ odpornościowy bitch, puppy, juvenile vaginitis, repro- się kontynuować przez minimum 4 ty- Zalicza się do niego zarówno komponen- duction, vaginal discharge godnie (4). ty humoralne, jak i komórkowe. MARZEC-KWIECIEC " 2/2008 60 www.weterynaria.elamed.pl WETERYNARIA W PRAKTYCE ROZRÓD Wymaz należy odcisnąć na szkiełku... W badaniu USG wyklucza się zmiany w obrębie Pobiera się wymaz z pochwy, prowadząc wyma- ...następnie zabarwić (zestaw hamastain) macicy zówkę po górnym sklepieniu pochwy, wprowa- dzając ją możliwie dogłowowo 4. Równowaga mikrobiologiczna Leczenie wprowadza się przy pojawie- nual of Small Animal Reproduction and Neo- natology, http://www.bsava.com/Content. (tzw. komensale) niu się dużej ilości ropnego wycieku ze aspx?id=85340&ciid=193276. Jak widać z powyższego zestawienia, szpary sromowej. W takim przypadku, 2. England Gary C.W.: Canine Reproduction wszystkie wymienione elementy funk- jak wspomniano powyżej, wskazane jest Seminar. Atlantic Veterinary Colege 2000, cjonują razem i nierozłącznie. Brak ele- wprowadzenie terapii antybiotykowej http://icsb-mobile.com/documents/cana- mentu regulacji hormonalnej, który wy- dobranej na podstawie antybiotykogra- da.pdf. stępuje we wczesnym okresie życia, tj. mu. Przy czym zaleca się przede wszyst- 3. Johnson C.A: Diagnosis and treatment of chro- w okresie dojrzewania, może prowadzić kim terapię miejscową. Wskazane są nic vaginitis in the bitch. Vet. Clin. North. do zachwiania równowagi i rozwinięcia również dopochwowe wlewy roztworów Am. , 1991, 21, 523-531. się vaginitis juvenalis. Na podstawie tego chlorheksydyny czy riwanolu. 4. Johnson S.D., Root Kursitz M.V., Ol- mechanizmu opierają swoje argumen- W niektórych krajach zaleca się ogólną son P.N.S.: Canine and Feline Theriogenolo- ty przeciwnicy wczesnych sterylizacji, lub miejscową terapię estrogenową (kre- gy. WB Saunders Comp. 2001, 235-237. jednakże autorzy nie zaobserwowali po- my dopochwowe). Leczenie takie jednak 5. Parker N.A.: Clinical approach to canine va- dobnych przypadków (w Klinice Wete- uważane jest za kontrowersyjne (zabro- ginitis. [W:] Proc. of the Annual Meeteng of rynaryjnej THERIOS sterylizuje się suki nione np. w Ameryce Płn.) ze względu Society for Theriogenology. Baltimore, Na- powyżej 5. miesiąca życia). na możliwość długofalowych objawów shville, Society for Theriogenology 1998, ubocznych, jednakże w piśmiennictwie 112-115. LECZENIE europejskim spotyka się pozytywne opi- Ze względu na małe zagrożenie dla or- nie na temat skuteczności takiego postę- dr n. wet. Jacek Ingarden ganizmu, szczególnie przy niezbyt na- powania (1, 2, 5). Klinika Weterynaryjna THERIOS silonych objawach, odstępuje się od 32-400 Myślenice, leczenia. Problem wycofuje się samo- Piśmiennictwo ul. Jagiellońska 5 istnie po pierwszej, rzadziej po dru- 1. England Gary C.W.: Pharmacological Control e-mail: therios@therios.strefa.pl of Reproduction in the Dog and Bitch [W:] Ma- giej cieczce. http://therios.strefa.pl/ W obrazie mikroskopowym widoczne komórki powierzchownych warstw Częstym obrazem jest brak fagocytowanych bakterii w obrębie granulo- nabłonka pochwy w otoczeniu licznych neutrofili cytów obojętnochłonnych. Można czasem spotkać różne wtręty, jak i całe neutrofile w obrębie cytoplazmy (wakuole) komórek powierzchownych nabłonka pochwy MARZEC-KWIECIEC " 2/2008 61 www.weterynaria.elamed.pl