! Odrodzenie Renesans nawiazania do renesansu


renesans011aangelsa

Temat: Renesansowe kontynuacje w utworach pisarzy późniejszych epok.

Renesans wykształcił nowożytny, literacki język polski i stworzył podstawy
dalszego rozwoju literatury. Do tradycji renesansowej sięgnęli przede wszystkim
twórcy XVIII-wiecznego klasycyzmu, którzy dążyli do jasności, piękna i harmonii
wypowiedzi artystycznej. Ideały estetyczne i stylistyczne renesansu oddziaływały
twórczo na sztukę następnych stuleci. W Polsce przez wieki panowała fascynacja
poezją Jana Kochanowskiego. Nawrót zauroczenia "rzeczą czarnoleską" przyniósł
wiek XIX. Gorącymi wielbicielami Kochanowskiego byli Juliusz Słowacki i Julian
Ursyn Niemcewicz (autor komedioopery "O Janie Kochanowskim w Czarnym Lesie" i
powieści "Jan z Tęczyna").
Bardzo żywotne okazały się gatunki liryczne, wykształcone w odrodzeniu: fraszka
i sonet. Fraszki pisali m.in.: Wacław Potocki, Jan Andrzej Morsztyn, Ignacy
Krasicki, Stanisław Trembecki, Adam Mickiewicz, Julian Tuwim, Konstanty Ildefons
Gałczyński, Stanisław Jerzy Lec. Na przestrzeni wieków fraszka przeszła ewolucję
- dawniejsze fraszki bazowały głównie na dowcipie sytuacyjnym, współczesne - na
żarcie językowym, trafnym aforyzmie. Dla wielu fraszkopisarzy niedoścignionym
wzorem znowu okazał się Jan Kochanowski (najtrafniejsze i najbardziej zabawne
fraszki poety zazwyczaj nie są w szkole przytaczane - są to żarty na tematy
obyczajowe, np. fraszka "Na matematyka").
Sonety pisali: Jan Andrzej Morsztyn, Adam Mickiewicz, Juliusz Słowacki, S.
Goszczyński, Jan Kasprowicz, Leopold Staff.
Do kulturowego dziedzictwa renesansu nawiązali m.in.: Bolesław Leśmian ("Urszula
Kochanowska"), Julian Tuwim ("Rzecz Czarnoleska"), M. Jastrun ("Poemat o mowie
ojczystej"), Leopold Staff ("Lipy" i "Curriculum vitae" - czyli "bieg życia",
życiorys), Jan Lechoń ("Do Szekspira"), Zbigniew Herbert ("Tren Fortynbrasa" i
"Mona Liza"), Wisława Szymborska ("Dwie małpy Breughla"), Stanisław Grochowiak
("Pieśń o Marchołcie", "Breughel"), Jarosław Iwaszkiewicz ("Do młodej Lipy").
Przykłady utworów prozatorskich, dotyczących renesansu: M. Jastrun "Poeta i
dworzanin"; Józef Ignacy Kraszewski "Zygmuntowskie czasy", "Dwie królowe"; W.
Przyborowski "Arianie"; Zofia Kossak "Złota wolność"; H. Malewska "Panowie
Leszczyńscy"; A. Maliszewski "Droga do Czarnolasu".


Wyszukiwarka